Ο ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΠΑΤΗΡ ΠΑΥΛΟΣ ΦΛΟΡΕΝΣΚΥ.

Ο ήλιος πηγαίνει στην Δύση, καθώς φεύγουμε από τη Λαύρα. Πηγαίνουμε για ένα άλλο προσκύνημα εκεί κοντά είναι το σπίτι τού νεομάρτυρα ιερέα π. Παύλου Φλορένσκυ, μιας από τις πλέον εξέχουσες παρουσίες στη ρωσική θεολογική σκέψη τού αιώνα μας.
Γεννήθηκε στην Τιφλίδα το 1882. Σπούδασε πρώτα μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας. Μετά σπούδασε θεολογία στη Θεολογική Ακαδημία τής Μόσχας και ασχολήθηκε με τη φιλοσοφία τής θρησκείας και την ιστορία των θρησκευμάτων. Μιλούσε πολλές ευρωπαϊκές και ανατολικές γλώσσες και έγραφε χωρίς δυσκολία αρχαία ελληνικά, λατινικά και εβραϊκά.
Μόλις αποφοίτησε, διορίζεται καθηγητής τής ιστορίας τής φιλοσοφίας στη Θεολογική Ακαδημία. Το 1911 χειροτονείται πρεσβύτερος και αφοσιώνεται ολόψυχα στο ποιμαντορικό του έργο. Το πιο σημαντικό σύγγραμμά του, πού θεωρείται ως ένα από τα πιο υπέροχα κατορθώματα τής ρωσικής θεολογικοφιλοσοφικής σκέψης τού εικοστού αιώνα είναι το «Στύλος και εδραίωμα τής αληθείας. Μελέτη
περί της Ορθοδόξου Θεοδικίας σε δώδεκα επιστολές». Το έργο γράφτηκε σε μια εποχή πνευματικής και μορφωτικής αναγέννησης, πού ακολούθησε την εποχή του δυτικού μηδενισμού και της ρωσικής σλαβοφιλίας. Κατά τον π. Γεώργιο Φλορόφσκυ στο βιβλίο «περιέχεται όλη ή νοσταλγία του ΙΘ' αιώνα και αναφέρεται στο παρελθόν του ρωσικού πνεύματος πού επιστρέφει στην Εκκλησία».
Ό συγγραφεύς προσπαθεί να διασαφηνίσει αλήθειες της Χριστιανικής πίστεως, όπως το δόγμα τής Τριαδικότητος του Θεού, πού δύσκολα κατανοούνται και να βοηθήσει στη λύση θεολογικών και θεολογουμένων προβλημάτων. Στην προσπάθειά του αυτή απαρνείται τη δική του γνώμη, δε θέλει να πει τίποτε πού προέρχεται από τον ίδιο, αλλά μόνο να εκθέσει και να μεταδώσει την πανεκκλησιαστική για τα θέματα αυτά εμπειρία, πού έζησε και αφομοίωσε απαλλαγμένος από το θεολογικό ορθολογισμό. Ό ίδιος στην εισαγωγή γράφει: «...αρκετά φιλοσοφήσαμε επί τής θρησκείας και περί τής θρησκείας. Πρέπει να φιλοσοφούμε μέσα στη θρησκεία και στο κλίμα της. Το είναι τής αλήθειας αποδεικνύεται μόνο με την εμπειρία...». Παρ' όλα αυτά ή πολυμάθειά του και ή εντρύφηση του στη φιλοσοφία, θεολογία, μαθηματικά, γλωσσολογία, διαφαίνεται στις σελίδες του βιβλίου αυτού.
Εκτός όμως από τα βασικά του έργα, πού είναι θεολογικά και φιλοσοφικά, έχει γράψει και έργα πού αφορούν σε διάφορους τομείς του επιστητού όπως: ηλεκτρολογία, βιομηχανική τεχνική, εμπορευματολογία, αστρονομία, οπτική, μαθηματικά, ιστορία τής τέχνης, θεωρία τής γνώσεως, ζωγραφική, λαογραφία, λογοτεχνία, φιλολογία.
Τελευταίο γνωστό σημαντικό έργο του στη φυσική επιστήμη είναι το: «Ή φυσική στην υπηρεσία των μαθηματικών», πού το έγραψε το 1932.
Ήταν επίσης ζωγράφος και άριστος μουσικός και πολλές συνθέσεις του ψάλλονται ακόμη στη Λαύρα τής Αγίας Τριάδος.
Τον συνέλαβαν το 1935 οι κομμουνιστές και φυλακίσθηκε και βασανίσθηκε στην αρχή στη μονή Σολοβέτσκυ στη Λευκή Θάλασσα, πού εν τω μεταξύ είχε μετατραπεί σ' ένα από τα σκληρότερα στρατόπεδα συγκεντρώσεως τού αρχιπελάγους Γκουλάγκ . Σ' αυτό το αρχιπέλαγος τού πόνου, των δακρύων και τού θανάτου, χάθηκαν τα ίχνη του το 1943.
Το σπίτι του είναι μια ταπεινή ίζμπα με τσίγκινη στέγη. Από μια στενή είσοδο κι ένα μικρό χωμάτινο διάδρομο μπαίνουμε στη μεγάλη κάμαρα, με το σανιδένιο πάτωμα. Μάς υποδέχεται ή κόρη του και ό γαμπρός του, πού είναι χοράρχης στη Λαύρα. Σε λίγο έρχεται και ό εγγονός του, ό αρχιμανδρίτης Ανδρόνικος, αδελφός τής Λαύρας.
Μάς προσφέρουν τσάι και ό γαμπρός του κάθεται στο πιάνο τού π. Παύλου και παίζει εκκλησιαστικές συνθέσεις πού είχε γράψει ό π. Παύλος για τη χορωδία της Λαύρας. Ή γυναίκα του και ό αρχιμανδρίτης γιός τους τον συνοδεύουν ψάλλοντας. Όση προσπάθεια κι ανατολικές καταβάλεις, δεν μπορείς να συγκρατήσεις τα δάκρυά σου!
Δίπλα, το δωμάτιο τού π. Παύλου. Το σιδερένιο κρεβάτι του και το πτωχό ξύλινο γραφείο του είναι εκεί, όπως ακριβώς τα άφησε την ημέρα της συλλήψεώς του. Πάνω στο γραφείο ή φωτογραφία τού ιερέως π. Παύλου. Οι τοίχοι γεμάτοι βιβλία και εικόνες. Μερικοί πίνακες, έργα τού ζωγραφικού ταλέντου τού π. Παύλου, κοσμούν τούς ξύλινους τοίχους της ίζμπας.
Στη μνήμη μου μένει ολοζώντανο το ήσυχο σούρουπο, το χαμηλοτάβανο δωμάτιο, το παράθυρο αποφοίτησε' όπου οι ακτίνες τού ήλιου πού βασίλευε - αυτές ακριβώς οι μακριές, πλάγιες τελευταίες ηλιαχτίδες είναι χαραγμένες πολύ έντονα στο νου μου - ανακλώντας στο ασήμι τής εικόνας της Παναγίας στη γωνιά τού δωματίου, το αναμμένο μπροστά στις εικόνες καντήλι...
Χωρίς προειδοποίηση ό π. Ιννοκέντιος άρχισε να ψέλνει το επιμνημόσυνο τρισάγιο.
Βαθειά συγκίνηση! Αγγίζουμε το κρεβάτι, το γραφείο, τα βιβλία, ασπαζόμαστε τη φωτογραφία τού νεοϊερομάρτυρος π. Παύλου, τις εικόνες πού ό ίδιος είχε αγιογραφήσει.
Αιωνία ή μνήμη τού αγίου πατρός ημών Παύλου του νέου ιερομάρτυρα... Ενός από τούς χιλιάδες νέους ιερομάρτυρες τής ρωσικής Εκκλησίας!

ΒΙΒΛΙΟΓ, ΒΙΒΛ. ΡΩΣΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ ΣΤΗ ΝΕΑ ΗΜΕΡΑ. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΑΛΕΤΑΣ