ΘΑΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΗΜΕΙΑ. Τα θαύματα του Χριστού. 4

ΑΓΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΜΠΡΙΑΝΤΣΙΑΝΙΝΩΦ

ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥΠΟΛΕΩΣ

Ας ιδούμε όμως τώρα τα θαύματα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Είναι δώρα του Θεού. Το δώρο δεν δίδεται από υποχρέωση. Δίνεται από καλή διάθεση και καλωσύνη. Οι άνθρωποι έχουν υποχρέωση να βλέπουν δώρο και δωρητή με πολλή ευλάβεια και ευγνωμοσύνη. Γιατί ο δωρητής είναι ο Θεός, που έλαβε ανθρώπου φύση για την σωτηρία μας. Και το δώρο Του είναι μια μαρτυρία γι’ Αυτόν. Και γι’ αυτό έχει αδιαφιλονίκητη αξία.

Όμως, όπως η οικείωση της σωτηρίας επαφίεται στην ελεύθερη διάθεση των ανθρώπων, έτσι και τα θαύματα του Χριστού έχει αφεθή ο άνθρωπος ελεύθερος να βλέπη, όπως θέλει: είτε να στοχάζεται γύρω από αυτά, κατά πόσο αξίζουν και έχουν αξιοπιστία, είτε να βγάζη από αυτά το συμπέρασμα γι’ Αυτόν που τα έκαμε, πως το να Τον ονομάζη και να Τον δέχεται σαν Λυτρωτή του, είναι απλώς το φυσικό επακόλουθο μιας ελεύθερης και σταθερής πεποίθησης, και όχι ενός ασυγκράτητου και πιεστικού επιπόλαιου ενθουσιασμού.

α. Τα θαύματα του Χριστού είχαν απόλυτη διαφάνεια. Γι’ αυτό, μπορούμε να επαναλάβωμε αυτό που είπε ο Κύριος στον Θωμά: «Φέρε τον δάκτυλόν σου ώδε. Και ίδε τας χείρας μου. Και φέρε την χείρα σου και βάλε εις την πλευράν μου. Και μη γίνου άπιστος, αλλά πιστός». Τα θαύματα του Χριστού ήσαν αισθητά και ψηλαφητά. Ήσαν φανερά σε όλους. Ακόμη και στους απλούς ανθρώπους. Τίποτε σ’ αυτά δεν είναι αινιγματικό. Ο κάθε ένας μπορούσε εύκολα να τα εξετάση. Δεν έμεναν περιθώρια για αμφιβολίες και για απορίες, αν κάποιο ήταν πραγματικό θαύμα ή απλώς εντύπωση θαύματος. Νεκροί ανασταίνονταν. Ασθένειες ανίατες με τα ανθρώπινα μέσα εθεραπεύοντο. Λεπροί εκαθαρίζοντο. Τυφλοί ανέβλεπαν. Μουγγοί άρχιζαν να μιλούν. Τροφές επληθύνονταν, σε μια στιγμή, για όσους έπρεπε να φάνε. Τα κύματα της θάλασσας και οι άνεμοι ησύχαζαν με μια λέξη, και εγλύτωναν από τον θάνατο, όσοι εκινδύνευαν από την τρικυμία. Τα δίχτυα των ψαράδων, που είχαν μάταια ώρες

κοπιάσει, εγέμιζαν ξαφνικά με ψάρια, που υπάκουαν στην μυστική εντολή του Κυρίου τους.

β. Τα θαύματα του Χριστού είχαν πολλούς μάρτυρες. Από αυτούς οι πιο πολλοί ήταν οι εχθροί του Κυρίου: οι αδιάφοροι, και εκείνοι που γύρευαν σ’ Αυτόν κάτι το επίγειο και σωματικό. Τα θαύματα αυτά ήταν αναντίρρητα. Οι χειρότεροι εχθροί του Κυρίου δεν τα απέρριπταν. Προσπαθούσαν να μειώσουν τη σημασία τους• με μια βλάσφημη και ανευλαβή ερμηνεία• και με κάθε μέσο που επινοούσαν.

γ. Τα θαύματα του Χριστού δεν είχαν στόχο τη φασαρία και την πρόκληση εντύπωσης. Δεν εγίνοντο για εφφέ. Κανένα δεν έγινε για τα μάτια του κόσμου. Όλα εγίνοντο σκεπασμένα κάτω από την θεία ταπείνωση. Και αποτελούν μια αλυσίδα ευεργεσιών προς τον πάσχοντα άνθρωπο. Και ταυτόχρονα εξέφραζαν με τον πιο τέλειο τρόπο την εξουσία του Κτίστου επάνω στην υλική κτίση και τον κτιστό πνευματικό κόσμο. Εξέφραζαν και έδειχναν, ότι ο Θεός είχε λάβει σάρκα και είχε φανερωθή στους ανθρώπους σαν άνθρωπος.

7. Μυστική σημασία

Μερικά από τα θαύματα του Κυρίου μας είχαν μια μυστική σημασία. Μα αυτό δεν σημαίνει πως τα θαύματα αυτά δεν είχαν κάποιο ιδιαίτερο σκοπό. Αντίθετα μάλιστα. Υποδήλωναν μια ευεργεσία γενική• για όλους• που ήταν πια καιρός να εκχυθή σε ολόκληρη την ανθρωπότητα.

Ένα τέτοιο θαύμα ήταν η ξήρανση της άκαρπης συκής.

α. η ξήρανση της άκαρπης συκής

Η άκαρπη συκιά ήταν πλούσια σε φύλλα. Μόνο σε φύλλα. Για το δένδρο αυτό η αγία Γραφή, στην διήγηση για την πτώση των πρωτοπλάστων πατέρων, μας λέγει πως η συκιά ήταν ένα από τα δένδρα του Παραδείσου. Από αυτό επήραν ο Αδάμ και η Εύα φύλλα για να κρύψουν την γύμνωσή τους. Πριν πέσουν στην αμαρτία, οι προπάτορές μας δεν είχαν καθόλου αισθανθή πως ήσαν γυμνοί. Δεν την αισθάνονταν τότε την γυμνότητά τους. Τους την έδειξε μετά η αμαρτία. Αυτό μας λέει, πως πρέπει να είναι σωστή η άποψη των αγίων πατέρων, που μας λένε πως ο απαγορευμένος καρπός ήταν σύκο. Κατευθυνόμενος προς την Ιερουσαλήμ ο Κύριος, μας λέγει το Ευαγγέλιο,

επείνασε. Και επήγε σε μια συκιά. Μα δεν βρήκε σ’ αυτήν καρπό. Και δίκαια δεν βρήκε. Γιατί τον ζητούσε παράκαιρα. Παράκαιρα είχε αφήσει τον Εαυτό Του ο Κύριος και να αισθανθή την πείνα. Το έκαμε, για να δείξη, ότι η επιθυμία των προπατόρων να φάνε τον απαγορευμένο καρπό δεν ήταν σωστή• ήταν παράκαιρη. Γι’ αυτό επήγε στη συκιά παράκαιρα, εποχή που δεν ήσαν καιρός σύκων. Γι’ αυτό επείνασε παράκαιρα. Επειδή ήλθε να άρη και να διορθώση όλες μας τις κακές επιθυμίες. Και να τις σβήση.

Επήγε λοιπόν ο Κύριος στην συκιά. Μα δεν βρήκε σ’ αυτήν καρπό. Ευρήκε μόνο φύλλα. Και καταπράσινα. Αλλά δεν συγκινήθηκε από αυτά. Και καταδίκασε την άκαρπη συκιά. Και την καταράσθηκε. Όχι μόνο την ακαρπία της. Καταράστηκε ολόκληρο το δένδρο. Και η συκιά ξεράθηκε. Και ο Χριστός στην θέση της εφύτευσε ένα άλλο δένδρο• ή (όπως λέγει η Γραφή) ένα άλλο «ξύλο»: το ξύλο του Σταυρού, που το είχε ετοιμάσει να γίνη το όργανο της σωτηρίας μας.

Το ξύλο-όργανο πτώσης και απώλειας εξηράνθη. Το εξήρανε η εντολή του Κυρίου και Σωτήρα μας. Το θαύμα αυτό, θαύμα γεμάτο σημασία μυστική, ο Κύριος το ετέλεσε μπροστά στους μαθητές του μόνο• μπροστά στους αγίους Αποστόλους μόνο• μπροστά μόνο σ’ εκείνους, που ευδόκησε να τους αποκαλύψη τα βάθη του Πνεύματος.

Το θαύμα αυτό έγινε λίγο πριν ο θεάνθρωπος λυτρωτής μας αρχίση το πιο μεγάλο Του έργο, πριν μας ελευθερώση από τα δεσμά της αμαρτίας και του διαβόλου με τα πάθη Του και τον Σταυρό Του• λίγο πριν ανεβή στον Σταυρό• λίγο πριν φυτεύση το ξύλο του Σταυρού• και το αναδείξη ξύλο ζωής.

Ανάλογα βαθειά είναι η σημασία και πολλών άλλων θαυμάτων, που έκαμαν ο Κύριος και οι Απόστολοι. Ας ιδούμε ένα ακόμη θαύμα διηγηματικά.

β. η θεραπεία του παραλυτικού

Έδινε την εντύπωση ότι δεν είχε στόχο να προκαλέση καμμιά απολύτως ευεργεσία σε κανέναν.

Ας το ιδούμε λίγο διηγηματικά. Και τότε έφεραν έναν παραλυτικό, κατάκοιτο. Εκείνοι που τον έφεραν, βλέποντας τον συνωστισμό και το πλήθος, τον ανέβασαν στη στέγη. Και αφού άνοιξαν ένα άνοιγμα, τον κατέβασαν από εκεί με το κρεβάτι μπροστά στον Κύριο. Ο εύσπλαγχνος Κύριος, όταν είδε την ενέργειά τους αυτή – καρπό της πίστης τους – είπε στον παραλυτικό: «τέκνον αφέωνταί σοι αι αμαρτίαι σου». Εκεί όμως ευρίσκοντο και μερικοί γραμματείς. Αυτοί ήξεραν το Νόμο με το νι και με το σίγμα. Και επειδή τους έκαιγε το μίσος και ο φθόνος κατά του Θεανθρώπου,

ακούγοντας τα λόγια αυτά, επιάστηκαν από αυτά και είπαν: «Τα λόγια αυτά είναι βλάσφημα! Γιατί ποιος μπορεί να συγχωρή αμαρτίες εκτός από ένα και μόνον, τον Θεό;». ο καρδιογνώστης Κύριος, όταν είδε τι διελογίζοντο, είπε: «τι ταύτα διαλογίζεσθε εν ταις καρδίαις υμών; τι εστιν ευκοπώτερον; ποιο είναι για σας πιο εύκολο; ειπείν τω παραλυτικώ; Αφέωνταί σοι αι αμαρτίαι; ή ειπείν• έγειρε και άρον τον κράββατόν σου και περιπάτει;». Με άλλα λόγια ο Χριστός τους είπε: Όταν ξέρη, πως δεν υποχρεωθή να αποδείξη τα λόγια του με έργα, ακόμη και ένας υποκριτής, ένας απατεώνας, εύκολα το ξεφουρνίζει το: «Αφέωνταί σοι αι αμαρτίαι σου». Όμως εγώ δεν λέω κούφια λόγια. Για να το ιδήτε, «ότι εξουσίαν έχει ο Υιός του Ανθρώπου» να συγχωρή τις αμαρτίες «επί της γης» - λέγει στον παραλυτικό: «Σοι λέγω, άρον τον κράββατόν σου και ύπαγε εις τον οίκον σου». Και αυτοστιγμεί ο παραλυτικός έγινε καλά. Και γερός πια, επήρε το κρεββάτι του και βγήκε από το σπίτι εκείνο μπροστά στα μάτια όλων.

Το θαύμα αυτό είναι γεμάτο από τη θεία σοφία και αγαθότητα. Στην αρχή ο Κύριος έδωσε στον πάσχοντα ένα πνευματικό δώρο, μη ορατό με τα μάτια τα αισθητά, αλλά πολύ ουσιαστικό: την άφεση των αμαρτιών του.

Όταν ο Κύριος είπε, πως συγχωρεί τις αμαρτίες του παραλυτικού, οι παρόντες λόγιοι ιουδαίοι έκαμαν άθελά τους διακήρυξη, ότι τέτοιο δώρο μπορεί να δώση ένας και μόνος, ο Θεός. Με την απάντηση που τους έδωσε ο Κύριος, δίνει μια νέα απόδειξη ότι είναι πράγματι ο Θεός.

Γιατί στο τέλος, το πνευματικής φύσης δώρο Του και η πνευματικής φύσης απόδειξη ότι είναι Θεός, επισφραγίστηκαν με ένα υλικής φύσης δώρο Του και μια υλικής φύσης απόδειξη: με την σε μια στιγμή πλήρη θεραπεία τους ασθενούς.

Ο άγιος ευαγγελιστής Μάρκος στο τέλος του Ευαγγελίου του γράφει: Οι απόστολοι μετά την Ανάληψη του Κυρίου «εκήρυξαν πανταχού τον λόγον, του Κυρίου συνεργούντος και τον λόγον βεβαιούντος δια των επακολουθούντων σημείων» δηλ. με τα θαύματα που εγίνοντο με τον λόγον των αποστόλων. Την ίδια αυτή σκέψη εξέφρασαν και όλοι οι απόστολοι στην προσευχή που έκαμαν μετά τις απειλές που άκουσαν στο Συνέδριο των Ιουδαίων, που τους απαγόρευε να κηρύττουν και να κάνουν θαύματα στο όνομα του Χριστού!

Είπαν: «Κύριε, δώσε σε μας τους πιστούς δούλους Σου, να κηρύττωμε τον λόγο Σου με παρρησία και θάρρος. Ενίσχυσέ μας με το να απλώνης το χέρι Σου και να κάνης Συ μέσω ημών διάφορες θεραπείες και άλλα σημεία και θαύματα στο όνομα του αγίου Υιού σου Ιησού».

Τα σημεία εγίνοντο για να βοηθούν τους ανθρώπους να δεχθούν το λόγο του Θεού. Το κύριο ήταν ο λόγος. Τα σημεία απλώς μαρτυρούσαν τη δύναμη και την αξία του λόγου. Εκεί που εγίνετο δεκτός, τα σημεία ήσαν περιττά. Αυτό εξηρτάτο, από το αν απέδιδαν οι ακροατές στο λόγο την αξία που του ανήκε. Τα σημεία είναι η συγκατάβαση του Θεού στην ανθρώπινη ασθένεια.

Αλλιώς ενεργεί ο λόγος και αλλιώς ενεργούν τα σημεία. Ο λόγος ενεργεί στον νου και στην καρδιά άμεσα. Τα σημεία ενεργούν στον νου και στην καρδιά μέσω των σωματικών αισθήσεων. Τα επακόλουθα του λόγου, που ενέργησε άμεσα, είναι πολύ πιο δυνατά και πιο σαφή από τα επακόλουθα, που δημιουργεί στον νου η ενέργεια των θαυμάτων. Και όταν ενεργούν και τα δυο μαζί, λόγος και θαύματα, τότε η ενέργεια των θαυμάτων περνάει σχεδόν απαρατήρητη λόγω της πλούσιας ενέργειας του λόγου. Αυτό φαίνεται ολοκάθαρα στις διηγήσεις του Ευαγγελίου. Ο Νικόδημος είχε επηρεασθή από τα σημεία και ωνόμαζε τον Κύριο «διδάσκαλο και απεσταλμένο του Θεού». Αντίθετα στον απόστολο Πέτρο ενέργησε ο λόγος του Θεού. Και για αυτό διεκήρυξε, ότι ο Κύριος είναι «ο Χριστός, ο Υιός του Θεού». Του είπε: «Κύριε, ρήματα ζωής αιωνίου έχεις. Και ημείς επιστεύσαμεν και εγνώκαμεν, ότι συ ει ο Χριστός, ο Υιός του Θεού».

Ο άγιος Πέτρος είδε με τα ίδια του τα μάτια πολλά θαύματα του Κυρίου. Ο πολλαπλασιασμός των πέντε άρτων και των δύο ιχθύων και ο χορτασμός του πλήθους μόλις είχαν γίνει. Και όμως ο Πέτρος στην ομολογία του αυτή δεν λέγει τίποτε για τα θαύματα. Μιλάει μόνο για την δύναμη και την ενέργεια του λόγου.

Το ίδιο συνέβη και με τους Μαθητές, που (χωρίς να το ξέρουν!) πηγαίνοντας για τους Εμμαούς συζητούσαν με τον Κύριο, χωρίς να καταλάβουν ποιος ήταν• και Τον αναγνώρισαν, όταν είχαν πια φθάσει στο χωριό και είχαν σε κάποιο σπίτι καταλύσει• και πότε; «εν τη κλάσει του άρτου»! Μα μόλις Τον αναγνώρισαν, ο Κύριος «άφαντος εγένετο απ’ αυτών». Πόσο το θαύμα αυτό ήταν μεγαλειώδες και καταπληκτικό! Μα εκείνοι δεν ασχολήθηκαν καθόλου με το καταπληκτικό αυτό θαύμα! «Ουχί η καρδία ημών (είπαν μεταξύ τους) καιομένη ην εν ημίν», την ώρα που ο Κύριος «ελάλει ημίν εν τη οδώ και διήνοιγεν ημίν τας Γραφάς»;