THE MONASTERY OF VALAAM

Η Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στο νησί του Βαλαάμ στην λίμνη Λατόγκα κατά τα χρόνια της ακμής της ονομάστηκε ο Άθωνας του Βορρά. Σύμφωνα με την παράδοση, οι κτήτορές της ήταν ο ελληνικής καταγωγής Όσιος Σέργιος και ο ντόπιος μαθητής του Όσιος Γερμανός. Πότε ιδρύθηκε το μοναστήρι, δεν το γνωρίζουμε ακριβώς, επειδή κατά την ιστορία της ή Μονή καταστράφηκε πολλές φορές, και επομένως τα αρχαία ντοκουμέντα δεν έχουν σωθεί. Λόγου χάριν ήταν ερειπωμένο σχεδόν όλο τον ΙΣΤ' αιώνα, έως ότου με την εντολή του Τσάρου Πέτρου του Μεγάλου ξανακτίστηκε από τον Ηγούμενο Ναζάριο πρώην μοναχό της Μονής Σαρώφ. Πάντως σύμφωνα με την σύγχρονη ερευνά ή Μονή άρχισε να λειτουργεί το αργότερο στον ΙΔ' αιώνα.
Στα τέλη του ΙΘ' αιώνος και οι αρχές του Κ' αιώνος ήταν ή περίοδος ακμής γι« την Μονή. Έκτος της κυρίως Μονής στα νησιά της Λατόγκας υπήρχαν περισσότερες από δέκα Σκήτες πολλά ερημητήρια. Ή Μονή αριθμούσε πάνω από 400 μοναχούς
και εκατοντάδες δοκίμους, έτσι που ο αριθμός των κατοίκων της Μονής υπερέβαινε τα 1000 άτομα. Το Βαλαάμ έγινε ένα από τα μεγαλύτερα μοναστήρια της Ρωσίας μαζί με την Λαύρα της Αγίας Τριάδος και του Όσιου Σεργίου του Ραντονέζ κοντά στην Μόσχα, την Μονή Σπηλαίων στο Κίεβο και την Μονή Σολόφκυ στον Αρκτικό Ωκεανό.
Ή επίδραση του Βαλαάμ ως κέντρου της Ορθοδοξίας είχε ως αποτέλεσμα την μεταλαμπάδευση της Ορθοδόξου πίστε­ως στην ευρύτερη περιοχή της Καρέλιας. Πολλοί μοναχοί με αφετηρία το Βαλααμ ίδρυσαν τον μεσαίωνα δεκάδες μοναστηράκια σε διάφορες περιοχές της Καρέλιας. Μερικά από αυτά ξανάνοιξαν μετά την πτώση του κομμουνισμού, όπως ή Μονή Αγίας Τριάδος του Όσίου Αλεξάνδρου του Σβίρ.
Κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο το Βαλααμ αναγκάστηκε να παραδώσει τους δοκίμους μοναχούς του στον στρατό. Ακολούθησε ή Ρωσική επανάσταση και ή ανεξαρτησία της Φινλανδίας. Το μοναστήρι παρέμεινε στα σύνορα του νεοσύ­στατου Φινλανδικού κράτους και έτσι οι διωγμοί που ξέσπα­σαν στην Σοβιετική Ένωση, δεν το πείραξαν. Όμως ο αριθμός των μοναχών άρχισε να λιγοστεύει. Όταν ή Σοβιετική Ένωση κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο επιτέθηκε στην Φινλανδία και οι μοναχοί μεταφέρθηκαν στα κεντρικά μέρη της Φινλανδίας, ο αριθμός τους ήταν πια μόνο γύρω στα 200 άτομα.
Ή Ί. Μ. Βαλααμ συνέχισε την λειτουργία της στο δήμο Χεϊνάβεσι. οπού ή Αδελφότητα αγόρασε ένα μεγάλο αγρόκτημα για την Μονή, πού ονομάστηκε Νέο Βαλααμ.
Στη αρχή της δεκαετίας του 1970 στο Νέο Βαλααμ ζούσαν μόνο τέσσερες ηλικιωμένοι μοναχοί γύρω ή πάνω των 80 ετών. Το τέλος της Μονής φαινόταν ήδη απειλητικά στον ορίζοντα, όταν με την φροντίδα του Αρχιεπισκόπου Παύ­λου, πρώην μοναχού του Παλαιού Βαλααμ, κτίστηκε το νέο πέτρινο Καθολικό της Μεταμορφώσεως του Χριστού, και άρχισε ή προσέλευση νέων μοναχών. Τα τελευταία 30 χρόνια ο μέσος αριθμός των μοναχών είναι περίπου δέκα, αν και ένα διάστημα ήταν σχεδόν είκοσι. Να αναφέρουμε ότι τρεις από τους τέσσερες Μητροπολίτες της Φινλανδικής Ορθοδόξου Εκκλησίας είναι πρώην μοναχοί του Νέου Βαλααμ.
Στην Ρωσία στο Παλαιό Βαλααμ ή μοναχική δραστηριότη­τα άρχισε πάλι το 1989. Σήμερα ή αδελφότητα του Παλαιού Βαλααμ αριθμεί ήδη πάνω από 100 μοναχούς. Τα τελευταία χρόνια έγιναν μεγάλες οικοδομικές εργασίες υπό την επίβλεψη του Ηγουμένου Παγκρατίου, Επισκόπου του Τρόϊτσε.
Το Πατερικόν του Βαλααμ είναι έργο του προκατόχου του γράφοντος Ηγουμένου Παντελεήμονος, νυν Μητροπολίτου του Όουλου. Κατά τον πόλεμο με την Αδελφότητα μεταφέρθη­καν στο Νέο Βαλααμ και ιερές εικόνες, εκκλησιαστικά σκεύη και άμφια καθώς και το αρχείο της παλαιάς Μονής. Έτσι όλο το υλικό δια το Πατερικόν βρισκόταν στην διάθεση του ρωσομαθούς Ηγουμένου. Μετά την έκδοση του έργου μερικοί πατέρες, των οποίων ή ζωή περιγράφεται στις σελίδες του βιβλίου, έχουν ήδη επισήμως συγκαταριθμηθεί στους χορούς των Αγίων της Εκκλησίας μας, όπως ο Επίσκοπος Ιγνάτιος Μπριαντσανίνωφ και ο μεγαλόσχημος Ιερομόναχος Αντίπας.
Ό Καθηγούμενος του Νέου Βαλααμ Αρχιμανδρίτης Σέργιος