Συνέντευξη με τον Καθηγητή του Ορθόδοξου Θεολογικού Ινστιτούτου του Αγίου Σεργίου, πρωθιερέα Νικόλαο Τσερνοκράκ.

Συμπάθεια με αγάπη

Το Ορθόδοξο Ινστιτούτο του Αγίου Σεργίου στο Παρίσι, κρύφτηκε μέσα στις αυλές της αρκετά άθυμης οδού, rue de Crimée. Αλλά μόλις μπει κανείς στην πύλη, που βρίσκεται το San Serge η μεγάλη και πολύβουη πόλη φαίνεται ανύπαρκτη. Εκπληκτική ειρήνη και απόκοσμη σιωπή. Παλιά κτίρια. Φθαρμένα σκαλοπάτια. Δικέφαλοι αετοί στις πόρτες του ναού. Και δεν υπάρχει κανένα αίσθημα μούχλας ή μελαγχολικών παλιών καιρών. Ζωντανό, ζεστό αίσθημα πραγματικής,οχι χαμένης, χαρούμενης πίστης. Παρουσιάζουμε στους αναγνώστες της πύλης «Bogoslov.Ru» συνέντευξη με τον Καθηγητή του Ορθόδοξου Θεολογικού Ινστιτούτου του Αγίου Σεργίου, πρωθιερέα Νικόλαο Τσερνοκράκ.
Πάτερ Νικόλαε, πείτε μας λίγα πράγματα για το πώς οικοδομείται η θρησκευτική εκπαίδευση στη Γαλλία. 

Από τις αρχές του ΧΧ αιώνα στη Γαλλία η Εκκλησία είναι χωρισμένη από το κράτος. Και γι αυτό είναι χωρισμένα από το κράτος και όλα τα θρησκευτικά σχολεία. Σήμερα, τα θεολογικά σχολεία και κολλέγια έχουν το καθεστώς των ιδιωτικών σχολείων. Αλλά υπάρχουν ορισμένα ιδρύματα που αλληλεπιδρούν με την κυβέρνηση, με το Υπουργείο Παιδείας, και ως εκ τούτου έχουν λάβει το κρατικό καθεστώς. Για παράδειγμα, το Ινστιτούτο μας- San Serge είναι αναγνωρισμένο από το Υπουργείο Παιδείας ως ένα ελεύθερο τριτοβάθμιο ίδρυμα. Το Υπουργείο μας βοηθά ακόμη και οικονομικά. Αλλά ταυτόχρονα είμαστε εντελώς ελεύθερο σχολείο και μπορούμε να αναπτύξουμε το δικό μας πρόγραμμα σπουδών ανεξάρτητα.

Δηλαδή, δεν σας ορίζουν πώς και τί να διδάξετε;

Όχι. Όμως, ήδη,για τρία χρόνια, έχουμε υπογράψει μια συμφωνία με το Υπουργείο, όπου μας ζητούν να αναφέρουμε σχετικά με τον αριθμό των φοιτητών που έχουμε, από ποιές χώρες προέρχονται, τι επίπεδο εκπαίδευσης έχουν. Αυτό γίνεται για να μπούν όλα τα ιδιωτικά σχολεία σε ένα είδος εθνικού κρατικού καταλόγου. Αλλά η θεολογική σχολή μας είναι το μόνο θρησκευτικό σχολείο υπο κρατικό καθεστώς.

Πείτε μας λίγο για το ίδιο το Ινστιτούτο.

Το Ινστιτούτο του Αγίου Σεργίου άνοιξε το 1925 και μετά από 2 χρόνια έλαβε κρατικό πιστοποιητικό τριτοβάθμιας θεολογικής σχολής στη Γαλλία.

Στην ιστορία του ινστιτούτου υπάρχουν τρεις περίοδοι. Πρώτη,από το 1925 έως το 1950, όταν εδώ εργάστηκε η ελίτ των Ρώσων Ορθόδοξων θεολόγων, φιλοσόφων και θρησκευτικών ηγετών, όταν εδώ σπούδαζαν οι μαθητές του πρώτου κύματος της μετανάστευσης. Αυτοί συνέχισαν να αναπτύσσουν την ορθόδοξη θρησκευτική σκέψη και την παράδοση των παλαιών ρωσικών ακαδημιών – της Μόσχας, του Καζάν,του Κιέβου. Ακριβώς έτσι δημιουργήθηκε και το πρόγραμμα σπουδών. Στην πραγματικότητα, ήταν ένα θεολογικό σχολείο, αλλά δεν ονομαζόταν ούτε σεμινάριο ούτε ακαδημία. Οι παλιοί καθηγητές επέλεξαν το όνομα «ινστιτούτο», ίσως στη μνήμη του θεολογικού Ινστιτούτου, το οποίο άνοιξε στις αρχές της δεκαετίας του 20 στην Αγία Πετρούπολη, αλλά στη συνέχεια, φυσικά, έκλεισε. Συνέβη ότι εκείνη την εποχή, όταν όλα τα θρησκευτικά σχολεία στη Ρωσία έκλεισαν, άνοιξε το ινστιτούτο μας. Εδώ συνέχισε η θεολογική δημιουργικότητα ... Μετά από την δεκαετία του 50 ήρθε η δεύτερη γενιά καθηγητών.

Από πού ήρθε αυτή η γενιά;

Τότε η ρωσική μετανάστευση ήταν πολύ ισχυρή. Για παράδειγμα, ο πατέρας Αλέξιος Κνιάζεφ, ο οποίος ήρθε στην Γαλλία αγόρι δέκα ετών, αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή, τη Σχολη Θεολογίας και δίδαξε σε μάς, στη συνέχεια έγινε πρύτανης. Αυτή ήταν η δεύτερη γενιά. Ζήσαμε με αναμνήσεις, παραδόσεις σχετικά με το πώς ήταν οι παλιοί καθηγητές. Ακόμα κι αν δεν τους είχαμε δει ζωντανούς, τους αναγνωρίζουμε αμέσως στις φωτογραφίες, γνωρίζουμε γι 'αυτούς, για τους χαρακτήρες τους. Είχαμε μια τόσο ζωντανή διαδοχή μέσω της δεύτερης γενιάς. Συνεχίζοντας την ανάπτυξη της Ορθόδοξης θεολογικής σκέψης, το ινστιτούτο έχει ξεκινήσει ένα διάλογο με τα άλλα χριστιανικά δόγματα. Κατ 'αρχάς,με τους Προτεστάντες, ως τους πιο ανοιχτούς, και στη συνέχεια με τους Αγγλικανούς και Καθολικούς. Τότε το Ινστιτούτο είχε την δική του αποστολή - να φέρει σε επαφη τη Δύση με το ορθόδοξο δόγμα, τη θεολογία και τον πολιτισμό.


Έτσι ήταν μέχρι το 1974-1975. Η γενιά μου ήταν η τελευταία από αυτές που άκουσε όλες τις διαλέξεις στα ρωσικά. Μόνο ένας καθηγητής,ο Olivier Clement, φοιτητής του Βλαντιμίρ Λόσσκι, που καταλάβαινε και διάβαζε, όμως δεν μιλούσε Ρωσικά, δίδαξε στα γαλλικά.

Τώρα αρχίζει να λειτουργεί τρίτη ή ακόμη και τέταρτη γενιά. Και αυτό είναι κάτι νέο: άνοιξαν Ορθόδοξα σχολεία σε πολλές χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης,εκεί εμφανίστηκε η δική τους θεολογική εκπαίδευση. Σήμερα, το Ινστιτούτο μας δέχεται φοιτητές όχι μόνο από τη Ρωσία, έχουμε φοιτητές από διάφορες χώρες, υπάρχουν άνθρωποι από την Αφρική, τη Μέση Ανατολή, τη Συρία, την Αιθιοπία ( πρόσφατα πήραμε μια μοναχή από την Αίγυπτο) και, φυσικά, από την Ανατολική Ευρώπη.

Πώς οργανώνεται το πρόγραμμα σπουδών;

Ήδη περισσότερα από 10 χρόνια, έχουμε ενταχθεί στη σύμβαση της Μπολόνιας. Έτσι, έχουμε τους τρεις κύκλους - προπτυχιακό, μεταπτυχιακό και διδακτορικό. Αν το προσαρμόσουμε στο ρωσικό σύστημα, για μένα είναι σχεδόν προ-επαναστατικό. Και αυτό δεν είναι μόνο διδασκαλία ех catedra, αλλά και μια προσπάθεια για να μάθουμε τους φοιτητές να εργάζονται αυτοτελώς.
Έχουμε την ημερήσια σπουδή και την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Έχουμε περίπου 200 άτομα, χωρίς να υπολογίζονται οι σπουδαστές χωρίς καθημερινή φοίτηση. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση υπάρχει στα ρωσικά και στα γαλλικά.

Σήμερα, πολλοί καθηγητές του Ινστιτούτου δεν μιλούν στα ρωσικά.Τελος, έχουμε καθηγητές που ήρθαν από την Ελλάδα, την Ολλανδία, τη Γιουγκοσλαβία, την Αμερική.

Ποια μαθήματα διδάσκονται στο Ινστιτούτο του Αγίου Σεργίου;

Κλασικά: είναι η Παλαιά και η Καινή Διαθήκη, η ιστορία της Εκκλησίας, το δόγμα των Πατέρων της Εκκλησίας, Λειτουργική θεολογία, η ιστορία της Δυτικής Εκκλησίας, οι αρχαίες γλώσσες - Εβραϊκά και Ελληνικά, ποιμαντική θεολογία, εικονολογία, η ιστορία της Ρωσικής Εκκλησίας, η ιστορία της ρωσικής φιλοσοφίας, ασκητική και δογματική θεολογία, κανονικό δίκαιο, μεθοδολογία, ηθική θεολογία.Στην εποχη του ο πατήρ Αλέξιος Κνιάζεφ δίδαξε ένα ειδικό μάθημα – τη διδασκαλία για την Παναγία. Πρόσφατα, έχουμε συμπεριλάβει στο πρόγραμμα σπουδών τη βυζαντινή εκκλησιαστική μουσική –ένα μάθημα που σχετίζεται με τη σκέψη και την κατανόηση της εκκλησιαστικής μουσικής.

Και ποια μαθήματα είναι προτιμώμενα;

Οι παλιοί καθηγητές από την αρχή δούλευαν πολύ στον τομέα της ανάπτυξης της λεγόμενης «νεο-πατερικής σύνθεσης», γι αυτό το σχολείο μας είναι πολύ δεμένο με τους πατέρες της Εκκλησίας. Μπορούμε να πούμε ότι στο επίκεντρο του προγράμματός μας είναι οι Πατέρες της Εκκλησίας και η λειτουργική θεολογία, την οποία ανέπτυξαν οι παλιοί καθηγητές αρχίζοντας από τον πατέρα Κυπριανό Kern, τον πατέρα Νικόλαο Afanasiev, τον Πατέρα Αλέξανδρο Σμέμαν. Έχουμε τώρα ένα νέο καθηγητή που ασχολείται με αυτό το θέμα είναι ο Ανδρέας Λόσσκι. Ο πατήρ Νικόλαος Οζόλιν ανέπτυξε μια ολόκληρη θεωρία για την εικονολογία - είναι ένα βήμα από την ιστορία της τέχνης στην εικόνα, στην κατανόηση του τί θέση έχει η εικόνα στην ανάπτυξη της Ορθόδοξης θεολογικής σκέψης. Πιστεύουμε ότι πολύ σημαντική είναι και η δογματική θεολογία. Σ’ αυτά τα μαθήματα έχουμε δική μας άποψη. Επιμένουμε, επίσης, να μελετούν οι φοιτητές μας επιμελώς την ελληνική γλώσσα, γιατί χωρίς αυτήν, είναι δύσκολο να ασχολούνται με τη θεολογία.

Πού μένουν οι φοιτητές; 

Έχουμε ένα μικρό οικοτροφείο, όπου μένουν περίπου 20 άνθρωποι, μόνο τα αγόρια. Άλλα -και τα αγόρια και τα κορίτσια – μένουν στην πόλη όπου ο καθένας μπορεί.

Ποιες διακονίες κάνουν οι φοιτητές;

Δεν είμαστε πολύ αυστηροί, γι αυτό δεν υπάρχουν ιδιαίτερες διακονίες έκτος από το να στρώσουν το τραπέζι ή να καθαρίσουν τα δωμάτιά τους.

Η εκπαίδευση είναι με πληρωμή;

Ναι. Είμαστε ιδιωτικό σχολείο,πίσω από μας δεν υπάρχει μια πλούσια εκκλησία, ούτε χορηγοί. Και ζούμε περισσότερο ιδεολογικά παρά υλικά. Και το γεγονός ότι υπάρχουμε είναι ενα σταθερό θαύμα.

Τι χρειάζεται για να μπει κανείς στο Ινστιτούτο σας; Ποιες είναι οι απαιτήσεις σας;

Η πρώτη απαίτηση -να είσαι έξυπνος. Αλλά, σοβαρά, πρέπει να θέλει κανείς να ασχολείται με τη θεολογία, και είναι απαραίτητο, δυστυχώς, να γνωρίζει τη γαλλική γλώσσα, γιατί η διδασκαλία γίνεται στα γαλλικά. Και κάτι άλλο: το Παρίσι, όπως προσέξατε, δεν είναι φθηνή πόλη. Ως εκ τούτου, πρέπει να έχετε κάποια μέσα διαβίωσης. Μερικές φορές βοηθούμε τους φοιτητές, αλλά αυτό είναι πολύ λίγο.

Υπάρχουν εισαγωγικές εξετάσεις;

Ναι, υπάρχει μια τυπική εξέταση για να δοκιμάσουμε τις γενικές γνώσεις. Επίσης εξετάζουμε το φάκελο των φοιτητών να μάθουμε τί μελετούσε το άτομο και τί επίπεδο εκπαίδευσης έχει.

Και τα όρια ηλικίας;

Δεν έχουμε περιορισμούς. Μπορείτε να μπείτε και μετά από τα 40, και μετά τα 50. Οπότε μπορείτε να εγγραφείτε (γελά).

Πόσοι φοιτητές τελειώνουν το Ινστιτούτο μέχρι τέλος; 

Πέρυσι είχαμε περίπου 20 αποφοίτους: περίπου 10 προπτυχιακούς και ακόμα τόσους μεταπτυχιακούς.Δεν είναι πολλοί, αλλά για μάς - αρκετοί.

Και τι είδους σχέση υπάρχει μεταξύ διδασκόντων και φοιτητών;

Πολύ χαριτωμένη, όπως με σας. Το σχολείο είναι μικρό και οι σχέσεις εξαρτώνται περισσότερο από τους καθηγητές. Υπάρχουν πιο αυστηροί, όπως έχετε στη Ρωσία, υπάρχουν και όχι τόσο αυστηροί. Αλλά η ατμόσφαιρα είναι οικογενειακή.

Και αν οι φοιτητές είναι υποχρεωμένοι να συμμετέχουν σε θρησκευτικές τελετές;

Απαιτούμε από τους σπουδαστές να πηγαίνουν στις ακολουθίες. Διατηρήσαμε στις ακολουθίες την εκκλησιαστική- σλαβική γλώσσα, διότι να διδάσκουμε γαλλικά είναι πιο εύκολο από το να προσευχόμαστε. Έτσι, ακόμη και οι φοιτητές που δεν καταλαβαίνουν σλαβικά, πάνε και ακούνε την προσευχή.Τελούμε καθημερινές ακολουθίες- το πρωί, το βράδυ, όπως ακριβώς γίνεται στις ρωσικές θεολογικές σχολές.

Υπάρχουν άλλα θρησκευτικά σχολεία στη Γαλλία;

Περίπου 5 χρόνια πριν, κοντά στο Παρίσι άνοιξε Ρωσική Ορθόδοξη Ιερατική Σχολή. Είναι ένα είδος κέντρου, όπου υπάρχουν μαθήματα για τους φοιτητές, μετά από τα οποία μπορούν να υποστηρίξουν μεταπτυχιακές και διδακτορικές εργασίες σε διάφορα πανεπιστήμια. Έχουμε καλές σχέσεις με τη Σχολή, διδάσκω εκεί και είμαι φίλος με όλους.

Όσον αφορά τα καθολικά σχολεία, στη Γαλλία, είναι πολλά. Στο Καθολικό Πανεπιστήμιο υπάρχει οικουμενικό Ινστιτούτο, όπου οι καθηγητές μας διδάσκουν ορθόδοξη θεολογία. Εκεί σπουδάζουν φοιτητές από διάφορες χώρες, οι οποίοι μερικές φορές δεν ξέρουν τίποτα για την Ορθοδοξία. Και αυτό μας δίνει την ευκαιρία να τους γνωρίσουμε την ορθόδοξη θεολογία. Μερικοί φοιτητές του Οικουμενικού Ινστιτούτου ακόμα γράφουν μεταπτυχιακές εργασίες μαζί μας. Μερικές φορές διοργανώνουμε σεμινάρια και διαλέξεις σε μας, έτσι πέρυσι, για παράδειγμα, είχαμε σεμινάριο για την Παλαιά Διαθήκη, για τη μετάφραση των Εβδομήκοντα, όπου οι Ορθόδοξοι και οι Προτεστάντες γνώριζαν λεπτομέρειες της μετάφρασης των Εβδομήκοντα σε σχέση με τα Μασοριτικά κείμενα.
Ο καθένας ξέρει το San Serge ως ρωσικό Θεολογικό Ινστιτούτο, ως κέντρο της ρωσικής θεολογικής σκέψης, το οποίο κατά τα χρόνια των διωγμών στην Εκκλησία στη Ρωσία αναπτύχθηκε στη Γαλλία και σε όλο τον Ορθόδοξο κόσμο.


Πάτερ Νικόλαε, πώς οικοδομούνται οι σχέσεις με τις ρωσικές θεολογικές σχολές:με τις Θεολογικές Ακαδημίες της Μόσχας και της Αγίας Πετρούπολης;

Όταν ήμουν πέρυσι στη Θεολογική Ακαδημία της Μόσχας, υπογράψαμε μια συμφωνία συνεργασίας. Μια τέτοια συμφωνία είχαμε πριν από πολύ καιρό και με το Πανεπιστήμιο του Αγίου Τύχωνα. Όταν είναι δυνατόν, καλούμε καθηγητές από τη Ρωσία στα συνέδρια,αυτοί καλούν εμάς. Σχεδόν κάθε χρόνο πάμε στη Ρωσία.

Πώς αξιολογείτε τώρα την κατάσταση στη Ρωσία;

Δεν μπορώ να πω τίποτα, γιατί αγαπώ πολύ τη Ρωσία. Θα πω μόνο ένα πράγμα: η Ρωσική Εκκλησία αρχίζει να περπατάει σαν παιδί. Για να μην πέσει κάτω το παιδί πρέπει να του δώσει κανείς ένα χέρι, ή τουλάχιστον ένα δάχτυλο. Αν κριτικάρουμε κάτι πρέπει να βασιζόμαστε σε συγκεκριμένες καταστάσεις. Αλλά αυτό δεν είναι το στυλ μου, εγώ δεν θα τολμούσα να εκφράσω μια κοινή κριτική, γιατί αυτό δεν έχει νόημα. Ξέρετε, έχω μεγάλη συμπάθεια για τη Ρωσία. Αλλά συμπάθεια στα ελληνικά, είναι η συμπόνια. Συμπάθεια για όλα όσα συμβαίνουν στη Ρωσία. Συμπάθεια με αγάπη

http://www.bogoslov.ru/greek/text/2768263.html