Ο Άγιος Νικάνορας († 7 Αυγούστου) και το μοναστήρι του στη Ζάβορδα Γρεβενών.

Ο Άϊ-Νικάνορας της Ζάβορδας (1491-1549) είναι, ως γνωστόν, ο κατ’ εξοχήν Προστάτης Άγιος των κατοίκων της Δυτικής Μακεδονίας και ιδιαίτερα των μικρών παιδιών της και των φιλόπονων και άδολων κτηνοτρόφων της. Απ’ το έτος 1534, που ο εν λόγω Θεσσαλονικιός Όσιος ήλθε, κατόπιν θεϊκής υπόδειξης κι εντολής, στην περιοχή της κι έκτισε το ξακουστό Μοναστήρι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στο όρος Καλλίστρατο (Ζάβορδα) Γρεβενών, και μέχρι σήμερα, επιτέλεσε κι επιτελεί πάμπολλα θαύματα και ευεργέτησε κι ευεργετεί ποικιλοτρόπως όλους τους Δυτικομακεδόνες Χριστιανούς. Για όλες αυτές τις ευεργεσίες του Οσίου Νικάνορα, οι ευσεβείς κάτοικοι των τεσσάρων Νομών της Δυτικής Μακεδονίας (Γρεβενών, Κοζάνης, Καστοριάς και Φλώρινας) τον θεωρούν ακαταπόνητο Βοηθό τους, τον ευγνωμονούν, τον τιμούν, και σέβονται το ιερό καθίδρυμά του (το μοναστήρι της Μεταμόρφωσης Ζάβορδας, που είναι γνωστό και ως Μοναστήρι του Άϊ-Νικάνορα).

Η Ιερά Μονή του Αγίου Νικάνορα είναι κτισμένη στο στενόμακρο πλάτωμα της κορυφής του Καλλίστρατου όρους κι έχει τη μορφή μικρής βυζαντινής καστροπολιτείας, μ’ εκτεταμένη εσωτερική αυλή και πολλές οχυρές οικοδομές ολόγυρά της. Το Καθολικό της (ο κεντρικός ναός) βρίσκεται στο μέσον της υπόψη αυλής, έχει αρχιτεκτονικό ρυθμό τρίκογχου τρουλαίου ναού αγιορείτικου τύπου και είναι αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού (πανηγυρίζει την 6η Αυγούστου). Έξω απ’ τη νότια κόγχη του αναφερόμενου Καθολικού βρίσκεται ο σεπτός τάφος του οσίου Νικάνορα, κτήτορα της Μονής, που εορτάζει στις 7 Αυγούστου, ενώ στη ΝΔ γωνία του υψώνεται επιβλητικό το κωδωνοστάσιό του. Ολόγυρα στη μεγάλη αυλή του Μοναστηριού, βρίσκονται σε κυκλική αλληλοδιαδοχή και με φρουριακή εμφάνιση οι λοιπές επιβλητικές οικοδομές της Μονής, που είναι: Ο νεόκτιστος ναός του Αγίου Νικάνορα, όπου φυλάσσεται η τίμια κάρα του, ο ναός του Αγίου Μηνά, το Ηγουμενείο, το μαγειρείο και η Τράπεζα του Μοναστηριού, ο ξενώνας, η βιβλιοθήκη, αρκετές αποθήκες και πολλοί στεγασμένοι βοηθητικοί του χώροι.

Περαίνοντας τη σύντομη αναφορά στην ιερά μονή του Οσίου Νικάνορα σημειώνουμε, ότι πρόκειται για ένα επιβλητικό μοναστηριακό συγκρότημα με φρουριακό χαρακτήρα, που βρίσκεται κτισμένο σε άκρως δυσπρόσιτη αλλά και πανέμορφη τοποθεσία, κυριολεκτικά επάνω απ’ την κοίτη του Αλιάκμονα, και το οποίο είναι πανομοιότυπο στην εμφάνιση και ισάξιο σε πνευματικότητα και προσφορά με τις χιλιόχρονες Ιερές Μονές του Αγίου Όρους. Αληθώς, η περιγραφόμενη Ιερά Μονή της Ζάβορδας αποτελεί, απ’ το έτος 1534 που ιδρύθηκε και θ’ αποτελεί εσαεί, πολύτιμη κιβωτό πνευματικών και ιστορικών θησαυρών της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας και του φιλόχριστου Ελληνικού Έθνους.

Χαιρετισμοί του οσίου Νικάνορα

Χαίρε, Καλλιστράτου του όρους το καύχημα,

χαίρε, των Σερβίων το θείον εντρύφημα.

Χαίρε, κλέος υπερθαύμαστον της Κοζάνης αληθώς,

χαίρε, άνθος το ηδύπνοον, Θεοφόρε, Γρεβενών.

Χαίρε, της Σιατίστης βοηθός και προστάτης,

χαίρε, Θεσσαλονίκης, ωραιότατος όρπηξ.

http://fos-kastoria.blogspot.com/2011/08/9-6.html