Αγιος Ευθύμιος Πατριάρχης Τυρνόβου

Στις 20 Ιανουαρίου η Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη ενός μεγάλου ιεράρχα, του αγίου Ευθυμίου, Πατριάρχη Τυρνόβου. Στην ιστορία του βουλγαρικού κράτους και της Ορθοδοξίας μας, ο Πατριάρχης Ευθύμιος είναι μια εξέχουσα φυσιογνωμία που σημάδεψε με το φωτεινό παράδειγμά της την πνευματική ζωή των Βουλγάρων κατά τα χρόνια του Μεσαίωνα.

Γεννήθηκε περί το 1327 στην παλιά βουλγαρική πρωτεύουσα Τύρνοβο. Το οικογενειακό περιβάλλον και η καλή μόρφωση συνέβαλαν στο να αναπτύξει ο νέος Ευθύμιος τα πλούσια πνευματικά χαρίσματά του. Αρκετά νέος διάλεξε τη μοναχική ζωή και μόνασε στη μονή του Κιλιφάρεβο, κοντά στο Τύρνοβο, όπου ηγούμενος ήταν μια άλλη αγιασμένη μορφή του αιώνα – ο όσιος Θεοδόσιος Τιρνόβου. Βλέποντας την προκοπή και την ενάρετη ζωή του Ευθυμίου, ο Θεοδόσιος τον διόρισε οικονόμο της μονής και πρώτο βοηθό του, ενώ το 1363 τον πήρε μαζί του στην Κωνσταντινούπολη.

Μετά από λίγο χρόνο ο γέροντας κοιμήθηκε και ο υποτακτικός του εγκαταβίωσε σε μια από τις μονές του Αγίου Όρους. Περί το έτος 1371 ο Ευθύμιος επιστρέφει στην πατρίδα του και ιδρύει την Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδας, όπου δημιουργεί και τη γνωστή Σχολή του Τυρνόβου. Βαθύς γνώστης της ελληνικής γλώσσας και της βυζαντινής εκκλησιαστικής γραμματείας, αναθεώρησε τα λειτουργικά βιβλία στη βουλγαρική γλώσσα, στα οποία τότε υπήρχαν πολλά λάθη, εξαιτίας εσφαλμένης μετάφρασης. Η νέα αυτή έκδοση αποτέλεσε πρότυπο για όλα τα Ορθόδοξα κράτη που χρησιμοποιούσαν την Σλαβονική γλώσσα.

Όταν το 1375 κοιμήθηκε ο Πατριάρχης Τυρνόβου Ιωαννίκιος Β’, με την ομόφωνη ψήφο του κλήρου και του λαού, τον διαδέχθηκε ο Ευθύμιος. Από την υψηλή αυτή θέση ο Ευθύμιος πλέον πραγματοποίησε το σημαντικότατο λογοτεχνικό έργο του, με το οποίο αναβάθμισε το κύρος της Εκκλησίας και των κληρικών. "Τον σέβονταν όχι μόνο οι ιερείς αλλά και οι μορφωμένοι ευγενείς", επισημαίνει ο π. Μπογιάν Σαράεφ από τον Ιερό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην πόλη Κίρτζαλι.

"Δυστυχώς, ήλθαν και οι θλιβερές ημέρες της τουρκικής κατάκτησης και της σκλαβιάς, συνεχίζει ο πάτερ. Ο σουλτάνος Μπαγιαζίτ Α’ συγκέντρωσε πολυάριθμο στρατό και αποφάσισε να καταλάβει το Τύρνοβο. Το βασιλικό κάστρο Τσάρεβετς όπως και ολόκληρη η πόλη υποβλήθηκαν σε μακρά πολιορκία, κατά τη διάρκεια της οποίας ο Πατριάρχης έμεινε πιστός στο καθήκον του και παρέμεινε μαζί με το λαό του ως προστάτης της πόλης, καθώς ο βασιλιάς είχε φύγει. Τότε έλαμψαν οι εξαιρετικές διοικητικές ικανότητές του. Παρά τον ηρωισμό των πολιορκημένων, ο εχθρός κατάφερε να σπάσει την άμυνά τους και να καταλάβει την πρωτεύουσα. Οι εκκλησίες μετατράπηκαν σε τζαμιά, ενώ ο Ευθύμιος καταδικάστηκε σε θάνατο. Ενώ ο δήμιος ετοιμαζόταν να τον αποκεφαλίσει, έξαφνα το χέρι του μαράθηκε και το ξίφος έπεσε κάτω. Τότε τον έστειλαν σε εξορία. Όταν αποχαιρετούσε το ποίμνιό του, από όλα τα μέρη συνέτρεχαν πλήθη που με δάκρυα τον ρωτούσαν: Σε ποιον μας αφήνεις, ποιμένα άγιε; και αυτός τους απάντησε: Στην Αγία Τριάδα σας αφήνω και τώρα και εις τον αιώνα".

Υποτίθεται ότι ο Πατριάρχης Ευθύμιος κοιμήθηκε το 1404. Το Πατριαρχείο του Τυρνόβου καταργήθηκε και η Ορθόδοξη Εκκλησία της Βουλγαρίας έχασε την ανεξαρτησία της. Μετά από χρόνια ο Πατριάρχης Ευθύμιος κατατάχθηκε στο αγιολόγιό μας.

"Δυστυχώς ο τάφος του είναι άγνωστος για μας", λέει ο π. Μπογιάν Σαράεφ. "Αλλά όχι τόσο το πρόσωπο όσο το πνεύμα θα πρέπει να μας ενδιαφέρει, το οποίο, όπως ξέρουμε, είναι αθάνατο. Ο Πατριάρχης Ευθύμιος είναι μια σημαντικότατη προσωπικότητα. Έγινε σημαία του βουλγαρικού εθνικού πνεύματος με τα πλούσια πνευματικά και διανοητικά χαρίσματά του. Την εποχή του τα γράμματα και η παιδεία στο κράτος μας έφτασαν στο ζενίθ της ανάπτυξής τους. Και σήμερα χρειαζόμαστε το φωτεινό παράδειγμα του αγίου Πατριάρχη Ευθυμίου, που αφιερώθηκε εξολοκλήρου στο ποίμνιό του. Έγινε πρότυπο για όλους τους ιερωμένους, όλων των βαθμίδων, διότι τα προσόντα του είναι όντως εξαιρετικά".

Μετάφραση: Αλεξέι Σταμπολώβ

http://bnr.bg/sites/el/Pages/default.aspx