«ΕΙΣΕΛΕΥΣΟΜΑΙ ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΓΙΟΝ ΟΙΚΟΝ ΣΟΥ...»

Του Πρωτοπρεσβυτέρου Διονυσίου Τάτση

Η ΠΑΤΡΙΔΑ μας έχει πολλούς χριστιανικούς ναούς, οι οποίοι είναι μνημεία και για ζωή τους αριθμεί μερικούς αιώνες. Οι επισκεπτόμενοι τούς ναούς αυτούς εντυπωσιάζονται και με ενδιαφέρον ακούν ή διαβάζουν την ιστορία τους. Μένουν όμως μόνο σε αύτη. Δεν προχωρούν στην πνευματική τους αξιοποίηση και δεν ανάγονται στον ουράνιο Πατέρα, για τον Όποιο έχουν χτιστεί οι Ιεροί Ναοί. Θαυμάζουν οι άνθρωποι τούς παλαιούς χτίστες, τούς ξυλογλύπτες και αγιογράφους, τα κειμήλια πού υπάρχουν, αλλά δεν οδηγούνται στη λατρεία του Θεού. Λείπει ή σχετική παιδεία.

Όταν μπαίνουμε σε ένα παλαιό Ιερό Ναό, πρέπει να νιώθουμε διαφορετικά. Ό θαυμασμός για το μνημείο να γίνεται σεβασμοί; και ό σεβασμός σκάλα για υπερκόσμια αίσθηση, με την οποία θα υπερνικούμε τα μάταια και εφήμερα της ζωής και θα θεωρούμε ανάγκη της ψυχής μας την εν κατανύξει προσευχή.

Ή πνευματική αξιοποίηση ενός ιστορικού Ιερού Ναού αρχίζει με την όραση, την ακοή και την αφή. Ολοκληρώνεται όμως με την αδρανοποίηση αυτών των αισθήσεων, αφού πια ό νους και ή καρδιά του άνθρωπου έχουν κατανυγεί. Μοναδική έγνοια μετά είναι ή τελωνική προσευχή «ό Θεός, ιλάσθητί μοι τω άμαρτωλώ». Με κλειστά μάτια, με κλειστά αυτιά και με χέρια υψωμένα ή σταυρωμένα.

Ό πολύς κόσμος μένει μόνο στα όσα απορροφούν οι αισθήσεις. Δεν υποψιάζεται καν την μυστική οδό της αναγωγής και προσευχές. Το ίδιο παθαίνουν και οι επιστήμονες, πού ασχολούνται με τους Ιερούς Ναούς. Οι αρχαιολόγοι, οι αρχιτέκτονες, οι άνθρωποι της τέχνες αρνούνται την οδό αυτή. Μένουν αδιάβροχοι. Μπορεί να συντάσσουν πολυσέλιδες μελέτες για τις τοιχογραφίες του ναού, για παράδειγμα, αλλά δεν αισθάνονται την ανάγκη να πουν ένα «Κύριε, ελέησαν». Ή επιστημοσύνη τους μοιάζει με δοχείο, πού ό πυθμένας του είναι κατατρυπημένος. Γνωρίζουν, περιγράφουν, συμπεραίνουν και διαφωνούν μεταξύ τους. Τούς λείπει ή ιερή αίσθηση. Τούς έχει ξεπεράσει η απλοϊκή γυναίκα του λαού, πού μπαίνει στον Ιεροί Ναό, για να προσευχηθεί και αισθάνεται την παρουσία του Χριστού, της Παναγίας και των Αγίων.

Οι Ιεροί Ναοί στην επαρχία περνούν περίοδο παρακμής. Ή έλλειψη μόνιμων ιερέων και ευσεβών χριστιανών οδήγησε στην εγκατάλειψη τους. Κινδυνεύουν οι κεντρικοί Ιεροί Ναοί, κινδυνεύουν και τα εξωκκλήσια. Και να σκεφτεί κανείς ότι σε κάθε χωριό υπάρχουν το λιγότερο πέντε εξωκκλήσια. Υπάρξουν και χωριά, όπου κάποτε υπήρχαν εκατοντάδες άνθρωποι, μόνιμοι κάτοικοι, και από ευλάβεια είχαν χτίσει δεκαπέντε και είκοσι εξωκκλήσια. Όλα αυτά σήμερα καταρρέουν. Οι ενορίες αδυνατούν να τα συντηρήσουν. Το φαινόμενο είναι αποκαρδιωτικό. Σιγά - σιγά κόβεται η παράδοση. Τα πράγματα μεταβάλλονται και αποσυνδέονται από την ζωή της Εκκλησίας. Τώρα το λόγο έχουν οι πολιτιστικοί σύλλογοι, οι όποιοι ξεφύτρωσαν παντού και δραστηριοποιούνται, περιφρονώντας τα όσα διδάσκει ή Εκκλησία.