Δευτέρα 31 Δεκεμβρίου 2018
Δεν υπάρχει τέτοια θλίψη που ο Παντοδύναμος δεν θα μπορούσε να θεραπεύσει. Αρχιμανδρίτης Κύριλλος (Pavlov)
Δεν υπάρχει τέτοια θλίψη που ο Παντοδύναμος δεν θα μπορούσε να θεραπεύσει. Αρχιμανδρίτης Κύριλλος (Pavlov)
Υπάρχουν πολλά μονοπάτια που οδηγούν μακριά από τον Θεό, και μόνο ένας οδηγεί σε Αυτόν. (Ιωάννης 14: 6)
Υπάρχουν πολλά μονοπάτια που οδηγούν μακριά από τον Θεό, και μόνο ένας οδηγεί σε Αυτόν. ( Ιωάννης 14: 6)
Αυτός είναι πάστορας από τη Συρία.
Αυτός είναι πάστορας από τη Συρία. Έκανε κήρυγμα το Λόγο του Θεού στους δρόμους και όταν
επέστρεψε στο σπίτι του, βρήκε τα παιδιά του δολοφονημένα επειδή διέδιδε το
ευαγγέλιο.
Ζητήθηκε: Τι θα κάνετε τώρα; Απάντησε: - Θα συνεχίσω να κηρύττω για τον ζωντανό Θεό, για τον οποίο αξίζει να πεθάνεις ...
Ζητήθηκε: Τι θα κάνετε τώρα; Απάντησε: - Θα συνεχίσω να κηρύττω για τον ζωντανό Θεό, για τον οποίο αξίζει να πεθάνεις ...
ΕΙΠΕ ΓΕΡΩΝ. Αν απορρίπτουμε τους ανθρώπους ένα προς ένα για οποιαδήποτε αμαρτία, σύντομα θα έχουμε κανέναν να ζήσουμε. Η ζωή μεταξύ των ανθρώπων σημαίνει συγχώρεση
ΕΙΠΕ ΓΕΡΩΝ.
Αν απορρίπτουμε τους ανθρώπους ένα προς ένα για οποιαδήποτε αμαρτία, σύντομα θα έχουμε κανέναν να ζήσουμε. Η ζωή μεταξύ των ανθρώπων σημαίνει συγχώρεση
With regards to religious education, parents are:
With regards
to religious education, parents are:
1) the first
educators of children;
2) the most
important educators of children; and are
3) the
primary educators of children.
Fr. John
Οι άνθρωποι ξέχασαν τον Θεό .Aλεξάντερ Σολτζενίτσυν
Πριν από
μισό αιώνα και πλέον, όταν ήμουν ακόμη παιδί, θυμάμαι ότι άκουγα πολλούς
ηλικιωμένους να δίνουν την ακόλουθη εξήγηση για τι μεγάλες συμφορές που είχαν
βρει τη Ρωσία: οι άνθρωποι ξέχασαν τον Θεό, γι’ αυτό έγιναν όλα αυτά.
Από τότε έχω
περάσει σχεδόν πενήντα χρόνια δουλεύοντας πάνω στην ιστορία της Επανάστασής
μας. Στο διάστημα αυτό έχω διαβάσει εκατοντάδες βιβλία, έχω μαζέψει εκατοντάδες
προσωπικές μαρτυρίες, κι έχω ήδη συνεισφέρει οκτώ δικούς μου τόμους στην
προσπάθεια να καθαρίσουν τα συντρίμμια που απόμειναν από την αναστάτωση αυτή.
Ωστόσο, αν με ρωτούσαν σήμερα να διατυπώσω όσο το δυνατόν πιο συνοπτικά την
κύρια αιτία της καταστροφικής Επανάστασης που κατάπιε κάπου εξήντα εκατομμύρια
δικούς μας ανθρώπους, δεν θα μπορούσα να το κάνω με μεγαλύτερη ακρίβεια από το
να επαναλάβω: οι άνθρωποι ξέχασαν τον
Θεό, γι΄ αυτό έγιναν όλα αυτά.
Ακόμη
περισσότερο, τα γεγονότα της Ρωσικής Επανάστασης μπορούν μόνο να κατανοηθούν
τώρα, στο τέλος του αιώνα, πάνω στο φόντο του τι έχει γίνει από τότε στον
υπόλοιπο κόσμο. Αυτό που εμφανίζεται εδώ είναι μια διαδικασία με παγκόσμια
σημασία. Κι αν μου ζητούσαν να επισημάνω με συντομία το κύριο χαρακτηριστικό
ολόκληρου του εικοστού αιώνα, κι εδώ δεν θα μπορούσα να βρω κάτι πιο ακριβές
και κοφτό από το να επαναλάβω: οι άνθρωποι ξέχασαν τον Θεό.
Οι αδυναμίες
της ανθρώπινης επίγνωσης, στερημένης από τη θεϊκή της διάσταση, υπήρξαν
καθοριστικός παράγων σε όλα τα μεγάλα εγκλήματα αυτού του αιώνα. Το πρώτο από
αυτά ήταν ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, και η σημερινή μας δύσκολη κατάσταση σε
μεγάλο βαθμό ανάγεται σ’ εκείνον. Ήταν ένας πόλεμος (η ανάμνηση του οποίου
φαίνεται να ξεθωριάζει) που έγινε όταν η Ευρώπη, που έσφυζε από υγεία και
αφθονία, ξέσπασε σε ένα αμόκ αυτοκαταστροφής που εξάντλησε τη δύναμή της για
έναν αιώνα ή και περισσότερο, ίσως και για πάντα. Η μόνη δυνατή εξήγηση για τον
πόλεμο αυτό είναι μια ‘νοητική έκλειψη’ των ηγετών της Ευρώπης που οφείλεται
στο ότι έχασαν την επίγνωση μιας Υπέρτατης Δύναμης πάνω από αυτούς. Μόνο μια
άθεη πικρία θα μπορούσε να οδηγήσει φαινομενικά Χριστιανικά κράτη να
χρησιμοποιήσουν δηλητηριώδη αέρια, ένα όπλο τόσο ολοφάνερα απάνθρωπο.
Το ίδιο
ελάττωμα, το σφάλμα μιας συνείδησης που στερείται όλη τη θεϊκή διάσταση,
εκδηλώθηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο όταν η Δύση υπέκυψε στον σατανικό
πειρασμό της ‘πυρηνικής ομπρέλας’. Ήταν σαν να έλεγε: Ας πετάξουμε τις έγνοιες,
ας ελευθερώσουμε τη νέα γενιά από καθήκοντα και υποχρεώσεις, ας μην κάνουμε
καμιά προσπάθεια να υπερασπισθούμε τους εαυτούς μας (για να μη μιλήσουμε για
την υπεράσπιση των άλλων), ας κλείσουμε τ' αυτιά μας στα βογγητά που έρχονται
από την Ανατολή, κι αντί γι’ αυτά ας ζήσουμε με το κυνήγι της ευτυχίας. Αν μας
απειλήσει κίνδυνος, θα μας προστατεύσει η πυρηνική βόμβα. Αν όχι, δεν μας
νοιάζει αν καεί ο κόσμος στην Κόλαση. Η αξιολύπητη κατάσταση ανημπορίας στην
οποία έχει βυθισθεί η σύγχρονη Δύση οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο μοιραίο αυτό
λάθος: την πίστη ότι η υπεράσπιση της ειρήνης δεν εξαρτάται από γενναίες
καρδιές και σταθερούς άνδρες, αλλά μονάχα από την πυρηνική βόμβα...
Ο σημερινός
κόσμος έχει φτάσει σε ένα στάδιο που αν το περιγράφαμε σε προηγούμενους αιώνες
θα προκαλούσε την κραυγή: «Μα, αυτό είναι η Αποκάλυψη!».
Και όμως,
έχουμε συνηθίσει στο είδος αυτό του κόσμου, θα έλεγα νιώθουμε άνετα σ’
αυτό.
Ο
Ντοστογιέφσκυ προειδοποίησε ότι «μεγάλα γεγονότα μπορεί να πέσουν πάνω μας και
να μας βρουν διανοητικά απροετοίμαστους». Ακριβώς αυτό συνέβη. Και προέβλεψε
ότι «ο κόσμος θα σωθεί μόνο αφού πρώτα κυριευθεί από τον δαίμονα του κακού». Θα
περιμένουμε να δούμε αν πράγματι θα σωθεί: αυτό θα εξαρτηθεί από τη συνείδησή
μας, την πνευματική μας διαύγεια, τις ατομικές και συλλογικές μας προσπάθειες
μέσα σε καταστροφικές περιστάσεις. Όμως αυτό που ήδη συμβαίνει είναι ότι ο
δαίμονας του κακού, σαν ανεμοστρόβιλος, θριαμβευτικά στριφογυρίζει γύρω από τις
πέντε ηπείρους της γης…
Στο παρελθόν
της η Ρωσία γνώρισε μιας εποχή που το κοινωνικό ιδεώδες δεν ήταν η φήμη, τα
πλούτη ή η υλική επιτυχία, αλλά ο ευσεβής τρόπος ζωής. Η Ρωσία τότε ήταν
ποτισμένη με μια Χριστιανική Ορθοδοξία που παρέμενε πιστή στην Εκκλησία των
πρώτων αιώνων. Η Ορθοδοξία εκείνης της εποχής ήξερε πώς να ασφαλίσει τους
ανθρώπους της κάτω από τον ζυγό μιας ξένης κατοχής που κράτησε πάνω από δύο
αιώνες, ενώ ταυτόχρονα απέκρουε τα άνομα χτυπήματα από τα ξίφη των Δυτικών
σταυροφόρων. Σ’ εκείνους τους αιώνες η
Ορθόδοξη πίστη στη χώρα μας έγινε μέρος της νοοτροπίας και της προσωπικότητας
του λαού μας, των μορφών της καθημερινής ζωής, του ημερολογίου της εργασίας,
των προτεραιοτήτων σε κάθε επιχείρηση, της οργάνωσης της εβδομάδας και του
έτους. Η πίστη ήταν η δύναμη που διαμόρφωνε και ένωνε το έθνος.
Όμως τον 17ο
αιώνα η Ρωσική Ορθοδοξία εξασθένησε σοβαρά από ένα εσωτερικό σχίσμα. Τον 18ο, η
χώρα κλονίσθηκε από τις βίαιες μεταρρυθμίσεις του Μεγάλου Πέτρου, που ευνοούσαν
την οικονομία, το κράτος και τον στρατό εις βάρος του θρησκευτικού πνεύματος
και της εθνικής ζωής. Και μαζί με τον ανισόρροπο διαφωτισμό του Πέτρου, η Ρωσία
γεύθηκε για πρώτη φορά την εκκοσμίκευση: τα ύπουλα δηλητήριά της διαπότισαν τις
μορφωμένες κοινωνικές τάξεις στην πορεία του 19ου αιώνα και άνοιξαν το δρόμο
στον Μαρξισμό. Μέχρι την εποχή της Επανάστασης, η πίστη είχε ουσιαστικά
εξαφανισθεί στους Ρωσικούς μορφωμένους κύκλους, κι ανάμεσα στους αμόρφωτους η
υγεία της απειλούνταν.
Και πάλι ο
Ντοστογιέφσκυ ήταν εκείνος που έβγαλε από τη Γαλλική Επανάσταση και το φανερό
μίσος της για την Εκκλησία το μάθημα ότι «η επανάσταση υποχρεωτικά πρέπει να
αρχίσει με τον αθεϊσμό». Αυτό είναι απόλυτα σωστό. Όμως ο κόσμος δεν είχε
γνωρίσει ποτέ έναν αθεϊσμό τόσο οργανωμένο, στρατιωτικοποιημένο και πεισματικά
κακόβουλο όπως εκείνον που άσκησε ο Μαρξισμός. Μέσα στο φιλοσοφικό σύστημα του
Μαρξ και του Λένιν, και στη καρδιά της ψυχολογίας τους, το μίσος προς τον Θεό
είναι η κύρια οδηγός δύναμη, πιο θεμελιώδης απ’ όλες τις πολιτικές και
οικονομικές διακηρύξεις τους. Ο μαχητικός αθεϊσμός δεν είναι απλώς
συμπτωματικός ή περιθωριακός στην Κομμουνιστική πολιτική: δεν είναι μια
παράπλευρη ενέργεια, αλλά ο κεντρικός άξονας.
Η δεκαετία
του 1920 στην ΕΣΣΔ γνώρισε μια αδιάκοπη παρέλαση θυμάτων και μαρτύρων μέσα από
τον Ορθόδοξο κλήρο. Δυο μητροπολίτες τουφεκίσθηκαν, ο ένας από τους οποίους, ο
Βενιαμίν του Πέτρογκραντ, είχε εκλεγεί με τη λαϊκή ψήφο της επισκοπής του. Ο
ίδιος ο Πατριάρχης Τύχων πέρασε από τα χέρια της Τσεκά-GPU [Σ.τ.Μ. Η τότε
μυστική αστυνομία, πρόδρομος της Κα-Γκε-Μπε] κι έπειτα πέθανε υπό μυστηριώδεις
συνθήκες. Δεκάδες αρχιεπίσκοποι και επίσκοποι χάθηκαν. Δεκάδες χιλιάδες ιερείς,
μοναχοί και μοναχές πιέσθηκαν από τους Τσεκιστές να αποκηρύξουν τον Λόγο του
Θεού, βασανίσθηκαν, εκτελέσθηκαν σε υπόγεια, στάλθηκαν σε στρατόπεδα,
εξορίσθηκαν στην ερημική τούνδρα του μακρινού Βορρά, ή πετάχτηκαν στους δρόμους
στα γηρατειά τους χωρίς τροφή ή στέγη. Όλοι αυτοί οι Χριστιανοί μάρτυρες
βάδισαν ακλόνητοι προς τον θάνατο για την πίστη τους. Οι περιπτώσεις αποστασίας
ήταν λίγες και αραιές. Για δεκάδες εκατομμύρια λαϊκούς η πρόσβαση στην Εκκλησία
ήταν αποκλεισμένη, και τους απαγορεύθηκε να ανατρέφουν τα παιδιά τους με την
Πίστη. Θρησκευόμενοι γονείς αποσπάστηκαν από τα παιδιά τους και ρίχθηκαν στη
φυλακή, ενώ τα παιδιά μεταστράφηκαν από την πίστη με απειλές και ψέματα…
Για ένα
βραχύ διάστημα, όταν χρειαζόταν να συγκεντρώσει δυνάμεις για τον αγώνα κατά του
Χίτλερ, ο Στάλιν κυνικά υιοθέτησε μια φιλική στάση απέναντι στην Εκκλησία. Αυτό
το απατηλό παιχνίδι, που συνεχίσθηκε αργότερα από τον Μπρέζνιεφ με τη βοήθεια
δημοσιεύσεων και άλλων έργων βιτρίνας, δυστυχώς η Δύση το εξέλαβε μάλλον ως
αλήθεια. Ωστόσο, οι πεισματικές ρίζες που έχει το μίσος της θρησκείας στον
Κομμουνισμό μπορούν να κριθούν από το παράδειγμα του πιο φιλελεύθερου ηγέτη
Χρουστσώφ: αν και έκανε πολλά σημαντικά βήματα για την επέκταση της ελευθερίας,
ο Χρουστσώφ ταυτόχρονα αναζωπύρωσε την ξέφρενη Λενινιστική μανία για καταστροφή
της θρησκείας.
Υπάρχει όμως
κάτι που δεν το περίμεναν: σε μια χώρα όπου οι εκκλησίες ισοπεδώθηκαν, όπου
ένας θριαμβευτικός αθεϊσμός μαίνεται ανεξέλεγκτος για δύο τρίτα του αιώνα, όπου
ο κλήρος ταπεινώνεται μέχρις εσχάτων και στερείται κάθε ανεξαρτησίας, όπου ό,τι
απομένει από την Εκκλησία ως θεσμό γίνεται ανεκτό μόνο χάριν της προπαγάνδας
που στρέφεται προς τη Δύση, όπου ακόμη και σήμερα άνθρωποι στέλνονται σε
στρατόπεδα εργασίας για την πίστη τους, και όπου, μέσα στα ίδια τα στρατόπεδα,
εκείνοι που μαζεύονται να προσευχηθούν το Πάσχα κλείνονται σε κελιά τιμωρίας,
δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι κάτω από αυτόν τον Κομμουνιστικό οδοστρωτήρα η
Χριστιανική παράδοση θα επιβίωνε στη Ρωσία. Είναι αλήθεια ότι εκατομμύρια
συμπατριώτες μας έχουν διαφθαρεί και πνευματικά εξουθενωθεί από έναν επίσημα
επιβεβλημένο αθεϊσμό, ωστόσο όμως απομένουν πολλά εκατομμύρια πιστών: μόνο οι
εξωτερικές πιέσεις τους εμποδίζουν να μιλούν, αλλά, όπως συμβαίνει πάντα σε
καιρούς διωγμών και βασάνων, η επίγνωση του Θεού στη χώρα μου έχει φθάσει σε
μεγάλη οξύτητα και βάθος.
Εδώ είναι
που βλέπουμε την αυγή της ελπίδας: όσα άρματα και πυραύλους κι αν έχει στο
φοβερό οπλοστάσιό του ο Κομμουνισμός, όσες επιτυχίες κι αν σημειώσει στην
κατάκτηση του πλανήτη, είναι καταδικασμένος να μη νικήσει ποτέ τον
Χριστιανισμό.
Η Δύση δεν
έχει ακόμη δοκιμάσει μια Κομμουνιστική εισβολή: η θρησκεία εδώ παραμένει
ελεύθερη. Όμως η ιστορική εξέλιξη της ίδιας της Δύσης είναι τέτοια που και αυτή
σήμερα δοκιμάσει μια αποξήρανση της θρησκευτικής συνείδησης. Κι αυτή έχει
γνωρίσει βασανιστικά σχίσματα, αιματηρούς θρησκευτικούς πολέμους, και πικρία,
για να μη μιλήσουμε για το κύμα της εκκοσμίκευσης που, από τα τέλη του Μεσαίωνα
και μετά, έχει προοδευτικά κατακλύσει τη Δύση. Αυτή η βαθμιαία εξάντληση της
δύναμης εκ των έσω είναι μια απειλή κατά της πίστης που ίσως είναι ακόμη πιο
επικίνδυνη από οποιαδήποτε προσπάθεια βίαιης επίθεσης κατά της θρησκείας εκ των
έξω.
Αδιόρατα,
μέσα από δεκαετίες βαθμιαίας διάβρωσης, το νόημα της ζωής στη Δύση έχει πάψει
να θεωρείται ως κάτι πιο υψηλό από το «κυνήγι της ευτυχίας», ένα στόχο που
εγγυώνται επίσημα ακόμη και τα συντάγματα. Οι έννοιες του καλού και του κακού
έχουν χλευασθεί εδώ και πολλούς αιώνες: διώχθηκαν από την κοινή χρήση και
αντικαταστάθηκαν από πολιτικές ή ταξικές θεωρήσεις βραχύβιας αξίας. Ντρεπόμαστε
να πούμε ότι το κακό κατοικεί πρώτα στην μεμονωμένη ανθρώπινη καρδιά πριν
περάσει σε ένα πολιτικό σύστημα. Ωστόσο, δεν θεωρούμε ντροπή να κάνουμε
καθημερινά υποχωρήσεις σ’ ένα θεμελιώδες κακό. Κρίνοντας από τη συνεχή
κατολίσθηση των υποχωρήσεων που γίνονται μπροστά στα μάτια της ίδιας της γενιάς
μας, η Δύση αναπόφευκτα γλιστράει προς την άβυσσο. Οι Δυτικές κοινωνίες χάνουν
όλο και περισσότερη από τη θρησκευτική τους ουσία καθώς απερίσκεπτα παραδίδουν
τη νεότερη γενιά τους στον αθεϊσμό. Όταν ένα βλάσφημο φιλμ για τον Ιησού
προβάλλεται παντού στις Ηνωμένες Πολιτείες, που φημίζεται ως μια από τις πιο θρήσκες
χώρες του κόσμου, ή όταν μια μεγάλη εφημερίδα δημοσιεύει μια αδιάντροπη
γελοιογραφία της Παναγίας, τι άλλες ενδείξεις αθεΐας χρειάζεται κανείς; Όταν τα
εξωτερικά δικαιώματα είναι τελείως απεριόριστα, γιατί κάποιος να κάνει μια
εσωτερική προσπάθεια να συγκρατηθεί από ανήθικες πράξεις;
Ή πάλι,
γιατί να αποφύγει το καυτό μίσος, σε οποιαδήποτε βάση—φυλετική, ταξική ή
ιδεολογική; Ένα τέτοιο μίσος κατατρώγει πολλές καρδιές σήμερα. Άθεοι δάσκαλοι
στη Δύση ανατρέφουν μια νεότερη γενιά μ’ ένα πνεύμα μίσους για την ίδια την
κοινωνία τους. Μέσα σ’ όλες τις υβριστικές επικρίσεις ξεχνούμε ότι τα
ελαττώματα του καπιταλισμού αντιπροσωπεύουν τα βασικά σφάλματα της ανθρώπινης
φύσης, που απολαμβάνει απεριόριστη ελευθερία μαζί με τα διάφορα ανθρώπινα
δικαιώματα. Ξεχνούμε ότι στον Κομμουνισμό (και ο Κομμουνισμός ακολουθεί κατά
πόδα όλες τις μετριοπαθείς μορφές σοσιαλισμού, που είναι ασταθείς) τα ίδια αυτά
σφάλματα οργιάζουν σε κάθε πρόσωπο που έχει την ελάχιστη εξουσία, ενώ όλοι οι
άλλοι μέσα στο σύστημα αυτό επιτυγχάνουν πράγματι «ισότητα»--την ισότητα των
στερημένων σκλάβων. Αυτό το πρόθυμο συνδαύλισμα των φλογών του μίσους γίνεται
σήμα κατατεθέν του σημερινού ελεύθερου κόσμου. Μάλιστα, κατά παράδοξο τρόπο,
όσο ευρύτερες είναι οι προσωπικές ελευθερίες, όσο υψηλότερο το επίπεδο
ευημερίας ή ακόμη και αφθονίας, τόσο πιο βίαιο γίνεται αυτό το τυφλό μίσος.
Έτσι, η σύγχρονη ανεπτυγμένη Δύση δείχνει με το παράδειγμά της ότι η σωτηρία
του ανθρώπου δεν μπορεί να βρεθεί ούτε στην πληθώρα υλικών αγαθών ούτε στην
απλή απόκτηση χρήματος.
Αυτό το
σκόπιμα καλλιεργημένο μίσος στη συνέχεια απλώνεται σε όλα τα ζωντανά, στην ίδια
τη ζωή, στον κόσμο με τα χρώματα, τους ήχους, τα σχήματά του, στο ανθρώπινο
σώμα. Η κατάπικρη τέχνη του εικοστού αιώνα χάνεται ως αποτέλεσμα αυτού του
άσχημου μίσους, διότι η τέχνη είναι άκαρπη χωρίς αγάπη. Στην Ανατολή η τέχνη
έχει καταρρεύσει διότι κατεδαφίστηκε και ποδοπατήθηκε, αλλά στη Δύση η πτώση
είναι εκούσια, μια ολίσθηση σε μια προσποιητή, επιτηδευμένη αναζήτηση όπου ο
καλλιτέχνης, αντί να προσπαθεί να αποκαλύψει το θεϊκό σχέδιο, προσπαθεί να
βάλει τον εαυτό του στη θέση του Θεού.
Εδώ και πάλι
γινόμαστε μάρτυρες της μοναδικής έκβασης μιας παγκόσμιας διεργασίας, όπου
Ανατολή και Δύση αποφέρουν τα ίδια αποτελέσματα, και πάλι για τον ίδιο λόγο: Οι
άνθρωποι έχουν ξεχάσει τον Θεό.
Με τέτοια
παγκόσμια γεγονότα να υψώνονται από πάνω μας σαν βουνά, ή μάλλον σαν ολόκληρες
οροσειρές, μπορεί να φαίνεται παράδοξο και αταίριαστο να θυμίσουμε ότι το
πρωταρχικό κλειδί για την ύπαρξη ή την ανυπαρξία μας κατοικεί σε κάθε
μεμονωμένη ανθρώπινη καρδιά, στην συγκεκριμένη προτίμηση της καρδιάς για το
καλό ή το κακό. Ωστόσο αυτό ισχύει ακόμη και σήμερα, και μάλιστα είναι το πιο
αξιόπιστο κλειδί που έχουμε. Οι κοινωνικές θεωρίες που υποσχέθηκαν τόσα πολλά
έχουν αποδείξει τη χρεωκοπία τους, αφήνοντάς μας σε αδιέξοδο. Θα περίμενε
λογικά κανείς ότι οι ελεύθεροι άνθρωποι της Δύσης θα αντιλαμβάνονταν ότι
βασανίζονται από πολυάριθμες ελεύθερα καλλιεργημένες πλάνες, και δεν θα
επέτρεπαν να τους φορτώνουν με ψέματα τόσο εύκολα. Όλες οι προσπάθειες να
βρούμε διέξοδο από τα βάσανα του σημερινού κόσμου θα είναι άκαρπες αν δεν
ξαναστρέψουμε την επίγνωσή μας, εν μετανοία, προς τον Δημιουργό των πάντων:
χωρίς αυτό καμιά έξοδος δεν θα φωτισθεί, και μάταια θα την αναζητούμε. Τα αποθέματα
που έχουμε βάλει στην άκρη για τους εαυτούς μας είναι πολύ φτωχά για το έργο
αυτό. Πρέπει πρώτα να αναγνωρίσουμε τη φρίκη που διαπράττεται όχι από κάποια
εξωτερική δύναμη, όχι από ταξικούς ή εθνικούς εχθρούς, αλλά μέσα στον καθένα
μας ατομικά, και μέσα σε κάθε κοινωνία. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για μια ελεύθερη
και πολύ ανεπτυγμένη κοινωνία, διότι ειδικά εδώ σίγουρα όλα τα προκαλέσαμε
μόνοι μας, με την ελεύθερη βούλησή μας. Εμείς οι ίδιοι, με τον καθημερινό
απερίσκεπτο εγωισμό μας, σφίγγουμε τη θηλειά…
Η ζωή μας
συνίσταται όχι στην επιδίωξη υλικής επιτυχίας αλλά στην αναζήτηση μιας άξιας
πνευματικής αύξησης. Ολόκληρη η γήινη ύπαρξή μας δεν είναι παρά ένα μεταβατικό
στάδιο στην κίνηση προς κάτι υψηλότερο, και δεν πρέπει να σκοντάφτουμε ή να
πέφτουμε, ούτε να καθυστερούμε άκαρπα σ’ ένα σκαλί της κλίμακας. Οι υλικοί
νόμοι από μόνοι τους δεν εξηγούν τη ζωή μας ούτε της δίνουν κατεύθυνση. Οι
νόμοι της φυσικής και της φυσιολογίας ποτέ δεν θα αποκαλύψουν τον αναμφισβήτητο
τρόπο με τον οποίο ο Δημιουργός συνεχώς, νύχτα και μέρα, συμμετέχει στη ζωή του
καθενός μας, δίνοντάς μας αδιάκοπά την ενέργεια της ύπαρξης: όταν αυτή η
βοήθεια μας αφήσει, πεθαίνουμε. Και στη ζωή ολόκληρου του πλανήτη μας, το Θεϊκό
Πνεύμα σίγουρα κινείται με όχι λιγότερη δύναμη: αυτό πρέπει να συλλάβουμε στη
σκοτεινή και τρομερή ώρα μας.
Στις μάταιες
ελπίδες των τελευταίων δυο αιώνων, που μας εξαθλίωσαν και μας έφεραν στο χείλος
του πυρηνικού και μη πυρηνικού θανάτου, μπορούμε να αντιπροτείνουμε μόνο μια
αποφασιστική αναζήτηση για το ζεστό χέρι του Θεού, που με τόση απερισκεψία και
αυτοπεποίθηση απορρίψαμε. Μόνο έτσι θα μπορέσουν να ανοίξουν τα μάτια μας στα
σφάλματα του άτυχου εικοστού αιώνα και τα χέρια μας θα στραφούν στο να τα
διορθώσουν. Στην κατολίσθηση αυτή δεν υπάρχει τίποτε άλλο για να πιαστούμε: το
συνδυασμένο όραμα όλων των διανοητών του Διαφωτισμού είναι το μηδέν.
Οι πέντε
ήπειροί μας είναι μπλεγμένες σε ανεμοστρόβιλο. Όμως ακριβώς μέσα σε τέτοιες
δοκιμασίες εκδηλώνονται τα υψηλότερα χαρίσματα του ανθρωπίνου πνεύματος. Αν
χαθούμε και χάσουμε αυτόν τον κόσμο, το σφάλμα θα είναι μόνο δικό μας.
Μήνυμα Πρωτοχρονιάς Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ
ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ
Αρχιεπ.
Δαμασκηνού 10
302 00
ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΝ
Τηλ:
26310-22322, 22421, Fax:
26310-28701
e_mail: imaa@otenet.gr
Εν
Ιερά Πόλει Μεσολογγίου τη 21η Δεκεμβρίου
2018
Αριθ. Πρωτ.: 1064
ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ 2019
Π Ο Ι Μ Α Ν Τ Ο Ρ Ι Κ Η Ε Γ Κ Υ
Κ Λ Ι Ο Σ
( ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 111)
Ο ΧΑΡΙΤΙ
ΘΕΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΚΟΣΜΑΣ
ΤΗΣ ΑΓΙΩΤΑΤΗΣ
ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ
ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ
Προς το
Χριστεπώνυμον Πλήρωμα
της καθ’ ημάς
Ιεράς Μητροπόλεως.
Ανέτειλε αγαπητοί νέο έτος.
Η αγάπη του Τριαδικού Θεού μας
προσφέρει ένα νέο έτος το οποίο θέλουμε όλοι μας να ζήσουμε με υγεία, με
ευλογία, με πρόοδο και ευτυχία.
Η αγία μας Εκκλησία για να μας
βοηθήση στην αξιοποίησι του χρόνου της ζωής μας, μας προσφέρει τέλεια πρότυπα,
τα οποία αξιοποιώντας τον χρόνο έγιναν αληθινά παραδείγματα προόδου, επιτυχίας
και αληθινής ευτυχίας για όλους τους μεταγενεστέρους και για εμάς.
Σήμερα, πρώτη του νέου έτους, η
μητέρα μας Εκκλησία προβάλει τον Άγιο
και Μέγα Βασίλειο, Αρχιεπίσκοπο Καισαρείας της Καππαδοκίας.
α)
Ο Μέγας Βασίλειος είναι πρότυπο φιλοπονίας και επιστήμονος.
Γεννήθηκε στην Καισάρεια της
Καππαδοκίας γύρω στο 330 μ.Χ. από γονείς πλουσίους και ευπαιδεύτους. Από τα
μικρά του χρόνια είχε καχεκτική κράσι και πολύ εύθραυστη υγεία. Αυτά δεν τον
εμπόδισαν να ταξιδέψη στην Καισάρεια, στις φημισμένες σχολές της
Κωνσταντινουπόλεως και των Αθηνών για να σπουδάση. Είχε πολύ δίψα για μάθησι.
Στην Κωνσταντινούπολι γνώρισε και μαθήτευσε στον περίφημο Λιβάνιο, στον οποίο
αργότερα μαθήτευσε και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Παντού με ανύστακτη
επιμέλεια και φιλοπονία τρύγησε σαν μέλισσα το γλυκύ μέλι από τα ποικιλώνυμα
άνθη της ελληνικής φιλοσοφίας και επιστήμης. Σπούδασε φιλοσοφία, ρητορική,
αστρονομία, μαθηματικά και ιατρική. Σε ηλικία 25 ετών τελείωσε όλες τις σπουδές
του.
β)
Ο Μέγας Βασίλειος είναι και πρότυπο αγιότητος.
Ποιός αλήθεια μπορεί να
πλησιάση την αγιότητα του Μεγάλου Βασιλείου;
«Πάντων απεμάξω τας αρετάς άγιε
Βασίλειε» σημειώνει ο ιερός Υμνογράφος.
Ως φοιτητής έζησε μέσα στο
περιβάλλον των φοιτητών, οι οποίοι εξαντλούσαν τα ενδιαφέροντά τους στην
εύκολη, την κοσμική διασκέδασι, στη διαφθορά και την ακολασία. Παρά ταύτα
έμεινε απείραστος, αμόλυντος, εδραίος, αμετακίνητος, αδαμάντινος. Τόσο
αντιδρούσε στις προκλήσεις της αμαρτίας, ώστε θέλησε να εγκαταλείψη και τις
αγαπημένες σπουδές του για να μη μολυνθή. Τον συγκράτησε όμως ο συμφοιτητής και
γνήσιος φίλος του, ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος.
Ας το προσέξουμε αγαπητοί. Αυτή
η ωραία ψυχή, η αστραφτερή διάνοια, αυτή η ευαίσθητη καρδιά δεν θέλησε να
υποδουλωθή στις χωματένιες επιδιώξεις του κόσμου. Η καρδιά του είχε δοθή στον
Σωτήρα Χριστό.
Ταξίδευσε στα μεγάλα κέντρα του
μοναχισμού, Αίγυπτο, Παλαιστίνη, Συρία, Μεσοποταμία για να γνωρίση αγίους, να
τους μιμηθή, αλλά και να μάθη τους κανόνες της αληθινής μοναχικής πολιτείας.
Ήλθε στη συνέχεια στην ερημία
του Πόντου. Έγινε μοναχός και ασκήτευσε σκληρά πέντε ολόκληρα χρόνια. Εκεί στην
έρημο του Πόντου, με βοηθό την ησυχία, ωρίμασε η μεγάλη του αγάπη προς τον
Χριστό. Αυτή η αγάπη τον έκανε να γράψη: «Θείου κάλλους, υπάρχει ερασμιώτερον; ».
Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης
αναφέρει ότι όταν προσευχόταν ο Μέγας Βασίλειος, μέσα στην ησυχία της νύχτας,
«έλαμψις αυτώ φωτός γίνεται, άϋλον δε τι το φως εκείνο, θεία δυνάμει
καταφωτίζον το οίκημα».
Οπλισμένος με αγιότητα βίου και
ορθόδοξο καθαρό φρόνημα, προσκαλείται από την Εκκλησία να προσφέρη τον εαυτό
του στον αγώνα και την διακονία της. Και ως αρχιεπίσκοπος Καισαρείας, ο Μέγας
Βασίλειος λάμπει και διδάσκει και ομολογεί την ορθόδοξο αλήθεια, μένει
αταλάντευτος, θυσιάζεται για τη δόξα του Κυρίου και τη σωτηρία των χριστιανών.
γ)
Ο Μέγας Βασίλειος και ως κοινωνικός εργάτης και διάκονος είναι μοναδικό
πρότυπο.
Η καρδιά του αδιάκοπα χτυπούσε
με πόνο για τους αδελφούς που δοκιμάζονταν από ασθένεια και πτωχεία, για τα
ορφανά, τις χήρες, τους γέροντες, τους απόκληρους. Η πρώτη του φροντίδα ήταν η
βοήθεια των αδυνάτων.
Αυτή η αγάπη του, η ανησυχία, η
φροντίδα του για τους φτωχούς, τους αδυνάτους, τους ασθενείς, χάρισε την
περίφημη και ανεπανάληπτη «Βασιλειάδα».
Εκεί, ο Μέγας Βασίλειος
σπορπούσε αναψυχή, παρηγορία, θεραπεία, συμπαράστασι και χαρά με τα
πτωχοκομεία, τα νοσηλευτήρια, τους ξενώνες, τα γηροκομεία και τα ορφανοτροφεία
της Βασιλειάδας. Κανείς δεν μπόρεσε να οργανώση μία άλλη Βασιλειάδα σαν αυτή
του Αγίου Βασιλείου.
Και να σκεφθή κανείς ότι ο
Μέγας Βασίλειος δεν ήταν ένας διευθυντής ενός πολυμόρφου ιδρύματος, αλλά ο
υπηρέτης, ο διάκονος, ο νοσηλευτής, αυτός που Αρχιεπίσκοπος ων, καθάριζε τους
λεπρούς και τους γέροντες, έμενε μαζί τους για να τους παρηγορή και τους
νοσηλεύη, κοιμόταν ανάμεσα στους νοσηλευομένους, όπου υπήρχε κενό κρεβάτι.
Ποιός
κοινωνικός εργάτης μπορεί να συγκριθή με τον μεγάλο ανάργυρο και κοινωνικό
διάκονο Άγιο Βασίλειο;
Αγαπητοί,
το νέο έτος οφείλουμε να το
ζήσουμε με συνέπεια. Να αξιοποιήσουμε τον χρόνο της ζωής μας, να αφήσουμε τη
ραθυμία, να αγαπήσουμε την φιλοπονία, να επιμεληθούμε με σοβαρότητα τον
προσωπικό μας αγιασμό, να καλλιεργήσουμε την αγάπη και την βοήθεια των αδελφών
μας που δοκιμάζονται.
Χρειαζόμαστε
πρότυπα τα οποία θα μας εμπνέουν. Ο
κόσμος μας σήμερα, που εν πολλοίς ζη χωρίς Χριστό, δεν έχει να μας δώση αληθινά
πρότυπα. Χωρίς Χριστό πρότυπα πραγματικά
δεν υπάρχουν.
Έχει η Εκκλησία μας πανάξια
πρότυπα. Μας χαρίζει σήμερα τον Μέγα Βασίλειο. Ας θελήσουμε να γνωρίσουμε
καλύτερα όλες τις πτυχές της ζωής του και της προσφοράς του.
Ιδιαιτέρως ας θελήσουμε να τον
γνωρίσουμε στα παιδιά μας, στους νέους και στις νέες. Ας βοηθήσουμε τα παιδιά
μας να μάθουν ότι ο άγιος Βασίλειος δεν
είναι ένας φανταστικός, παχουλός γέροντας, που μοιράζει δώρα και παιχνίδια,
αλλά ένας πανεπιστήμων, ένας άγιος με
ακτινοβολία παγκόσμια, ένας κοινωνικός εργάτης που θυσίασε τη ζωή του για την
ορθόδοξο Εκκλησία και τον συνάνθρωπο.
Αν τα παιδιά μας κι εμείς
έχουμε στη ζωή μας τέτοια πρότυπα θα
ανορθώσουμε τον εαυτό μας, την οικογένειά μας, την νεότητα, το Έθνος μας. Αμήν.
Με την αγάπη του Χριστού μας
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ
ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΚΟΣΜΑΣ
Μερικοί σκέφτονται....
Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης.
ΤΟ ΝΌΗΜΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ.
Μητροπολίτης Σουρόζ Anthony Bloom.
Κυριακή 30 Δεκεμβρίου 2018
Στην πραγματικότητα, το νέο έτος είναι μια γιορτή της Ελπίδας.
Στην
πραγματικότητα, το νέο έτος είναι μια γιορτή της Ελπίδας. Το έτος ήταν δύσκολο και
το ξοδέψαμε. Οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται με ακατανόητο τρόπο ότι δεν μπορούν να
ξεπεράσουν τη νόσο, τον πειρασμό, την έλλειψη χρημάτων ή την απελπισία χωρίς
ένα θαύμα. Και η προσδοκία αυτού του θαύματος είναι η Ελπίδα. Όλοι περιμένουμε
ένα θαύμα από ψηλά, αλλά είναι μέσα μας. Προέρχεται από το Θεό, ενεργώντας με
τα χέρια μας ...
Μέχρι
το Νέο Έτος και τα Χριστούγεννα δεν είναι πολύ μακριά. Τουλάχιστον αυτές τις ημέρες να είμαστε
έλεος. Λυπούμαστε για όλους τους δυσκολεμένους, δίνοντάς τους καλές πράξεις και
προσευχή, και κυρίως η Ελπίδα είναι ότι μαζί μας όλα τα καλά πράγματα θα εκπληρωθούν.
Θα εκπληρωθούν επειδή ο ίδιος ο Θεός
βοηθά κάθε καλή δουλειά.
Ο
ιερέας Κωνσταντίνος Καμσιχάνοφ
Αυτή είναι η έννοια του νέου έτους
Αυτή
είναι η έννοια του νέου έτους - να πάρετε μια νέα ευκαιρία.
Ευκαιρία
να συγχωρέσετε . Να κάνετε καλύτερα, να κάνετε περισσότερα, να δώσετε
περισσότερα, να αγαπήσετε περισσότερα και να μην ανησυχείτε το τι αλλά να
αντιληφθείτε τη ζωή όπως είναι!
Claire
Morgan
Ευτυχισμένη η μέρα της Πρωτοχρονιάς!
Ευτυχισμένη η μέρα της Πρωτοχρονιάς! Πηγαίνοντας στην εκκλησία με όλη την οικογένεια, που
ζει με αγάπη και πίστη - αυτή είναι η αληθινή ευτυχία! Αφήστε στο επόμενο έτος τις καρδιές σας την αγάπη να
πολλαπλασιάζεται και ενισχύστε την πεποίθηση ότι θα γίνετε πλουσιότεροι με
καλές πράξεις και όμορφη καθαρότητα της ψυχής σας, προσευχηθείτε για
σας! Κύριε, ελέησον και ευλόγησε ...
Σάββατο 29 Δεκεμβρίου 2018
Ελληνικό καραβάκι ή Χριστουγεννιάτικο δέντρο; - π. Γαβριήλ
Ελληνικό καραβάκι ή
Χριστουγεννιάτικο δέντρο; - π. Γαβριήλ
Ποιά είναι η
τελευταία κιβωτός Σωτηρίας ; η Παναγία
Τα Χριστούγεννα είναι δεμένα με την ακλόνητη
αλληλεγγύη της αγάπης του Θεού μαζί μας, όχι μονάχα στα δεινά μας αλλά και στην
προδοσία μας. Ζητώντας από τον πατέρα Γαβριήλ, που ζει στο μοναστήρι του αγίου
Εφραίμ της Νέας Μάκρης και του Αγ. Πορφυρίου στη δυτική Μάνη, διδάκτορα
βυζαντινολόγο, αρχαιολόγο, ιστορικό τέχνης να μας μιλήσει για την ιστορία των
Χριστουγέννων ξεκίνησε παράδοξα για εμάς, με λόγο για την κιβωτό και την
ανθρώπινη αλαζονεία:
Κιβωτός σωτηρίας
«Ο άνθρωπος με τις πράξεις του επέφερε τον
κατακλυσμό, ο Θεός τη σωτηρία. Διότι λέει στον Νώε να φτιάξει μία τεράστια
κιβωτό, ένα μεγάλο καράβι δηλαδή, και σώζει ο Θεός τον άνθρωπο. Όπως στα παραμύθια,
αλλά αυτό δεν είναι παραμύθι. Η κιβωτός έχει βρεθεί. Μπαίνουν μέσα στην κιβωτό
οχτώ πρόσωπα, ο Νώε, η γυναίκα του οι τρεις κόρες του και οι γαμπροί του. Έτσι
σώζει ο Θεός το ανθρώπινο γένος. Έπειτα, περνάμε σε μία μετακατακλυσμιαία
περίοδο. Μας λέει: “Μην απογοητεύεσαι! Πάντοτε εργάσου το καλό και την
ανταμοιβή σου θα τη δεις αργότερα εις τους αιώνας των αιώνων.” Αλλά για να έχεις
κάτι στον αιώνα πρέπει να τιμήσεις το νυν. Με το να κοιμάμαι σε κάθε νυν και να
ελπίζω εις τους αιώνες των αιώνων, είναι όλως παράδοξον και κουτό.
Περνάει λοιπόν αυτή η περίοδος και
μπαίνουμε σε μία καινούργια. Και πάλι οι άνθρωποι ξεφεύγουν από το νόμο. Η
χάρις έρχεται αφού έχεις μάθει να σέβεσαι το νόμο ή να σε προβληματίζει ο
νόμος. Πάλι λοιπόν ξαναέπεσε το ανθρώπινο είδος στην αμαρτία και έφτιαξαν τον
πύργο Βαβέλ, μια ύβριν όπως θα έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες. Δεν υπάρχει
μεγαλύτερο αμάρτημα από την αλαζονεία. Και όλους τους δικηγόρους της γης να
βάλετε να υπερασπισθούν την αλαζονεία δεν θα τα καταφέρουν. Είναι το μεγαλύτερο
αμάρτημα. Με τον πύργο Βαβέλ θέλουμε να φτάσουμε το Θεό. Φεύγουν από την
Αίγυπτο οι Εβραίοι και τους λυπάται ο Θεός και αποστέλλει τις εντολές του στον
Μωυσή. Κάνε εκείνο κι εκείνο, μην κάνεις τούτο και το άλλο.
Η κιβωτός του νόμου
Και τι θα κάνουμε τώρα; Θα φτιάξεις μία
κιβωτό να βάλεις μέσα τα “Μη!”, τις εντολές του Θεού. Αυτό το “μη” δεν χωράει
επεξήγηση, είναι Νόμος. Φτιάξανε την μαούνα, την κιβωτό αυτή - κιβωτός θα πει
πλοίο που πλέει σε όλες τις τρικυμίες- και φεύγουν για να πάνε στη γη της Επαγγελίας.
Και στην έρημο του Σινά, μπερδέψαν το δρόμο και μείνανε σαράντα χρόνια και
κουβαλάγανε την κιβωτό της Διαθήκης με τις πλάκες, την επτάφωτη λυχνία και όλα
αυτά τα σύμβολα που συνέβαλαν σε μια ιστορικά αποδεδειγμένη αλήθεια. Συμβάλλουν
στο να καταλάβουμε και να πούμε “Α! Τι είχε πει ο γερο-Ησαΐας; Ότι “η Παρθένος
έξει και τέξει εν γαστρί”, ότι δηλαδή μια παρθένος θα συλλάβει και θα γεννήσει
από την κοιλιά της τον Μεσσία. Άρα, όλα αυτά συμβάλλουν στο ρόλο της Παναγίας.
Αυτή είναι η επτάφωτος λυχνία, αυτή είναι η στάμνα το μάννα φέρουσα. Αν δεν
ήταν η Παναγία δε θα μπορούσε να σαρκωθεί και να γεννηθεί ο Χριστός. Αυτά τα
πράγματα τα ακούμε στους χαιρετισμούς. Το μάννα που γλυκαίνει τα αισθητήρια των
ευσεβών, αποκαλείται έτσι η Παναγία, γιατί αν δεν γεννούσε τον Χριστό δεν θα
ξέραμε ποιος έστειλε το μάννα στην έρημο».
Παρ’ όλα αυτά δεν συνετιστήκαμε και
φαίνεται σαν η κιβωτός του Νώε και η κιβωτός των εντολών να μην μας βοήθησαν
αφού οι άνθρωποι συνέχισαν να κάνουν τα ίδια λάθη. Ο πατήρ Γαβριήλ θα απαντήσει:
Η έμψυχος κιβωτός
«Μπορεί να μην συνετίστηκε εκείνος ο
κόσμος, αλλά οι δύο λύσεις, και η κιβωτός του Νώε και η κιβωτός των εντολών του
Θεού, παίζουν ένα ρόλο πολύ σημαντικό, για να δεχθούμε την τρίτη κιβωτό. Όπου
πια δεν προχωρούσε τίποτα, γιατί η ανηθικότητα είχε φθάσει στον κολοφώνα. Όλοι
μας ξέρουμε για την Κόρινθο και για τον Απόστολο Παύλο, τις επιστολές, κ.λπ. Τι
ήταν όμως η Κόρινθος; Εκατό οίκοι ανοχής ωχριούν μπροστά σε αυτό το
αλλοπρόσαλλο ήθος της Κορίνθου. Ίσως μόνο τα Σόδομα και Γόμορρα ξεπερνούσαν την
Κόρινθο. Οπότε λοιπόν βλέπουμε ότι δε γινότανε τίποτα, γιατί ο άνθρωπος
παρέμενε στην αμαρτία. Έπρεπε λοιπόν να γίνει κάποια άλλη κιβωτός, κάποια
ένθεος κιβωτός, δηλαδή η Παναγία που μέσα της δεν είχε τις πλάκες του Νόμου
αλλά την Αγάπη. Οι δύο άλλες κιβωτοί συμβόλιζαν και επενεργούσαν στο λαό του
Θεού, για να δεχθεί την έμψυχο κιβωτό. Θα έρθει και η σειρά της έμψυχης κιβωτού,
όπου ο Θεός θα γίνει άνθρωπος, θα λάβει σώμα ο Λόγος, η σοφία του Θεού θα γίνει
άνθρωπος. Και αυτή θα είναι η τελευταία κιβωτός. Από κει και πέρα δεν υπάρχει
σωτηρία. Γι’ αυτό και όλοι οι θεολόγοι λένε ότι έτσι που βαδίζει η ανθρωπότης
πηγαίνει για τον τελικό χαμό. Εάν το καταλάβουμε αυτό, τότε αλλάζουμε πορεία,
μπαίνει η μετάνοια, και τα παίρνουμε στα σοβαρά. Δεν υπάρχει δυσκολότερο πράγμα
από το να πείσεις έναν άνθρωπο, για κάτι που δεν μπορεί να πιστέψει.
Άραγε, η κιβωτός που είναι έμψυχος και
κουβαλάει μέσα της όχι τον νομοθέτη, όχι τον δικτάτορα αλλά τον Θεό της αγάπης,
η Παναγία τι αξία έχει; Οι δύο κιβωτοί προετοιμάζουν τον κόσμο να δεχθεί την
τρίτη κιβωτό, που είναι η Παναγία. Ο προετοιμασμένος κόσμος την δέχθηκε την
πραμάτεια που έφερε η έμψυχος κιβωτός;
Το ελληνικό καραβάκι
Ποια είναι λοιπόν η σχέση μας με την
κιβωτό, εμείς οι θαλασσοπόροι Έλληνες; Καμιά! Χάθηκε το κουράγιο. Θα υπάρξει
πάλι ένας Οδυσσέας που για να πάει στην Ιθάκη, στη γυναίκα του, στην πατρίδα
του, θα περάσει και θα αντέξει τόσα κακά; Υπήρξε το πρότυπο για κάθε
ελληνόπουλο. Και όλοι οι αθλητές που ήταν ολυμπιονίκες πρωτίστως έπρεπε να
καταθέσουν διαπιστευτήρια, ότι γνωρίζουν την Οδύσσεια και την Ιλιάδα απέξω.
Αυτή λοιπόν την Παναγία, την έμψυχο
κιβωτό, σηματοδοτεί συμβολικό τω τρόπω, το καραβάκι που κρατάνε τα παιδιά για
να πουν τα κάλαντα των Χριστουγέννων. Ότι δηλαδή, μάθετε νοικοκυρές, ότι ήγγικεν
η ώρα, που θα εκπληρωθεί η προφητεία της έμψυχης κιβωτού. Αν αυτά τα πράγματα
δεν τα συνειδητοποιούμε, δεν πρέπει να λεγόμαστε Έλληνες, ούτε ορθόδοξοι.»
Γιατί επικράτησε όμως στην Ελλάδα της
θάλασσας και της ναυσιπλοΐας, στην χώρα που αγαπήθηκε η Παναγιά ως κιβωτός του
Χριστού, το έθιμο του Χριστουγεννιάτικου δέντρου; Απαντά στην απορία μας ο π.
Γαβριήλ:
Το δέντρο των Χριστουγέννων
«Τι θα πει δέντρο στα Εβραϊκά; Δέντρο
είναι το οπωροφόρο δέντρο. Ό,τι δεν δίνει καρπό δεν είναι δέντρο. Τώρα τι σχέση
έχει το δέντρο, ο τον καρπό φέρον, και καρπός είναι το γίγνεσθαι, με το δέντρο
των Χριστουγέννων; Το δέντρο των Χριστουγέννων απεικονίζει συμβολικά τον καρπό
των καρπών, τη γνώση του καλού και του κακού. Το δέντρο λοιπόν μπορεί να έχει
μια μεταφορική σημασία για τον Χριστό. Αλλά όταν έχω το καράβι τότε έχω το
ελληνικό στοιχείο, την πάλη με τη θάλασσα με τα κύματα. Πώς θα πετύχεις να
φτάσεις στην Ιθάκη; Αυτή η πάλη των παθών προεικονίζει την πάλη των παθών του
χριστιανού, με τον εαυτό του, με τα πάθη του. Άρα λοιπόν ή παλεύεις ή δεν
παλεύεις. Γιατί αν παλέψεις η έμψυχος κιβωτός σου έφερε τον σωτήρα σου.
Στις αρχές του 19ου αιώνα από το
Στρασβούργο της Αλσατίας, ήρθε το χριστουγεννιάτικο δέντρο, με μόνο διάκοσμο
μήλα. Γιατί το μήλο διατηρείται όλο το χειμώνα στα υπόγεια των Αυστριακών και
των Γερμανών. Είναι η εξελικτική πορεία του βόρειου ευρωπαϊκού πολιτισμού με
τις ανάγκες τoυ.
Από εκεί είναι το χριστουγεννιάτικο δέντρο, που είναι μια άστοχη επιλογή, αφού
υπάρχει το καράβι που είναι ελληνικό. Το δέντρο έχει μια στατικότητα, εκεί που
το φύτεψες εκεί μένει. Το καράβι έχει κινητικότητα και παλεύει με το κύμα,
προσπαθεί να αντιπαλέψει τις συνθήκες της ζωής και δείχνει όλη τη ζωντάνια της
ζωής και όχι τη στατικότητα του δέντρου.»
Είναι λοιπόν λάθος να στολίζουμε στα
σπίτια μας και στις πόλεις το Χριστουγεννιάτικο δέντρο; Θα ήταν καλό να
διακοσμούμε ένα καραβάκι;
Ο Εκκλησία ως κιβωτός
«Σημαντικό δεν είναι αν είναι το ένα καλό
και το άλλο κακό. Σημαντικό είναι να αναπτύξουμε τη διάκριση, που είναι η
μεγαλύτερη αρετή. Η ορολογία της αρχιτεκτονικής της ναοδομίας απορρέει από το
γλωσσάρι της ναυσιπλοΐας. Ας φανταστούμε ένα μεταφορικό μέσο στη θάλασσα, μια
μαούνα. Στο μεσαίο κλίτος, είναι το εμπόρευμα, η πραμάτεια. Στα διπλανά κλίτη,
αριστερά και δεξιά, είναι τα ανοίγματα για τους κωπηλάτες. Το κλίτος είναι από
την ορολογία της ναυσιπλοΐας. Τι δουλειά έχει στη ναοδομία; Μία κιβωτός, ένα
πλοίο, μας αναγάγει στον φόβο που υπάρχει στην ανθρωπότητα από γενιά σε γενιά,
για μια ολική καταστροφή μέσω κατακλυσμού. Ο φόβος αυτός είναι ακόμα ζωντανός
και είναι μια ορμέμφυτη κατάσταση, που απορρέει από τον κατακλυσμό. Για να
σωθεί κανείς από τον κατακλυσμό χρειάζεται μία κιβωτό. Η κιβωτός βρέθηκε
απολιθωμένη στο Αραράτ και κει βλέπουμε τα τρία κλίτη. Δεν είναι ένας μύθος.
Είναι πραγματικότης. Στο μεσαίο κλίτος ήταν το εμπόρευμα, το κέρδος, αυτό που
έπρεπε να σωθεί, ενώ τα διπλανά κλίτη ήταν για τους κωπηλάτες.
Όπως για να σωθείς από τον κατακλυσμό
έμπαινες στο κεντρικό κλίτος της κιβωτού έτσι για να σωθείς από τις τρικυμίες
της ζωής και από τον κατακλυσμό των παθών πρέπει να μπεις στην κιβωτό διάσωσης.
Αλλά δεν υπάρχει ατομική σωτηρία. Δεν μπορεί να σκέφτομαι εγώ να σωθώ κι οι άλλοι
“γαία πυρί μειχθήτω.” Και πού είναι αυτό; Στο εκκλησίασμα, στην Εκκλησία. Δεν
αρκεί εγώ να κάθομαι σπίτι μου και να έχω τα εικονίσματά μου. Η Εκκλησία είναι
η έκ-κληση του σώματος της εκκλησίας στο κοινόν άθλημα, του να αληθεύει ο βίος.
Και ο βίος του χριστιανού αληθεύει ομοθυμαδόν, δηλαδή με όλους μαζί και όχι μόνος.
Πρέπει να ανεχθείς τον έναν και τον άλλον που ίσως δεν έχεις καλές σχέσεις.
Απαιτείται μια προϋπόθεση, που είναι η ειρήνη. Πόσες φορές ο ιερέας βγαίνει
στην ωραία πύλη για να πει “Ειρήνη Υμίν”. Αυτά τα πράγματα είναι θέμα
κατήχησης. Αν αυτό δεν επιτευχθεί δεν υπάρχει χριστιανισμός.»
Με αυτά τα λόγια ολοκλήρωσε την συνέντευξή
του στην «Ορθόδοξη Αλήθεια» ο π. Γαβριήλ και τον ευχαριστήσαμε θερμά.
Ο Χριστός έδεσε την αιώνια ζωή του με την ανθρώπινη φύση.
Και το δέσιμο αυτό ξεκίνησε στο σταύλο της Βηθλεέμ. Η ιστορία του θριάμβου
συνεχίζεται. Τίποτα δεν κλόνισε την απόφαση του Θεού να είναι με εκείνους που αγάπησε
και προσκάλεσε. Καλά Χριστούγεννα
__________
Σοφία Χατζή
δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα
ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΛΗΘΕΙΑ, 27.12.2018
Φωτογραφίες
1.
π. Γαβριήλ και το καραβάκι των Χριστουγέννων στο μοναστήρι του Αγ. Εφραίμ της
Νέας Μάκρης και του Αγ. Πορφυρίου
2.
"H Γέννηση" Σερβική αγιογραφία από την Ιερά μονή Στουντένιτσα
3.
Η ναυς που συμβολίζει την έμψυχη κιβωτό την Παναγία
4.
Στις αρχές του 19ου αιώνα από το Στρασβούργο της Αλσατίας, ήρθε το
Χριστουγεννιάτικο δέντρο, με μόνο διάκοσμο μήλα