Ας εξετάσουμε εδώ εν συντομία την ορθόδοξη διδασκαλία για την ανθρώπινη φύση όπως εκτίθεται από ένα βαθυστόχαστο ορθόδοξο συγγραφέα του δεκάτου ενάτου αιώνα, ενός αληθινού άγιου Πατέρα των τελευταίων χρόνων - του επισκόπου Θεοφάνη του Έγκλειστου (+1894). Στο βιβλίο του Τί είναι η πνευματική ζωή και πώς να προσαρμόσουμε τον εαυτό μας σε αυτή, γράφει:
Ή ανθρώπινη ζωή είναι σύνθετη και πολύπλευρη... Κάθε πλευρά έχει τις δικές της ανάγκες, τις μεθόδους, την άσκηση και την ικανοποίηση. Ό άνθρωπος ζει μόνο όταν όλα μας τα χαρίσματα βρίσκονται εν δράσει και όλες οι ανάγκες μας ικανοποιούνται. Αλλά όταν μόνο ένα μικρό μέρος αυτών των χαρισμάτων είναι σε λειτουργία και ένα μικρό μέρος των αναγκών μας ικανοποιούνται, τότε μια τέτοια ζωή δεν είναι ζωή... Ένας άνθρωπος δεν ζει με ανθρώπινο τρόπο παρά μόνο ανθρώπινη όλα σε αυτόν είναι σε λειτουργία... Κάποιος πρέπει να ζει όπως ό Θεός μας δημιούργησε και όταν δεν ζει έτσι, τότε μπορεί θαρραλέα να πει ότι δεν ζει καθόλου..
Από αυτά τα λόγια του επισκόπου Θεοφάνη κανείς μπορεί ήδη να επισημάνει ένα κοινό ελάττωμα σε όλους εκείνους πού σήμερα αναζητούν την πνευματική ζωή: Δεν είναι όλες οι πλευρές της ύπαρξης τους σε λειτουργία προσπαθούν να ικανοποιήσουν τις θρησκευτικές τους ανάγκες... χωρίς αποδοχή ορισμένων από τις άλλες (πιο συγκεκριμένα, ψυχολογικές και συναισθηματικές) ανάγκες τους, ή χειρότερα: χρησιμοποιούν τη θρησκεία για να ικανοποιήσουν αθέμιτα αυτές τις ψυχολογικές ανάγκες. Σε τέτοιους ανθρώπους ή θρησκεία είναι ένα τεχνητό πράγμα πού δεν έχει αγγίξει ακόμα τον βαθύτερο εσωτερικό τους, και συχνά κάποιο ανατρεπτικό γεγονός στη ζωή τους, ή ακριβώς ή φυσική έλξη του κόσμου, είναι αρκετό να καταστρέφει τον πλαστικό κόσμο τους και να τούς απομακρύνει από τη θρησκεία. Μερικές φορές τέτοιοι άνθρωποι, μετά από την πικρή εμπειρία της ζωής επιστρέφουν στην θρησκεία αλλά παρά πολύ συχνά χάνονται ή στην καλύτερη περίπτωση ακρωτηριάζονται και παραμένουν άγονοι»
Ό π. Σεραφείμ είδε αυτή την «πλαστική», ψεύτικη, προσέγγιση στη θρησκεία πιο παραστατικά όταν ήρθε στην Πλατίνα ένας νέος προσκυνητής, πού είχε περάσει τη ζωή του σε ένα άλλο μοναστήρι στην Αμερική, μιλώντας συνέχεια για γέροντες, ησυχαστές, την ευχή του Ιησού, τον αληθινό μοναχισμό και την ασκητική σοφία των άγιων Πατέρων. Μια ημέρα ο πατήρ Σεραφείμ τον είδε να περπατάει γύρω από τη μονή τραγουδώντας τραγούδια ρόκ, λυγίζοντας απότομα τα δάχτυλά του και χοροπηδώντας με ρυθμό. Έκπληκτος ό π. Σεραφείμ τον ρώτησε εάν σκέφτηκε ότι αυτό είναι αντίθετο με τον όλο του ενδιαφέρον για την πνευματικότητα, αλλά ό νεαρός σήκωσε μόνο τους ώμους του και απάντησε: «Όχι, δεν υπάρχει καμιά αντίφαση Οπότε θέλω την πνευματικότητα ανοίγω τον γέροντα» - εννοώντας πώς θα μπορούσε να βγάλει την κασέτα ρόκ από τον κασετόφωνο και να βάλει μία κασέτα με ένα γέροντα πού κάνει κάποια πνευματική ομιλία.
Από τον γεγονός ότι αυτός ό νεαρός χώριζε τη ζωή του αυτό τον τρόπο, ό π. Σεραφείμ κατάλαβε, πώς κάτι έλειπε στην ανάπτυξη της ψυχής του. Για να εξηγήσει τί εννοούσε ανάπτυξη, ανέφερε πάλι στο άρθρο του ένα κείμενο από τον άγιο Θεοφάνη τον Έγκλειστο:
Οι ανθρώπινες ανάγκες δεν έχουν όλες την ίδια άξια, αλλά μερικές είναι ανώτερες και άλλες κατώτερες και ή ισορροπημένη ικανοποίηση τους δίνει ειρήνη στον άνθρωπο. Οι πνευματικές ανάγκες είναι οι ανώτερες όλων και όταν ικανοποιούνται, τότε υπάρχει ειρήνη ακόμα κι ανθρώπινη οι άλλες δεν έχουν ικανοποιηθεί. Αλλά όταν οι πνευματικές ανάγκες δεν είναι ικανοποιημένες, τότε, ακόμα κι ανθρώπινη οι άλλες είναι πλήρως ικανοποιημένες, δεν υπάρχει καμιά ειρήνη. Επομένως, ή ικανοποίηση των πνευματικών αναγκών είναι τον «ένα τον όποιο είναι απολύτως αναγκαίο» (πρβλ. Λουκ. 10:42).
Όταν οι πνευματικές ανάγκες ικανοποιούνται, οδηγούν ένα άτομο στο να ιεραρχήσει και να βάλει σε αρμονία την Ικανοποίηση κάποιων άλλων αναγκών επίσης, έτσι ώστε ούτε αυτό πού δεν ικανοποιεί την ψυχή ούτε αυτό πού ικανοποιεί τον σώμα να έρχεται σε αντίθεση με την πνευματική ζωή, αλλά να τη βοηθά και τότε υπάρχει μια πλήρης αρμονία σε όλες τις κινήσεις και τις αποκαλύψεις της ζωή του. Μια αρμονία σκέψεων, συναισθημάτων, επιθυμιών εγχειρημάτων, σχέσεων, απολαύσεων. Και αυτό είναι παράδεισος
«Στις ημέρες μας», επισημαίνει ό π. Σεραφείμ, «το κύριο συστατικό πού λείπει από αυτή την ιδανική αρμονία της ανθρώπινης ζωής είναι κάτι τον όποιο μπορεί κάποιος να αποκαλέσει συναισθηματική ανάπτυξη της ψυχής. Είναι κάτι πού δεν είναι άμεσα πνευματικό, αλλά πού πολύ συχνά εμποδίζει την πνευματική ανάπτυξη. Είναι ή κατάσταση κάποιου πού, ενώ μπορεί να σκέφτεται πώς διψάει για πνευματικούς αγώνες και φτασμένη ζωή προσευχής, είναι ελάχιστα ικανός να ανταποκριθεί στην φυσιολογική ανθρώπινη αγάπη και τη φιλία γιατί» Εάν κάποιος πει αγαπώ τον Θεό, μισεί όμως τον αδελφό του είναι ψεύτης. Διότι, πραγματικά, αυτός πού δεν αγαπάει τον αδελφό του τον όποιο βλέπει, πώς μπορεί να αγαπάει τον Θεό τον όποιο δεν βλέπει;" (Α'Ίωάν. 4:20).
Σε μερικούς ανθρώπους αυτή ή ατέλεια υπάρχει ακραία μορφή, αλλά ως τάση είναι παρούσα σε κάποιο σε όλους εμάς πού έχουμε ανατραφεί μέσα στη συναισθηματικά και πνευματικά άγονη εποχή μας.
ΒΙΒΛ. Π, ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΡΟΟΥΖ. Η ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ. ΤΟΜΟΣ Γ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σας ευχαριστούμε.
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.