«Δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου εκκλησιαζόμενοι».

Γράφει ό Ν. σε κάποιο γράμμα του για την καινούργια, την ωραιότατη εκκλησία, πού μόλις τώρα τελευταία έχει ανεγερθεί: «Δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου εκκλησιαζόμενοι». Όλο και περισσότερο μου φαίνεται ότι οι λαμπρές και πομπώδεις θειες ακολουθίες μας πρέπει να πάρουν ένα τέλος —τελείωσαν κιόλας εσωτερικά. Είναι φτιαχτές κι αχρείαστες και δεν τρέφουν πια τις διχασμένες ψυχές. Πρέπει να αντικατασταθούν από άλλες, πιο ενεργητικές και πιο θερμές μορφές θρησκευτικής κοινωνίας.

Πόσο, αλήθεια, διαφέρουν οι ιεροτελεστίες μας —με τον ιερέα χωρισμένο από τον εκκλησίασμα με τον «τοίχο» του εικονοστασίου, με την παγερή απόσταση του κενού, πού χωρίζει τούς πιστούς από την Άγια Τράπεζα, με την ψυχρή ατμόσφαιρα, πού απλώνεται ανάμεσα στους «επισκέπτες» προσευχόμενους πιστούς, με τον μάταια προτεινόμενο από την ουραία Πύλη Άγιο Ποτήριο και την επιμονή άρνηση των πιστών να «προσέλθουν» και να κοινωνήσουν των αχράντων μυστηρίων —πόσο, αλήθεια, διαφέρουν όλα αυτά από τις λατρευτικές συνάξεις του αιώνα των Αποστόλων και τής περιόδου των μαρτύρων! Πέφτει τον θρησκευτικό συναίσθημα, ενώ ό διάκοσμος των ναών ανυψώνεται σε περιωπή, σβήνει ή φλόγα από τις ψυχές, ενώ πιο λαμπερά αστράφτουν οι επίχρυσοι διάκοσμοι και οι ηλεκτρικοί πολυέλαιοι.

* * *

Τον γεγονός ότι είμαστε παρόντες εκεί στην εκκλησία, έστω και με ραθυμία στην καρδιά και περισπασμό, δεν μένει ολότελα δίχως καρπό. Αν ρίξουμε ένα βλέμμα στον εσωτερικό μας κόσμο, όταν στεκόμαστε εκεί στην εκκλησία, θα δούμε ότι την στιγμή εκείνη είμαστε ικανοί να πράξουμε πολλά καλά και πιο εύκολα να κρατηθούμε μακριά από τον κακό, μπορούμε πιο εύκολα να συγχωρήσουμε και να τηρήσουμε ήρεμη την καρδιά μας.

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ. ΠΡΕΣΒ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΕΛΤΣΙΑΝΙΝΩΦ