ΤΟ ΗΦΑΙΣΤΕΙΟ. Η πολιορκία του Αρκαδίου από τους Τούρκους, το 1866. Το έργο είναι ένα ιστορικό δράμα.

ΤΟ ΗΦΑΙΣΤΕΙΟ

ΤΟΥ

ΠΑΝΤΕΛΗ ΠΡΕΒΕΛΑΚΗ

Το έργο είναι ένα ιστορικό δράμα. Ο συγγραφέας παίρνει τη θεματολογία του από τα γεγονότα της πολιορκίας του Αρκαδίου από τους Τούρκους, το 1866, δημιουργώντας ένα ηρωικό έπος στην μνήμη των αγωνιστών για την ένωση της Κρήτης με την υπόλοιπη Ελλάδα. Σημαντική θέση σε αυτά τα γεγονότα, και βέβαια και στο έργο μας, έχει η Χαρίκλεια Δασκαλάκη, η γνωστή οπλαρχηγός Δασκαλάκαινα, που με το θάρρος της έδωσε δύναμη στους συμπατριώτες της. Για την ιστορία, 9 Νοεμβρίου του 1866, αργά το απόγευμα παίχτηκε η τελευταία πράξη του δράματος, με το ολοκαύτωμα της Μονής. Ο Κωστής Γιαμπουδάκης ή κατ' άλλους ο Εμμανουήλ Σκουλάς ανατίναξε την μπαρουταποθήκη, υπερασπιζόμενος το «ελευθερία ή θάνατος», σκορπίζοντας το θάνατο, όχι μόνο στους χριστιανούς, αλλά και στους εισβολείς. Αμέσως μετά, οι Τούρκοι όρμησαν και κατέσφαξαν όσους είχαν διασωθεί, ενώ έκαψαν τον ναό και λεηλάτησαν τα ιερά κειμήλια. Από τους Έλληνες που βρίσκονταν στη Μονή, μόνο 3 ή 4 κατόρθωσαν να διαφύγουν, ενώ περίπου 100 πιάστηκαν αιχμάλωτοι. Μεταξύ αυτών και ο Δημακόπουλος, που εκτελέστηκε λίγο αργότερα, και η Χαρίκλεια Δασκαλάκη. Ο ηγούμενος της Μονής Αρκαδίου Γαβριήλ Μαρινάκης είχε σκοτωθεί πριν από την ανατίναξη της μπαρουταποθήκης. Οι νεκροί και τραυματίες του Μουσταφά ανήλθαν σε 1.500 ή σε 3.000, σύμφωνα με κάποιους υπολογισμούς. Το Ολοκαύτωμα του Αρκαδίου, όπως είχε συμβεί με την καταστροφή των Ψαρών και την Έξοδο του Μεσολογγίου, συγκίνησε όλο τον δυτικό κόσμο κι ένα νέο κύμα φιλελληνισμού δημιουργήθηκε στην Ευρώπη.

ΥΠΟΘΕΣΗ

Το έργο ξεκινά από τη στιγμή που ο Μουσταφά Ναϊλί Πασάς προτρέπει τους Έλληνες, η οποίοι έχουν κλειστεί στη Μονή, να παραδοθούν. Οι Έλληνες αρνούνται, παρά τις πιέσεις και τους εκβιασμούς που δέχονται. Από εκείνη τη στιγμή κι έπειτα αρχίζει ο χρόνος να μετρά αντίστροφα…

ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ

ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ: Αλέξης Μινωτής

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ: Νίκος Μαμαγκάκης

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Λάμπρος Κωστόπουλος

ΠΑΙΖΟΥΝ: Κατίνα Παξινού, Αλέξης Μινωτής, Θεώδορος Μορίδης, Νίκος Τζόγιας, Γκίκας Μπινιάρης, Άγγελος Γιαννούλης, Βασίλης Παπανίκας, Κώστας Κόκκακης, Θεώδορος Σαρρής, Νίκος

Δενδρινός, Δημήτρης Δαμαλάς, Θεώδορος Συριώτης, Σπύρος Ολύμπιος, Θάνος Λειβαδίτης, Θάνος Δαδινόπουλος, Άρης Βλαχόπουλος, Όλγα Τουρνάκη, Αντιγόνη Γλυκοφρύδη, Θεώδορος Δημήτριεφ, Κώστας Καστανάς, Νόρα Κατσέλη, Φωτεινή Μανέτα, Πίτσα Καπιτσινέα, Κώστας Κοσμόπουλος, Κώστας Βόκοβιτς, Δημήτρης Τσούτσης, Μελέτης Καραμάνης, Ευάγγελος Πρωτοπαππάς

ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 1 ώρα και 20 λεπτά

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ: 1966

ΧΑΡΙΚΛΕΙΑ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ.

Η ηρωίδα ήταν κόρη, σύζυγος και μητέρα αγωνιστών. Ο σύζυγός της, Μιχαήλ Δασκαλάκης, ήταν απόγονος του Δασκαλογιάννη. Και οι τρεις γιοι της έπεσαν σε μάχες του 1866. Πρωταγωνίστησε στην πολιορκία του Αρκαδίου. Οι οπλαρχηγοί που βρίσκονταν στην μονή, προεξάρχοντος του ηγούμενου Γαβριήλ και, όπως λένε μερικοί, με τη σύμφωνη γνώμη της Χαρίκλειας Δασκαλάκη, η οποία συμμετείχε στα συμβούλια, αποφάσισαν να αντιταχθούν στην επίθεση του Μουσταφά Πασά μέχρις εσχάτων.

Την 8η Νοεμβρίου ο Μουσταφάς μετέφερε από το Ρέθυμνο πυροβόλο μεγάλης ολκής, για να καταρρίψει τη σιδερένια πύλη της μονής. Άρχισε ο κανονιοβολισμός. Η Χαρίκλεια Δασκαλάκη, κλεισμένη σε ένα κελί με το γιο της Κωνσταντίνο και άλλους πολεμιστές, πολεμούσε ακατάβλητη και εμψύχωνε με το θάρρος της τους άλλους. Τρεις φορές έτρεξε και αναστήλωσε τη σημαία του οπλαρχηγού γιου της, την οποία κατέρριπταν ο σφαίρες του εχθρού. Τέλος, την τέταρτη φορά, αφού έσπασε το κοντάρι, δίπλωσε τη σημαία, τη φίλησε και την έκρυψε στην αγκάλη της. Ενώ η ηρωίδα πυροβολούσε αδιάκοπα τους εχθρούς, ξαφνικά εχθρική σφαίρα πληγώνει το γιό της. «Για τόσο μικρό πράγμα!», του λέει η Χαρίκλεια. Η φωνή της μητέρας δίνει δύναμη και ζωή στο γιο της. Σηκώνεται, παίρνει το όπλο του και αρχίζει πάλι να πυροβολεί. Τα φυσίγγιά τους εξαντλούνται. Η Δασκαλάκη, με απίστευτη ψυχραιμία και θάρρος, ανοίγει την πόρτα του κελιού, τρέχει κάτω από χαλάζι σφαιρών προς το πτώμα Τούρκου στρατιώτη. Παίρνει τα φυσίγγιά του και επανέρχεται. Από τους 950 πολιορκημένους στη Μονή γύρω στους 100 μόνο σώθηκαν. Η ηρωίδα Δασκαλάκη σώθηκε και επέζησε. Ενώ συνελήφθη μαζί με το γιο της, ο οποίος φονεύθηκε από τους Τούρκους, η Χαρίκλεια κατόρθωσε να διαφύγει. Μετά την επανάσταση εμφανίστηκε στην Αθήνα, έδωσε πολύτιμες πληροφορίες για την πολιορκία του Αρκαδίου και την αυτοθυσία των πολιορκημένων.