ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΚΟΜ. ΣΕΡΒΙΚΗ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ.

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ ΚΟΜ

Το μοναστήρι Κομ, με την εκκλησία της Κοίμησης της Παναγίας Θεοτόκου, βρίσκεται στο βορειο-δυτικό μέρος της Λίμνης της Σκόδρας, κοντά στο μέρος που λέγεται Ζάμπλιακ Τσιρνογέβιτσα ( Žabljak Crnojevića) , στο πρανές του όρους Οτρίνσκα γκόρα ( Odrinska gora ), που, την εποχή της φουσκονεριάς, μετατρέπεται σε νησί, ενώ, κατά τη διάρκεια του άνομβρου καλοκαιριού, οι επισκέπτες μπορούν να φτάσουν στο μοναστήρι χρησιμοποιώντας τα δρομάκια που διασχίζουν το βάλτο.

Η Λίμνη της Σκόδρας αποτελεί τη μεγαλύτερη λίμνη στα Βαλκάνια. Έχει μήκος 44 χιλιομέτρων και πλάτος 14 χιλιομέτρων. Τα δύο τρίτα της συνολικής έκτασης της λίμνης, δηλ. των 391 τετραγωνικών χιλιομέτρων, ανήκουν στο Μαυροβούνιο, ενώ το ένα τρίτο ανήκει στην Αλβανία. Πρόκειται για έναν από τους τελευταίους γλυκόνερους βάλτους, και για το μεγαλύτερο τόπο στην επικράτεια της Ευρώπης, όπου συχνάζουν τα σπάνια πουλιά, καθώς και για τον τελευταίο βιότοπο του πελεκάνου. Οι όχθες της λίμνης είναι ελώδεις, σκεπασμένες με ευρεία ζώνη κάλαμου, ενώ η επιφάνεια της λίμνης είναι σκεπασμένη με κηλίμι από ελόβια φυτά, ανάμεσα στα οποία κυριαρχεί το κίτρινο και το λευκό κάστανο.

Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι το ξεχωριστό φυτό που λέγεται ‘κασοράνια’ ( kasoranja ), που φυτρώνει μόνο σ’αυτή την περιοχή, ενώ τα ψάρια ‘ούκλιεβα’ ( ukljeva ), που μοιάζει με σαρδέλλα, και ‘κραπ’ ( krap ), ένα είδος πέστροφας, ζουν μόνο στα ύδατα αυτής της λίμνης. Το έτος 1983 όλη η περιοχή της Λίμνης της Σκόδρας κηρύχθηκε Εθνικός Δρυμός, πράγμα που μιλάει εύγλωττα για την εξαίρετη φυσική ομορφιά αυτής της περιοχής.

Η Λίμνη της Σκόδρας είναι γεμάτη από ίχνη της ταραχώδους ιστορίας αυτού του τόπου, που αποτελούν μέρος της εξαιρετικά σπουδαίας κληρονομιάς.

Στην καρδιά της επαρχίας Ζέτα, στο λεκκανοπέδιο της Λίμνης της Σκόδρας, βρίσκονται περίπου 15 συμπλέγματα μοναστηριών και διαφόρων εκκλησιών, που ανήκαν στους παλιούς άρχοντες της περιοχής Ζέτα, μέλη των οικογενειών Μπάλσιτς και Τσιρνόγεβιτς ( Balšić, Crnojević) . Οι όχθες, τα νησάκια, οι λοφίσκοι, οι κόλποι, οι ορμίσκοι, οι κοιλάδες, τα λιμάνια και οι λιμενίσκοι της περιοχής της Λίμνης της Σκόδρας ομοιάζουν πολύ με εκείνους που υπάρχουν στην Άθω, και για αυτό μπορούμε να πούμε ότι αυτή η περιοχή αποκαλείται, δικαιολογημένα, ανάλογα με την πνευματική και τη φυσική της ομορφιά, το Άγιον Όρος της Ζέτας. Τα μοναστήρια Στάρτσεβο, Μπέσκα, Μοράτσνικ, που βρίσκονται στα νησιά κατά μήκος της νότιας όχθης αυτής της Λίμνης, κατόπιν το μοναστήρι Όμποντ ( Obod) , που βρίσκεται στην τοποθεσία Ριέκα Τσιρνόγεβιτσα (Rijeka Crnojevića) , και τα μοναστήρια Βράνινα και Κομ, που βρίσκονται στο βορειο-δυτικό μέρος της Λίμνης, λάμπουν σαν τα ζωντανά μαργαριτάρια της Ορθοδοξίας.

Λόγω του γεγονότος ότι είναι αρκετά απρόσιτο, καθώς και λόγω του ιδιόμορφου χαρακτήρα του, το μοναστήρι Κομ διαφέρει από τα άλλα μοναστήρια της τριγύρω περιοχής της Λίμνης της Σκόδρας. Κτισμένο σ’ένα όρος, περιτρυγιρισμένο από τείχη που τα προστατεύουν, με δύο πύλες και με πέτρινο πύργο-καμπαναρειό, το μοναστήρι βλέπει, διακριτικά και προσεκτικά, και προς τις τέσσερις πλευρές της Λίμνης.

To σύμπλεγμα του μοναστηριού μπορεί να διαιρεθεί σε δύο τμήματα, δηλ. σε εκκλησία με εξωνάρθηκα, που είναι λίγο τραβηγμένη προς τα ανατολικά, και είναι κάπως χωρισμένη από το υπόλοιπο μέρος του μοναστηριού, ενώ, το άλλο τμήμα αποτελείται από μοναχικούς ξενώνες, που κτίστηκαν στη δυτική πλευρά του μοναστηριού, και από ξενώνες ή κοιτώνες για απλούς επισκέπτες, που βρίσκονται δίπλα στην «ελεύθερη» μεριά της κουζίνας. Επίσης, εδώ βρίσκεται και η κουζίνα, με μικρή τραπεζαρία, καθώς και μια μεγάλη τραπεζαρία, αρχονταρίκι, που κάποτε χρησιμοποιείται και σαν ξενώνας, ιδίως όταν κάνει πολύ κρύο (βρίσκεται πιο δυτικά απ’όλες τις οικοδομές που αναφέραμε). Ο μοναχικός ξενώνας, η κουζίνα και η τραπεζαρία συνδέονται σε ένα σύνολο με μεγάλο ξύλινο εξωνάρθηκα, που μοιάζει με εκείνον της εκκλησίας, και εγκλείουν μέσα τους, δηλ. από τρεις πλευρές και σε σχήμα του κυριλλικού γράμματος Π, έναν τετράγωνο χώρο, δηλ. την κεντρική πλατεία, στην οποία γίνονται πολλές καθημερινές δραστηριότητες. Η στεγασμένη αυτή πλατεία βλέπει, με την ελεύθερη πλευρά της, προς τα νοτιο-ανατολικά, προς ένα μέρος της αυλής του μοναστηριού, με την «ανατολική» πύλη της εισόδου στο μοναστήρι, καθώς και προς το πανέμορφο πανόραμα της Λίμνης της Σκόδρας. Πάνω στην ανατολική «κορυφή» της βόρειας πλευράς της κουζίνας στηρίζεται το πιο θαρραλέο μέρος του συμπλέγματος, δηλ. ο τετράγωνος πέτρινος πύργος – καμπαναρειό, που παρακολουθεί άγρυπνα και προειδοποιεί τον καθένα που έρχεται κοντά σ’αυτόν τον ιερό τόπο.

Αν πάρει κανείς σαν αφετηρία την πρωτεύουσα του Μαυροβουνίου, την Πόντγκοριτσα ( Podgorica ), ο ίδιος μπορεί να φτάσει, πιο απλά, στο μοναστήρι Κομ χρησιμοποιώντας τον οδικό άξωνα που οδηγεί προς την παραθαλάσσια πόλη Πέτροβατς ( Petrovac) , περνώντας από το χωριό Γκολούμποβτσι ( Golubovci ), κι έπειτα από τη γέφυρα στον ποταμό Μόρατσα, διανύωντας το χωριό Πόναρε και ορισμένα άλλα χωριά, ακολουθώντας τον ίδιο αυτοκινητόδρομο για άλλα 20 περίπου χιλιόμετρα, μέχρι το μέρος που λέγεται Ζάμπλιακ. Το Ζάμπλιακ βρίσκεται τώρα σε ερείπια, όμως, αυτή η καποτινή πρωτεύουσα της οικογένειας των Τσιρνόγεβιτς, που ήταν πλούσιοι Σέρβοι άρχοντες και γαιοκτήμονες, από την οποία ο Ίβαν Τσιρνόγεβιτς μετέφερε, στα τέλη του 15 ου αιώνα, μπροστά στην τουρκική εισβολή, την πρωτεύουσα στην Καιτίγνη, αποτελεί το τελευταίο σημείο του χερσαίου μέρους του δρόμου που οδηγεί στο μοναστήρι. Από εκεί και πέρα ο επισκέπτης πρέπει να περάσει, την εποχή της μεσαίας στάθμης του νερού, αλλά 7 χιλιόμετρα πλωτής οδού, με βάρκα ή με πλοιάριο. Λόγω των διακυμάνσεων της στάθμης των υδάτων της λίμνης,, αυτή η πρόσβαση προς το μοναστήρι Κομ είναι, πολύ συχνά, εξαιρετικά δύσκολη, και αν έχει κανείς σκοπό να φτάσει, κάπως πιο απλά και με μικρότερο κόπο, στο μοναστήρι Κομ, πλέοντας στα ύδατα της Λίμνης, τότε είναι προτιμότερο να χρησιμοποιήσει την πρόσβαση που ξεκινάει από το χωριό Βράνινα ( Vranjina ), μικρό αλιευτικό οικισμό, που έλαβε όνομα από το ομόνυμο νησί. Από την Πόντγκοριτσα μέχρι το χωριό Βράνινα μπορεί να φτάσει κανείς ακολουθώντας, και πάλι, τον αυτοκινητόδρομο που πάει προς την παραθαλάσσια πόλη Πέτροβατς, απ’όπου ο επισκέπτης συνεχίζει το δρόμο του με βάρκα για άλλα δέκα περίπου χιλιόμετρα, κατευθυνόμενος προς την κώμη Ριέκα Τσιρνογέβιτσα, περνώντας από γραφικά τοπία της Λίμνης, για να φτάσει, εν τέλει, στο θεοφύλακτο μοναστήρι Κομ.

http://www.manastirkom.org/