Οι ισχυροί, καταπατώντας το δίκαιο, καταδυνάστευαν τούς αδύνατους και για τον πλουτισμό τους μεταχειρίζονταν κάθε μέσο μέχρι και φόνο ακόμη.

Όπως φαίνεται από το ίδιο το βιβλίο του προφήτη (βλ. Μιχ. 1, 1), ό Μιχαίας κλήθηκε στο προφητικό αξίωμα πριν από την κατάλυση τού ισραηλιτικού βασιλείου (722/21 π.Χ.), γιατί την προφητεύει και ζούσε ακόμη στην εποχή τού βασιλιά Εζεκία (βλ. και Ίερ. 33, 18). Έτσι ό Μιχαίας είναι λίγο νεώτερος από τον Αμώς και τον Ώσηέ, σύγχρονος όμως τού Ησαΐα, αλλά και από αυτόν κάπως νεώτερος. Αυτοί οι προφήτες, Αμώς - Ώσηέ - Ησαΐας - Μιχαίας, αποτελούν την τετράδα των μεγάλων προφητών τού 8ου αιώνα.

Κατά τα παραπάνω, ό προφήτης Μιχαίας έδρασε στην ανώμαλη περίοδο του δευτέρου ημίσεως τού 8ου αιώνα, κατά την οποία συνέβησαν μεγάλες πολιτικές ζυμώσεις και πολεμικά γεγονότα. Αλλά, ενώ σοβαρά γεγονότα συνέβαιναν στην εποχή του, πού κατέληξαν και σ' αυτήν την καταστροφή τού έθνους του, όμως ό προφήτης μας δεν φαίνεται να τα θίγει. Την προσοχή του την επισύρει ή εσωτερική κατάσταση της κοινωνίας, ό έκλυτος ηθικός βίος και ή ηθική κατάπτωση. Και πραγματικά, αυτά ήταν οι αιτίες για την κατάλυση του ισραηλιτικού έθνους, και αυτά είναι τα σημεία στα όποια στρέφει το πύρινο προφητικό του κήρυγμα ό Μιχαίας γιατί, όπως και οι άλλοι προφήτες, έτσι και ό Μιχαίας πιστεύει ότι, όταν ένα έθνος δεν έχει ηθικές βάσεις, δεν μπορεί να σταθεί όρθιο, δεν μπορεί να ζήσει. Την προφητική του δράση ό Μιχαίας συνοψίζει στο να εξαγγείλει «του Ιακώβ την ασέβεια και του Ισραήλ την αμαρτία» (Μιχ. 3, 8).1

Το κήρυγμα του προφήτη

Το κέντρο στο όποιο στρέφεται το κύριο κήρυγμα του προφήτη Μιχαία αποτελεί ή ηθική και κοινωνική κατάσταση της τότε εποχής. Οι ισχυροί, καταπατώντας το δίκαιο, καταδυνάστευαν τούς αδύνατους και για τον πλουτισμό τους μεταχειρίζονταν κάθε μέσο μέχρι και φόνο ακόμη. Και ό Μιχαίας με μεγάλη δύναμη, πού την αντλεί από την ακλόνητη πίστη του στον ηθικό Θεό και τις ηθικές Του επιταγές, επιτίθεται κατά των αρχόντων καυτηριάζοντας όλο τους τον βίο, αλλά ιδιαίτερα καυτηριάζει την καταδυνάστευση και εκμετάλλευση των φτωχών και των αδυνάτων. Λέει:

1 Αλλοίμονο σ' εκείνους πού σκέπτονται την κακία

στα κρεβάτια τους και μόλις ξημερώσει την εκτελούν,

 γιατί έχουν την δύναμη στα χέρια τους.

2 Αν επιθυμούν κτήματα αρπάζουν, αν οικίες τις αποσπούν

και καταδυναστεύουν τον άνθρωπο και τα υπάρχοντα του,

τον οικοδεσπότη και το κτήμα του.

3 Σεις όμως εναντίον του λαού μου ώς εχθροί παρουσιάζεστε.

Από φιλήσυχους ανθρώπους αρπάζετε τον μανδύα και από τούς βαδίζοντας αμέριμνα αφαιρείτε το ιμάτιο.

4   Τις γυναίκες του λαού μου εκδιώκετε από τα ευτυχισμένα σπίτια τους

και από τα παιδιά αρπάζετε τα χαρούμενα δωμάτια τους.

5. Εμπρός! φύγετε, γιατί δεν είναι εδώ ό τόπος της ησυχίας σας!

Και σε άλλη πάλι προφητεία παρουσιάζει ό προφήτης πολύ παραστατικά τούς άρχοντες να κατατρώγουν τις σάρκες του λαού:

3,   Τότε είπα:

Ακούτε, σεις οι αρχηγοί του Ιακώβ,

και σεις οι άρχοντες του Ισραήλ.

Δεν είναι έργο σας

να γνωρίζετε το δίκαιο;

1 Σεις όμως μισείτε το καλό

και αγαπάτε το κακό!

2. Τρώγουν τις σάρκες του λαού μου

και αποσπούν το δέρμα του

και θραύουν τα οστά του.

Και άλλου πάλι ό προφήτης ελέγχει τούς άρχοντες όχι μόνο ότι διαστρέφουν το δίκαιο ένεκα χρημάτων, αλλά και ότι δεν διστάζουν και φόνους ακόμη να διαπράξουν για το συμφέρον τους:

3. Ακούστε, λοιπόν, αυτά αρχηγοί του οίκου Ιακώβ και εσείς οι άρχοντες του οίκου Ισραήλ. Αλλοίμονο σε 'κείνους πού αποστρέφονται το Δίκαιο και διαστρέφουν το ευθύ, οι όποιοι οικοδομούν την Σιών με αίματα και κτίζουν την Ιερουσαλήμ με αδικίες.

 Οι άρχοντες της κρίνουν δωροδοκούμενοι και οι ιερείς της προφητεύουν με πληρωμή.

Παράλληλα προς τούς άρχοντες ό Μιχαίας, όπως και οι προηγούμενοι προφήτες, πολεμάει τούς ψευδοπροφήτες, τούς οποίους θεωρεί συνυπεύθυνους της ηθικής και κοινωνικής αθλιότητας του κράτους. Αυτοί οι ψευδοπροφήτες ήταν προσκολλημένοι στην βασιλική αυλή και έλεγαν στον λαό δήθεν προφητείες, τις όποιες συνέθεταν με βάση τα συμφέροντα των αρχόντων. Έτσι, με το κύρος πού είχαν, ως νομιζόμενοι προφήτες, βοηθούσαν τούς άρχοντες στην εγκληματικότητα τους. Αυτούς τούς ψευδοπροφήτες ό προφήτης Μιχαίας τούς καλεί λαοπλάνους, εκμεταλλευτές του λαού πού τρώγουν τις σάρκες του.

3,  Τα έξης λέει ό Γιαχβέ:

Αλλοίμονο στους προφήτες, οι όποιοι παραπλανούν τον λαό μου. Αν έχουν κάτι στα δόντια τους να φάνε, έχουν ειρήνη.

Σ' εκείνον όμως πού δεν δίνει κάτι στο στόμα τους κηρύσσουν τον πόλεμο.

Ή ηθική όμως κατάπτωση δεν παρατηρείται στις ανώτερες τάξεις, αλλά και σ' αυτόν τον κυβερνώμενο λαό. Τα πάντα έχουν διαφθαρεί. Με βαθειά λύπη ό προφήτης διαπιστώνει ότι δεν υπάρχει ούτε ένας άνθρωπος με ευσέβεια και ειλικρίνεια. Και εξωτερικεύοντας την βαθειά του θλίψη παριστάνει τον εαυτό του σαν εκείνον πού ερευνά τον αγρό μετά την συγκομιδή να βρει καρπούς. Δεν υπάρχουν καρποί - ευσεβείς, δηλαδή, άνθρωποι - , γιατί μπήκαν άλλοι προηγουμένως στον αγρό και τον κατατρύγησαν. Ό προφήτης διαζωγραφίζει την όλη κατάσταση λέγοντας:

7,    Αλλοίμονο σε μένα, γιατί είμαι σαν τον συναθροίζοντα οπώρες μετά την συγκομιδή.

Καμιά σταφυλή δεν υπάρχει για να φάω, κανένα πρωτόπλαστο σύκο για να επιθυμήσει ή ψυχή μου.

2   Ό ευσεβής χάθηκε από την χώρα και δεν υπάρχει αγαθός μεταξύ των ανθρώπων. Όλοι τους ενεδρεύουν για αίματα, ό ένας κυνηγάει τον άλλο.

3 Τα χέρια τους είναι ικανά να πράξουν το κακό. Ό αξιωματούχος ζητάει πληρωμή, ό ισχυρός κρίνει κατά την επιθυμία του και ό κριτής διαστρέφει το δίκαιο.

4  Μην έχετε εμπιστοσύνη στον σύντροφο, μην εμπιστεύεστε στον φίλο,  από τον επιστήθιο φίλο σου φύλαξε την θύρα του στόματος σου.

5    Ό υιός περιφρονεί τον πατέρα και ή θυγατέρα επαναστατεί κατά της μητέρας της και ή νύφη κατά της πεθεράς της, εχθροί του άνθρωπου έγιναν οι οικείοι του.

Επειδή δε επικρατεί τέτοια ηθική και κοινωνική κατάπτωση και στα δύο βασίλεια, και στο ιουδαϊκό και στο ισραηλιτικό, όπως πληροφορούμαστε και από τους προφήτες Αμώς, Ώσηέ και Ησαΐα, ό Μιχαίας προφητεύει την καταστροφή των βασιλείων αυτών. Γιατί, όπως και οι άλλοι προφήτες, πιστεύει και αυτός ότι οι κοινωνίες και τα έθνη τότε μόνο μπορούν να ευδοκιμήσουν και να σταθούν στην ζωή, όταν στηρίζονται στους αναλλοίωτους ηθικούς νόμους, την τήρηση των οποίων έχει ό Θεός, το απολύτως ηθικό Ον. Βλέπει, λοιπόν, ό Μιχαίας στον κόσμο τιθεμένη ηθική τάξη και στην ιστορία βλέπει πάλι την θεία ενέργεια, πού τιμωρεί την παράβαση των αιωνίων ηθικών νόμων. Έτσι, προφητεύει την άφευκτη καταστροφή τού ισραηλιτικού και ιουδαϊκού βασιλείου, γιατί παρέβησαν τούς ηθικούς νόμους. Σε μια φοβερή εικόνα παρουσιάζει τον κυρίαρχο της φύσεως Θεό να κατέρχεται στην γη και να επιφέρει ό ίδιος την καταστροφή των αμαρτωλών βασιλείων:

1,2  Ακούστε όλοι οι λαοί και ακροαστείτε ή γη και το πλήρωμα της.

3 Ιδού ό Γιαχβέ βγαίνει από τον τόπο του και κατεβαίνει στις κορυφές της γης.

4  Τα όρη λειώνουν κάτω από Αυτόν και σχίζονται οι κοιλάδες

σαν τον κηρό μπροστά στην φωτιά,σαν τα νερά πού κυλίονται στην κατωφέρεια,

5  λόγω της ανομίας του Ιακώβ και λόγω της αμαρτίας του οίκου του Ιούδα.

6  Την Σαμάρεια θα μεταβάλω σε ερείπια, σε αγρό και τόπο φυτείας αμπελιών, τούς λίθους της θα κατακυλίσω στην πεδιάδα και τα θεμέλια της θα κατασκάψω,

7  γιατί από χρήματα πορνείας είναι μαζεμένα και σε χρήματα πορνείας θα μεταβληθούν.

Και τότε, λέει ό προφήτης, θα είναι ανωφελείς οι παρακλήσεις προς τον Θεό:

Τώρα θα φωνάξουν στον Γιαχβέ

Δεν θα αποκριθεί όμως σε αυτούς

Αλλά θα κρύψει το πρόσωπο Του απ` αυτούς

Γιατί επιτέλεσαν κακές πράξεις.

Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΜΙΧΑΙΑΣ ΥΠΟ ΑΡΧΙΜ. ΙΕΡΕΜΙΟΥ ΦΟΥΝΤΑ 1998