ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ ΥΠΟ ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΓΙΟΡΤΗΣ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ Η ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ ΚΑΙ ΤΟ ΙΟΥΔΑΪΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΤΗΣ ΓΙΟΡΤΗΣ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ

Μιχάλ Ντβορζάτσεκ

Κατά την ήμερα της Πεντηκοστής το Συναξάριο αναφέρει ότι αυτή ή γιορτή είχε υιοθετηθεί από τους Χριστιανούς από τα εβραϊκά βιβλία, διότι οι Ιουδαίοι, αφού ταξίδευσαν για 50 μέρες μετά το Πάσχα, υιοθέτησαν την Διαθήκη (Τορά). Εν τούτοις χάρις εις το γεγονός ότι οι Χριστιανοί ζουν και ενεργούν κατά Χριστόν τον Κύριον μας, κατά το πλήρωμα του χρόνου, το καθετί πληρούται με την ανώτερη αίσθηση, το καθετί αποκαλύπτει τη βαθύτερη διάσταση των μυστηρίων τού θεού, και το καθετί - διαφορετικά από την Παλαιά Διαθήκη - αποκτά το σωστό και πλήρες νόημα του. Έτσι οι Χριστιανοί μπορούν να πουν ότι δεν έχουν υιοθετήσει μόνο τις πλάκες τού Νόμου πού λήφθηκαν από το Μωυσή αλλά αυτό πού είναι το πιο σημαντικό, έχουν υιοθετήσει αυτό τούτο το Άγιο Πνεύμα, τον Παράκλητο των ψυχών μας, πού οδηγεί τον κάθε ένα στο πλήρωμα της αληθείας, δωρίζει τον «Νόμο» της πνευματικής αναγέννησης και εγκαθιδρύει ότι είναι ευάρεστο στον θεό.

Ό ελληνικός όρος Πεντηκοστή σημαίνει την γιορτή της Παλαιάς Διαθήκης, πού στα εβραϊκά καλείται Σαβουότ, κυριολεκτικά γιορτή των εβδομάδων Το όνομα αυτό καθεαυτό προέρχεται από την εντολή να μετρούν εφτά εβδομάδες από τη δεύτερη μέρα τού Πεσάχ (Πάσχα) πού εκκαλείτο Ομέρ και να γιορτάζουν την πεντηκοστή μέρα σαν «ιερή μέρα» (δες Δευιτ. κγ' 15-16, Δευτερ. ις' 9-10). Σύμφωνα με μια παλαιά παράδοση, ό Μωυσής είχε πάρει τις Δέκα Εντολές και το Νόμο στο όρος Σινά κατά την πεντηκοστή μέρα μετά την αναχώρηση από την Αίγυπτο. Μαζί με το Πάσχα και τη γιορτή της Σκηνοπηγίας (Σουκότ) ή γιορτή Σαβουότ ανήκει στις τρεις προσκυνηματικές γιορτές, πού ήταν κατά τη διάρκεια της υπάρξεως τού Ναού υποχρέωση των Ιουδαίων να ταξιδεύσουν στα Ιεροσόλυμα και να κάνουν τις πρέπουσες θυσίες.

Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ ΤΩΝ ΓΕΝΝΑΙΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ

«Και εν τω συμπληρούσθαι την ημέραν της Πεντηκοστής ήσαν άπαντες ομού επί το αυτό...» (Πράξ. β' 1). Και ακριβώς την ήμερα αυτή ό Κύριος στέλλει το Άγιο Πνεύμα το όποιο είχε υποσχεθεί με σκοπό να εμφανισθεί αυτό το θαυμαστό γεγονός σε πολλούς ανθρώπους - ας μη ξεχνούμε ότι ή Ιερουσαλήμ ήταν γεμάτη τότε από Ιουδαίους από όλα τα έθνη τού κόσμου, όπως αναφέρεται σε μας από τις Πράξεις των Αποστόλων, το Άγιο Πνεύμα κατήλθε επί τούς Αποστόλους υπό τη μορφή δυνατού άνεμου (βιαίας πνοής) υπό τη μορφή χωρισμένων γλωσσών σαν φωτιά (γλώσσαι ωσεί πυρός). Αυτές οι έκτακτες εκδηλώσεις της δυνάμεως τού Θεού «εκάθισεν εφ ένα έκαστον αυτών» «και επλήσθησαν πάντες Πνεύματος Αγίου και ήρξαντο λαλείν ετέραις γλώσσαις» (δες Πράξ. β' 1-4). Σ' αυτό πού συνέβηκε εδώ, ή ομοψυχία όλων των Αποστόλων έπαιξε βασικό ρόλο, διότι όλοι οι Απόστολοι είχαν διδαχθεί και καθοδηγηθεί από τον ίδιο τον Χριστό για να υιοθετήσουν το πνεύμα της ομοψυχίας, αδελφότητας και κοινότητας της 'Ορθόδοξης πίστης και ζωής.

 Ό ιερός Θεοφύλακτος Βουλγαρίας γράφει ότι ή Χάρις εδόθη σε μας την ήμερα κατά την οποία επίσης ό Νόμος εδόθη, ακριβώς όπως ό Χριστός θυσίασε τον εαυτό του για τη δική μας σωτηρία την ήμερα της θυσίας τού αμνού.

Κατά το χρόνο της καθόδου τού Αγίου Πνεύματος στο υπερώο της Σιών βρίσκονταν μαζεμένα 120 περίπου άτομα, έκτος των Αγίων Αποστόλων και της Αγίας Θεοτόκου. Ο Άγιος Ιωάννης ό Χρυσόστομος παρατηρεί ότι οι χωρισμένες γλώσσες της ευεργετικής φωτιάς κάθισαν «όχι μόνο στους 12 Αποστόλους αλλά σε όλα τα 120 άτομα» και προσθέτει λίγο αργότερα: Ο Απόστολος Πέτρος, όχι παράλογα, θυμήθηκε τότε την προφητεία τού προφήτη Ιωήλ: «και έσται εν ταις έσχάταις ημέραις λέγει ό Θεός, εκχεώ από τού Πνεύματος μου επί πάσαν σάρκα και προφητεύσουσιν οι υιοί υμών και αι θυγατέρες υμών και οι νεανίσκοι υμών οράσεις όψονται και οι πρεσβύτεροι υμών ενύπνια ένυπνιασθήσονται». Τα γεγονότα πού ακολούθησαν την κάθοδο τού Αγίου Πνεύματος ήταν αληθινά και ταυτοχρόνως άνευ προηγουμένου εκδηλώσεις της δυνάμεως τού Θεού. Υπό την επίδραση τού πρώτου κηρύγματος τού Αποστόλου Πέτρου ολόκληρα πλήθη κόσμου έλαβον το βάπτισμα κι έγιναν μέλη της Εκκλησίας της Καινής Διαθήκης. 

Το Αγιον Πνεύμα έχει καρποφόρα επίδραση σε όλα, όλα τα δωρίζει, όλα τα καλά και όλα από τη θεία φύση βρίσκουν πηγή αυτό, είναι ή αιτία να γίνονται οι άνθρωποι υπηρέτες τού Θεού, οι αγράμματοι διδάσκονται από τη σοφία τού Θεού και οι ψαράδες αποκαλύπτονται στον κόσμο σαν θεολόγοι...» Ευλογητός ει Χριστέ ό Θεός ημών ό πανσόφους τούς αλιείς άναδείξας καταπέμψας αύτοίς το Πνεύμα το Άγιον και δι' αυτών την οίκουμένην σαγηνεύσας, φιλάνθρωπε δόξα σοι».

Ο Άγιος Ιωάννης ό Χρυσόστομος γράφει για τη δύναμη τού κηρύγματος τού Αποστόλου Πέτρου τα έξης: «Και αυτός (ό Πέτρος) ό όποιος μέχρι την εποχή εκείνη ασχολείτο με έργα γύρω από τη λίμνη ξεπέρασε όλους τούς σοφούς τού κόσμου τούτου σαν να πολεμούσε εναντίον βουβών ψαριών. Μάλιστα στ' αλήθεια κέρδισε νίκη έπ' αυτών όπως ό επιδέξιος ψαράς κερδίζει πάνω στα βουβά ψάρια».

Ή πρώτη Εκκλησία της Ιερουσαλήμ σύντομα πολλαπλασιάστηκε από περισσότερους από τρεις χιλιάδες πιστούς κι αυτός ό αριθμός συνέχισε να αυξάνει περισσότερο. 'Από τότε ή Εκκλησία του Χριστού ξεκίνησε το νικηφόρο ταξίδι της μέσα στην ανθρώπινη ιστορία.

Η ΠΑΝΙΣΧΥΡΗ ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ

Ή κάθοδος του Αγίου Πνεύματος στους Αποστόλους διήρκεσε μόνο λίγες στιγμές κι άλλαξε ριζικά τις ζωές πολλών εκατομμυρίων ανθρώπων. Πώς εξηγούν αυτό το ιερό γεγονός οι Άγιοι Πατέρες; Ό θόρυβος από τον ουρανό, κατ' αυτούς, συμβόλιζε τον τόπο όπου ό Σωτήρ, λίγο χρόνο προηγουμένως είχε αναληφθεί. Ένας αληθινός Παράκλητος, του οποίου ό κύριος σκοπός ήταν να εισαγάγει τούς Αποστόλους στην πλήρη αλήθεια ήταν τώρα σταλμένος από τον ουρανό στη γη. Ή εμφάνιση του ως δυνατού άνεμου έδειχνε τον ένα και αυτόν Κύριο, ό όποιος με την παρουσία του περικύκλωσε κάποτε το βουνό Σινά υπό παρόμοια θαυμαστές περιστάσεις. Το γεγονός ότι γλώσσες φωτιάς κάθισαν πάνω σ' ένα έκαστον των πιστών σήμαινε το βάπτισμα του Αγίου Πνεύματος, για το οποίο οι Απόστολοι είχαν διδαχθεί από τον Χριστό (Ίων. γ' 5). Οι γλώσσες «ωσεί πυρός» κατέβηκαν πάνω στα κεφάλια διότι το κεφάλι είναι το πολυτιμότερο τμήμα του ανθρώπινου σώματος.

 Ή φωτιά συμβολίζει την ευγένεια και την χάρη του ελέους του Θεού. Οι χωρισμένες γλώσσες ανήγγειλαν το κήρυγμα του Ευαγγελίου στον κόσμο και προς τα διάφορα έθνη. Ή πολλαπλότητα των γλωσσών πού κάποτε έγινε ή τιμωρία της Βαβέλ για την περηφάνια της (Γεν. ια' 7) γίνεται τώρα το μέσο της ενοποιήσεως όλων των εθνών, βασισμένη στην εύαγγελισθείσα διδασκαλία του Κυρίου, την εν Χριστώ ζωήν και τα δώρα του Αγίου Πνεύματος.

Ή φωτιά αντιπροσώπευε πανίσχυρη δύναμη, πλήρη χάριτος, μέσω της οποίας κάθε Απόστολος πήρε ως δώρα διάφορα πνευματικά χαρίσματα τη στιγμή εκείνη ήταν ιδιαίτερα το καλούμενο ομιλία σε γλώσσες (γλωσσολαλιά). Δεν είναι θαυμαστό οι σχεδόν αγράμματοι Απόστολοι, ως επί το πλείστον απλοϊκοί ψαράδες της Γαλιλαίος, ξαφνικά μίλησαν διαφορετικές γλώσσες και δίδασκαν τούς μορφωμένους φαρισαίους κι όλο τον κόσμο, διανέμοντας την μαρτυρία του Χριστού σε Ιουδαίους, Πάρθους, Έλαμίτες, Ρωμαίους... «Πάρθοι και Μήδοι και Έλαμίται και οι κατοικούντες την Μεσοποταμία, Ίουδαία τε και Καππαδοκία, Πόντο και την Ασία, Φρυγία τε και Παμφυλία, Αίγυπτο και τα μέρη της Λιβύης της κατά Κυρήνην και οι παρεπιδημούντες Ρωμαίοι» (Πράξ. β' 9-10). Σε συντομία αυτό το κήρυγμα απευθυνόταν σε όλα τα έθνη πού ήταν μαζεμένα στην Ιερουσαλήμ «από παντός έθνους των υπό τον ούρανόν» (Πράξ. β' 5).

θα ήταν σοβαρό λάθος να νομίσουμε ότι οι Απόστολοι, μιλώντας γλώσσες, σήμαινε ότι έβγαζαν ακατάληπτες κραυγές πού αντανακλώνται  σε πολλά μέλη των σημερινών θρησκευτικών αιρέσεων (Πεντηκοστιανών). 

Οι Άγιοι Απόστολοι ούτε ήσαν δαιμονισμένοι, ούτε σε ασυνήθιστη κατάσταση ύπνωσης. Όπως υπογραμμίζεται από τον αρχιμανδρίτη Γεώργιο Γρηγοριάτη, όντως (οι Απόστολοι) ομιλούσαν αληθινές υπάρχουσες γλώσσες «όχι σε οποιεσδήποτε γλώσσες αλλά στις γλώσσες εκείνων πού βρισκόντουσαν στην Ιερουσαλήμ και δεν καταλάβαιναν Εβραϊκά, κι έτσι αυτοί οι άνθρωποι μπορούσαν να ακούσουν για τα μεγαλεία τού Θεού και να πιστέψουν στον Κύριο».

Η ΑΓΙΑΖΟΥΣΑ ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ ΑΠΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ

Ή βασική αλήθεια πού έχει αποκαλυφθεί σε μας κατά το γεγονός της καθόδου τού Αγίου Πνεύματος στους Αποστόλους είναι ή αλήθεια για την Αγία Τριάδα. Ολόκληρη ή Θεολογία στηρίζεται πάνω στην αλήθεια αυτή, όπως και ολόκληρη ή πνευματική, λειτουργική και προσευχητική ζωή των πιστών και της αγίας μας Εκκλησίας. Στο Σύμβολο της πίστεως ομολογούμε ότι πιστεύουμε εις ένα Θεόν τον Πατέρα, εις ένα Κύριον Ίησούν Χριστόν, τον Υίόν τού Θεού και εις ένα Πνεύμα Άγιον, το Κύριον, το ζωοποιόν, το έκ τού Πατρός έκπορευόμενον. Όλα τα έργα τού Θεού προέρχονται από τον Θεό Πατέρα ως την πηγή των πάντων, πού λαμβάνουν χώραν δι' Υιού και όλοκληρώνονται εν Άγίω Πνεύματι. 

Αυτό γίνεται και στην περίπτωση τού έργου της σωτηρίας μας πού προέρχεται από τη θέληση τού Πατέρα, πού εκτελείται από τον Υιό και γίνεται κτήμα μας εν Άγίω Πνεύματι. Έτσι έχουμε παραλάβει τη διδασκαλία για την Αγία Τριάδα από τον ίδιο το Σωτήρα, καταγράφηκε στην Αγία Γραφή από τούς Αγίους Ευαγγελιστές, κηρύχθηκε από τούς διδασκάλους ολόκληρης της Εκκλησίας -τούς Αγίους Πατέρες και τις επτά Οικουμενικές Συνόδους.

 Οποιαδήποτε άλλη διδασκαλία για την Αγία Τριάδα έχει απορριφθεί από την Εκκλησία σαν λανθασμένη. Από την ήμερα της μυστηριώδους κι εορταστικής ημέρας της Πεντηκοστής το Άγιο Πνεύμα ενεργεί στην Εκκλησία, ή οποία είναι «στύλος και εδραίωμα της αλήθειας» (Α' Τιμ. γ' 15) και είναι παρόν σε κάθε μέλος της. Το Άγιο Πνεύμα αγιάζει, οδηγεί από αλήθεια σε αλήθεια καθαιρεί, αναγεννά, θεραπεύει, δυναμώνει, προσεύχεται για όλους και με όλους, οικοδομεί την Εκκλησία τού Θεού επί της γής και δημιουργεί τις προϋποθέσεις της συμμετοχής μας στη ζωή με τον Θεό στην αιωνιότητα

Ό Άγιος Βασίλειος ό Μέγας πού έγραψε τη διδασκαλία του για το Άγιο Πνεύμα στο έργο του πού αποκαλείται «Περί τού Αγίου Πνεύματος» εισηγείται τη σημασία τού τρίτου Προσώπου της Αγίας Τριάδας ως εξής: «Προς αυτό έχουν στραφεί όλα όσα χρειάζονται αγιασμό. Αυτό ποθούν όλα όσα ζουν με αρετή σαν να ποτίζονται από την άνωθεν πνοή του και να βοηθούνται στο δικό τους και φυσικό σκοπό. Τελειοποιεί τα άλλα το ίδιο όμως δεν έχει καμιά έλλειψη... Είναι ή πηγή του αγιασμού... φως νοητό παρέχοντας μας από τον εαυτό του σε κάθε Λογικό όν ένα φως άπλετο για την εύρεση της αλήθειας...» Οι Άγιοι Απόστολοι «επλήσθησαν Πνεύματος Αγίου» και απέβησαν θαυματουργοί και φωτιστές και τοιουτοτρόπως πλήρωσαν τον κόσμον με το Άγιο Πνεύμα, μέσω του οποίου δεν θα παύσουν ποτέ να μεταφέρουν όλο τον κόσμο προς τον θεό μέσω των μεσιτειών τους».

Μετάφραση: ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΥΡΙΑΚΟΥ

ΒΙΒΛΙΟΓ. ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΕΥΧΟΣ 97.