Συνέντευξη, παραχώρησαν ο Πνευματικός Προϊστάμενος της Π.Ο.Ε. π. Μάρκος Μανώλης και ο Ιεροκήρ. Ι. Μ. Φλωρίνης Αρχ.Μελέτιος Βαδραχάνης στην ΡΟΥΜΑΝΙΑ.

Συνέντευξη, με σημαντικές το­ποθετήσεις για τα θέματα Πίστε­ως και της Ιεράς παραδόσεως της Ανατολικής Ορθόδοξου Εκκλησίας, παραχώρησαν ο Πνευματικός Προϊστάμενος της Π.Ο.Ε. π. Μάρκος Μανώλης και ο Ιεροκή­ρυκας της Ιεράς Μητροπόλεως Φλωρίνης Πρεσπών και Εορδαίας Αρχ. Μελέτιος Βαδραχάνης.

Οι εν λόγω πατέρες βρέθηκαν στην Ρουμανία και συγκεκριμένα στην πόλη Κλούξ της Τρανσυλβα­νίας ιόν Ιούλιο έ.ε., οπού μεταξύ άλλων πνευματικού περιεχομένου εκδηλώσεων, όπως ομιλίες, διαλέξεις κλπ., κλήθηκαν σε συνέντευξη από τον Ραδιοφωνικό σταθμό «Α­νάσταση» της Ιεράς Μητροπόλεως Κλούξ. Ή συνέντευξη δόθηκε στον Ιερέα Καταλιν Παλιμάρου, θεολό­γο, δημοσιογράφο και υποψήφιο διδάκτορα της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Κλούξ.

Οι πατέρες Μάρκος και Μελέ­τιος σημείωσαν ότι για τούς' Έλληνες. και ευρύτερα για την Ορθοδοξία, το Αγιον Όρος είναι ή Κι­βωτός των Παραδόσεων, και ότι στις ημέρες μας υπάρχουν, εκεί, πατέρες υψηλής πνευματικής στάθμης, πού δεν δύναται να βρει κάποιος πουθενά στον κόσμο, πώς οι αντιδράσεις και οι άστοχες- κρι­τικές για την «Ομολογία Πίστεως» έλαβαν άμεσα απαντήσεις από σε­βαστούς καθηγητές πανεπιστημί­ου, κληρικούς, ιερομόναχους και μοναχούς, είτε με επιστολές είτε με άρθρα, ότι ή ένωση με τους πα­πικούς προϋποθέτει —πριν από όλα— ένωση στα δόγματα της πί­στεως και αποδοχή των όσων πρε­σβεύει ή "Ορθόδοξη Πίστη.

Επιπλέον ο π. Μελέτιος αναρωτήθηκε πώς μπορεί να υπάρξει ένωση με τους παπικούς τη στιγ­μή, πού το Βατικανό είναι κράτος, διατηρεί στρατό, αστυνομία, δι­πλωμάτες, σημείωσε πώς ή' Ορθόδοξη' Εκκλησία πιστεύει στο Δόγμα της Αγίας Τριάδας επομένως δεν μπορούν να υπάρξουν συζητήσεις ούτε και με τις άλλες μονοθεϊ­στικές θρησκείες, ως τόν' Εβραϊσμό και Μουσουλμανισμό και κατέλη­ξε πώς για να συγκληθεί μια Ανορθόδοξη Οικουμενική Σύνοδο πρέπει πρώτα ως πιστοί και Επί­σκοποι της Εκκλησίας να ζήσουμε το Ευαγγέλιο στην πληρότητα του. Το πλήρες κείμενο της συνέν­τευξης, στο οποίο διατηρήσαμε τον αυθορμητισμό και την αμεσό­τητα του λόγου, με μικρές μόνον αλλαγές, οπού αυτό ήταν τελείως απαραίτητο, έχει ως έξης;

—Δημοσιογράφος: Καλώς ήλ­θατε σεβαστοί πατέρες.

—π, Μελέτιος: Καλώς, σας βρήκάμε. Χαιρόμαστε πολύ, πού επικοινωνούμε με τους Ορθόδοξους αδελφούς, πού βρίσκονται εδώ στη Ρουμανία.

—Δημ/φος·. Πατέρα Μάρκε, ή πόλη των Αθηνών είχε τον τελευ­ταίο αιώνα πολύ σπουδαίους ποι­μένες. Αναφέρω ενδεικτικά τον Άγιο Νικόλαο Πλανά, τον Άγιο Ιερώνυμο τον Σιμωνοπετρίτη και τον Γέροντα Πορφύριο. Τι δυσκολίες αντιμετωπίζει ένας ιερομόναχος στο ποιμαντικό του έργο στην πόλη και πώς καρποφορεί ή όλη παρουσία του σε αυτήν;

—π. Μάρκος; Νομίζω ότι έζησαν ως ασκητές μέρα στον κόσμο. Και αυτό το πνεύμα βοήθησε παρά πολύ, ώστε να έχουν μεγάλη αγάπη και μεγάλη εμπιστοσύνη στα πρό­σωπα αυτά οι πιστοί. Να τους σέ­βονται πολύ και να τους ακολου­θούν. Κατά κάποιον τρόπο έγιναν, όπως είχε πει ο μακαριστός Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος, οι κλειδοκράτορες των ψυχών. Για τον μακαριστό Γέροντα Πορφύριο, θα μου επιτρέψετε να σας πω ότι έζη­σε 30 χρόνια, δίπλα στην Ομόνοια, το κεντρικότερο σημείο των Αθηνών. Αυτό δεν πείραξε τον Γέρον­τα. Αντιθέτως Βοήθησε πάρα πο­λύ τους ανθρώπους. Είχε όμως και ένα Ησυχαστήριο, στα Καλίσσια, μετόχι της Ιεράς Μονής Πεντέλης και τελειώνοντας την αποστολή του από την Πολυκλινική Αθηνών πήγαινε στην έρημο,

Και ο παπά Νικόλας ο Πλανάς ήταν ασκητής πάλι, μέσα στον κό­σμο. Προήρχετο εκ των εγγάμων, αλλά έκοιμήθη ή πρεσβυτέρα του και επειδή αγαπούσε πολύ την θεία λατρεία, έζησε σαν ασκητής. Οι ακολουθίες του ήταν μακρές, ενώ τελούσε και πολλές αγρυ­πνίες. Στις αγρυπνίες είχε δεξιά τον Παπαδιαμάντη και αριστερά τον Μωραϊτίδη. μεγάλους Έλληνες λογοτέχνες.

-π Μελέτιος: Και ο π. Φιλόθεος Ζερβάκος ήταν μαθητής του. Ηγούμενος μετέπειτα της Ιεράς Μονής Λογγοβάρδας στην Πάρο.

—π. Μάρκος: Στις αγρυπνίες μνημόνευε πολλά ονόματα.

—π Μελέτιος: Τρεις χιλιάδες ονόματα στην Αγία Πρόθεση.

—π. Μάρκος: Και μερικοί για να τον ξεκουράσουν του παίρνανε κάποια ονόματα, τα όποια είχαν πολυκαιρίσει και είχαν κιτρινίσει. Ένας ιεροψάλτης, επειδή έκανε Και κρύο, του έλεγε «συντόμευε παπά Νικόλα, γιατί θα βγάλεις όλους τους πεθαμένους Και θα μπούμε εμείς μέσα».

—π. Μελέτιος: Θα βγάλει δη­λαδή τους πεθαμένους από τον τάφο και θα μπούμε εμείς, λόγω του ψύχους Και της ταλαιπωρίας.

—π. Μάρκος: Δεν σκεπτόταν τα χρήματα καθόλου. Επίσης τα ράσα κάποιες φορές του το περνάνε άλ­λοι, άλλα δεν στεναχωριόταν γι' αυτό. Οι επίτροποι πάλι τον στέλνά­νε μακριά για να ιερουργήσει, αλλά Και γι' αυτό δεν στεναχωριόταν οι κυρίες των τιμών όμως από τα ανάκτορα ζητούσαν αυτόν για να λειτουργήσει. Γενικά Και τους πιο δύσκολους ανθρώπους τους έφερ­νε στην Εκκλησία με την αγάπη.

Ήταν κάποιος κομμουνιστής, που έλεγε: «Όταν επικρατήσουμε
εμείς θα τους σφάξουμε όλους τους χριστιανούς". " Όταν γνώρισε τον πατέρα Νικόλαο είπε. Όλους θα τους σφάξουμε εκτός από τον πατέρα ..Νικόλαο». Και τελικά έγινε Και αυτός χριστιανός. Γενικά ήταν ένας ασκητής μέσα στον κόσμο. Είχε μεγάλη αγάπη στον Θεό Και στον πλησίον. Ήταν αγιορείτης ασκητής. Οι άλλοι δεν ήταν ίσως τό­σο πολύ αλλά ο παπά Νικόλας ήταν ασκητής αγιορείτης. Είχε αναλάβει το μετόχι της Σίμωνος Πέτρας στην Αθήνα Και το είχε μετατρέψει σε Άγιον Όρος. Κάθε Σαββατοκύριακο είχαν αγρυπνίες. Και καλλιερ­γούσε πολύ την εξομολόγηση.

— Δημ/φος: Οι νέοι της Ελλά­δας σήμερα π. Μελέτιε, κατευθύ­νονται προς την ιεροσύνη ή προς μοναχισμό;

—π Μελέτιος: 'Υπάρχει ένα μεγάλο πρόβλημα.' Έχουν λιγοστέψει οι ιερα­τικές κλίσεις, Και υπάρχει το πρόβλημα ότι δεν υπάρχουν και κοπέλες, πού να θέλουν να γίνουν πρε­σβυτέρες. Με αποτέλεσμα να έχου­με πολλούς ιερομόναχους στις Ιερές Μητροπόλεις, διότι και νέοι, που θέλουν να νυμφευτούν και να ιερωθούν δεν βρίσκουν κοπέλες, οπότε κάποιοι από αυτούς αποφασί­ζουν και γίνονται ιερομόναχοι, η έλλειψη ιερατικών κλίσεων είναι, κατά την γνώμη μου, ένα από τα πιο άσχημα σημεία της καταστάσεως . Διότι χωρίς

την ιεροσύνη δεν υφίσταται ή Εκ­κλησία και ένας κόσμος, ο όποιος δεν εκτιμά το δώρο της ιεροσύνης μοιραία απομακρύνεται από την εκκλησία μαζί με τις συνέπειες. πού έχει

αυτό. Νομίζω ότι στην Ελλάδα το κύριο μέλημα ενός Επισκόπου θα πρέπει να είναι να αναπτύξει αυτές τις ιερατικές κλίσεις.

Ό προηγούμενος Επίσκοπος Φλωρίνης, της Μητροπόλεως μου, ο όποιος ζει ακόμη, είναι 103 ετών, ο επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης, όταν ήλθε στην Μητρόπολη μας σε 120 Θέσεις ιερέων είχε μόνο 50 ιερείς και 70 θέσεις ιερέων κε­νές. Με αποτέλεσμα να αρχίσει να κάνει πύρινα κηρύγματα και να λέει: «Τι κατάσταση είναι αυτή; Γίνεται ένας διαγωνισμός στην Τράπεζα για 50 άτομα και παρουσιάζονται 3.000, γίνεται ένας διαγωνισμός για τουριστικά επαγγέλματα και παρουσιά­ζονται 4000» και έτσι με τα πύρινα κηρύγματα του και τον έντονο τρό­πο του, έγινε αίτιος οι περισσότε­ρες ενορίες να αποκτήσουν ιερέα. Ό Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ένας Άγιος, πού έδρασε στην Τουρκο­κρατία, λέει σε μια από τις προφη­τείες του ότι θα έλθει καιρός, όπου για να βρεις ιερέα θα πρέπει να περ­πατήσεις ώρες και ήμερες, Εύχομαι να μη είναι τώρα ο καιρός, πού προ­φήτεψε ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός και να έλθουν καλύτερες ήμερες για την Εκκλησία. Πιστεύω εδώ στην Ρουμανία είναι αντίθετα τα πράγματα, γιατί μαθαίνουμε ότι έ­χετε πληθώρα μοναχών και σπου­δαστών στις θεολογικές σας σχολές. Και γι' αυτό χαιρόμαστε και σας θαυμάζουμε.

-Δημ/φος: Πιστεύετε ή κρίση, με την κλίση των ιερέων, πού αναφέρατε, έχει σχέση με το ότι στην Ελλάδα ο ιερέας είναι υποχρεωμένος να φοράει το ράσο;

—π. Μελέτιος: Όχι δεν νομίζω. Κοιτάξτε. Στην Αρχιεπισκοπή Αμε­ρικής, πού ανήκει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλε­ως, ενώ δεν φοράνε ράσα εν τού­τοις ή Αρχιεπισκοπή έχει πενήντα ενορίες χωρίς ιερέα. Επίσης ή Θε­ολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού στην Βοστόνη έχει έλλειψη Ελλή­νων φοιτητών. Και τελευταία έμα­θα ότι πηγαίνουν πολύ από την Ρουμανία όπως και από χώρες της Λατινικής Αμερικής, πού έχουν γί­νει Ορθόδοξοι. Νομίζω ότι στην Ελλάδα αναπτύχθηκε πολύ ή οικο­νομία τα τελευταία χρόνια. Υπάρ­χει πλούτος. Και όπου ανθεί ο πλούτος η καλή ζωή και η ευμάρεια υποχωρεί η πνευματική ζωή.

"Ένα ωραίο φαινόμενο, που υπάρ­χει στην Αμερική και που δείχνει ότι δεν δημιουργεί πρόβλημα το ράσο είναι το πρόσωπο του πατρός Εφραίμ, του Άγιορείτου. Πήγε εκεί και ίδρυσε 20 Μοναστήρια με μονα­χούς και μοναχές, πού ρασοφορούν και βλέπουμε μια άνθηση του μοναχισμού και της πνευματικής ζωής. Υπό την επίδραση του. π 'Εφραίμ πάρα πολύ ιερείς άρχισαν να ρασοφόρους στην Αμερική. Πριν τρία χρόνια είχα βρεθεί σε ένα συλλείτουργο στο Σικάγο και με έκπληξη μου είδα ότι το 80% των ιερέων ρασοφορούσαν.

—Δημ/φος: π. Μάρκο αν μπορούσατε να μας πείτε λίγα λόγια για τον Γέροντα Πορφύριο. Πώς τον γνωρίσατε και ποια ή σημασία, πού είχε ή παρουσία του στην Αθήνα;

—π. Μάρκος: Ή παρουσία του πάντως ήταν πολύ μεγάλη Και συνεχίζεται και μετά θάνατον. εμείς είχαμε μια σχέση, άλλα όχι στενή. Όμως επικοινωνούσαμε εκτάκτως, θα μπορούσε να πει κανείς, είχαμε πάει και στην Πολυκλινική Και είχα Και την επιθυμία να μονάσω κοντά του. Επίσης υπήρχε μια μικρή συν­οδεία από γυναίκες, που ήθελαν να είναι μαζί με τον Γέροντα Πορφύριο Και την αδελφή του. Μου είχε πει μάλιστα ότι είναι πολύ δύσκολο να έλθει μια συνοδεία Και να ενωθεί με μια άλλη Και μου έφερε μάλιστα το_παράδείγμα με τις κότες. όπου αν βάλεις την ήμερα κάποιες κότες με άλλες μπορεί να τις μαδήσουν, αν όμως τις βάλεις τη νύχτα μπορεί να είναι ήρεμες Και σιγά - σιγά να ενταχθούν.

Και ή γνωριμία μας συνεχίστηκε όταν μετά έφυγε από τα Καλίσσια και πήγε στο Μήλεσι Ωρωπού, ο­πού και έκανε Ησυχαστήριο. Αγρυ­πνίες κάναμε μαζί, όταν ήταν σε προχωρημένη ηλικία. Εκείνος δεν μπορούσε να λάβει μέρος άλλα πη­γαίναμε Και τον κοινωνούσαμε. Θυμάμαι πού μας είχε πει: «προσέξ­τε, γιατί δεν βλέπω τώρα», είχε χά­σει Και το φως του. Οι συμβουλές του ήταν πάρα πολύ σπουδαίες Και του άρεσε πάρα πολύ να διαβάζου­με στην εκκλησία όχι βιαστικά. Μας έλεγε, για παράδειγμα, ότι μια κυ­ρία του πήγε πρόσφορο Και του είπε: «Γέροντα θα φύγω γιατί βιά­ζομαι». Την είδε όμως πώς δεν έφευγε Και της λέγει «γιατί μένεις αφού βιαζόσουν;» και κείνη του απάντησε: «μου αρέσει να ακούω αυτή την μοναχή, πού διαβάζει τό­σα ωραία και καθαρά». Και ο ίδιος διάβαζε πολύ καθαρά, Και παρόλο, πού ήταν άνθρωπος λίγων γραμμά­των, διάβαζε τους κανόνες της Εκκλησίας από το πρωτότυπο. Είχε χάρισμα οπωσδήποτε, να διαβάζει τις ψυχές των ανθρώπων Και να δί­δει τις κατάλληλες συμβουλές. Ακόμη Και να βλέπει μπροστά του διάφορες περιοχές Και να ξέρει αν έχει νερό ή κάτι άλλο. Εντυπω­σιακό ήταν το τέλος του. Επειδή τον λάτρευε ο κόσμος γύρισε στο Αγιον Όρος. Κατάλαβε ότι πλησιά­ζει στο τέλος και έφυγε στα Καυσοκαλύβια όπου και έκοιμήθη.

—π. Μελέτιος: Να κάνω μια ερώ­τηση εγώ; Πόσο γνωστοί είναι εδώ στην Ρουμανία αυτοί Οι πατέρες, Όπως ο Γέροντας Πορφύριος; Τους γνωρίζει ο κόσμος;

—Δημ/φος: Τα τελευταία χρονιά έχουν μεταφραστεί πάρα πολλά βι­βλία, σχεδόν τα πάντα του πατρός Πορφυρίου, του πατρός Παϊσιου, του Αγίου Νικολάου του Πλανά και στη νεολαία αρέσουν Οι πατέ­ρες αυτοί και τους διαβάζει.

—π. Μελέτιος: "Όπως εμείς αντίστοιχα ξέρουμε για Ρουμά­νους, όπως για τον π. Κλεόπα.

—Δημ/φος: Και εγώ ομολογώ ότι έχω διαβάσει τα βιβλία των πατέ­ρων και έμαθα πολλά γι' αυτούς. Για παράδειγμα του πατρός Παϊσιου έχουμε δέκα βιβλία μεταφρασμένα.

—Δημ/φος: π. Μάρκε, ο Γέρον­τας Πορφύριος ξεκίνησε από το Αγιον Όρος και εκεί γύρισε και κοιμήθηκε. Βλέπουμε ότι το Αγιον Όρος σήμαινε πολλά για τους πα­τέρες. Σήμερα, τι σημαίνει για εσάς τους Έλληνες το Αγιον Όρος; Πηγαίνετε συχνά στο Αγιον Όρος;

—τι Μάρκος: Πηγαίνουμε στο Αγιον Όρος άπα τα 1959. ότι έχουμε μάθει το οφείλουμε στο Αγιον Όρος. Είναι ή κιβωτός των παραδόσεων. Ιδιαίτερα βέβαια Οι Γέροντες Οι παλαιοί ήσαν κάτι το εντυπωσιακό. Ό Γέροντας Γαβριήλ ο Διονυσιάτης, ο Γέροντας Θεόκλη­τος ο Διονυσιάτης, ο πατέρας Πάίσιος. Αγωνιστές! Άλλα Και Οι νεότε­ροι μοναχοί είναι καλοί, είναι Και επι­στήμονες, κατηρτισμένοι. Μια φορά είχαμε πάει στο Αγιον Όρος προ­σκύνημα με την ενορία μας Και ήταν μαζί μας Και ο πρόεδρος της Κοινό­τητας, ο όποιος ήταν πολιτικός μη­χανικός. Στην Ιερά Μονή Διονυσίου κάνανε έργα αυτό επιστασίας. Τέσ­σερις μοναχοί ήταν πολιτικοί μηχα­νικοί Και ένας αρχιτέκτων.

Ή λατρεία είναι μοναδική. Οι αγρυπνίες ιδιαιτέρως Και το μυστήριο της ιεράς εξομολογήσεως. Και ή φιλοξενία, οπωσδήποτε. Και μπο­ρείς .να συναντήσεις ανθρώπους στο Αγιον Όρος, πού δεν μπορείς να συναντήσεις πουθενά στον κόσμο. Κάποια φορά ήμουν στην Ιερά Μονή Καρακάλλου Και συνάντησα έναν μοναχό, πού έκανε τις πιο τα­πεινές εργασίες, καθαριότητες κ.λπ., όταν ήταν να φύγω μου έδω­σε ένα γράμμα, πού απευθύνονταν στην ΤΑΤΙΑΝΑ ΓΚΟΡΙΤΣΕΒΑ μεγάλη λογοτέχνιδα Και καθηγήτρια φιλο­σοφίας. Του είπα: «Τη γνωρίζετε»; Μου λέγει: «Είναι ή σύζυγος μου». «Και τι της γράφετε αν μου επιτρέ­πετε;», λέω. «Αρκετά δούλεψε για. την Ευρώπη, τώρα να δουλέψει και για την Ρωσία». Ήταν Ρωσίδα, καθηγήτρια της Φιλοσοφίας.

—Δημ/φος: Υπάρχουν πατέρες από το Αγιον Όρος, πού κατεβαί­νουν Στην Αθήνα;

—π, Μάρκος; Ναι Για εξομολόγη­ση κυρίως Και για ομιλίες. Ό πατέ­ρας Βασίλειος Γοντικάκης ήταν κα­ταπληκτικός σε ομιλίες για νέους. Τώρα έχει παραιτηθεί. Ήταν Ηγού­μενος Στην Ι Μονή Ιβήρων. Κρα­τούσε συνεχές το ενδιαφέρον των ακροατών στις ομιλίες. Μιλούσε 1 και 1,5 ώρα και δεν έφευγε κανείς. Ό πατέρας Θεόκλητος ο Διονυσιάτης. τώρα ο πατέρας Μωυσής ο Αγιορείτης και πολύ άλλοι.

-π. Μελέτιος: Ό πατέρας Αθα­νάσιος ο Ιβηρίτης.

-π. Μάρκος: Ήταν ο πατέρας Αθανάσιος ο εμψυχωτής του πα­τρός Θεοκλήτου. Διότι στο Αγιον Όρος υπήρχαν 11 Κοινόβια Και εννέα ιδιόρρυθμα και αγωνίστηκαν να γίνουν όλα τα Μοναστήρια κοι­νόβια. Ό πατέρας Αθανάσιος τα έλεγε ηλιθιόρρυθμα. ηλιθίων δη­λαδή ανθρώπων, Και αγωνίστηκαν πολύ μαζί με τον πατέρα Θεόκλητο Διονυσιάτη και πραγματικά πέτυχε. Και για την επάνδρωση των ιερών μονών. Επειδή περνούσε μια δοκι­μασία το Αγιον Όρος.

—Δήμιος: Πατερά Μελέτιε μι­λήσαμε για το Αγιον Όρος και ξέ­ρουμε ότι το Αγιον Όρος σημαί­νει Βυζάντιο, με ότι αυτό συνεπά­γεται. Δηλαδή την Βυζαντινή αγιο­γραφία, ψαλμωδία κ.λπ. και βλέ­πουμε σε πολλά Μοναστήρια τις θαυμάσιες Βυζαντινές Αγιογραφίες Και τις Ιερές Εικόνες. σε με­ρικά, όμως, Μοναστήρια του Αγίου Όρους όπως στη Σκήτη του Αγίου Ανδρέα, στη Σκήτη του Τιμίου Προδρόμου και στη Μονή του Αγί­ου Παντελεήμονος, έχουν αγιο­γραφίες αναγεννησιακής τεχνο­τροπίας. Πώς εξηγείται αυτό;

—π, Μελέτιος: Εάν μελετήσει κανείς την ιστορία, μετά την πτώση της Κωνσταντινουπόλεως έχουμε μια επίδραση της δυτικής ζωγρα­φικής Και στον χώρο της Ορθοδοξίας. Ή επίδραση αυτή δυστυχώς μπήκε Και στο Αγιον Όρος με απο­τέλεσμα στις αρχές του 20οϋ αιώνος, Και μετέπειτα, να έχουμε αγιογραφικούς οίκους μέσα στο Αγιον Όρος, πού να ζωγραφίζουν αναγεννησιακά. Δηλαδή ή πτώση της Αυτοκρατορίας του Βυζαντίου έφερε μια υποχώρηση και οπισθο­χώρηση της πραγματικής τέχνης της Ορθοδοξίας. Στο Αγιον Όρος έχουμε Και τους Ρώσους, οι οποίοι υπέστησαν μεγάλη επίδραση από την Ευρώπη, από τον Μεγάλο Πέ­τρο Και μετά, ο οποίος ήταν ο εκδυτικίστής της Ρωσίας. Όποτε φέρανε αυτά τα πολύ υψηλά τέμ­πλα σε ρυθμό Μπαρόκ, φέρανε αυτές τις τεράστιες, ακαλαίσθητες οικοδομές, πού υπάρχουν μπροστά από το Ρωσικό Μοναστήρι Και Οι οποίες κάηκαν πρόσφατα. Και έτσι επήλθε αυτό το πνεύμα της έκκοσμικέψεως του Αγίου Όρους.

Δόξα τω Θεώ, όμως, τα τελευ­ταία χρόνια με πολλούς πρωτεργά­τες, ένας εκ των οποίων είναι ο Φώτης Κόντογλου, ξανάρχισε ή επανακάλυψη της Βυζαντινής τέχνης και της αξίας της. Και έτσι σήμερα υποχωρεί αυτή ή επί­δραση της Δυτικής τέχνης Και εγκαθίσταται στους περισσότε­ρους ναούς του Αγίου Όρους ή Ορθόδοξη. Ειδικά στην Ελλάδα, ξέχασα να πω, μετά την Απελευθέ­ρωση του 1821, επειδή ήλθε κυ­βέρνηση από την Βαυαρία να μας κυβερνήσει, Και επειδή ήλθαν Έλληνες, πού είχαν σπουδάσει επί _ χρόνια στις Ευρωπαϊκές χώρες, και είχαν επηρεαστεί άπα τις τάσεις, που επικρατούσαν στην Ευρώπη πίστεψαν ότι ή ΕΛΛΑΔΑ θα γίνει Ευρώπη και θα αναγεννηθεί κατα­πολεμώντας ότι είχε από την παρά­δοση της. και εδώ είναι α μεγάλος κίνδυνος, πού ελλοχεύει για όσα τα Ορθόδοξα κράτη- Πιστεύουμε δηλαδή ότι, για να μπούμε στην οικονομική ανάπτυξη και ευμάρεια της Ευρώπης, πρέπει να απαρνη­θούμε την παράδοση μας- αυτό είναι τόσο ανόητο. Είναι σαν να λέ­με ότι ένα δένδρο θα αναπτυχθεί αν του κόψουμε τις ρίζες. Ας φροντίσουμε να μη το κάνουμε.

—Δημ/φος: Ό Ελληνικός λαός δέχεται την Βυζαντινή τέχνη, την αγαπάει, την αναγνωρίζει;

—π. Μελέτιος: Τα τελευταία χρόνια βεβαίως. Ακόμα και άνθρω­ποι, που δεν πάνε στην εκκλησία, οι εικόνες τους είναι Βυζαντινές, τους αρέσουν και επιπλέον έχου­με επανάνθηοη τις Βυζαντινής μουσικής, πού και σε εμάς είχε υποχωρήσει. Ή Βυζαντινή μουσική και ή αγιογραφία είναι λειτουρ­γικές εκκλησιαστικές τέχνες και αν τις παραμελήσουμε καταστρέφεται ή ουσία της Ορθοδοξίας.

—Δημ/φος: Πατέρα Μελέτιε όταν χτίζεται ένας νέος ιερός ναός στην Ελλάδα ποιος αποφασίζει ποιος θα αγιογραφήσει τον ναό αυτόν; Ό Μητροπολίτης, ο ιερέας;

—π. Μελέτιος: Αποφασίζει το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο, αλλά δίνει άδεια ο Επίσκοπος. Αν δεν εγκρίνει ο Επίσκοπος κάτι, δεν μπορεί να προχωρήσει.

—Δημ/φος:! Υπάρχει κάποιος ναός στην Ελλάδα σήμερα, πού να έχει αναγεννησιακή τεχνοτροπία;

—π. Μελέτες: Μόνον αυτοί πού αγιογραφήθηκαν παλιά και δεν μπορούμε βέβαια να τις καταστρέ­ψουμε. Το ρεαλιστικά στοιχείο, λέ­νε Οι ειδικοί της τέχνης, μπήκε μέ­σα στο Βυζαντινό στοιχείο στην πε­ρίοδο των Μακεδόνων αυτοκρατό­ρων, στη λεγομένη Μακεδονική Σχολή με τον Πανσέληνο κ.λπ αλ­λά δεν είναι σον το δυτικό. Μπήκε αλλά. ενσωματώθηκε στην Βυζαντινή τέχνη. Βέβαια βασικά ή^ Βυζαντινή Αγιογραφική τέχνη είναι εξ­πρεσιονιστική, συμβολική Και όχι ιμπρεσσιονιστική, φυσιοκρατική, να­τουραλιστική Όπως ή δυτική.

—Δημ/φος: Πατέρα Μάρκε εί­στε πνευματικός της Πανελληνίου Ορθόδοξου Ενώσεως. Πώς ξεκί­νησε ή όλη προσπάθεια;

—π Μάρκος: Ή προσπάθεια ξε­κίνησε από την δράση κυρίως των Μαρτύρων του Ίεχωβά. Είχε γίνει μάλιστα ένα συνέδριο Ιεροκηρύ­κων στην Ιερά Μονή Πεντέλης, το 1956, γι' αυτό το σκοπό, άλλα δυσ­τυχώς δεν ευοδώθηκε. Και ο αεί­μνηστος πατέρας Χαράλαμπος σκέφτηκε ότι πρέπει να γίνει κάτι το μόνιμο, για να αντιμετωπιστούν και Οι Μάρτυρες του Ίεχωβά άλλα και Οι άλλες αιρέσεις. Επίσης να βοηθηθεί ο ελληνικός λαός στην εμπέδωση του Ορθόδοξου φρο­νήματος. ΑΝΤΙΑΙΡΕΤΙΚΌς ΔΗΛΑΔΉ Ο ΣΚΟΠΌς ΚΑΙ ΕΝΔΥΝΆΜΩΣΗ ΤΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΦΡΟΝΗΜΑΤΟΣ. Με την χά­ρη του Κυρίου αυτή ή προσπάθεια εξαπλώθηκε όχι μόνον στην Ελλά­δα αλλά Και ευρύτερα Και γι' αυτό ζητούμε τις προσευχές σας.

—Δημ/φος. Πατέρα Μάρκο κα­τάλαβα ότι το ποιμαντικό σας έργο περιλαμβάνει την διεύθυνση μιας εφημερίδος, ενός περιοδικού και ενός ραδιοφωνικού σταθμού. "Αν μπορείτε να μάς πείτε ποιος διευθύνει όλα αυτά Και πώς το κατα­φέρνετε;

—π. Μάρκος: Ως προς τον Ρα­διοφωνικό σταθμό δεν είναι α­κριβής ή είδηση, αλλά για την εφη­μερίδα, πού εκδίδεται, είναι 50 χρόνια. Επνευσητς Ήταν ο μακαριστός γέροντας Χαράλαμπος ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ.

Π. Μελέτιος. Είναι η μεγαλύτερη εκκλησιαστική εφημερίδα που βγαίνει επί εβδομαδιαίας βάσεως. Και επηρεάζει πολύ την εκκλησια­στική κατάσταση στην Ελλάδα με την αρθρογραφία της. Ό πατέρας Μάρκος είναι στην συντακτική επι­τροπή από τότε, πού έγινε ο «Ορ­θόδοξος Τύπος» έως σήμερα.

—π. Μάρκος: Εμάς μας ευχαρι­στεί πολύ αυτό το έργο. Να υπηρε­τούμε ανθρώπους, πού είναι πάρα πολύ καλοί, Ορθόδοξοι και δυνατοί. Ή δική μας συμβολή είναι κυ­ρίως στις διορθώσεις και στην το­ποθέτηση των άρθρων. Από τους καλύτερους μας συνεργάτες είναι ο πατέρας Θεόδωρος Ζήσης, ο πα­τέρας Γεώργιος Μετάλλινος και πολλοί άλλοι πατέρες και λαϊκοί. Παλαιότερα ο Φώτιος Κόντογλου, ο πατέρας Θεόκλητος Διονυσιάτης και όλα αυτά τελείως δωρεάν. Γι' αυτά με την χάρη του Κυρίου στά­θηκε πενήντα χρόνια. Μας συγκινεί αυτή ή συνεργασία, ή οποία είναι τελείως ανιδιοτελής. Και οι συνερ­γάτες αυτοί είναι πολύ καλοί, πολύ άξιοι και συνδυάζουν την θεολογία με την επικαιρότητα.

—Δημ/φος: π. Μάρκε αυτές τις ημέρες πραγματοποιείται στην πό­λη μας εδώ ατό Κλου μια Οικουμενιστική σύναξη. Τι λένε στην Ελλάδα οι Επίσκοποι, οι πιστοί για τον Οικουμενισμό;

—π Μάρκος: Από τον Μάιο έ.έ. Και μετά, κυκλοφόρησε ή Ομολο­γία Πίστεως για το θέμα του Οικου­μενισμού, Είναι αποτέλεσμα συ­νεργασίας κληρικών, μοναχών, καθηγητών Πανεπιστημίου. Έχει γραφεί το κείμενο, με πολύ μετριο­πάθεια θα μπορούσε να πει κανείς Και έγινε αποδεκτό από ένα πλήθος μοναχών κληρικών και λαϊκών. Υπήρξαν, όμως, αντιδρά­σεις εκ μέρους Οικουμενιστών και ή απάντηση των ανθρώπων, πού είχαν σχέση με το Παγκόσμιο Συμβούλιο των Εκκλησιών ήταν βιαία για την Ομολογία Πίστεως, πού ήταν ειρηνικό κείμενο. Δηλαδή ούτε λίγο ούτε πολύ θέλησαν να μας εντάξουν σε μια ομάδα Παλαι­οημερολογιτών. Εμένα μου κάνει εντύπωση ότι το άρθρο το Οικουμενιστικό, του Ορθοδόξου ιερέως του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκ­κλησιών, προκάλεσε σοβαρές αντι­δράσεις από Ορθοδόξους. Αμέ­σως δηλαδή υπήρξαν αντιδράσεις από τρεις -τέσσερις συνεργάτες.

—•π. Μελέτιος: Ένας Ορθόδο­ξος ιερέας του Πατριαρχείου Κων­σταντινουπόλεως από την Ελβετία έγραψε κριτική σε αυτή την Ομολογία Και μόλις δημοσιεύτηκε είχα­με πληθώρα επιστολών εναντίον στην κριτική αυτή άλλο Και άρθρα, —π. Μάρκος: Και λίγο πριν ανα­χωρήσουμε για την Ρουμανία λά­βαμε Και άρθρο του πατρός Θεοδώρου Ζήση, πού βάζει τα πράγμα­τα στην θέση τους.

—π. Μελέτιος: Το θέμα είναι ότι στον Οικουμενισμό θέλουν την ένωση των Χριστιανικών ομολο­γιών. Άλλο. πρώτα πρέπει να ενω­θούμε στα Δόγματα. Να αποδεχθούμε δηλαδή τα όσα πρεσβεύει ή Ορθοδοξία. Θα σας πω ένα παρά­δειγμα άπα την αγιογραφία σε Ανατολή Και Δύση, μιας Και βρισκόμα­στε στις εορταστικές εκδηλώσεις για την αγιογραφία, πού γίνονται τις ήμερες αυτές εδώ στο Κλου.

Για να ζωγραφίσουνε την Πανα­γία διάφοροι ζωγράφο τής Αναγεν­νήσεως χρησιμοποίησαν ζωντανά μοντέλα γυναικών. Μερικά από αυτά ήταν οι φιλενάδες των ζωγρά­φων. Ένας από αυτούς τους ζω­γράφους ζωγράφισε το μοντέλο του σαν γυμνή Αφροδίτη Και μετά ως Θεοτόκο. Ένας άλλος ζωγρά­φος, ο Ρούμπες, ζωγράφισε τον "Άγιο Γεώργιο με βάση το πορ­τραίτο του. Αυτά τα πράγματα είναι απαράδεκτα! Το να έχω, δηλαδή, απέναντι μου μια κοπέλα και μάλι­στα μη καλής ηθικής υποστάσεως Και να ζωγραφίζω την Παναγία μας. Πώς θα προσευχηθώ σε αυτήν την Παναγία; Πώς θα νιώσω αυτό το αίσθημα της κατανύξεως, πού δίδει ένας Ορθόδοξος Ναός; Και πώς θα σκεφτώ την Βασιλεία των ουρανών την στιγμή, πού αυτό πού έχω απέ­ναντι μου είναι μια εντελώς γήινη εικόνα; Και σκεφτείτε μιλάμε για απλά πράγματα χωρά να μπούμε σε

δόγματα και στενές θεολογικές αναπτύξεις.

Ένα άλλο θέμα είναι γιατί να έχουνε στον παπισμό την υποχρε­ωτική αγαμία του κλήρου; 'Ή επί­σης γιατί το Βατικανό να είναι κρά­τος Και να έχει στρατό, αστυνομία, φυλακές, διπλωματία; Δηλαδή ένα χάσμα μας χωρίζει με τις χριστια­νικές παραφυάδες της Δύσεως Και γι' αυτό έχουμε πάρα πολλούς πα­πικούς Και προτεστάντες στο εξωτερικό, πού γυρίζουν Και ανακαλύ­πτουν την "Ορθοδοξία Και γίνονται Ορθόδοξοι,

Η ΈΝΩΣΗ , ΜΟΝΟΝ ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΟΣΧΗΜΑ « Η ΕΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ»νομίζω είναι κάτι πού το προωθεί ή πολιτική Και όχι τόσο οι ανάγκες της Εκκλησίας.

—π. Μάρκος; Και όχι μόνο εκκλησιών αλλά Και θρησκειών,

—π. Μελέτιος: Φθάσαμε τώρα να συζητούμε με Μουσουλμά­νους.

—π. Μελέτιος; Λέμε συζήτηση με μονοθεϊστικές θρησκείες Ιου­δαϊσμό, Μουσουλμανισμό. Ό Χρι­στιανισμός έχει το δόγμα της Αγίας Τριάδος, έχει το δόγμα της Ενανθρωπήσεως του Χριστού. Επομένως πώς θα συζητήσουμε με τους Μουσουλμάνους Και με τους Ιουδαίους; Επειδή είναι μονοθεϊστές; Είναι τεράστιο το θέμα Ας σταματήσουμε εδώ.

—Δημ/φος: Πατέρα Μελέτιε ετοιμάζεται και σχεδιάζεται πολύ καιρό ένα Ανορθόδοξο Συνέδριο, το οποίο θα συζητήσει και το θέμα του ημερολογίου και ξέρουμε ότι Και ή Εκκλησία μας ταράχτηκε πά­ρα πολύ στο παρελθόν από αυτό το θέμα Και βλέπουμε και σήμερα το Αγιον Όρος λειτουργεί με το πα­λιό ημερολόγιο όπως και ή Ρωσία. Ή Ελλάδα, η Ρουμανία Και άλλες χώρες λειτουργούν με το νέο ημε­ρολόγιο και εκτός από αυτό υπάρ­χει το θέμα του Σχίσματος των Πα­λαιοημερολογιτών. Τι γίνεται με τους παλαιοημερολογίτες στην Ελλάδα, υπάρχει κάποια επικοινω­νία της Εκκλησίας της Ελλάδας με τους παλαιοημερολογίτες;

—π. Μελέτιος; Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει και έχει επικρατήσει ένας φανατισμός. Διότι από τότε, πού επεκράτησε ή ημερολογιακή μεταρρύθμιση έχει παρέλθει ένας αιώνας σχεδόν Και αυτές οι διαιρέ­σεις Και τα σχίσματα, όταν χρονί­σουν, πολύ δύσκολα θεραπεύον­ται. Πάντως να προσέξουμε κάτι, ότι Και ή αλλαγή του ημερολογίου έγινε Και αυτή βάσει του Οικουμενισμού. Δηλαδή να 'ρθοϋμε πιο κοντά με τις ομολογίες τής Δύσεως και αυτό δημιούργησε εν τέλει σχίσμα στην δική μας την εκκλησία.

Γι' αυτό πρέπει ή διοίκηση της Εκκλησίας μας να προσέχει, διότι στην προσπάθεια της να ενωθεί με τις άλλες ομολογίες μπορεί να χω­ριστεί από το Ποίμνιο της.

Ό η Ιουστίνος Πόποβιτς, μεγά­λος Σέρβος θεολόγος, είπε ότι δεν μπορεί να έχουμε Πανορθόξα Συνέδρια Και Οικουμενικές Συνόδους χωρίς να έχουμε Επισκόπους

Χριστιανούς πού να έχουν φθάσει στη θέωση. Στις πράξεις των Απο­στόλων αναφέρεται ότι υπήρξαν 120 άτομα, Οι πρώτοι Χριστιανοί, Οι όποιοι έζησαν όλοι την εμπειρία της Πεντηκοστής. Λοιπόν το πρόβλημα, λέει ο πατέρας Ιουστίνος Πόποβιτς, είναι ότι χωρίς να έχουμε κοινωνία πιστών, πού φθάσανε στην θέωση μπορούμε να προχωρήσουμε στις μεγάλες Εκκλησιαστικές Συνό­δους; Νομίζω ότι ή Εκκλησιαστική ηγεσία εδώ πρέπει να δώσει το βά­ρος. Να αρχίσει ένας επανευαγγελισμός των λαών μας. Να ζήσουμε το Ευαγγέλιο στην πληρότητα του Και να ενωθούμε με τον θεό, όπως ενώθηκαν Οι Άγιοι της Εκκλησίας μας. Εάν το πετύχουμε σε μεγάλη έκταση τότε να προχωρήσουμε και στην διενέργεια εκκλησιαστικών συνόδων. Μόνο τότε θα λύσουμε τα προβλήματα της Εκκλησίας· αλλιώς θα κυριαρχεί στις επιδιώξεις μας ο εθνικισμός ή πολιτική Και τα άλλα κοσμικά συστήματα.

—Δημ/φος: Πατέρα Μάρκε, πα­τέρα Μελέτιε σας ευχαριστούμε, πού βρεθήκατε εδώ Και σος περι­μένουμε με την επόμενη ευκαιρία.

—π Μελέτιος; Κάναμε κατάχρη­ση της φιλοξενίας Και σας απασχο­λήσαμε πάρα πολύ.

—π Μάρκος: Ευχαριστούμε πά­ρα πολύ.

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ