Ι.ΜΟΝΗ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΣΩΤΗΡΟΣ ΝΑΥΠΑΚΤΟΣ- ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΝΑΥΠΑΚΤΙΩΤΙΣΣΑΣ

Στην ανατολική πλευρά του χωριού Σκάλας (4 χλμ.) βρίσκεται μια σύγχρονη μοναστική κοινότητα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα. Το μοναστήρι άρχισε να κτίζεται το 1977 με έσοδα κυρίως από συνδρομές Ναυπακτιτών του εσωτερικού και του εξωτερικού. Το μοναστηριακό συγκρότημα σήμερα αποτελείται από το ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, το γηροκομείο- νοσοκομείο, τους κοινούς χώρους, τα κελιά των μοναχών, τον ξενώνα της μονής και τη μεγάλη αίθουσα συνεδρίων. Η αδελφότητα της μονής αυξάνεται συνεχώς και σήμερα ο αριθμός των μοναχών έχει ξεπεράσει τους είκοσι πέντε, που ζουν κοινοβιακά.

Έτος αφοά (1751)... όλοι οι χριστιανοί εξωμολογήθηκαν και εμετάλαβαν τα άχραντα μυστήριαν, και εκίνησαν να έλθουν δια την αρμάδα την τούρκικην και εκείνην εγύρισεν και εμπήκεν μέσα εις την Ναύπακτον. Και εις τας επτά Οκτωβρίου μηνός, ημέρα Κυριακή, εβγήκεν η αρμάδα των Χριστιανών εκ την Κεφαλλονίαν... και η αρμάδα η τούρκικην εβγήκεν εκ την Ναύπακτον, και ανταμώθηκαν εις το νησί των Κουτζουλάρων. Εις τας τρεις ώρας της ημέρας εσμίξαν οι αρμάδες οι δύο και εδόθη ο πόλεμος ο θαυμαστός και ο μέγας. Και η δύναμις του αυθεντός του κυρίου ημών Ιησού Χριστού και Θεού και η πρεσβείαν της παναγίας Θεοτόκου και πάντων των αγίων ενίκησαν οι Χριστιανοί και εκατέκοψαν και ετρόπωσαν και επήραν πολλήν αρμάδα των Αγαρηνών...

(Απόσπασμα από χρονικό της εποχής της Ναυμαχίας. Σπ. Λάμπρου, Βραχέα Χρονικά, Αθήναι 1932, αρ. 43, σ. 57).

ΜΝΗΜΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ "ΝΑΥΠΑΚΤΙΩΤΙΣΣΑΣ" Στις 7 Οκτωβρίου ή την πρώτη Κυριακή μετά τις 7 Οκτωβρίου, εορτάζεται στη Ναύπακτο ή Παναγία της Ναυπάκτου, εις μνήμην της Ναυμαχίας της Ναυπάκτου, πού έγινε 7-9-1571 και ο χριστιανικός ευρωπαϊκός στόλος - μαζί με τους Έλληνες -κατέστρεψε τον αντίστοιχο Μουσουλμανικό.