Ο κοινωνικός άνθρωπος .

1) Εργατικοί.

Πιστεύει ο σοφός Σειράχ ότι όλοι γενικά οι άνθρωποι έχουν καθήκον ιερό να εργάζωνται και να αξιοποιούν τις ικανότητες τους, διά το συμφέρον το ιδικό τους και των συνανθρώπων τους. Γράφει δε σχετικά:

«Κρείσσων εργαζόμενος και περισσεύων εν πάσιν ή περιπατών δοξαζόμενος και απορών άρτων» (ι', 27). «Ζωή αυτάρκους εργάτου γλυκανθήσεται»(μ', 18).

Καλύτερος δηλαδή ανάμεσα στους ανθρώπους είναι εκείνος, που εργάζεται και εξασφαλίζει με το παραπάνω τα αναγκαία της ζωής του, παρά εκείνος που μένει αργόσχολος και περιφέρεται και καυχάται διά τον εαυτόν του, ενώ στερείται και αυτό ακόμη το ψωμί του.

Γλυκειά επίσης και ευτυχισμένη είναι η ζωή του εργατικού ανθρώπου, που παράλληλα ξεύρει να αρκήται σ' όσα με τον ιδρώτα του κερδίζει. Αναφέρεται επίσης ο Σειράχ και στα διάφορα χειρωνακτικά επαγγέλματα, που οι άνθρωποι εξασκούσαν στην εποχήν του, διά να τονίση ότι διά των ταπεινών και σκληρών αυτών εργασιών εξυπηρετείται το σύνολο των ανθρώπων. Σαν τέτοια δε επαγγέλματα αναφέρει την γεωργίαν, την κτηνοτροφίαν, την ξυλουργικήν, την γλυπτικήν, την σιδηρουργίαν και την κεραμοποιίαν (Πρβ. ζ', 15, λη\ 24-34). Ενώ δε τονίζει ότι ευλογημένοι είναι οι κόποι, που οι χειρώνακτες τίμιοι επαγγελματίες καταβάλλουν, καλεί όλους να προσέχουν από τις αμαρτίες και αδικίες, στις οποίες συνήθως παρασύρονται οι εμπορευόμενοι και οι μεταπράτες. Διότι, λέγει:

Μόλις εξελείται έμπορος από πλημμελείας, και ού δικαιωθήσεται κάπηλος από αμαρτίας» (κατ΄, 29).

2) φιλόστοργοι.

Αποκρουστικοί και απαράδεκτοι είναι όσοι από τους ανθρώπους στις κοινωνικές τους σχέσεις είναι σκληροί και ασυμπαθείς. Διά τούτο και ο σοφός Σειράχ δίδει προς τον κάθε άνθρωπον τις ακόλουθες συμβουλές:

«Μή ίσθι ως λέων εν τω οίκω σου και φαντασιοκοπών εν τοις οικέταις σου» (δ'. 30).

«Ο βάλλων λίθον εις ύψος επί κεφαλήν αυτού βάλλει, και πληγή δολία διελεί τραύματα.

Ο ορύσσων βόθρον εις αυτόν εμπεσείται, και ο ιστών πανίδα εν αυτή αλώσεται. Ο ποιών πονηρά εις αυτόν κυλισθήσεται, και ού μή επιγνώ πόθεν ήκει αυτώ... Παγίδι αλώσσνται οι ευφραινόμενοι πτώσει ευσεβών, και οδύνη καταναλώσει αυτούς προ του Θανάτου αυτών» (κζ', 25 - 27, 29).

Δηλαδή. Μή γίνεσαι μέσα στο περιβάλλον σου σκληρός σαν το λιοντάρι. Και ανάμεσα στους υπηρέτες και υφισταμένους σου μή φέρεσαι με μεγαλομανίαν, με το να τους διηγήσαι φανταστικές ιστορίες και ψεύτικα κατορθώματα σου, διά να τους εντυπωσιάσης. Ποτέ μή βλάψης τους συνανθρώπους σου, διά να μή εύρουν κακά εσένα τον ίδιον. Διότι, όποιος ρίχνει πέτρες στον αέρα, διά να κτυπήση άλλους, θα δεχθή τις πέτρες αυτές στην ιδικήν του κεφαλήν. Και όποιος με δόλιον τρόπον πλήττει τον πλησίον του, προξενεί τραύματα στον εαυτόν του. Εκείνος που σκάπτει τον λάκκον του άλλου, θα πέση ο ίδιος μέσα. Και όποιος στήνει παγίδα διά τους άλλους, θα συλληφθή ο ίδιος σ' αυτήν. Τα κακά, που ένας σχεδιάζει σε βάρος άλλων, θα γυρίσουν πάνω του, χωρίς και ο ίδιος να καταλάβη από που τον ευρήκαν. Εκείνοι δε που χαίρονται στις δυστυχίες ευσεβών ανθρώπων, θα τιμωρηθούν ακόμη περισσότερον. Θα πέσουν στις παγίδες πολλών συμφορών και πριν τον θάνατον τους θα υποστούν πολλές οδύνες.

3) φιλάνθρωποι.

Προβάλλει επίσης ο Σειράχ την φιλανθρωπίαν ως απαραίτητην κοινωνικήν αρετήν, όταν γράφη:

«Και πτωχώ ίκτεινον την χείρα σου, ίνα τελειωθή η ευλογία σου... Μή υστέρει από κλαιόντων και μετά πενθούντων πένθησον. Μή όκνει επισκέπτεσθαι άρρωστον, εκ γαρ των τοιούτων αγαπηθήση» (ζ', 32, 34 -35). Μή έστω η χείρ σου εκτεταμένη εις το λαβείν και εν τω αποδιδόναι συνεσταλμένη» (δ', 31).

Άπλωνε, προτρέπει ο Σειράχ κάθε μέλος της κοινωνίας, το χέρι σου και δίδε βοήθειαν στους φτωχούς. Έτσι θα έχης πολλήν ευλογίαν από τον Θεόν. Μή μένης μακρυά απ' όσους κλαίουν και μή παραλείπης να πενθής μαζί με όσους έχουν πένθος, τονίζει, διά να μας πη, μαζί με τον Απ. Παύλο, ότι έχουμε καθήκον «κλαίειν μετά κλαιόντων» (Ρωμ. ιβ', 15).

Μή αμελήσης να επισκέπτεσαι αρρώστους. Διότι από τέτοια έργα θα γίνης αγαπητός και στον Θεόν και στους ανθρώπους. Το χέρι σου μή το απλώνης εύκολα, διά να λαμβάνης, και μή το σφίγγης, όταν πρέπη να δίδη βοήθειαν, προσθέτει ο Σειράχ. Και ενθυμίζουν τα λόγια του την φράσιν του Κυρίου: «Μακάριόν έστι μάλλον διδόναι ή λαμβάνειν» (Πράξ. Κ', 35). Είναι δηλαδή προτιμότερο σ' ένα Χριστιανόν να δίδη στους άλλους, παρά να λαμβάνη απ' αυτούς.

Διδάγματα Σοφίας Σειράχ Χωρεπισκόπου Σαλαμίνας Βάρνάβας