Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΩΝ ΑΣΚΗΤΩΝ 3

Για το ξερίζωμα της επιθυμίας για την απόλαυση
ΕΙΝΑΙ γραμμένο, ότι πρέπει να βρούμε «την στενήν οδόν την απάγουσαν εις την ζωήν» και ότι θα χρειαστεί να αγωνιστούμε για να μπούμε από τη «στενή πύλη». «Ότι πολλοί, λέγω υμίν, ζητήσουσιν εισελθείν και ουκ ισχύουσι» (Λουκά ιγ' 24).
ΔΕΝ είναι δύσκολο να καταλάβουμε τί θέλει να πει ό Κύριος. Ή εξήγηση βρίσκεται ακριβώς στην απροθυμία μας να καταδιώξουμε και να νικήσουμε τον ίδιο τον εαυτό μας. Ίσως κατορθώνουμε να περιορίσουμε ως ένα βαθμό τα μεγάλα μας ελαττώματα. Δεν προσέχουμε όμως τα μικρά. Αντίθετα τα αφήνουμε ελεύθερα και μεγαλώνουν ανεμπόδιστα. Δεν είμαστε κλέφτες, ούτε άρπαγες και άδικοι. Εν τούτοις φλυαρούμε ευχαρίστως και ίσως και για πράγματα πού δεν πρέπει να κάνουμε ούτε κουβέντα. Μπορεί να μη φάμε το φαγητό μας για λόγους αυτοκυριαρχίας, άλλα πίνουμε πάρα πολύ καφέ ή τσάι στη θέση του φαγητού. Ή καρδιά παράμενε γεμάτη από επιθυμίες. Οι ρίζες του κάκου δεν ξεριζώθη­καν από μέσα μας. Περιπλανιόμαστε μέσα σε πυκνές λόχμες πού απ' αυτές είναι γεμάτη ή γη της ψυχής μας.
ΚΑΝΕ ακάθεκτη επίθεση εναντίον της φιλαυτίας σου, γιατί αυτή είναι ή ρίζα κάθε κακού πού συμβαίνει μέσα σου. Αν μπορούσες να δεις καθαρά, θα διέκρινες άμε­σους, ότι εμείς οι ίδιοι είμαστε υπεύθυνοι για το κακό αυτό, επειδή δε θέλουμε να καταλάβουμε πώς στην πραγματικότητα ό πόλεμος εναντίον της φιλαυτίας είναι ότι καλύτερο για τη σωτηρία μας. Επειδή όμως είσαι φίλαυτος, γι' αυτό δε στρέφεις μέσα σου το βλέμμα σου. Μόνο περιποιείσαι τον εαυτό σου· γι' αυτό είναι τόσο στενός ό ορίζοντας σου. Ή αγάπη σου είναι περιορισμέ­νη σε σένα τον ίδιο. Ελευθέρωσε την και θα δεις ότι το κακό θα φύγει από μέσα σου.
ΠΙΕΣΕ τη βλαβερή μαλθακότητά σου και την επιθυ­μία σου να ζεις με ραθυμία. Χτύπα την σκληρά απ' όλες τις μεριές. Κατάπνιξε την επιθυμία σου για αμαρτωλές απολαύσεις. Μην την αφήνεις να αναπνεύσει. Μάθε να είσαι αυστηρός στον εαυτό σου και τις κακές του επιθυ­μίες.
ΟΛΑ αποκτούν δύναμη με τη συχνή επανάληψη, όμως πεθαίνουν, όταν δεν τους δίνεται τροφή. Πρόσεξε επίσης πολύ μήπως κλείνεις βέβαια την πόρτα στα μεγάλα κακά, άλλα αφήνεις συγχρόνως ανοιχτά τα παράθυρα για να ξαναγλιστρήσει μέσα σου ή κακή συνήθεια με άλλη μορφή.
ΤΙ θα σε ωφελήσει π.χ. αν αρχίζεις να κοιμάσαι σε σκληρό κρεβάτι κι από την άλλη μεριά βαριέσαι να κάνεις μια μικροεξυπηρέτηση; Ή τί πετυχαίνεις αν κόβεις το τσιγάρο, αλλά αφήνεις αχαλίνωτη τη γλώσσα σου; Η δεν είσαι φλύαρος, αλλά διαβάζεις ερεθιστικά μυθιστορή­ματα; Η δε διαβάζεις μυθιστορήματα της κακιάς ώρας, αλλά αφήνεις αδέσποτη τη φαντασία σου να τρέχει εδώ κι εκεί; Όλα αυτά είναι κατά βάθος διαφορετικές όψεις του ίδιου φαινομένου, δηλαδή της αχόρταγης επιθυμίας σου να ικανοποιήσεις την ανάγκη απολαύσεων εγωι­στικών.
ΕΙΝΑΙ ανάγκη λοιπόν να προχωρήσεις μέσα σου και να ξεριζώσεις την κακή επιθυμία σου για να προχωρείς καλά, για να αισθάνεσαι καλά για να 'σαι ευχαριστημέ­νος. Πρέπει να μάθεις να αγαπάς τον κόπο, την κούρα­ση, τον πόνο, τη δυσκολία, Έχεις καθήκον να εφαρμόζεις τις εντολές του Κυρίου- να μη ματαιολογείς, να μη κομψεύεσαι, να ακούς τους πνευματικούς σου οδηγούς, να μην επιτρέπεις να σε κυριεύουν σαρκικές επιθυμίες, να μη θυμώνεις, κ.ο.κ. Όλες αυτές οι εντολές δε μας δόθηκαν χωρίς λόγο, ούτε πρέπει να τις παραθεωρούμε σαν να μην υπήρχαν καθόλου. Μας δόθηκαν για να τις εκτελούμε. Διαφορετικά δε θα μας καλούσε σ Κύριος να τις εφαρμόσουμε. «ΕΙ τις θέλει οπίσω μου ελθείν απαρνησάσθω εαυτόν» είπε (Ματθ. ιστ' 24) και αφήνει το ζήτημα στην ελεύθερη εκλογή του καθενός και στην προσωπική του προσπάθεια.

Πώς ό άνθρωπος νεκρώνει το δικό του θέλημα για να δεχτεί το θέλημα του Θεού
ΑΝ όμως διώξουμε τον εαυτό μας από μέσα μας, ποιόν θα συναντήσουμε τότε; Ρωτάει ό επίσκοπος Θεο­φάνης. Και δίνει αμέσως την απάντηση: Τότε θα συναν­τήσουμε το Θεό και τον πλησίον μας. Αυτό σημαίνει πώς όλες οι φροντίδες και το ενδιαφέρον μας, όλη ή αγάπη πού αφαιρούμε από τον εαυτό μας μεταφέρεται κατά φυσική αναγκαιότητα και χωρίς καλά καλά να το κατα­λάβουμε στο Θεό και στο συνάνθρωπο μας. Μόνο έτσι δε γνωρίζει το αριστερό χέρι τί κάνει το δεξί και γίνεται «ή ελεημοσύνη σου εν τω κρύπτω» (Ματθ. στ' 3-4).
ΠΡΟΤΟΥ να γίνει αυτό δεν μπορούμε καθόλου «έκα­στος ημών» να αρέσει « τω πλησίον εις το αγαθόν προς οικοδομήν» (Ρωμ. ιε' 2) κατά ένα τρόπο αληθινό και μη υλικό. Οι προσπάθειες μας στην κατεύθυνση αυτή μπο­ρεί να πάνε χαμένες, γιατί είναι προσπάθειες που κατά βάθος αποβλέπουν στην εγωιστική ικανοποίηση μας. Αυτό είναι ανάγκη να το αποσαφηνίσουμε μέσα μας γιατί διαφορετικά μπορεί εύκολα να λοξοδρομήσουμε και να κάνουμε φαινομενικά καλές πράξεις πού να έχουν κατά­ληξη την αυτοϊκανοποίηση και την εγωιστική μας ευχαρί­στηση.
ΓΙΑ να μπορέσουμε να ξεφύγουμε τον κίνδυνο αυτό είναι ανάγκη να αποφύγουμε την απασχόληση μας με πολλά. Ή πολυπραγματοσύνη είναι κατά κανόνα ένα δηλητήριο. Κοίταξε τον εαυτό σου. Εξέτασε τον με επιμέλεια. Θα δεις τότε πώς πολλές πράξεις σου πού φαίνονται ότι γίνονται με διάθεση αφοσίωσης και προσ­φοράς, γίνονται στην πραγματικότητα για να κλείσουν το στόμα της συνείδησης. Κι αυτό δε σημαίνει τίποτε άλλο παρά την ακατανίκητη συνήθεια σου να ικανοποι­είς τον εαυτό σου και να «αρέσκης εαυτώ» {Ρωμ. ιε' 1).
ΓΝΩΡΙΖΕ το καλά. Ό Θεός της αγάπης και της ειρήνης και της θυσίας, δε μένει ευχαρίστως εκεί όπου υπάρχει βιασύνη, ούτε εκεί πού υπάρχει σπουδή να κάνει κανείς το θέλημα του, έστω και αν αυτό εμφανίζεται με οποιοδήποτε πρόσχημα.
ΥΠΑΡΧΕΙ ένα μέσο για να δοκιμάσεις τη γνησιότητα της διάθεσης σου. Αν χάνεις τη γαλήνη σου· αν θεωρείς, ότι ό εαυτό σου υποβιβάζεται· αν εύκολα ερεθίζεσαι, όταν για κάποιο λόγο θα χρειαστεί να μη εκτελέσεις μια καλή πράξη πού σχεδίαζες, τότε να είσαι βέβαιος πώς ή πηγή της πράξης αυτής είναι θολή.
ΊΣΩΣ ρωτήσεις· γιατί; Αυτοί πού έχουν πείρα της πνευματικής ζωής απαντούν: Τα εξωτερικά εμπόδια και οι αναποδιές ορθώνονται μόνον εναντίον εκείνου πού δεν έχει παραδώσει τη θέληση του στο Θεό. Και αυτό είναι και για τον ίδιο το Θεό ένα — δεν το πιστεύεις! — εμπόδιο να ενεργήσει ότι καλό μετά δικά του χέρια. Μια καλή πράξη, καθαρή από κάθε εγωιστικό στοιχείο, δεν είναι δική μου, αλλά του Θεού. Εναντίον όμως του Θεού κανένα εμπόδιο δε μπορεί να ορθωθεί — έκτος φυσικά του εγωισμού μου. Μόνο για τα δικά μου σχέδια και τους δικούς μου πόθους — π.χ. να μελετήσω, να εργαστώ, να ξεκουραστώ, να φάω ή να κάμω κάποια συνηθισμένη εξυπηρέτηση στους συνανθρώπους μου — μπορεί ένα εξωτερικό εμπόδιο να ανακόψει την πορεία μου καινά με εξερεθίσει. Για κάποιον όμως πού βρήκε «την στενή οδόν την απάγουσα εις την ζωήν», δηλαδή το θεό, υπάρχει μόνο ένα δυνατό εμπόδιο. Αυτό πού σημειώσα­με λίγο πιο πάνω: ή αμαρτωλή του θέληση. Αν θέλει ό άνθρωπος του θεού να κάνει κάτι, άλλα δεν του επιτρέ­πεται ή εκτέλεση του, μένει ειρηνικός. Πώς θα ήταν δυνατό να ερεθιστεί; Δεν κάνει κανένα σχέδιο χωρίς να το εμπιστεύεται στο Θεό (Ιακώβου δ' 13-16).
Είναι κι αυτό ένα μυστικό που έχουν οι άγιοι του Θεού.
ΜΗΝ ξεγελιέσαι λοιπόν. Ένας χριστιανός «οφείλει καθώς Εκείνος (ό Χριστός) περιεπάτησε και αυτός ούτω περιπατείν» (Α' Ίωάν. β 6). Εκείνος δεν επιζήτησε να κάνει το δικό του θέλημα (Ίωάν. ε' 20) άλλα γεννήθηκε στο άχυρο, νήστεψε σαράντα μερόνυχτα, ξαγρυπνούσε ολόκληρες νύχτες στην προσευχή, θεράπευε άρρω­στους, έδιωχνε πονηρά πνεύματα, δεν είχε «πού την κεφαλήν κλίνη» για να ξεκουραστεί λιγάκι και τελικά χλευάστηκε, μαστιγώθηκε, σταυρώθηκε.
ΣΚΕΨΟΥ πόσο μακριά είσαι από όλα αυτά. Ξαναρώ­τησε τον εαυτό σου. Ξενύχτησα έστω και μια νύχτα πάνω στην προσευχή; Νήστεψα και ένα μονάχα μερόνυ­χτο; Έδιωξα έστω και ένα πονηρό πνεύμα; Αντίκρισα αντιξοότητες, δοκίμασα εμπαιγμούς, έχω χτυπηθεί όπως ό Χριστός; «Έσταύρωσα την σάρκα» μου πραγματικά; (Γαλ. ε' 24) Επιζητώ να μη κάνω το θέλημα μου; Διατήρησε τα όλα αυτά τα ερωτήματα ζωντανά στη μνήμη σου.
ΟΠΟΙΟΣ πραγματικά απαρνιέται τον εαυτό του δε ρωτάει: είμαι ευτυχισμένος; Ή, θα ικανοποιηθώ και θα ευχαριστηθώ εγώ; Όλες αυτές οι ερωτήσεις δεν έχουν θέση για σένα, αν πραγματικά απαρνιέσαι τον εαυτό σου. Γιατί με την αυταπάρνηση απέβαλες και την επιθυ­μία σου για οποιασδήποτε μορφής εξωτερική ευτυχία. Και αύτη ακριβώς ή επιμονή σου για προσωπική και εγωιστική ευτυχία είναι ή βαθύτερη αίτια της ανησυχίας και του εσωτερικού σου διχασμού. Απαρνήσου την και καταπολέμησε την. Τότε θα σου δοθούν και τα υπόλοιπα χωρίς κόπο και δυσκολία.

Για την προφύλαξη από τον κίνδυνο της υποτροπής
ΣΤΗΝ προσπάθεια σου να υπερνικήσεις τον εαυτό σου, να έχεις ένα σύνθημα: Είμαι «εν πορεία»! Μη δίνεις Όμως θάρρος στον εαυτό σου. Ευχαρίστησε μόνο το Θεό, γιατί αυτός σου δίνει δύναμη. Μη χαίρεσαι υπέρμετρα για τις επιτυχίες σου, αλλά κοίταξε να προχωρείς γοργά, διαρκώς προς τα εμπρός. Αλλιώς είναι δυνατό το κακό πού νικήθηκε να ξαναποκτήσει δύναμη και να σε προ­σβάλει αιφνιδιαστικά. Θυμήσου τι διέταξε ό Θεός τους Ισραηλίτες: «Και απολείτε πάντας τους κατοικούντας εν τη γη (της επαγγελίας) προ προσώπου υμών και εξαρείτε τάς σκοπιάς αυτών και πάντα τα είδωλα τα χωνευτά αυτών απολείτε αυτά και πάσας τάς στήλας αυτών αξαρείτε'» (Αριθ. λγ' 52 εξ.), όταν κατακτήσετε τη γη Χαναάν. Όλα αυτά αποτελούν διδάγματα για τη δική μας πνευματική ζωή.
ΕΧΕΙ πολύ λίγη σημασία σε πιο βαθμό έχουμε νικήσει τον εαυτό μας. Μπορεί να ξεπεράσαμε μικρές κακές συνήθειες ή να κάναμε φαινομενικά ασήμαντα πράγματα π.χ. να μη κοιτάξαμε κάτι πού δεν έπρεπε ή κάτι σχετικό. Το γεγονός πού φαίνεται σπουδαίο μπορεί να μην είναι και αποφασιστικό για την περαιτέρω πορεία μας. Το φαινομενικά μικρό δυνατό να είναι ουσιαστικά μεγάλο και το φαινομενικά μεγάλο ουσιαστικά μικρό. Πάντως ένα ας έχουμε υπόψη μας. Μας περιμένει ή επόμενη φάση του αγώνα μας. Πρέπει να είμαστε αδιάκοπα έτοιμοι. Δεν υπάρχει καιρός για ανάπαυση.
ΘΑ το ξαναπώ για άλλη μια φορά. Μάθε να σιωπάς. Μην αφήνεις να βλέπουν οι άλλοι τί κρατάς στα χέρια σου. Δουλεύεις για τον Αόρατο. Ας είναι και το έργο σου αόρατο. Όταν σκορπίζει κανείς γύρω του ψίχουλα, μαζεύονται τα πουλιά πού στέλνει ό διάβολος, λένε οι άγιοι. Πρόσεξε την αυτοϊκανοποίηση. Καρποί πού τους πέτυχε κανείς με πολύ κόπο μπορεί να γίνουν μονάχα μια μπουκιά για το διάβολο. Γι' αυτό οι πατέρες δίνουν τη συμβουλή: Να ενεργείς με διάκριση. Από δυο κακά διάλεγε το μικρότερο. Βρίσκεσαι κάπου και σου προσφέ­ρουν κάτι. Διάλεξε το μικρότερο κομμάτι, αν τίθεται ζήτημα εκλογής. Αν όμως κάποιος ή κάποιοι βλέπουν τί θα κάνεις τότε προτίμησε να ακολουθήσεις τη μέση οδό, πού θα προκαλούσε την πιο μικρή αίσθηση στους άλ­λους. Προσπάθησε δηλαδή, με κάθε τρόπο να μένεις αφανής και να περνάς όσο πιο πολύ μπορείς απαρατήρητος. Να το έχεις αυτό σαν ένα κανόνα πάντοτε. Μη μιλάς για τον εαυτό σου, πώς κοιμήθηκες, τί ονειρεύτη­κες, τί σου συνέβηκε. Μη λες τη γνώμη σου ευκαίρως — άκαιρος και μάλιστα χωρίς να ερωτηθείς. Μην κάνεις λόγο για τις ανάγκες σου και τις υποθέσεις σου. Όταν διαρκώς γι' αυτά μιλάς τρέφεις απλούστατα τον ναρκισ­σισμό σου με την αύτοαπασχόλησή σου.
ΜΗ ζητάς να αλλάζεις διαρκώς δουλειά, τόπο κατοι­κίας και τα παρόμοια. Να έχεις πάντα υπόψη σου πώς δεν υπάρχει κανένας τόπος, καμιά κοινωνική θέση, καμιά εξωτερική κατάσταση πού να μην εξυπηρετεί τον αγώνα πού διάλεξες. Εξαιρούνται μονάχα οι δουλειές πού εξυπηρετούν τα πάθη και τις κακίες μας.
ΜΗ ζητάς γι' αυτό ψηλότερες θέσεις και μεγαλύτε­ρους τίτλους με τη σκέψη πώς έτσι θα επιτύχεις πιο καλά στον αγώνα σου. Όσο πιο ταπεινή είναι ή θέση πού έχεις, τόσο πιο ελεύθερος είσαι. Μη βιάζεσαι να επιδείξεις τις γνώσεις σου και τις ικανότητες σου. Μην άντιλές με πείσμα και μην ανακατεύεσαι σε φιλονικίες και μαλώματα. Αναγνώριζε το δίκαιο των άλλων. Με τον τρόπο αυτό θα μάθεις τη δύσκολη τέχνη της υποταγής και της ανοχής και μαζί μ' αυτή και την ταπεινοφροσύνη.
ΔΕΞΟΥ τις παρατηρήσεις πού σου κάνουν χωρίς μουρμούρα. Να αισθάνεσαι ευγνωμοσύνη, όταν σε υπο­δέχονται με σκαιότητα, χωρίς εκτίμηση ή και χωρίς να σου δώσουν προσοχή. Αλλά μη δημιουργείς ό ίδιος ταπεινωτικές καταστάσεις. Παρουσιάζονται κατά την διάρκεια της ημέρας τόσο άφθονα όσα έχεις ανάγκη! Παρατηρούμε εκείνον πού διαρκώς υποκλίνεται και επι­δεικτικά εξυπηρετεί τους άλλους και ίσως να πούμε πόσο ταπεινός είναι! 'Αλλά ό πραγματικός ταπεινός διαφεύγει την προσοχή του περιβάλλοντος του· ό κόσμος δεν τον παρατηρεί (Α' Ίωάν. γ' 1). Για τον κόσμο συνήθως είναι ένα μηδενικό.
ΟΤΑΝ ο Πέτρος και ό Ανδρέας, ό Ιάκωβος και ό Ιωάννης «αφέντες τα δίκτυα ηκολούθησαν» τον Κύριο (Ματθ. δ' 18-22), τί να είπαν οι συνάδελφοι τους πού έμειναν στην ακτή ; Γι' αυτούς τα δυο ζεύγη των αδελφών εξαφανίστηκαν, χάθηκαν. Μην είσαι αναποφάσιστος.
Μη φοβάσαι να εξαφανιστείς όπως οι άγιοι απόστολοι, και να απομακρυνθείς από την αμαρτωλή και διεστραμμένη γενιά που μας περιτριγυρίζει. Τι θέλεις να κερδίσεις; Τον κόσμο ή την ψυχή σου; (Μαρκ, η' 35-38) «Ουαί υμίν όταν καλώς υμάς είπωσι πάντες οι άνθρωποι» (Λουκά Στ' 26).

Για την κατάκτηση του κόσμου
O Μέγας Βασίλειος λέει: με ταραγμένη την καρδιά δεν μπορεί κανείς να πλησιάσει και να γνωρίσει την αλήθεια. Γι' αυτό πρέπει να αποφεύγουμε καθετί πού αναστατώνει την καρδιά μας, καθετί πού της προκαλεί ένταση ή της δημιουργεί πάθη ή ξυπνά την ανησυχία. Πρέπει να κρατιόμαστε όσο μπορούμε πιο μακριά από κάθε βιασύνη και να μη τριγυρνάμε μέσα στους θορύβους και τα μάταια πράγματα αυτού του κόσμου. Εφόσον υπηρετούμε τον Κύριο πρέπει να «μη μεριμνώμεν και τυρβάζωμεν περί πολλά», αλλά πάντα να έχουμε στο νου μας ότι «ενός εστί χρεία». (Λουκά Γ 41).
OTAN θέλει κανείς να λουστεί, πρέπει πρώτα να ξεντυθεί. Το ίδιο συμβαίνει και με την καρδιά. Πρέπει να ελευθερωθεί από το εξωτερικό ρούχο του κόσμου, πού την τυλίγει ολόκληρη, για να μπορεί να την πλύνει ό Καθαίρων τις καρδιές. Οι τόσο ωφέλιμες για την υγεία του ανθρώπου ακτίνες του ήλιου δεν μπορούν να ωφελήσουν το δέρμα, αν δεν το ξεσκεπάσουμε και δε σταθούμε γυμνοί, εκτεθειμένοι στην επίδραση τους. Το ίδιο
γίνεται με την θεραπευτική και ζωοποιό δύναμη του Πνεύματος.
ΣΥΝΕΠΩΣ . Απόβαλε το παλιωμένο και λερωμένο ένδυμα της ψυχής σου. Απαρνήσου τον εαυτό σου άλλα χωρίς να φαίνεται πάρα πολύ στους άλλους. Αρνήσου ότι εξυπηρετεί τις απολαύσεις και τις ηδονές, την τεμ­πελιά ή την τάση σου για διασκέδαση κοσμική, ότι τέρπει και κολακεύει τα μάτια σου, τα αυτιά σου, τη γεύση σου ή άλλη αίσθηση. «Ό μη ων μετ' εμού κατ' εμού εστί» (Ματθ. ιβ' 30) και όποιος δε χτίζει μαζί με τον Κύριο, γκρεμίζει. Εξάγνιζε τις καθημερινές σου ανάγκες και τις κοινωνικές σου συνήθειες. Κάνε το όμως ήρεμα, μετρημένα, χωρίς αιφνίδιες μεταβολές και αλλαγές, αλλά πάντως ριζικά. Κόψε όσο μπορείς πιο πολύ τα δεσμά που σε κρατούν αιχμάλωτο του εξωτερικού κόσμου. Διασκεδάσεις, κοσμικά θεάματα, προσωπικά υλικά, αγα­θά και προ παντός «πάν το εν τω κόσμω, επιθυμίαν της σαρκός και επιθυμίαν των οφθαλμών και την αλαζονείαν του βίου» γιατί «ουκ εστίν εκ του Πατρός, άλλ' εκ του κόσμου» και ακόμα γιατί «στρατεύονται κατά της ψυ­χής» (Α' Ίωάν. β' 16 και Α' Πετρ. β' 11).
ΤΙ είναι όμως ό κόσμος; Δεν πρέπει να τον φαντα­στείς σαν κάτι το ορατό και απτό. Ό κόσμος, λέει ό άγιος Μακάριος ό Αιγύπτιος, είναι ένα πύρινο περιτύλιγμα που φυλακίζει την καρδιά και την αποχωρίζει από το δέντρο της ζωής. Κόσμος είναι καθετί πού ευχαριστεί και ικανοποιεί τις αισθήσεις μας. Είναι αυτό μέσα μας πού «ουκ έγνω τον Θεόν» (Ίων. ιζ' 25).
ΣΤΟΝ κόσμο ανήκουν οι επιθυμίες μας και τα ένστι­κτα μας. Ό άγιος Ισαάκ ό Σύρος τα απαριθμεί. Ή αδυναμία και ή προσκόλληση στα πλούτη, ή συσσώρευ­ση και ή κατοχή των πιο ανόμοιων υλικών πραγμάτων,
ή επιθυμία των σωματικών απολαύσεων, ή φιλοδοξία, ή φιλαρχία και ή σπουδαρχία. Ή υπερηφάνεια για την τυχόν εξουσία πάνω στους άλλους, ή τάση να κομψεύεται κανείς μόνο και μόνο για να εντυπωσιάσει τους άλλους, ό πόθος για τους επαίνους των ανθρώπων, ή φροντίδα μόνο για τη σωματική καλοπέραση και άνεση. Όλα αυτά είναι εκ του κόσμου. Όλα αυτά συρρέουν με τόσο αδιόρατο κι απατηλό τρόπο, ώστε τελικά, αν δε λάβουμε τα μέτρα μας μας δένουν με γερά δεσμά, κτίζουν τριγύρω μας πελώρια τείχη.
ΘΕΛΕΙΣ να απελευθερωθείς; Εξέτασε τον εαυτό σου λεπτομερώς και διευκρίνισε μέσα σου τί πρέπει να κατανικήσεις για να πλησιάσεις το Θεό. Γιατί «ή φιλία του κόσμου έχθρα του Θεού εστίν ός δ' αν βουληθή φίλος είναι του κόσμου, εχθρός του Θεού καθίσταται» (Ίακ. δ' 4). Τις απλωμένες εκτάσεις τις χαίρονται μόνον εκείνοι που αφήνουν τα στενά λαγκάδια και τις κλειστές κοιλά­δες. «Ουδείς δύναται δυσί κυρίοις δουλεύειν» (Ματθ. στ' 24).Δεν μπορεί κανείς να βρίσκεται συγχρόνως στα βάθη μιας κοιλάδας και στη βουνοκορφή πού υψώνεται στα γαλάζια πλάτη του ουρανού.
ΓΙΑ να γίνει εύκολη ή πορεία σου προς τα άνω και για να πετάξεις πιο εύκολα από πάνω σου τα πάθη σου πού σε βαραίνουν, μπορείς να ρωτάς συχνά τον εαυτό σου: «εγώ είμαι εκείνος πού πηγαίνει σε ένα θέαμα ή κάποιος άλλος πού με κυβερνάει και με διευθύνει όπως θέλει; Ποιες συνήθειες με κρατούν αιχμάλωτο τους και δεν μπορώ να τις υπερνίκησα); «Υποπιάζω μου το σώμα και δουλαγωγώ» κάθε στιγμή πού περνάει;»Τέτοιες ερωτή­σεις μπορεί κανείς να κάνει πάρα πολλές γύρω από τις συνήθειες της καθημερινής του ζωής και την συμπεριφο­ρά του με βάση τον τύπο και τον κανόνα ζωής πού μας δίνει το ιερό Ευαγγέλιο. Πάνω σ' αυτά τα ζητήματα πρέπει να θυμάσαι, ότι «ό πιστός εν έλαχίστω και εν πολλώ πιστός εστί» (Λουκ. ιστ' 10) και μη σκέφτεσαι τον πόνο πού τυχόν μπορεί ένα τέτοιος αγώνας να σου προκαλέσει. Σε βοηθάει να βγεις από τα στενά λαγκάδια της αμαρτίας στα οποία ζούσες, «εν ταις επιθυμίαις της σαρκός σου, ποιών τα θελήματα της σαρκός και της διανοίας σου» της γήινης και αντίθετης με το θέλημα του θεού.
ΕΧΕΙΣ χρέος να θέτεις στον εαυτό σου παρόμοια ερωτήματα «ευκαίρως-ακαίρως». Μόνο στον εαυτό σου όμως. Ποτέ και σε καμιά περίπτωση, ούτε σαν σκέψη για έναν άλλο. Κρίνοντας και καταδικάζοντας τον άλλο χω­ρίς να' σαι γι' αυτό αρμόδιος ούτε εντεταλμένος, απομακρύνεις από τον εαυτό σου ότι κέρδισες με τον αγώνα σου. Νομίζεις πώς έκανες ένα βήμα προς τα εμπρός, αλλά στην πραγματικότητα υποχώρησες δέκα βήματα πίσω. Κλάψε λοιπόν και μετανόησε για τη σκληρότητα, για την υπερηφάνεια σου και για το ότι παραμένεις τόσο πολύ αδιόρθωτος.