ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΛΑΪΟΣ (1929-2010) - Ένας λαϊκός ιεραπόστολος της Καστοριάς

Γεννήθηκε το 1929 στο χωριό Κωσταράζι της Καστοριάς. Το 1950 υπηρετεί τη θητεία του στο Πεζικό, ως επιλοχίας στους όλμους των 81 χιλ. Εκπαιδεύτηκε στο ΚΕΒΟΠ και συνέχισε στο Άργος Ορεστικό της Καστοριάς ως εκπαιδευτής οπλιτών. Κατά τη διάρκεια της θητείας του διάβασε το έντυπο «Χριστιανός Στρατιώτης», που εξέδιδε ο τότε στρατιωτικός ιεροκήρυξ αρχιμ. Αυγουστίνος Καντιώτης και που διανεμόταν δωρεάν στο στρατό. Το θέμα του περιοδικού «Με μια δραχμή κερδίζεις τον παράδεισο» τον συναρπάζει. Γίνεται έτσι η κλήση για αλλαγή ζωής και πορείας…

Είκοσι πέντε ετών διεκδικεί στις δημοτικές εκλογές την προεδρία της κοινότητας Κωσταράζι, αλλά την χάνει για λίγους ψήφους. Πάντως συνεχίζει να ενδιαφέρεται για τα κοινά και να δραστηριοποιείται για κάθε τι που έχει σχέση μ’ αυτά. Το 1958 μαθαίνει την τέχνη του γουνοποιού την οποία εξασκεί μέχρι την συνταξιοδότησή του. Το 1959 παντρεύεται την Αναστασία Βασιλείου απ’ το Κωσταράζι και αποκτά μαζί της τέσσερα παιδιά, δύο αγόρια και δύο κορίτσια.

Στα επόμενα χρόνια γνωρίζει από κοντά τον π. Αυγουστίνο Καντιώτη. Συνδέεται μαζί του και διατηρεί πνευματικές σχέσεις μέχρι το θάνατό του. Το 1960 εγκαθίσταται μόνιμα στη συνοικία Νταηλάκη της Καστοριάς. Ασχολείται με τα κοινά της μικρής συνοικίας· ίδρυση σχολείου, ηλεκτροδότηση, συγκοινωνία και άλλα γενικώτερα προβλήματα της περιοχής. Ενδιαφέρεται επίσης ενεργά για την ίδρυση της ενορίας αγίου Νικολάου, μετέπειτα αγίων Πάντων.

Αφού ιδρύθηκε η ενορία, αρχίζει και μαθαίνει βυζαντινή μουσική από τον πρωτοψάλτη των Αγίων Πάντων, Γεώργιο Βρέττα. Υπηρετεί ως ιεροψάλτης για 35 χρόνια (αφιλοκερδώς τα περισσότερα) στους Αγίους Πάντες Καστοριάς, στην Αγία Παρασκευή Μανιακίου και στον Άγιο Γεώργιο Ζούζουλης. Αγαπούσε την ευταξία στους ναούς, την ησυχία, την ιεροπρέπεια· επενέβαινε συμβουλευτικά από το ψαλτήρι του, όταν οι ηλικιωμένοι και ήσυχοι εφημέριοι των ναών που υπηρέτησε δεν τολμούσαν να επιβάλουν την τάξη. Μιλούσε επίσης με θάρρος και παρρησία στο ραδιόφωνο, στη δουλειά του, στη γειτονιά του, σε φίλους και γνωστούς, όπου κι αν βρισκόταν, για θέματα χριστιανικής πίστεως και ζωής.

Χαιρόταν όταν υπήρχε κήρυγμα και αγαπούσε τους καλούς ιεροκήρυκες. Το σπίτι του φιλοξένησε αναρίθμητους εργάτες του ευαγγελίου με χαρά και ευχαρίστηση. Πρέπει να σημειωθεί ότι όλη η οικογένεια του συμμετείχε ευχαρίστως σε όλες τις πρωτοβουλίες του. Ισχύουν και γι’ αυτόν και για την οικογένεια του όσα το αψευδές στόμα του Κυρίου μας αποκάλυψε· «Ο δεχόμενος υμάς εμέ δέχεται, και ο εμέ δεχόμενος δέχεται τον αποστείλαντά με. Ο δεχόμενος προφήτην εις όνομα προφήτου μισθόν προφήτου λήψεται, και ο δεχόμενος δί-καιον εις όνομα δικαίου μισθόν δικαίου λήψεται. Και ος εάν ποτίση ένα των μικρών τούτων ποτήριον ψυχρού μόνον εις όνομα μαθητού, αμήν λέγω υμίν, ου μη απολέση τον μισθόν αυτού» (Ματθ. 10, 40-42).

Το 1963 με ευλογία και προτροπή του π. Αυγουστίνου ιδρύεται ο Σύλλογος «Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος» με σκοπό την εξάσκηση φιλανθρωπίας και ιεραποστολής. Ιδρυτικά μέλη είναι ο μετέπειτα πατήρ Θεόδωρος Σαββίδης, ο Ευάγγελος Κολίτσης, ο Χρήστος Κώτσιας, ο Λάιος Δημήτριος και ο Γρηγόριος Τούλιας. Ο σύλλογος διέκοψε τη δράση του την περίοδο της δικτατορίας (1967-1974) και συνέχισε μετά μέχρι το 1990. Ο σύλλογος διοργάνωνε ομιλίες από διαφόρους θεολόγους, διανομή θρησκευτικών περιοδικών, εξορμήσεις στα χωριά για διάδοση θρησκευτικών εντύπων. Προσέφερε πολλά στην πνευματική καλλιέργεια της Καστοριάς και του Άργους Ορεστικού και τρία από τα μέλη του γίνανε ιερείς. Προσπάθειες προς ματαίωση της ιδρύσεως του συλλόγου έγιναν αφορμή ο π. Αυγουστίνος να γράψει τον Απρίλιο του 1963 το υπ’ αριθμ. 259 φύλλο της «Σπίθας».

Γνωρίζει όλους τους συνεργάτες του π. Αυγουστίνου, λαϊκούς και κληρικούς. Συνδέεται με τον ηγούμενο της Ι. Μ. Αγίου Νικολάου Τσιριλόβου Καστοριάς Σεβαστιανό Στεφανόπουλο, ο οποίος προσέφερε πάμπολα στην πνευματική καλλιέργεια του νομού Καστοριάς. Επίσης συνδέεται με τον π. Χριστοφόρο Καλύβα ο οποίος ήταν ιεροκήρυκας στην Καστοριά τα χρόνια της κατοχής και παραμένει αξέχαστος στις μνήμες των Καστοριανών. Το 1987 διοργάνωσε εκδρομή στην Χαλκίδα για να συναντήσουμε τον εφησυχάζοντα τότε αλλά πάντα ζωηρό και σπιρτόζο φίλο του π. Αυγουστίνου και να αποτίσουμε φόρο τιμής σ’ αυτόν που εργάσθηκε ποικιλοτρόπως στην Καστορία και έσωσε συν τοις άλλοις 158 άτομα από εκτέλεση. Συνδέεται με τον ευλαβέστατο Σταύρο Σταυρακίδη, άλλον λαϊκό ιεραπόστολο που όργωσε την Καστοριά διανέμοντας θρησκευτικά έντυπα, κάνοντας κατηχητικό στα παιδιά, και επισκέψεις στα σπίτια.

Η σχέση του με τον π. Αυγουστίνο γίνεται πολύ στενή. Διάβαζε πάντοτε και διένειμε την «Σπίθα». Διάβασε όλα τα βιβλία του π. Αυγουστίνου και στο σπίτι του βρήκα όλα τα βιβλία που είχαν εξαντληθεί και δεν υπήρχαν. Άκουγε άπληστα και με ηδονή τις κασέτες των κηρυγμάτων του π. Αυγουστίνου, όπως και των συνεργατών του, και τις διέδιδε. Διάβαζε συνεχώς την αγία Γραφή, τους πατέρες της Εκκλησίας και προώθησε στην Καστοριά τις εκδόσεις Ε.Π.Ε. που είχαν αρχίσει τότε να εκδίδονται. Παραβρέθηκε το 1967 στην χειροτονία του π. Αυγουστίνου ως επισκόπου στην Αθήνα και μιλούσε πάντοτε ζωηρά για τον κοσμοσυρροή και τον ενθουσιασμό που επικρατούσε. Επίσης παραβρέθηκε στην ενθρόνισή του στην Φλώρινα και σ’ όλες τις χειροτονίες των συνεργατών του. Τον επισκεπτόταν στις μεγάλες γιορτές· στην ονομαστική του γιορτή διοργάνωνε πάντοτε εκδρομή με τον σύλλογο του «Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου», του οποίου χρημάτισε για πολλά χρόνια πρόεδρος. Τον συμπαραστάθηκε σ’ όλες τις δοκιμασίες του με τηλέφωνα, με επισκέψεις, με διαμαρτυρίες, με δημοσιεύσεις. Συμμετείχε σε συλλαλητήρια για ελευθέρα και ζώσα Εκκλησία, για διώξεις π. Αυγουστίνου, για αυτόματο διαζύγιο, για Βόρειο Ήπειρο, για καρναβάλια και άλλα παρόμοια.

Ο Δημήτρης Λάιος ήταν φοβερά ενεργητικός, δραστήριος, φλογερός και ενθουσιώδης.Ανήκε στην κατηγορία των ανθρώπων που όπως λέγει ο άγιος Χρυσόστομος μπορούν ν’ αναγεννήσουν ολόκληρη πόλη. Ποτέ δεν χρησιμοποίησε τις γνωριμίες του για ίδιον όφελος. Παρέμεινε πάντα απλός, σπαρτιατικά λιτός, χωρίς πολυτέλειες και επιδείξεις. Προτιμούσε να στερηθεί και να ζημιωθεί αυτός και η οικογένεια του, παρά να χρωστά και να ζημιώσει άλλον. Πολλές φορές παραμέρισε τη δουλειά του κι έχασε μεροκάματα χάριν του έργου του συλλόγου. Φρόντισε, και το πέτυχε με τη βοήθεια του Θεού, τα παιδιά του και τα εγγόνια του να είναι στο δρόμο του Χριστού.Από το 2003-2010 δοκιμάσθηκε πολύ σκληρά και επώδυνα από την ασθένεια του καρκίνου, διάφορες δερματοπάθειες, παγκρεατίτιδα και εγχείριση χολής. Όταν έμαθε ότι έχει καρκίνο με φώναξε κάναμε ευχέλαιο και αφέθηκε στο έλεος του Θεού υπομένοντας με υπομονή και δοξολογία προς το Θεό τις ασθένειες του. Με διάφορες θεραπείες καθυστέρησε τα δυσμενή αποτελέσματα της ασθένειας του καρκίνου, αλλά την Τρίτη μετά των Μυροφόρων -20 Απριλίου- υπέκυψε.

Στην εξόδιο ακολουθία παρέστη ο Μητροπολίτης Καστοριάς Σεραφειμ ο οποίος τον ευχαρίστησε για «την κατηχητική και πολύπλευρη προσφορά του στην περιοχή της Μητροπόλεως Καστοριάς» και 14 ιερείς, μεταξύ των οποίων ο πρωτοσύγκελλος του Αρχιμ. Αθανασιος Γιαννουσας, ο εκπρόσωπος του Μητροπολίτου Φλωρίνης Θεοκλήτου, Αρχιμ. Επιφάνιος Χατζηγιάγκου και ο ηγούμενος της Ι. Μονής Μηλοχωρίου Πτολεμαΐδος αρχιμ. Μάξιμος Καραβάς.

Αιωνία ας είναι η μνήμη του και ο Θεός που τόσο αγάπησε και ύμνησε και για τον οποίον τόσο εργάσθηκε ας τον αναπαύει.

ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ

ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ