Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ. ΔΙΑΛΟΓΟΙ ΜΕ ΤΟΝ Π. ΡΑΦΑΗΛ . Ι.Μ. ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΕΣΣΕΞ ΑΓΓΛΙΑΣ.

Τι συμβουλή μπορείτε να δώσετε στους παντρεμένους; Το διαζύγιο πρέπει να γίνει δεκτό;

Θα ήταν θράσος να μιλάω εγώ για το γάμο, αλλά περιστασιακά μπορώ να μιλήσω. Διότι και στον μοναχισμό και στον γάμο ζούμε την ίδια ανθρώπινη φύση. Προφανώς και μέσα στο γάμο πρέπει να σκεφτούμε τη λύτρωση του ανθρώπου.

Όχι μόνο να το σκεφτόμαστε, αλλά και να το βιώνουμε με την προσευχή, να ζητάμε από το Θεό: «Θεέ μου, αν εγώ, δεν μπορώ, να πω εγώ στ' αυτιά του, αυτά τα πράγματα, πες του Εσύ στην καρδιά του. Άλλαξε, γλύκανε αυτή την καρδιά, επειδή δεν θέλουμε να παραβιάσουμε την εντολή σου και να χωρίσουμε».

Λοιπόν αν η μόνη λεγόμενη «λύση», το πιο μικρό κακό σημαίνει τελικά ένα χωρισμό, τότε με προσευχή, με μετάνοια, πρέπει να προγραμματίσεις ένα χωρισμό λιγότερο λυπηρό για όλους.

Σκεφτείτε πρώτα τα παιδιά. Για τα παιδιά είναι μια τραγωδία και αυτό το έχω καταλάβει πολύ περισσότερο, από τότε που είμαι πνευματικός.

Αυτό το είδος δυστυχίας πληγώνει γενιές και γενιές από παιδιά και δυστυχώς επαναλαμβάνεται.

Οπότε από τη μια ο χωρισμός και το διαζύγιο να είναι λύση όταν το κακό είναι μικρό, από την άλλη πρέπει να καλλιεργούμε την αγάπη, επειδή στην αγάπη περιλαμβάνονται όλες οι εντολές του Θεού. Όλοι συμπεριλαμβανόμαστε μέσα στην αγάπη. Η αγάπη για το Θεό πρώτα, επειδή είναι η πρώτη εντολή χωρίς την οποία τίποτα δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί. Και η αγάπη για τον πλησίον που είναι η δεύτερη.

Μα η αγάπη είναι η φύση του ανθρώπου. Δεν ξέρω ποιος από τους Αποστόλους έλεγε, ότι οι εντολές του Θεού δεν πονάνε. Οι εντολές του Θεού είναι ακριβώς αυτό που επιθυμεί η ψυχή μας στο βάθος της. Έλεγα να μην περιφρονούμε ούτε την αμαρτία, σαν δυνατότητα να ανακαλύπτουμε την αρετή, αν δεν την ξέρουμε.

Στην αμαρτία αυτό που σκανδαλίζει τις περισσότερες φορές τον άνθρωπο πλησιάζει την αγάπη.

Είναι ο πιο εύκολος πειρασμός για το διάβολο.

Αλλά δεν είναι αυτή η αγάπη ολοκληρωμένη. Δεν είναι αυτή η φύση του ανθρώπου.

Αυτή είναι μόνο μια πράξη....

Πλησιάζει όμως πιο πολύ τη μορφή της αγάπης την οποία διατάσσει ο Θεός.

Τον Θεό τον ονόμασα, να μου συγχωρήσετε την αυθάδεια, πολλές φορές στην Δύση, Θεό «επαγγελματία». Επειδή ξέρει τα πάντα. Όχι σαν τους άλλους Θεούς τις άλλες θρησκείες, τις άλλες φιλοσοφίες, οι οποίες δεν γνωρίζουν τον άνθρωπο, δεν τον ξέρουν.

Γι' αυτό δε μπορούν να του φανερώσουν την αλήθεια. Ο δικός μας Θεός είναι «επαγγελματίας». Είναι Αυτός που μας «κατασκεύασε». Ο οποίος μας ξέρει, όπως η μητέρα λέει για το παιδί της «ξέρω 'γω τι έχω». Ο Θεός γνωρίζει ξέρει από τι είμαστε φτιαγμένοι. Και γι' αυτό μπορούμε να έχουμε εμπιστοσύνη στα λόγια Του.

Έτσι όπως το μωρό αφήνεται στα χέρια της μάνας του. Τι κάνει η μάνα του; Το καταλαβαίνει όταν κλαίει, γιατί το μωρό δεν έχει τίποτε άλλο μέσα από το οποίο να ζητάει τα δικαιώματα του.

Η μάνα ξέρει πότε να το ταΐσει, πότε πρέπει να το γυρίσει από την άλλη μεριά, ξέρει να το αλλάξει, όταν λερώνεται. Αυτός είναι ο Θεός μας: Δεν θυμάμαι ποιος προφήτης έλεγε: Αυτός που έχει φτιάξει το μάτι δεν ξέρει να δει ή αυτός που έχει φτιάξει το αυτί δεν ακούει; Εγώ θα συνέχιζα. Αυτός που έχει φτιάξει την μάνα, δεν ξέρει τι είναι μια μάνα;

Οπότε μπορούμε να αφήνουμε με εμπιστοσύνη στο Θεό τις δυστυχίες, όλες τις βρωμιές μας, και ίσως μέσα από αυτή την τρυφερότητα προς το Θεό, να αφήσουμε τον εαυτό μας, ολοκληρωτικά μέχρι το τέλος, χωρίς φόβο, χωρίς ντροπή.

Γιατί κρύφθηκε ο Αδάμ στον παράδεισο, όταν άκουσε τον Θεό; Η εκκλησία μας διδάσκει να μην κρυβόμαστε και να μην σκεπαζόμαστε με συκόφυλλο. Να ερχόμαστε γυμνοί στο Θεό. Εξομολογούμαστε στο Θεό μέσω του ιερέα, ο οποίος είναι και ανθρώπινος αυτόπτης μάρτυς της εξομολόγησης, Να αφήνουμε το Θεό με τα τρυφερά του χέρια να σκεπάζει την ντροπή μας, όπως τον Αδάμ στο τέλος.

Το να ζεις μόνο πνευματικά δεν σημαίνει ότι δεν αγαπάς τους άλλους;

Η προοπτική την οποία εγώ νόμιζα περιορισμό στο Θεό, αν την κάνουμε με τη συνείδηση, ότι ο Θεός περιλαμβάνει όλα, κι αν δεν το κάνουμε με πνεύμα αποκλεισμού, αλλά εν συνθέσει, είναι δυνατόν να ζούμε μόνο πνευματικά.

Το να ζεις μόνο πνευματικά, σημαίνει πρώτα να έχεις υπ' όψιν μόνο την ουσία.

Αν ζούμε ουσιαστικά εν Χριστώ, αν ζούμε σωστά, αν ζούμε στην Ορθόδοξη Εκκλησία, με ορθή πίστη στο Θεό, δεν μπορούμε να περιφρονούμε τον άνθρωπο, ούτε να τον αμελούμε. Επειδή ο άνθρωπος είναι πιο σημαντικός απ' όλο το σύμπαν, από την μια, από την άλλη, και για να διαπιστώσεις τι είναι ο άνθρωπος πρέπει να ζεις εν πνεύματι και αλήθεια.

Τι κάνουμε αν ένας από το ανδρόγυνο έκανε μεγάλο λάθος; Συνεχίζουμε μαζί; Σφάλουμε και εμείς; Ή χωρίζουμε;

Μέχρι πού μπορεί να φθάσει η αγάπη για τον εχθρό; Λογικά μπορεί να φθάσει μέχρι το να αγαπάμε το σατανά;

Αρχίζω με την ερώτηση για την αγάπη, επειδή από εκεί αρχίζουν και εκεί τελειώνουν όλα.

Εμείς οι χριστιανοί λέμε: «Αγάπα τον εχθρό σου, αλλά ποιος είναι ο εχθρός μου; Είναι εκείνος που βάζει σε πειρασμό τον άνθρωπο. Δηλαδή ο σατανάς. Οπότε ακολουθώντας τη λογική φτάνουμε στην παραίνεση: «Αγαπά το σατανά».

Είναι δυνατόν τέτοιο πράγμα; Πρέπει να φθάσουμε μέχρι εδώ για να είμαστε Χριστιανοί; Ή κάτι πάει στραβά στη λογική;

Στην Αγγλία έχει συμβεί ένα μικρό επεισόδιο. Ένας ιερέας τρόμαξε τόσο πολύ από έναν άνθρωπο, ο οποίος μεθούσε συχνά και ο ιερέας τον ρωτάει: «Γιατί μεθάς;»

Ο μέθυσος απαντάει: επειδή στο κήρυγμα που κάνετε λέτε «αγαπάτε τους εχθρούς». Και σε μια αφίσα έξω από την εκκλησία σας λέει ότι: «Το αλκοόλ είναι ο μεγαλύτερος εχθρός». Ο Απόστολος λέει ότι ο Θεός είναι η Αγάπη.

Ο άγιος Σιλουανός, για τον οποίο έχετε ακούσει, λέει ότι ο Θεός και οι Άγιοι περιλαμβάνουν μέσα στην αγάπη τους μέχρι και την κόλαση. Ο Θεός δεν αλλάζει όπως αλλάζουμε εμείς, μας διδάσκει να γίνουμε και εμείς αμετάβλητοι.

Πρέπει να γίνουμε αμετάβλητοι στην αγάπη μας και η αγάπη για τους εχθρούς δείχνει ακριβώς αυτό, ότι: Έχουμε γίνει Αγάπη όπως και ο Θεός είναι Αγάπη. Και αν ο ίδιος δήλωσε ότι, «έτσι είναι η βούληση Του», όσο εμείς πρέπει να συνεχίσουμε με δυσκολίες, με πολλά εμπόδια, με σκανδαλισμούς, με αμαρτίες, την θεϊκή οδό της Λύτρωσης. Έχω ακούσει ότι, προσέξτε:

Ένας αριθμός ασκητών, οι οποίοι φθάσανε σ' ένα πολύ υψηλό επίπεδο αγάπης, τους έχει εξαπατήσει ο σατανάς, ο οποίος με ένα όραμα εμφανίστηκε σαν πρίγκιπας, υπερβολικά όμορφος, θεϊκός, αλλά πάρα πολύ λυπημένος, «επειδή ο Θεός τον έχει απορρίψει», πέσανε στην παγίδα του, και από την υπερβολική συμπόνια τους για το σατανά, άκουσα ότι σκανδαλιστήκανε και άρχισαν να μισούν τον Θεό και να αγαπάνε τον Σατανά.

Βλέπω και σήμερα ανθρώπους, καμιά φορά να έχουν τάση να κάνουν έτσι, αλλά εάν μέχρι το τέλος δεν τον φανερώσει ο Θεός σαν εχθρό, ούτε εμείς πρέπει να τον κατηγορούμε. Και προσπαθούμε, με προσοχή να ζούμε την εντολή της αγάπης, που μας την έδωσε ο Θεός. Η αγάπη πρέπει να φτάσει μέχρι τη Σταύρωση, μέχρι την κόλαση.

Ο άγιος Σιλουανός για να βρει την ταπείνωση, για να λυτρωθεί, έλαβε από τον Κύριο μια συμβουλή, «Κράτα το νου σου, στον Άδη και μην απελπίζεσαι», ο Σωτήρ μας έδωσε συμβουλή «να είμαστε σοφοί σαν τα φίδια και αθώοι σαν τα περιστέρια».

Και για τον Ίδιο τον Σωτήρα μας, λέει η Αγία Γραφή, «και αν οι άνθρωποι τον εκτιμούσαν», Αυτός δεν τους είχε εμπιστοσύνη, διότι ήξερε τι είναι μέσα στον άνθρωπο. Και ο Απόστολος Ιωάννης λέει: Δεν ήταν ανάγκη να του πει κανείς, τι ήταν μέσα στον άνθρωπο. Τον βλέπουμε πολλές φορές, να κρύβεται από τους ανθρώπους. Και όταν τελείωσε η αποστολή Του στη γη, ο άνθρωπος, με μερικές κινήσεις τελείωσε μαζί Του!

Όταν άφησε τον Εαυτό Του στα χέρια των ανθρώπων, μέσα σε μερικές μέρες ο άνθρωπος Τον σταύρωσε. Πρέπει να καλλιεργήσουμε στην καρδιά μας την εντολή του Θεού, όχι καταναγκαστικά, από την άποψη: «Εγώ λέω να κάνεις αυτά, επειδή Εγώ είμαι μεγάλος, και εσύ είσαι μικρός», αλλά σαν μια αποκάλυψη γι' αυτό που είναι η θεϊκή ζωή, την οποία πρέπει να επιθυμούμε και να Τον αγαπάμε.

Επειδή με δεχτήκατε σαν γιο του φιλοσόφου Νόϊκα, θα ήθελα να σας πω στο τέλος ότι καταλαβαίνω την φιλοσοφία ετυμολογικά, δηλαδή, η αγάπη για τη σοφία. Οπότε η σοφία του Θεού είναι ο Χριστός. Και έτσι λένε και οι πατέρες: Το αληθινό χριστιανικό βίωμα είναι ο Χριστός. Όλα φεύγουν από την αγάπη και γυρίζουν στην αγάπη.

Εκτός από αγάπη δεν υπάρχει τίποτα άλλο. Επειδή είναι γραμμένο «ο Θεός ο ίδιος είναι Αγάπη».

Το χριστιανικό βίωμα με όλες τις αρετές, τις οποίες μας διδάσκει η εκκλησία μας μέσα από τα λόγια και τις εμπειρίες της πρέπει να το δοκιμάσουμε μέσα από τις δυο εντολές του Χριστού οι οποίες περιορίζονται στη λέξη «αγάπη». Αγάπη για το Θεό και αγάπη για τον άνθρωπο. Μόνο μέσα από την προοπτική αυτών των δυο εντολών μπορούμε να καταλάβουμε στο αληθινό τους φως, όλα αυτά που θέλει να μας δείξει η Εκκλησία.