Σημεία της θρησκείας του μέλλοντος στη δεκαετία του 1990 π. Δαμασκηνού Christensen

Παγκοσμιοποίηση

Το κίνημα της Νέας Εποχής και οι σκοποί του είναι μόνο η εσωτερική όψη ενός πολύ ευρύτερου φαινομένου, το οποίο έχει αναπτυχθεί ταχύτατα, σαν μανιτάρι, μέσα στις δύο δεκαετίες αφ’ ότου έγραψε ο π. Σεραφείμ το βιβλίο του.

Αυτό είναι το πολύπλευρο κίνημα προς την παγκοσμιοποίηση ή την «πλανητική συνείδηση» το οποίο έχει ενστερνιστεί η μεγαλύτερη μάζα της ανθρωπότητας. Χωρίς να θεωρείται απολύτως ένα φαινόμενο της «Νέας Εποχής», η παγκοσμιοποίηση ενδιαφέρει πολύ κάποιους των οποίων οι σκοποί μπορεί να μην είναι καθόλου πνευματικοί.

Στα πρόσφατα χρόνια διεθνείς τραπεζίτες επενδύσεων και εταιρείες έχουν κάνει τεράστιες δρασκελιές προς το σκοπό της ηγεμονίας επί του παγκόσμιου κεφαλαίου. Αυτό μπορεί να φανεί στους ακόλουθους τομείς:

1) Στην προώθηση μιας «κοινωνίας χωρίς μετρητά», μέσω τραπεζικών καρτών και άλλων μέσων·

2) Στον πρόσφατο σχηματισμό της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (τώρα Ευρωπαϊκής Ένωσης), η οποία έχει ρίξει τους οικονομικούς φραγμούς μεταξύ των χωρών της Δυτικής Ευρώπης· και

3) Στην κατάληψη της εξουσίας της Ρωσίας και των πρώην χωρών του ανατολικού μπλοκ από Δυτικά οικονομικά συμφέροντα. Μερικές από αυτές τις αλλαγές δεν είναι απαραιτήτως κακές από μόνες τους. Αν θεωρηθούν συνολικά, πάντως, βοηθούν να στηθεί ένας παγκόσμιος οικονομικός μηχανισμός που θα επιτρέψει τη μετάβαση σε μια παγκόσμια κυβέρνηση, με τη «θρησκεία» της του «μέλλοντος».

Επιπλέον, με τις πρόσφατες σταθεροποιήσεις της παγκόσμιας στρατιωτικής δύναμης, ως «ειρηνευτικών» στρατευμάτων υπό τα Ηνωμένα Έθνη, μπορεί τώρα να φανεί πως μπορούν να επιβληθούν η εξουσία και οι ιδέες αυτής της κυβέρνησης.

Μια άλλη εξέλιξη που αυξάνει ταχύτατα την «πλανητική συνείδηση» είναι το Διεθνές Δίκτυο. Χρησιμοποιώντας το Internet, ο καθένας μπορεί, αμέσως και με πολύ μικρό κόστος, να έχει πρόσβαση σε κάθε είδος πληροφορίες από όλον τον κόσμο. Μέσω αυτού, οι διάφορες κουλτούρες του κόσμου διαπλάθουν γρήγορα ένα μοναδικό μαζικό νου: ένα νου που υπνωτίζεται εύκολα, γιατί δεν αναζητά την αλήθεια, αλλά λέξεις, στοιχεία, και πληροφορίες.

Ψεύτικη ενότητα και εκλεκτισμός δίχως ρίζες

Στον λαϊκό νου, η παγκοσμιοποίηση εκφράζεται συχνά με την όλο και αυξανόμενη ώθηση προς «ενότητα στην ανομοιότητα». Μαζί μ’ αυτήν έρχεται η δημόσια γνώμη ότι όλες οι θρησκείες είναι ένα, όλες είναι ίδιες, και όλες λένε το ίδιο πράγμα, με διαφορετικούς μόνο τρόπους.

Επιφανειακά αυτή η ιδέα φαίνεται ελκυστική επειδή μοιάζει να δίνει στον καθένα μια καλή ευκαιρία. Σε βαθύτερο επίπεδο, πάντως, μπορεί να φανεί πως η ίδια η αρχή της ενότητας στην ανομοιότητα, όπως εφαρμόζεται στις μέρες μας, ουσιαστικά καταστρέφει την ανομοιότητα. Αν ένας πιστός μιας θρησκείας, για παράδειγμα, πιστεύει ότι όλες οι άλλες θρησκείες είναι ίσες με τη δική του, δεν μπορεί πραγματικά να παραμείνει σταθερός σ’ αυτήν· δεν μπορεί πια να είναι αυτός που είναι. Αντιθέτως, ενώ πιθανώς παραμένει σταθερός σε κάποια εξωτερικά πολιτιστικά τεχνουργήματα, ουσιαστικά γίνεται ένα κενό – ένα κενό που περιμένει να γεμίσει από κάποια νέα αποκάλυψη.

Έχει γίνει τόσο κενός, όσο οποιοσδήποτε άλλος που έχει προσβληθεί από την ίδια σύγχρονη νοοτροπία. Έτσι δεν υπάρχει πραγματική ενότητα ή ανομοιότητα, μόνο ομοιότητα βασισμένη στην κενότητα. Αυτή η ψεύτικη «ενότητα στην κενότητα» είναι ακριβώς αυτό που θα χρησιμοποιήσει ο σατανάς με σκοπό να υπνωτίσει τον μαζικό νου στις έσχατες ημέρες.

Τα τελευταία χρόνια, ο πιο σημαίνων ιδεολόγος αυτής της νέας προσέγγισης στη θρησκεία ήταν ο Joseph Campbell. Θρησκευτικός συγκρητιστής και μελετητής της συγκριτικής μυθολογίας, ο Campbell μειώνει τις θρησκευτικές μορφές σε μύθους που πηγάζουν από το συλλογικό ασυνείδητο του Yung.

Τέτοιος «εκλεκτικισμός δίχως ρίζες» (για να χρησιμοποιήσουμε τη φράση του π. Σεραφείμ) είναι πολύ ελκυστικός σ’ αυτούς που είναι δίχως ρίζες οι ίδιοι. Τα απόφθεγμα του Campbell «ακολούθησε τη μακαριότητά σου», η περιφρόνηση του για την ασκητική κοσμοθεωρία του παραδοσιακού Χριστιανισμού, και η εξύμνηση των διονυσιακών γλεντιών κατά τις συγκεντρώσεις των Grateful Dead φαίνονται επίσης ελκυστικές στη Δυτική κοινωνία που αγαπά τις ηδονές, και ψάχνει τώρα για μια πνευματική δικαίωση του ηδονισμού της.

Οι ιδέες του Joseph Campbell είχαν τρομερό αντίκτυπο στη σημερινή νεολαία, τόσο μέσα στα Πανεπιστήμια όσο και έξω από αυτά.

Η δημοτικότητά του, πάντως, δεν είναι τόσο μια αιτία, όσο ένα σύμπτωμα – ένα σύμπτωμα του τι έχει ήδη προετοιμαστεί από τη νέα θρησκευτική συνείδηση.

Η θρησκευτική νοοτροπία του σύγχρονου ανθρώπου έχει γίνει άμορφη και αόριστη. Ο άνθρωπος του σήμερα μπορεί να ψάξει σε βιβλιοπωλεία ή στο Internet και να βρει όποια θρησκευτική ιδέα ή πρακτική ερεθίζει τη φαντασία του, από Ανατολική μέχρι Δυτική, από Σουφισμό μέχρι Σατανισμό. Όσο περισσότερα στοιχεία αποθηκεύει στο κεφάλι του, πάντως, τόσο ασαφέστερη γίνεται η κοσμοθεωρία του.

Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν θα προσδιορίσει τον εαυτό του ως νεοεποχίτη, ούτε ως οπαδό μιας συγκεκριμένης θρησκείας. Έχει θρησκευτικά ενδιαφέροντα σε διάφορους τομείς, αλλά βασικά πιστεύει ότι όλα είναι σχετικά: π.χ. «οι ιδέες μου λειτουργούν για μένα, οι ιδέες σου λειτουργούν για σένα».

Πιστεύει σε οτιδήποτε με μιας, αλλά σε τίποτα πολύ βαθειά, και σε τίποτα που θα απαιτούσε μια θυσία από αυτόν. Δεν θεωρεί τίποτα ως άξιο να πεθάνει γι’ αυτό. Αλλά οι κεραίες του είναι προτεταμένες, ψηλαφώντας για κάτι νέο που θα χτυπήσει τη φαντασία του, που θα ικανοποιήσει την ακαθόριστη ανησυχία του χωρίς να του ζητήσει να κοιτάξει τίμια τον εαυτό του και να αλλάξει, χωρίς να ενοχλήσει τη διαρκή του προσπάθεια να ικανοποιήσει το εγώ του.

Το θρησκευτικό του ενδιαφέρον είναι μόνο μια άλλη μορφή ικανοποίησης του εγώ του, κι έτσι μένει να ζυγιάζεται για να δεχτεί οτιδήποτε από οπουδήποτε, που θα προκαλέσει αυτή την ικανοποίηση. Είναι πηλός στα χέρια του πνεύματος του αντιχρίστου, το οποίο, όπως διδάσκει ο Απόστολος «είναι ήδη στον κόσμο» (Α’ Ιω. 4:3). Είναι ένας υποψήφιος – ή μάλλον στόχος – για τη «θρησκεία του μέλλοντος», σχετικά με την οποία έγραψε ο π. Σεραφείμ.

Από όλα όσα ειπώθηκαν παραπάνω, γίνεται φανερό πως, στα χρόνια που ακολούθησαν την έκδοση του βιβλίου του π. Σεραφείμ και ιδίως μετά το θάνατο του, η διαμόρφωση μιας πραγματικής «θρησκείας του μέλλοντος» γίνεται όλο και περισσότερο αληθινή και πιστευτή. Τώρα βλέπουμε ακόμα καθαρότερα πως η ανθρωπότητα γίνεται ανοιχτή στη «δαιμονική Πεντηκοστή» που ο π. Σεραφείμ προέβλεψε, στην οποία τα πλήθη του κόσμου – περιλαμβανομένων καλοπροαίρετων Χριστιανών – μπορούν πραγματικά να μυηθούν στο βασίλειο των δαιμόνων.

Μόνο ο Ορθόδοξος Χριστιανισμός – με τα πατερικά κριτήρια της πνευματικής ζωής και τις από κάθε άποψη καθαρές διδασκαλίες για την πνευματική διάκριση – μπορεί να διακόψει όλες τις πλάνες της εποχής μας με μιας. Γι’ αυτόν το λόγο ο σατανάς τη βλέπει ως τον χειρότερο εχθρό του, και κάνει ό,τι μπορεί για να την υπονομεύσει από μέσα. Αλλά για τον ίδιο λόγο εμείς πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να μείνουμε πιστοί σ’ αυτήν, όπως μας προτρέπει ο π. Σεραφείμ.

«Αυτός που δεν βιώνει τη βασιλεία του Θεού μέσα του», γράφει ο άγιος Ιγνάτιος Brianchaninov, «δεν θα είναι ικανός να αναγνωρίσει τον αντίχριστο όταν έρθει.» Στην Ορθοδοξία βλέπουμε το Χριστό χωρίς παραποιήσεις. Γνωρίζουμε Ποιος είναι, και μπορούμε να γνωρίσουμε τη βασιλεία Του μέσα μας, χωρίς φαντασιώσεις, υστερία, εξημμένες συναισθηματικές καταστάσεις, και χωρίς καθόλου νοητικές εικόνες. Γνωρίζοντας αυτό, δεν θα είμαστε ένα κενό που περιμένει να γεμίσει, επειδή θα είμαστε ήδη γεμάτοι με Χριστό, ο Οποίος είναι τα πάντα και σε όλους (Κολ. 3:11). Έχοντας τη βασιλεία του Χριστού μέσα μας, θα την κληρονομήσουμε στην αιωνιότητα.

ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ SERAPHIM ROSE

Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ

και η

ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ