Ξεχωριστή ομάδα εθελοντών βάζει χρώμα σε δημόσια κτίρια και σχολεία | Χρήστος Παλαμήδης

Ο Χρήστος Παλαμήδης, εκπαιδευτικός και εικαστικός, μιλά για τη δράση της Open Art σε συνεννόηση με τους αρμόδιους φορείς, στην οποία συμμετέχουν καλλιτέχνες πολλών ειδικοτήτων, αλλά και οι ίδιοι οι μαθητές του

___

Η Open Art είναι εθελοντική ομάδα που απαρτίζεται από καλλιτέχνες όλων των ειδικοτήτων (ζωγράφους, γλύπτες, φωτογράφους, γραφίστες, αγιογράφους, street artists κλπ), καθώς και από μηχανικούς όλων των κλάδων (αρχιτέκτονες, διακοσμητές, τοπογράφους, πολιτικούς μηχανικούς κ.ά.), κυρίως όμως από ανθρώπους που έχουν διάθεση για εθελοντική προσφορά στον τομέα των εικαστικών.

Συναντήσαμε τον εικαστικό, μουσικό και εκπαιδευτικό κ. Χρήστο Παλαμήδη, μέλος της Open Art και συζητήσαμε για την εμπειρία της δράσης αυτής. Ο Χρήστος Παλαμήδης είναι ένας καλλιτέχνης, που η ζωγραφική, τα χρώματα και ο εθελοντισμός είναι μέρος της ζωής του, αλλά και κομμάτι του χαρακτήρα του: Πρόκειται για έναν άνθρωπο που αποπνέει μια φυσική ηρεμία, την οποία απολαμβάνει ο συνομιλητής του. Ο ίδιος μαζί με άλλους εθελοντές, μέσα στους οποίους βρίσκονται συχνά και μαθητές του από τα σχολεία στα οποία διδάσκει ζωγραφίζουν σε δημόσιους χώρους, πλατείες και τοίχους σχολικών κτιρίων, πάντα μετά από συνεννόηση με τους αρμόδιους φορείς. Ποιος είναι ο στόχος των εθελοντών; Ο Χρήστος Παλαμήδης θα μας εξηγήσει:

«Με εμπειρία χρόνων σε εθελοντικές ομάδες και αγάπη για την τέχνη σκοπός της Οpen Art είναι οι καλλιτεχνικές παρεμβάσεις σε σχολικά κτήρια (ειδικά όπου υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη) καθώς και εικαστικά δρώμενα στο αστικό τοπίο.

Τα μέλη της ομάδας, έχουν κοινό στοιχείο το όραμα για μια πόλη ανθρώπινη, φωτεινή, χαρούμενη.

Υπάρχει η πίστη ότι η τέχνη ηρεμεί την ψυχή του ανθρώπου, τη γαληνεύει.

Η ηρεμία προκύπτει και στους εθελοντές την ώρα που χρωματίζουν με το πινέλο πάνω στον τοίχο, και στον θεατή όταν κοιτάζει το τελικό αποτέλεσμα».

Όμορφη εμπειρία

Στην προσωπική μας παρατήρηση, ότι είναι παραπάνω από ευχάριστη η παρέμβαση των χρωμάτων στους μεγάλους και πρώην μουντούς τοίχους, ο Χρήστος Παλαμήδης θα συμφωνήσει:

«Είναι πολύ όμορφη εμπειρία να χρωματίζει κανείς, σε εξωτερικό χώρο, όπου το φως του ήλιου αντανακλά και ενισχύει τη φωτεινότητα των χρωμάτων.

Ένα κίτρινο, ένα κόκκινο, ένα πράσινο χρώμα για παράδειγμα, προσδίδουν το μέγιστο της φωτεινότητάς τους με το ηλιακό φως, δεδομένου ότι στη χώρα μας έχουμε τις περισσότερες μέρες του χρόνου ηλιοφάνεια.

Ας φανταστούμε μια χώρα όπου το χρώμα θα υπάρχει στους δημόσιους χώρους όπου ζούμε και αναπνέουμε, εμπεριεχόμενο μέσα σε αυτό το γλυκύτατο φως».

Η τέχνη δεν υφίσταται βέβαια μόνο από τα πινέλα και τις απόψεις του καλού τεχνίτη, επιδρά και στον καθημερινό άνθρωπο που την έχει ανάγκη. Ο ζωγράφος θα διευκρινίσει:

«Πόσοι άνθρωποι με ψυχολογικά προβλήματα θα μπορούσαν να βοηθηθούν...

Πόσο η καθημερινότητά μας θα ανέβαινε ποιοτικά. 

Ο φροντισμένος χώρος, ο χώρος όπου κάποια χέρια τον έχουν καλλωπίσει, μας δίνει το ασυνείδητο μήνυμα της ελπίδας. 

Μας ξυπνάει από το βάρος της μίζερης πραγματικότητας. Μιας πραγματικότητας όπου το γκρι, το αντικρίζουμε καθημερινά στα πρόσωπα των συνανθρώπων μας. 

Γκρι στα σχολεία όπου ζουν τα παιδιά μας, αυτές οι ευαίσθητες υπάρξεις, γκρι στα νοσοκομεία και στους δημόσιους οργανισμούς. Γκρι στις γειτονιές μας. 

Η Open Art θέλει να το αλλάξει όλο αυτό. Μέσα από την απαλότητα των γραμμών μέσα στο σχέδιο και την αρμονία και αντίθεση των χρωμάτων πετυχαίνουμε το ξύπνημα των αισθήσεων».

«Τα παιδιά αποδίδουν καλύτερα στα μαθήματα γιατί αισθάνονται ασφάλεια και ζεστασιά στον χώρο όπου ζουν, μαθαίνουν και παίζουν. Όταν μεγαλώσουν, θα είναι ευαισθητοποιημένοι πολίτες απέναντι σε πνευματικά θέματα»

Εκτός από τα χρώματα που μας προτείνει η φύση, η ύπαρξη του σχεδίου δηλαδή των γραμμών έχουν τη σημειολογία τους και ο εικαστικός μπορεί να προεκτείνει στους συμβολισμούς. Το εξηγεί με επιτυχία ο κ. Παλαμήδης:

«Οι καμπύλες για παράδειγμα, μας δίνουν το αίσθημα της κίνησης, της αγκαλιάς, της προστασίας, της ελευθερίας. 

Οι κάθετες γραμμές προσδίδουν στήριγμα, μεγαλοπρέπεια, ύψος, τάση για ανύψωση, και άνοδο. 

Οι οριζόντιες, ηρεμία, χαλάρωση, ακινησία, σιωπή, παύση. 

Οι πλάγιες γραμμές προσδίδουν κίνηση, δράση, διάθεση για αλλαγή, διάθεση για προχώρημα. 

Ο έντεχνος συνδυασμός των γραμμών και των αντίστοιχων ιδιοτήτων που αυτές εμπεριέχουν, επιδρά καταλυτικά στον ψυχισμό μας, όπου χωρίς να το καταλαβαίνουμε αισθανόμαστε όμορφα, χωρίς να αναλύουμε το γιατί».

Οι συμβολισμοί, η αρμονία και η ηθική ικανοποίηση

Τι θα μπορούσε να περιγράψει με λίγα λόγια την ομορφιά που απροσδόκητα γεννιέται;

«Η λέξη αρμονία, λέξη παγκόσμια, περιγράφει ακριβώς την ομορφιά και την ανάγκη για συνύπαρξη. 

Όταν ένα σχήμα στέκεται κοντά και πλησιάζει ένα άλλο, τι άλλο μας θυμίζει πάρα την ανάγκη για αρμονική συνύπαρξη; 

Όταν ένα μπλε συνομιλεί αρμονικά με ένα πορτοκαλί, πόσο μας θυμίζει την αλήθεια ότι όλοι μπορούμε να συνυπάρχουμε, ότι όλοι αν και είμαστε διαφορετικά χρώματα, μπορούμε να πετύχουμε αρμονικούς συνδυασμούς μεταξύ μας!»

Τα νέα παιδιά, οι μαθητές του Χρήστου Παλαμήδη, που ζωγραφίζουν εθελοντικά μέσα στην πόλη θέλοντας να την ομορφύνουν, πώς εκλαμβάνουν αυτή την αλλαγή από το θαμπό στο φως και πώς επιδρά στη νεανική τους πορεία στη ζωή;

«Τα παιδιά είναι πολύ πιο ευαίσθητα στα χρώματα. Γι’ αυτό και δέχονται πανηγυρικά την αλλαγή στο γκρίζο γύρω τους. 

Αποδίδουν καλύτερα στα μαθήματα γιατί αισθάνονται ασφάλεια και ζεστασιά στο χώρο όπου ζουν, παίζουν και μαθαίνουν. 

Όταν μεγαλώσουν θα είναι ευαισθητοποιημένοι πολίτες απέναντι σε πνευματικά θέματα γιατί η τέχνη κινείται στον πνευματικό χώρο, τον άυλο, το χώρο των ιδεών. Το χώρο όπου ο άνθρωπος όντας και ο ίδιος ψυχοσωματική οντότητα, θα αισθάνεται οικειότητα και ευδαιμονία.

Τα παιδιά μαθαίνουν με βιωματικό τρόπο ότι χαρά μπορεί να πάρεις, μέσα από τον εθελοντισμό, την υπηρέτηση ενός ανώτερου σκοπού, που ξεφεύγει από την εγωιστική εσωστρέφεια και νοιάζεται για το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο».

Σύλλογοι γονέων

Πρακτικά ωστόσο πώς εξελίσσεται η εργασία; Πώς γίνεται η αρχή της εικαστικής παρέμβασης στο κλεινόν άστυ; Ο Χρήστος Παλαμήδης από τα πρώτα μέλη της Open Art θα μας ενημερώσει: 

«Τα τελευταία χρόνια η κοινωνία όλο και περισσότερο αισθάνεται την ανάγκη για εικαστική παρέμβαση στα σχολεία. Οι σύλλογοι γονέων αλλά και οι σύλλογοι διδασκόντων είναι αυτοί που προσκαλούν την ομάδα, να έρθει και να μεταμορφώσει τον σχολικό χώρο. 

Είναι υπέροχο να βλέπει κανείς το χαμόγελο και τη λάμψη στα μάτια, μαθητών και διδασκόντων, όταν βλέπουν τη μεταμόρφωση του χώρου τους. 

Είναι μεγάλη ηθική ικανοποίηση και για εμάς. 

Εμείς προσφέραμε κάποιες ώρες δουλειάς. Όμως η δουλειά αυτή θα μείνει μέσα στα χρόνια και θα επηρεάζει με θετικό πρόσημο τη ζωή των ανθρώπων που ζουν και εργάζονται στον χώρο».

Ο άνθρωπος που βρίσκει τη χαρά στον εθελοντισμό, αξιολογεί τα πράγματα διαφορετικά. Βρίσκει και διορθώνει την ασχήμια, εκεί που οι άλλοι την αποφεύγουν. Τη μετατρέπει σε ομορφιά και η χαρά που παίρνει από αυτή την πράξη είναι ανεκτίμητη, γι’ αυτό και δεν δέχεται να πληρωθεί.

Η μη εγωιστική προσπάθεια να φέρουμε χαρά στους άλλους θα αποτελέσει την αρχή για μία ευτυχέστερη ζωή για εμάς τους ίδιους θα πει η Helen Keller.

__________

δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα

ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΛΗΘΕΙΑ, 29.04.2020