Οι άγιοι ισαπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος

Στις 11 Μαΐου η Ορθόδοξη Εκκλησία εορτάζει τους Αγίους ισαποστόλους αδελφούς Κύριλλο και Μεθόδιο και το μνημειώδες έργο τους – τη δημιουργία του πρώτου σλαβικού αλφαβήτου. Σήμερα είναι από τους πλέον αγαπημένους αγίους της Εκκλησίας μας, ενώ εικόνες και τοιχογραφίες τους βρίσκονται σε ναούς και σχολεία που φέρουν τα ονόματά τους.

Οι αδελφοί Κωνσταντίνος (μοναστικό όνομα Κύριλλος) και Μεθόδιος γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στις αρχές του 9ου αιώνα στη Θεσσαλονίκη στην οικογένεια ανώτατου αξιωματούχου της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, ονόματι Λέοντα. Έλαβαν λαμπρότατη εκπαίδευση. Ο Κύριλλος αποφοίτησε από τη διάσημη Σχολή της Μαγναύρας – το πανεπιστήμιο του Βυζαντίου όπου σπούδασαν γιοι αυτοκρατόρων, ανώτατων κληρικών και αρχόντων. Αργότερα διορίστηκε αρχιβιβλιοθηκάριος της Πατριαρχικής Βιβλιοθήκης στην Κωνσταντινούπολη.

Στην βασιλεύουσα δίδαξε τη Φιλολογία, Φιλοσοφία και Θεολογία. Ο αδελφός του Μεθόδιος είχε ξεκινήσει καριέρα στον πολιτικό στίβο. Διορίστηκε διοικητής της Θεσσαλίας, ενώ αργότερα έγινε μοναχός σε ένα μοναστήρι στον Όλυμπο. Το 863, μετά από αίτημα του Σλάβου ηγεμόνα της Μοραβίας Ραστισλάβου, όταν αυτοκράτορας ήταν ο Μιχαήλ ο Γ', ο Πατριάρχης Φώτιος επέλεξε τους Μεθόδιο και Κύριλλο, οι οποίοι διακρίνονταν για τη σοφία τους, για το δύσκολο έργο του εκχριστιανισμού των Σλάβων. Οι δύο αδελφοί δέχτηκαν με μεγάλη προθυμία και χαρά, θεωρώντας ότι με αυτό τον τρόπο θα υπηρετούσαν το θέλημα του Θεού και θα οδηγούσαν στο δρόμο της σωτηρίας τους λαούς των περιοχών που βρίσκονταν πάνω από τα βόρεια σύνορα της Αυτοκρατορίας.

Προκειμένου να διευκολύνουν την προσέγγισή τους προς τους λαούς αυτούς, χρησιμοποίησαν ένα νέο αλφάβητο, βασισμένο στο ελληνικό, το οποίο μπορούσε να αποδώσει τους φθόγγους της σλαβικής γλώσσας, και το οποίο εφηύρε ο Κύριλλος. Αυτό το αλφάβητο ονομάστηκε Γλαγολιτικό και επάνω σε αυτό στηρίζεται και η σημερινή Κυριλλική γραφή (που ονομάστηκε έτσι προς τιμή του Κυρίλλου) των σλαβικών εθνών. «Το πρώτο βιβλίο που μετέφρασαν οι δυο Θεσσαλονικείς αδελφοί ήταν η Αγία Γραφή– εξηγεί η δρ. Σβετλίνα Νικόλοβα, διευθύντρια του Επιστημονικού Κέντρου Κυρίλλου και Μεθοδίου στη Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών. – Στην αρχή, ενώ ήταν ακόμα στο Βυζάντιο, μετέφρασαν στα Παλαιοβουλγαρικά τις ευαγγελικές περικοπές που χρησιμοποιούνται στην εκκλησία κατά τη λατρεία.

Στη συνέχεια ακολούθησαν οι μεταφράσεις πολλών άλλων θεολογικών και λειτουργικών έργων. Μέχρι τότε στις εκκλησίες μας χρησιμοποιούταν η ελληνική γλώσσα, και στην Μεγάλη Μοραβία όπου έφεραν αργότερα τις μεταφράσεις τους – η λατινική. Αυτή είναι μια πάρα πολύ σημαντική συμβολή τους στον ευρωπαϊκό πολιτισμό, καθώς με τον τρόπο αυτό υπερασπίστηκαν το δικαίωμα του κάθε λαού να αναπτύσσει τη γλώσσα και τον πολιτισμό του τόσο για τις ανάγκες της λατρείας, όσο για εκείνες της διοίκησης και της παιδείας. Έτσι για πρώτη φορά απορρίφθηκε το τριγλωσσικό δόγμα, που κυριαρχούσε τότε, σύμφωνα με το οποίο η χριστιανική ιεροτελεστία μπορεί να τελείται μόνο στην Εβραϊκή, την Ελληνική και τη Λατινική γλώσσα.

Βέβαια, αυτή η θεωρία δεν υιοθετήθηκε ποτέ επίσημα από την Εκκλησία, αλλά στην πραγματικότητα οι κληρικοί στη Δύση συνέχεια την επέβαλαν. Χάριν ακριβώς στις προσπάθειες των Κυρίλλου και Μεθοδίου στις σλαβικές χώρες εμφανίζεται μια καινούργια γλώσσα – όχι μόνο λειτουργική, αλλά και λογοτεχνική που βασιζόταν μάλιστα σε μια ζωντανή γλώσσα, στην διάλεκτο των Σλάβων της Θεσσαλονίκης». Οι ιεραπόστολοι αδελφοί αναγκάστηκαν από τον Πάπα Aδριαvό τον Β' να προσέλθουν στη Ρώμη για να απολογηθούν. Εκεί ο Άγιος Κύριλλος υποστήριξε ότι όλοι οι λαοί, όπως και οι Σλάβοι, δικαιούνται να δοξάζουν τον Θεό και να δημιουργούν την κουλτούρα τους στην μητρική τους γλώσσα.

Ο Πάπας Aδριαvός ο Β' πείστηκε, αγίασε τα μεταφρασμένα βιβλία, ενώ σε μερικές εκκλησίες της Ρώμης τελέστηκε λειτουργία στη σλαβική γλώσσα, προς αναγνώρισή της στο χριστιανικό κόσμο. Πρόκειται για μια επιτυχημένη αποστολή των Αγίων αδελφών. Ο Κύριλλος παρέμεινε στη Ρώμη μέχρι το θάνατό του, το Φεβρουάριο του 869. Ετάφη με τιμές στον προσωπικό τάφο του Πάπα Αδριανού του Β', ενώ αργότερα μετακινήθηκε στη βασιλική του Αγίου Κλεμεντίνου στη Ρώμη, όπου και σήμερα φυλάσσονται τα λείψανά του.

Το χριστιανικό διαφωτιστικό και αποστολικό έργο συνεχίζει ο μεγαλύτερός του αδελφός Μεθόδιος, ο οποίος απεβίωσε στις 6 Απριλίου 885 ως επίσκοπος Μοραβίας. Το 1980 ο πάπας Ιωάννης Παύλος Β' κήρυξε τους Αγίους Κύριλλο και Μεθόδιο συμπροστάτες της Ευρώπης, μαζί με τον Άγιο Βενέδικτο. Οι Κύριλλος και Μεθόδιος θεωρούνται επίσης άγιοι από την Λουθηρανική και την Αγγλικανική εκκλησία.

Σύνταξη και συμπλήρωση: Αλεξέι Σταμπολώβ

Μετάφραση: Αλεξέι Σταμπολώβ

http://bnr.bg