Αρχιμανδρίτης Νεονίλλος Μπουζίλε ό μεγάλος στάρετς του μοναστηρίου Νεάμτς.

Α) Ή ζωή του

Ό αρχιμανδρίτης Νεονίλλος Μπουζίλε ήταν ό σπουδαιότερος ηγούμενος του μοναστηρίου Νεάμτς κατά τον 19ον αιώνα. Ή προσωπικότης του παρέμεινε στην ιστορία του μοναχισμού, τόσο για την υψηλή πνευματική ζωή του, όσο και για την σοφία, με την οποία προώδευσε στην αγάπη του Χριστού και αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στο μοναστήρι, στην διακονία τής Εκκλησίας, του έθνους και του πλησίον.

Ό στάρετς Νεονίλλος γεννήθηκε στο χωριό Βάλεα Σεάκα του νομού Σουτσεάβας τον έτος 1789. Οι γονείς του, αν και ήταν πτωχοί, του έδωσαν μία πνευματική αγωγή. Τον έτος 1802, όταν ήταν μόνο 12 ετών εισήλθε στην μοναχική ζωή υπό την πνευματική κηδεμονία του θείου του άρχιμανδρίτου Ίλαρίωνος, στο μοναστήρι Νεάμτς. Τον έτος 1808 έκάρη μοναχός, ενώ αργότερα χειροτονήθηκε διάκονος και ιερεύς.

Στο χρονικό διάστημα 1827-1832 ήταν εφημέριος και Πνευματικός στον καθεδρικό ναό τής Μητροπόλεως στην πρωτεύουσα Σουτσεάβα. Διακρινόταν για τις αρετές του περισσότερο από τούς άλλους κληρικούς τής περιφερείας. 'Ήταν γλυκομίλητος στους πιστούς και τούς υποδεχόταν πάντοτε με αγάπη.

Στην περίοδο 1832- 1834 χρημάτισε ηγούμενος στο μοναστήρι Μπαρμπόϊ του Ιασίου, τον όποιο και ανακαίνισε, και τιμήθηκε με τον αξίωμα του άρχιμανδρίτου.

Μετά τον θάνατο του στάρετς Δομετίου (1834) ό αρχιμανδρίτης. Νεονίλλος εξελέγη ηγούμενος του μοναστηριού Νεάμτς, τον όποιο κυβέρνησε με πνευματική σοφία επί δύο χρόνια. Κατόπιν λόγω μερικών εξωτερικών ραδιουργιών, παραιτήθηκε από την ηγουμενεία τον 1838- 39. Μετά από δύο χρόνια επανήλθε για δεύτερη φορά και στην συνέχεια εξορίστηκε στα μοναστήρια Σλάτινα και Βορόνα, λόγω του αφοσιωμένου στην πίστη και σταθερού χαρακτήρος του. Τον έτος 1843 ό αρχιμανδρίτης. Νεονίλλος έξελέγη για τρίτη φορά ηγούμενος στα μοναστήρια Νεάμτς και Σέκου, τα όποια ποίμανε με απαράμιλλη διοικητική ικανότητα επί δέκα χρόνια. Σ' αυτή την περίοδο της ηγουμενίας του, παρότι υπέφερε, κατόρθωσε να οδηγήσει τον Νεάμτς σε νέα πνευματική και πολιτιστική αναγέννηση.

Ηγούμενος και έμπειρος Πνευματικός, μορφωμένος μοναχός και συγγραφεύς δοκιμότητας, πιστός οικονόμος των μυστηρίων του Θεού, πατήρ των πτωχών, αληθινός υπηρέτης της Εκκλησίας του Χριστού και γνήσιο τέκνο του έθνους μας. Αυτά είναι με συντομία τα μεγάλα χαρίσματα του στάρετς Νεονίλλου, πού είναι και χαρακτηριστικά της ρουμανικής ορθοδοξίας.

Μετά από επτά οδυνηρά χρόνια, ό μεγάλος στάρετς Νεονίλλος συγχωρέθηκε με τούς ανθρώπους και με τον Θεό και αναπαύτηκε στις αιώνιες μονές, στις 16 Οκτωβρίου 1853. Τον θρήνησε όλη ή συνοδεία του. Ενταφιάσθηκε στο κατώφλι τής κτιτορικής εκκλησίας του Μεγάλου Στεφάνου, όπου υπάρχει μέχρι σήμερα.

Β) Έργα και λόγοι διδασκαλίας

1) Ό στάρετς Νεονίλλος αφιερώθηκε από την παιδική του ηλικία στον Χριστό. Την διδασκαλία των Αγίων Γραφών και των Πατέρων την διδάχθηκε από τούς ονομαστούς διδασκάλους του μοναστηριού Νεάμτς, τον ιερομόναχο Ιωσήφ και τον μεγαλόσχημο μοναχό Πλάτωνα, ενώ την επιστήμη τής μοναχικής πολιτείας την διδάχθηκε από τούς εμπειροτέρους Πνευματικούς τής συνοδείας. Έλεγαν γι' αυτόν, καθώς τον μαρτυρούσε ή ίδια ή ζωή του, ότι υπερέβη στην αρετή και στα χαρίσματα όλους τούς διδασκάλους και Πνευματικούς του.

2) Ό αρχιμανδρίτης. Νεονίλλος σ' όλη την ζωή του ήταν θερμός ζηλωτής του Οίκου του Κυρίου. Τον έτος 1821, όταν πολλές εκκλησίες και κειμήλια λεηλατήθηκαν και καταστράφηκαν από τούς επαναστάτες, ανέλαβε, κατ' εντολή του ηγουμένου τής μονής Νεάμτς αρχιμανδρίτης. Ιλαρίωνος, να κρύψει στα δάση την θαυματουργό Εικόνα τής Θεομήτορος. Μετά από ένα χρόνο ό ίδιος έξελέγη και άπεστάλη, για να έπαναφέρη την Εικόνα στο μοναστήρι.

3) Τον ίδιο έτος 1821, όταν τον μοναστήρι του Σέκου πυρπολήθηκε από τούς Τούρκους, τον θησαυροφυλάκιο τής μονής τοποθετήθηκε σε μία κρύπτη και κτίσθηκε ή είσοδος της. Ό πατήρ Νεονίλλος, κατ' εντολή του στάρετς, μαζί με τον ερημίτη Ζωσιμά εισήλθε νύκτα πίσω από τον τείχος, άνοιξε την κρύπτη και μετάφερε τον θησαυρό με όλα τα ιερά σκεύη στο δάσος και έτσι τα διέσωσε από την φωτιά και την βεβήλωσι.

4) Ή πραότης τής καρδιάς του και ή οξυδέρκεια του στην κατανόηση των Θείων Γραφών ανέδειξαν τον αρχιμανδρίτης. Νεονίλλο περίφημο Πνευματικό στο μοναστήρι Νεάμτς και σ' όλη την Μολδαβία. Ιδιαίτερα στο Ιάσιο, όσον καιρό ήταν ιερεύς στον μητροπολιτικό ναό, βοήθησε πνευματικά και με ταπεινές συμβουλές τόσο τον ηγεμόνα και τον μητροπολίτη, όσο και ένα μεγάλο μέρος των κατοίκων τής πόλεως. Πλούσιοι και πτωχοί, λαϊκοί και μοναχοί, μορφωμένοι και απλοϊκοί, χωρικοί και πολίτες, όλοι τον αναζητούσαν και έτρεφαν την ψυχή των από την διδασκαλία του, διότι ήταν γλυκύς στους λόγους και σ' όλους ευπρόσδεκτος και αγαπητός.

5) Μία φορά ήλθε στον αρχιμανδρίτης. Νεονίλλο ένας οφειλέτης από την πόλη, ό όποιος χρεωστούσε στην μητρόπολι συνολικά 40.000 λέϊ (1 λέϊ = 4 περίπου δραχμές) και τον παρακαλούσε να μεσολαβήσει να τον απαλλάξει από τον χρέος. Όταν είδε λοιπόν ό πατήρ Νεονίλλος την πτωχεία του χρεώστου, μεσολάβησε στον μητροπολίτη Βενιαμίν και του χαρίσθηκε όλο τον ποσό.

6) Προικισμένος από τον Θεό με πολλά πνευματικά χαρίσματα ό αρχιμανδρίτης. Νεονίλλος έγινε ηγούμενος στο μοναστήρι Νεάμτς επί 13 χρόνια. Επειδή ή πνευματικότης τότε στην μονή διερχόταν κάποια παρακμή, κατήρτισε για την αδελφότητα ένα καινούργιο μοναχικό κανονισμό, με τον όποιον προωθήθηκε ή νοερά προσευχή, τον εργόχειρο και οι εκκλησιαστικές ακολουθίες.

Οι σπουδαιότεροι κανόνες πνευματικής προόδου, καθορισμένοι από τον ηγούμενος Νεονίλλο, ήταν οι εξής:

—Ή καθημερινή εξομολόγησης τής αδελφότητος.

—Ή υποχρεωτική συμμετοχή όλων των πατέρων και αδελφών στις ακολουθίες της εκκλησίας, Ιδιαίτερα στον όρθρο και την Θεία Λειτουργία.

—Οι βασικότερες απασχολήσεις στα κελιά να είναι ή νοερά προσευχή, ή ανάγνωσης των Γραφών και των Άγιων Πατέρων.

—Απαγορεύεται ή συγκέντρωσης στα κελιά οποιουδήποτε περιττού αντικειμένου.

—Ή επιτέλεσης της υπακοής στο μοναστήρι να γίνεται με αγάπη, χωρίς γογγυσμούς.

—Να διαβιεί ή συνοδεία με τελεία αρμονία, ενότητα και ταπείνωση.

—Απαγορεύεται ή χρήσης κρέατος στην αδελφότητα.

—Τροφή θα παρέχεται μόνο στην τράπεζα. Κανείς δεν έχει ευλογία να τρώγει στο κελί του, εκτός από τούς ασθενείς.

7) Για την καλή διακυβέρνηση της μοναστικής περιουσίας και την αξιοποίηση της για την ωφέλεια όλων, ό στάρετς Νεονίλλος στην Διαθήκη του συμπεριέλαβε και τα επόμενα:

—Την απαγόρευση οποιουδήποτε προσώπου επί των διοικητικών, εκτός αυτών πού διοικούν τον μοναστήρι. Οι περιουσίες απαγορεύεται να οικειοποιούνται ή να απαλλοτριώνονται από κάποιον, εκτός εάν γίνεται με άδεια της αδελφότητος.

—Τα έσοδα του μοναστηριού θα χρησιμοποιούνται τόσο για την συντήρηση τής συνοδείας και την ανακαίνιση των κελιών, όσο και για κοινωφελή ιερά ιδρύματα και για ελεημοσύνη, όπως: Για την ανοικοδόμηση νέων εκκλησιών σε πτωχά χωριά, για εμπλουτισμό μιας νέας βιβλιοθήκης με βιβλία και μάλιστα λατρευτικά, για την ανίδρυση νοσοκομείων και δημοσίων σχολών, την δημιουργία ενός φαρμακείου για μοναχούς και λαϊκούς, την κατασκευή νέου νοσηλευτικού ιδρύματος στο μοναστήρι Νεάμτς, τόσο για τούς μοναχούς τής μονής και τής σκήτης, όσο και για τούς ερημίτες, και την λειτουργία ενός μοναχικού σχολείου στο μοναστήρι για τούς αγράμματους μοναχούς. Ή εκτύπωσης και ή βιβλιοδεσία των βιβλίων να γίνεται καλλιτεχνική. Εδώ θα τυπώνονται παντός είδους εκκλησιαστικά βιβλία, λατρευτικά και διδακτικά, τα όποια κατόπιν θα διαμοιράζονται δωρεάν στα μοναστήρια, στις εκκλησίες, στον κόσμο. Όλα αυτά έγιναν πραγματικότης.

8) Ό στάρετς Νεονίλλος καθόρισε ώστε ή εξομολόγησης τής αδελφότητος να γίνεται καθημερινά, κάθε βράδυ, ενώ ή Θεία Μετάληψης κάθε εβδομάδα. Επίσης επέβαλε καθημερινή συμμετοχή των πατέρων στον όρθρο και στην Θεία Λειτουργία. Αυτοί πού απουσίαζαν χωρίς εύλογη αιτία έτιμωρούντο. Για τα μικρά παραπτώματα κανονίζονταν με μία ημέρα νηστεία και μετάνοιες. Ενώ για τα πολύ βαρεία αμαρτήματα ετιμωρείτο ό ένοχος με αποχή επί ένα χρονικό διάστημα από την Θεία Κοινωνία ή εξοριζόταν σε άλλο μοναστήρι. Με τούς κανονισμούς αυτούς επήλθε ένότης και πρόοδος στην πνευματική ζωή του μοναστηριού Νεάμτς, ενώ ή διχόνοια μεταξύ των αδελφών ήταν άγνωστη.

9) Κατά την περίοδο τής ηγουμενίας του ό αρχιμανδρίτης Νεονίλλος, εμπνευσμένος από θείο ζήλο για την Εκκλησία του Χριστού και την σωτηρία τού Έθνους, από έσοδα τής μονής ίδρυσε και εξόπλισε με όλα τα αναγκαία τούς ιερούς τόπους προσευχής, μεταξύ των όποιων μπορούμε να μνημονεύσουμε:

—Τον καμπαναριό τού μοναστηριού Νεάμτς με τον Παρεκκλήσιο τού Ευαγγελισμού, την τράπεζα και την πτέρυγα στο νότιο μέρος τής αυλής.

—Την εκκλησίας τού αγίου Ιωάννου τού Θεολόγου και τον οστεοφυλάκιο στο κοιμητήρι τού μοναστηριού.

—Την εκκλησίας τής σκήτης Βοβιντένια, πού βρίσκεται εκεί κοντά.

—Την εκκλησίας τού χωριού Τοπολίτσα στην περιοχή Νεάμτς.

—Την εκκλησία του χωριού Πρεουτέστα στην περιοχή Νεάμτς. Και οι δύο αυτές εκκλησίες εξοπλίστηκαν με όλα τα απαραίτητα από τον ίδιο προσωπικά τον στάρετς.

—Τον Παρεκκλήσιο τού αγίου Ιωάννου τού Νέου από την Σουτσεάβα, στο μοναστήρι Βολνίτσα.

—Τον Παρεκκλήσιο τού αγίου Λαζάρου στο νοσοκομείο τής μονής Νεάμτς.

—Τον περίβολο τού μοναστηριού τού Σέκου, πού καταστράφηκε δύο φορές από την φωτιά και άλλα.

10) Ό μεγάλος στάρετς, ό όποιος ήταν πολύ ελεήμων και αγαπητός σε όλους, είχε μεγάλη φροντίδα και για τούς ασθενείς. Έτσι λοιπόν στο μοναστήρι Νεάμτς ίδρυσε εκκλησιαστικά θεμελίων ένα νοσοκομείο στην θέση τού παλαιού τον 1841 για τούς γέροντας μοναχούς και ασθενείς τής Λαύρας, τούς μοναχούς τής σκήτης και των γειτονικών δασών και κυρίως για τούς λαϊκούς. Δίπλα ίδρυσε ένα φαρμακείο και διόρισε αρκετούς μοναχούς για νοσοκόμους και ένα γιατρό.

Στην κωμόπολη Τιργκόβιστα - Νεάμτς κατασκεύασε τον έτος 1852 ένα νοσοκομείο με πολλούς ορόφους για 200 ασθενείς με παρεκκλήσιο στην μέση, στο όποιο λειτουργούσε καθημερινά ένας ιερομόναχος. Επί πλέον ίδρυσε ένα μεγάλο φαρμακείο, πού δεν υπάρχει παρόμοιο σ' όλη την Μολδαβία, με μισθωτό γιατρό από τον μοναστήρι. Σ` αυτά τα δύο νοσοκομεία πολλοί ασθενείς θεραπεύονταν και ανακουφίζονταν δωρεάν.

11) Ό στάρετς Νεονίλλος, επειδή ήταν συγχρόνως και πολύ βιβλιόφιλος, βοήθησε στην μόρφωση των μοναχών και του λαού, ιδρύοντας στην πόλη Τιργκόβιστα-Νεάμτς ένα δημόσιο σχολείο με 4 αίθουσες διδασκαλίας για 200 μαθητάς. Επίσης ίδρυσε στο χωριό Βινατόρι-Νεάμτς ένα άλλο δημόσιο σχολείο με δύο αίθουσες και εξόπλισε και τα δύο με όλα τα αναγκαία έπιπλα και με περίφημες βιβλιοθήκες. Και στα δύο σχολεία οι μαθηταί διδάσκονταν δωρεάν τα μαθήματα.

Για τούς μοναχούς θεμελίωσε στο μοναστήρι Νεάμτς μία μοναχική σχολή στην νότια πτέρυγα τής αυλής υπό την διεύθυνση του διδασκάλου άρχιμ. Φιλαρέτου Σκριβάνου. Έδώ διδάσκονταν ή Παλαιά και ή Καινή Διαθήκη, τα μοναχικά καθήκοντα, ή εκκλησιαστική Μουσική, τον Τυπικόν τής Εκκλησίας, ή Γραμματική, ή Ιστορία και οι ξένες γλώσσες ελληνική και σλαβονική.

12) Για να υποβοήθηση καλλίτερα τούς μοναχούς στην γνώσι τής διδασκαλίας των Αγίων Πατέρων, ό στάρετς Νεονίλλος πλούτισε την βιβλιοθήκη του μοναστηριού Νεάμτς με παντός είδους χειρόγραφα, πατερικά και λειτουργικά βιβλία, ώστε δεν υπήρχε άλλη καλλίτερη βιβλιοθήκη στην Μολδαβία. Εκτός από τα βιβλία πού διάβαζαν στα κελιά, ό στάρετς επέβαλε να διαβάζονται στην εκκλησία και στην τράπεζα λόγοι από τα έργα των Αγίων Πατέρων.

13) Τον σπουδαιότερο πολιτιστικό έργο του ηγουμένου Νεονίλλου ήταν ή εκτύπωσης βιβλίων. Για να ικανοποίηση την δίψα τής γνώσεως όλων και να εφοδιάσει τις εκκλησίες και τα μοναστήρια με τα αναγκαία λατρευτικά βιβλία, βελτίωσε τον τυπογραφείο του μοναστηριού και αντικατέστησε τα παλαιά ξύλινα πιεστήρια με μεταλλικά. Ή δραστηριότης τής τυπογραφίας στηριζόταν σε 60 περίπου μοναχούς και δοκίμους αδελφούς. Μερικοί μετέφραζαν από την ελληνική γλώσσα, άλλοι έβαζαν τα γράμματα, στοιχειοθετούσαν τον κείμενο, έφτιαχναν τον φυσικό μελάνι, εργάζονταν στα πιεστήρια, διόρθωναν τις τυπογραφημένες σελίδες, έδεναν τα βιβλία με δέρμα από αρνί ή καλλιτεχνούσαν τις μπορντούρες με διακοσμήσεις.

14) Ή αγάπη για την Εκκλησία και τον Έθνος του ηγουμένου

Νεονίλλου τον προέτρεψε και σε άλλα κοινωφελή έργα. Σαν είδε ότι μερικές σκήτες και εκκλησίες τής Μολδαβίας εστερούντο από εκκλησιαστικά και διδακτικά βιβλία, απέστειλε παντού τα πάντα δωρεάν. Ή ελεημοσύνη και ό θείος ζήλος του στάρετς έφθασαν μέχρι την άλλη άκρη των συνόρων τής Μολδαβίας. Τα βιβλία πού τυπώθηκαν στο μοναστήρι Νεάμτς, κυκλοφόρησαν τόσο στην Ρουμανική Χώρα και Τρανσυλβανία, όσο και στο Άγιον Ορος.

Μόλις άκουσε ότι εκατό εκκλησίες τής επαρχίας Αρντεαλ λεηλατήθηκαν και στερούνται λειτουργικών βιβλίων, απέστειλε πολλές φορές μοναχούς με κάρρα πού τα έσερναν βόδια φορτωμένα βιβλία και τα μετέφερναν διά μέσου των Καρπαθίων στον επίσκοπο του Αρντεαλ Ανδρέα Σαγκούνα. Ή ελεημοσύνη και ή καλοσύνη του στάρετς είχαν πράγματι γίνει γνωστές σε όλους.

15) Έλεγαν γι' αυτόν ότι οσοδήποτε και αν ήταν απασχολημένος με παντός είδους φροντίδες στο μοναστήρι, ουδέποτε άφηνε τις πνευματικές του ενασχολήσεις και τον μοναχικό του κανόνα. Από τον εσπερινό, τον όρθρο και την Θεία Λειτουργία δεν απουσίαζε καμία ημέρα. Επιπλέον παρακολουθούσε πνευματικώς τούς μοναχούς και τούς επισκεπτόταν στα κελιά, στο διακόνημα, στο νοσοκομείο, στο τυπογραφείο και στην τράπεζα. Πότε-πότε πήγαινε να δει και τούς μοναχούς των μονών Σέκου, Συχαστρίας, Σύχλας, Ποκρώβ, Εικόνος και άλλων σκητών πού ήταν υπό την πνευματική του φροντίδα. Παντού μετέβαινε και όλους τούς ανέπαυε με λόγια γεμάτα σοφία και πραότητα.

16) Τον έτος 1847 ενέσκηψε μία φοβερή χολέρα στην Μολδαβία και θέρισε πολλούς κατοίκους. Τότε πολλοί λυτρώθηκαν από τον βέβαιο θάνατο, αφού κατέφυγαν στα μοναστήρια. Στο μοναστήρι Νεάμτς ό στάρετς Νεονίλλος φιλοξένησε εκείνη την χρονιά πάρα πολλές οικογένειες του Ιασίου, για να τούς προσφέρει τροφές και κοιτώνες. Κανείς από τούς λαϊκούς και μοναχούς δεν απέθανε στο μοναστήρι από χολέρα. Όταν κανείς αρρώσταινε, τον έστελνε ό ηγούμενος να προσκυνήσει την θαυματουργό Εικόνα τής Θεομήτορος και γινόταν καλά.

17) Λέγουν γι' αυτόν τον μεγάλο στάρετς ότι τον έτος 1846, επειδή αρρώστησε από κάποια αιτία, κατά τις ανεξερεύνητες βουλές του Θεού, εβίασε τον εαυτό του να παραμείνει στο κελί του μέχρι θανάτου και ούτε μία φορά δεν γόγγυσε στην καρδιά του. Από εκείνο τον κρεβάτι του πόνου προσπαθούσε να κυβερνά την αδελφότητα του μοναστηρίου, όλες τις σκήτες και τα μετόχια, τα όποια αριθμούσαν συνολικά 800 αδελφούς. Καθημερινά έρχονταν σ' αυτόν προϊστάμενοι πατέρες, ηγούμενοι, Πνευματικοί και αδελφοί να του ζητήσουν συμβουλές. Κανείς δεν παρέβαινε τις εντολές του.

18) Από τον κρεβάτι του πόνου δεν έπαυε ό στάρετς να συμβουλεύει και να διδάσκει σε όλους την οδό τής σωτηρίας, τόσο με τον προφορικό, όσο και με τον γραπτό του λόγο. Διότι ήταν από τον Θεό προικισμένος με πολλή δύναμη λόγου.

—Αδελφοί, τούς έλεγε, μην αμφιβάλλετε ότι θα ευφρανθείτε από την πνευματική ευωδία, ή οποία εξέρχεται από τα αρωματικά άνθη τής άνωθεν σοφίας, δηλαδή από τα βασανιστήρια και τούς πόνους των άγιων μαρτύρων και από τις κακοπάθειες και ασκήσεις των οσίων πατέρων. Γι` αυτόν ή Άμωμος Νύμφη του Χριστού, ή αγία Μητέρα μας Εκκλησία τού Ράσαριτ πού σας φύτεψε και σάς δυνάμωσε την αληθινή πίστη, αυτή να σάς οδηγήσει στον Χριστό, τον αληθινό Νυμφίο, ό όποιος πολύ την αγάπησε, όπως λέγει, «Εις οσμήν μύρων σου έδραμον» (Άσμα Ασμάτων 1, 7).

19) Έλεγε πάλι: Αυτά τα πνευματικά άνθη, δηλ. τούς άγιους πού περιέχονται στα μηναία τής Εκκλησίας μας, να τούς τιμούμε με αληθινή αγάπη σαν φίλους τού Θεού. Ιδιαίτερα πάνω απουσίαζαν' όλους, να τιμούμε την Αγία Δέσποινά μας Θεοτόκο και Αειπάρθενο Μαρία με πίστη και ανέκφραστη αγάπη, διότι με απόρρητο τρόπο κυοφόρησε εξ Αγίου Πνεύματος τον Υιό και Λόγο τού Θεού και τον γέννησε σωματικώς για την σωτηρία ημών των ανθρώπων.

20) Έλεγε πάλι:

—Αδελφοί, δεχθήτε σάς παρακαλώ με χριστιανική αγάπη και θείο ζήλο τούς ύμνους των άγιων πού τιμά ή Εκκλησία μας με τον πρέποντα έπαινο, διότι αυτοί είναι οι ικέτες τής σωτηρίας μας στην Βασιλεία του Αιωνίου Πατρός μας.

21) Άλλη φορά πάλι δίδασκε τα εξής:

—Αδελφοί, έχουμε καθήκον να ανακαινιζόμεθα πνευματικά και να βελτιωνώμεθα προς τον καλλίτερο ημέρα με την ήμερα, όσο ευρισκόμεθα σ' αυτή την πρόσκαιρη ζωή.

22)Έλεγε και αυτά ό στάρετς Νεονίλλος:

—Να άναγεννώμεθα, αδελφοί, και να αποβάλλουμε, κατά τον λόγο του Αποστόλου Παύλου, τον παλαιό άνθρωπο με την μετάνοια και την καθαρά εξομολόγηση, ώστε να ενδυθούμε τον νέο με την εργασία των θείων εντολών, διότι όταν φύγουμε απουσίαζαν' αυτή την ζωή διωρθωμένοι και έτοιμοι, μετά την αποσύνθεση των σωμάτων μας και μετά την ανάσταση των με την φωνή τής εσχάτης σάλπιγγος, θα αξιωθούμε να λάβουμε τούς καρπούς των κόπων μας. Τότε θα εορτάζουμε όχι μία φορά τον έτος, αλλά πάντοτε, όχι σε σκηνές και χαλασμένες καλύβες, όπως οι Εβραίοι, αλλά σε τόπους πού δεν έχουν κατασκευαστεί από χέρια θνητών ανθρώπων.

23) Κατόπιν πρόσθεσε:

Να τιμάμε με όλη μας την ψυχή τούς άγιους τής καθεμιάς ημέρας και προπαντός να ακολουθούμε, όσο είναι δυνατόν, τα ίχνη των βημάτων των. Διότι κατ' αυτόν τον τρόπο θα αξιωθούμε να γίνουμε κληρονόμοι τής αιωνίου ευφροσύνης και τής ουρανίου Βασιλείας ενέσκηψε Χριστώ Ιησού τω Κυρίω ημών.

24) "Έλεγε πάλι ό στάρετς Νεονίλλος:

Να λατρεύουμε με αληθινή πίστη τον αληθινό Θεό και Σωτήρα μας Ιησού Χριστό. Να του προσφέρουμε, όχι λουλούδια φυσικά και παροδικά πού ξηραίνονται, αλλά άφθαρτα και αιώνια, δηλαδή τούς άγιους μάρτυρας, οι όποιοι βάφτηκαν κόκκινοι με τον αίμα των, σαν κάτι πολύ όμορφες τριανταφυλλιές. Ακόμη να τιμάτε και τούς οσιότατους πατέρας πού με τούς ιδρώτας και τις ασκήσεις των δοξάσθηκαν στην ψυχή περισσότερο από τα πανευώδη κρίνα.

25) Τον φθινόπωρο του 1852 ό μεγάλος στάρετς Νεονίλλος προ- αισθάνθηκε να πλησιάζει τον επίγειο τέλος του και γι' αυτόν εμπιστεύτηκε στον μητροπολίτη Σωφρόνιο την διαθήκη του πού συνοδευόταν από τα παρακάτω λόγια:

—Εγώ πεθαίνω λυπημένος, διότι μεταχειρίσθηκα ανάξια τον όνομα ενός από τούς μικρούς αποστόλους του Κυρίου μας. "Όταν τελειώσω, μέχρι τής Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου, δεν θα ξαναμιλήσω πια με την Σεβασμιότητά σας, όπως και με κάθε άνθρωπο.

Τριπλασιάζω και τετραπλασιάζω δακρυσμένος την ανάξια ικεσία μου: μην ξεχνάτε και εμένα σ' αυτή την αδελφότητα. Ευλογήστε αυτόν τον αιώνιο ταξίδι μου, συγχωρέστε με, λύστε τις αμαρτίες μου και 0 Θεός να μας καταξίωση να συναντηθούμε όλοι στην Βασιλεία του Προαιώνιου Πατρός. Αμήν.

ΒΙΒΛΙΟΓ. ΡΟΥΜΑΝΙΚΟ ΓΕΡΟΝΤΙΚΟ. ΕΚΔΟΣΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ.