Εικονογραφηµένα χειρόγραφα του Αγίου Ορους.

Καρπό έρευνας 40 συνεχών ετών, αλλεπάλληλων ταξιδιών - αποστολών στις είκοσι µονές του Αγίου Ορους, πολύωρων µελετών, φωτογραφίσεων, συγκρίσεων, ερευνών και αναφορών σε πηγές και τελικά συγγραφής και έκδοσης αποτελεί η ογκώδης έκδοση µε τίτλο «Εικονογραφηµένα χειρόγραφα του Αγίου Ορους».
Τα εικονογραφηµένα χειρόγραφα – άγνωστα στην πλειονότητά τους έργα τέχνης εντυπωσιακής θεµατογραφίας – συγκέντρωσε στο σύνολό τους για πρώτη φορά και κυκλοφορεί σε µια καλαίσθητη έκδοση το Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών του ΑΠΘ και ο οµότιµος καθηγητής του ΑΠΘ Σωτήρης Καδάς.
Τα «Εικονογραφηµένα χειρόγραφα του Αγίου Ορους» που κυκλοφορούν από τον εκδοτικό οργανισµό Π. Κυριακίδη περιλαµβάνουν τρία µέρη (ο κατάλογος των εικονογραφηµένων χειρογράφων, το εικονογραφικό ευρετήριό τους και τέλος 170 πίνακες µε 664 εικόνες χειρογράφων ελάχιστα γνωστών ή εντελώς αγνώστων).
Τα εικονογραφηµένα ή «ιστορηµένα» χειρόγραφα αποτελούν κυρίως δώρα των βυζαντινών αυτοκρατόρων, ηγεµόνων ελεύθερων και υπόδουλων ορθόδοξων κρατών, πατριαρχών, κοσµικών και εκκλησιαστικών αξιωµατούχων αλλά και απλών πιστών.
Στην πλειονότητά τους εικονογραφήθηκαν ή «ιστορήθηκαν» σε χώρους εκτός (όταν αποτελούσαν δώρα προς τις µονές) αλλά και εντός του Αγίου Ορους από καλλιτέχνες - µοναχούς αλλά και κοσµικούς που καλούνταν στο Περιβόλι της Παναγιάς (κυρίως στη µεταβυζαντινή εποχή). Η παραγωγή εικονογραφηµένων χειρογράφων καλύπτει τους δέκα και πλέον αιώνες «ζωής» του Αγίου Ορους, µειώνεται όµως µετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης και το τέλος του Βυζαντίου (1453) καθώς η εποχή ταυτίζεται µε την ανακάλυψη της τυπογραφίας (1452) και τη µείωση των χειρογράφων.
Οι πλέον «πλούσιες» σε εικονογραφηµένα χειρόγραφα µονές είναι αυτές της Μεγίστης Λαύρας, του Βατοπεδίου, των Ιβήρων και του Διονυσίου.
Ωστόσο η εικονογράφηση των χειρογράφων συνεχίστηκε µέχρι και τα µέσα του προηγούµενου αιώνα µε τελευταίο εικονογράφο τον Ιωακείµ τον καλλιγράφο που πέθανε στο Αγιον Ορος το 1962.
Στις είκοσι µονές του Αγίου Ορους φυλάσσονται περίπου 12.000 χειρόγραφα, η πλειονότητα των οποίων περιλαµβάνει κείµενα εκκλησιαστικού περιεχοµένου και τα υπόλοιπα περιέχουν κείµενα της αρχαιοελληνικής γραµµατείας.
Περί τα 800 χειρόγραφα είναι εικονογραφηµένα µε θέµατα από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη και χρονολογούνται στο διάστηµα από τον 9ο ώς και τον 18ο αιώνα