Ποιος είναι ευτυχισμένος;

Στο ερώτημα, ποιος θα ημπορούσε να χαρακτηρισθή ευτυχισμένος, οι άνθρωποι, ανάλογα με τις προσωπικές τους εκτιμήσεις, θα έδιδαν διάφορες απαντήσεις. Kαι ο Σειράχ όμως ασχολείται με το θέμα αυτό στο σύγγραμμα του. Μερικές δε από τις σοφές του απόψεις αναλύουμε στην συνέχειαν.

1) Πρώτα η υγεία.

Στο να αισθάνεται ένας άνθρωπος χαρούμενος και ευτυχισμένος συμβάλλουν πολλά πράγματα της καθημερινής ζωής. με αποκορύφωμα τους την υγείαν και την ψυχικήν ευεξίαν. Αυτό πιστεύει ο έμπειρος και μελετημένος Σειράχ.

Περιληπτικά δε πρώτα λέγει ότι ευτυχισμένος θεωρείται όποιος αποκτήσει πολλά παιδιά και έχει συγχρόνως καλήν και άμεμπτην σύζυγον. Αλλά και το κρασί και η μουσική ευφραίνουν την καρδιάν του ανθρώπου. Τα μουσικά όργανα, όπως είναι ο αυλός και το ψαλτήρι, τέρπουν τον άνθρωπον, όπως και το μέλι. Ευχάριστα επίσης αισθάνεται ο άνθρωπος, όταν ακούη κάποιον να ομιλή με γλυκειάν γλώσσαν η όταν βλέπη χαρούμενα πρόσωπα η όταν αντικρύζη τις ομορφιές της φύσεως και ιδιαίτερα την γεμάτην σπέρματα και καρπούς βλάστησιν της υπαίθρου. Ευχάριστη ακόμη είναι η συνάντησις ενός άνθρωπου με τον φίλον του η με τον ή την σύντροφον της ζωής του. Και η βοήθεια μεταξύ αδελφών ή φίλων δίδει στήριγμα και ανακούφισιν. Ιδιαίτερα σ' όποιον ευρίσκεται μέσα σε θλίψεις.

Επίσης και μια καλή συμβουλή συμβάλλει στην ευδοκίμησιν όποιου την δέχεται. Τέλος και ο χρυσός και ο άργυρος και τα χρήματα και η δύναμις στηρίζουν τα πόδια και ανυψώνουν τις καρδιές των ανθρώπων. (Πρβ. μ', 19-26). Προσθέτει όμως ο Σειράχ και τα ακόλουθα:

«Κρείσσων πτωχός υγιής και ισχύων τή έξει ή πλούσιος μεμαστιγωμένος εις σώμα αυτού. Υγεία και ευεξία βέλτιον παντός χρυσίου, και σώμα εύρωστον ή όλβος αμέτρητος. Ούκ ίση πλούτος βέλτιων υγείας σώματος και ούκ έστιν ευφροσύνη υπέρ χαρόν καρδίας» (λ', 14-16).

Πιο ευτυχισμένος δηλαδή είναι ο υγιής άνθρωπος, έστω και αν είναι φτωχός, από ένα πλούσιον κτυπημένον από αρρώστιες. Διότι η υγεία και ευεξία είναι αγαθά πολυτιμότερα από αμέτρητα πλούτη. Και τα μεγαλύτερα ακόμη πλούτη δεν είναι προτιμότερα από την υγείαν του σώματος. Ούτε υπάρχει ευφροσύνη ανώτερη από την χαράν της καρδιάς. Δηλαδή από την αγαλλίασιν, που προέρχεται από την σωματικήν ευεξίαν.

2) Η ολιγάρκεια.

Ένα άλλο μέσο, διά να αισθάνεται ένας ικανοποιημένος και αναπαυμένος, είναι και η ολιγάρκεια και η αποφυγή περιττών κόπων και φροντίδων. Αυτό διακηρύσσει ο Σειράχ με τα ακόλουθα γνωμικά του:

Ζωή αυτάρκους εργάτου γλυκανθήσεται...» (μ'. 18). «Τέκνον, μή περί πολλά έστωσαν αι πράξεις σου• εάν πληθυνής ούκ αθωωθήση- και εάν διώκης, ού μή καταλάβης. Και ου μή εκφύγης διαδράς. Έστι κοπιών και πονών και σπεύδων, και τόσω μάλλον υτερείται» (ια΄, 10-11).

Γλυκειά δηλαδή γίνεται η ζωή του ανθρώπου, που έμαθε να εργάζεται και να αρκήται στα αναγκαία διά την συντήρησιν της ζωής του. Διά τούτο, παιδί μου, προσθέτει ο Σειράχ, μή ασχολείσαι με πολλά πράγματα και μάλιστα με έργα ανώτερα από τις δυνάμεις σου. Διότι, αν γίνης πολυάσχολος, δεν θα αποφυγής σφάλματα. Και αν θέλης να επιτύχης πολλά, θα αποτύχης και δεν θα διαφύγης πτώσεις και στενοχώριες. Υπάρχουν άνθρωποι, που όσον κοπιάζουν και μοχθούν και τρέχουν συνεχώς να κάμουν πολλά, τόσον και περισσότερον στερούνται και μένουν ανικανοποίητοι.

3) Η ευσέβεια και η αγαθή συνείδηση.

Πιστεύει όμως ο Σειράχ και διακηρύσσει με τα ακόλουθα λόγια του ότι πάνω απ' όλα η ευσέβεια και η συμμόρφωσις με του Θεού το θέλημα είναι αφορμή της πιο μεγάλης ευτυχίας:

«Δόσις Κυρίου παραμένει ευσεβέσι, και η ευδοκία αύτου εις τον αιώνα ευοδωθήσεται... Ευλογία Κυρίου εν μισθώ ευσεβούς, και εν ώρα ταχινή αναβάλλει ευλογίαν αυτού» (ια', 17, 22). «Ούκ έστιν εν φόβω Κυρίου ελάττωσις, και ούκ εστίν επιζητήσαι εν αυτώ βοήθειαν φόβος Κυρίου ως παράδεισος ευλογίας, και υπέρ πάσαν δόξαν εκάλυψαν αυτόν» (μ', 26 - 27). «Μακάριος ού ου κατέγνω η ψυχή αυτού, και ος ούκ έπεσεν από της ελπίδος αυτού» (ιδ'. 2).

Τα δώρα δηλαδή του Θεού παρέχονται και μένουν στα χέρια των ευσεβών. Και η εύνοια του Κυρίου στερεώνει την ευτυχίαν των ευσεβών όλων των αιώνων. Η ευλογία του Κυρίου είναι η αμοιβή των ευσεβών. Ημπορεί δε ο Κύριος μέσα σε στιγμές χρόνου να κάμη, ώστε η ευλογία του να μεταβάλη τον ευσεβή σε δένδρο θαλερό και καρποφόρο. Όπου υπάρχει ευλάβεια προς τον Θεόν, εκεί δεν υπάρχει φτώχεια και στέρησις. Ο ευλαβικός φόβος προς τον Θεόν μοιάζει με ευλογημένον και γεματον καρπούς κήπον. Τον δε ευσεβή άνθρωπον ο Θεός τον σκεπάζει με δόξαν μοναδικήν.

Ευτυχισμένος λοιπόν πραγματικά ημπορεί να είναι ο θεοφοβούμενος άνθρωπος.

Διότι αυτός δεν ταλαιπωρείται από τους ελέγχους της συνειδήσεως του και ποτέ δεν χάνει την προς τον Θεόν ελπίδα του.

Διδάγματα Σοφίας Σειράχ Χωρεπισκόπου Σαλαμίνας Βάρνάβας