ΠΑΤΗΡ ΗΛΙΑ CLEOPE . Η ΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΙΡΕΤΙΚΟΙ.

«Αδελφοί μου, αυτές οι διδασκαλίες είναι πολύ δύσκολες για κάποιους από σας, αλλά να ξέρετε ότι είναι προς την ωφέλεια μας, για να μάθουμε κάποια πράγματα περί της Αγίας Τριάδος. Ακούτε τί έλεγε ο Όσιος Μάξιμος ο Ομολογητής προς Θαλάσιον.

 Η γνώση της Αγίας Τριάδος είναι αγιασμό και θέωση για τους αγγέλους και τους ανθρώπους. Είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε κάποια πράγματα περί της Αγίας Τριάδος, όσο είναι δυνατόν στον άνθρωπο να γνωρίσει.

Αλλά όσο και πιο πολύ θα μαθαίνουμε, δεν είναι αρκετά. Όλοι όμως είμαστε υποχρεωμένοι να μάθουμε κατά τις δυνατότητες μας περί της Αγίας Τριάδος».

Όπως προκύπτει από τον π. CLEOPA  η γνώση της διδασκαλίας της Εκκλησίας - και στο προκείμενο γνώση του τριαδολογικού δόγματος προσφέρει στον χριστιανό την απαραίτητη γνώση για να μπορεί να προσεύχεται. Αντίθετα, αν ο χριστιανός δεν γνωρίζει σε ποιο πνεύμα ανήκει και ποιος κατοικεί μέσα του, πώς και σε ποιόν θα απευθύνεται στις προσευχές του, ποιόν θα καλέσει με τα λόγια «έλθέ και εσκήνωσε εν ήμίν»;

Γι' αυτό το λόγο ο π. CLEOPA   ΗΛΙΑ  διδάσκει• «Ο χριστιανός είναι και πρέπει να είναι συνεχώς ναό της Αγίας Τριάδος. Ο Πατήρ κατοικεί ιδιαίτερα στο θέλημα, στη θέληση του ανθρώπου. Ο Ιησούς Χριστός ο Λόγος, εισέρχεται, αναπαύεται στο νου μας. Και το Πνεύμα το Άγιο - το οποίο δεχόμαστε μέσα μας με το μυστήριο του Βαπτίσματος, κατοικεί (αναπαύεται) στην καρδία μας» .

«Περί δε της Αγίας Τριάδος λέγει κάθε ενέργεια του τριαδικού Θεού που ενεργείται στον κόσμο, που ο Θεός Πατήρ την αρχίζει (εκ τού πατρός), ο Υιός την πραγματοποιεί (διά τού Υιού) και το Άγιο Πνεύμα την εκπληρώνει (εν τώ Αγίω Πνεύματι). Οι δε ενέργειες του αγίου Πνεύματος μέσα στο κόλπο της Τριάδος είναι τα εξής• διά τον Χριστού εισερχόμαστε προς τον Θεό Πατέρα, και διά τον Πνεύματος ενδυόμαστε στο Χριστό. Ο Χριστός είναι η θύρα προς τον Πατέρα και το Πνεύμα το Άγιο είναι το κλειδί που ανοίγει, που ξεκλειδώνει αυτή την θύρα. Το Άγιο Πνεύμα ανοίγει τον Χριστό, επειδή ξεκλειδώνει για τον Θεό το νουν μας»

«Δύο είναι οι έξοδοι (οι πρόοδοι) του Πνεύματος, κατά την ορθόδοξη διδασκαλία. Μία ήταν η προ πάντων των αιώνων πρόοδος, με την εκπόρευση του εκ τού Πατρός (Ιω. 15, 26), η δεύτερη είναι η αποστολή του μέσα στον κόσμο από τον Υιό και η κάθοδος Του πάνω στους αγίους Αποστόλους εν μορφή γλωσσών ωσεί πυρός (Πρ. 2, 3)» .

Με αυτό τον τρόπο ο π. CLEOPA  φτάνει στο σημείο να μιλήσει στους πιστούς για τη καταφατική και αποφατική θεολογία , για τον τρόπο με τον οποίο ο άνθρωπος μπορεί να κατανοήσει την οικονομία του Θεού, για τους κανόνες της Εκκλησίας κλπ. Όλα αυτά δεν είναι μόνο για τους θεολόγους, για την επιστημονική Θεολογία, αλλά είναι απαραίτητα πράγματα για όλους, γιατί είναι η πραγματικότητα της πνευματικής ζωής του κάθε άνθρωπου. Η άγνοια των δογματικών διδασκαλιών και των πνευματικών δογμάτων είναι η αιτία της αίρεσης και της διάλυσης προς τους αιρετικούς.

Το φαινόμενο των αιρέσεων ήταν ένα σοβαρό πρόβλημα κατά την εποχή του π. CLEOPA , όπως είναι και σήμερα. Έτσι εξηγείται η προσπάθεια του για να διασαφηνίζει τις διαφορές ανάμεσα στην ορθή πίστη και τις αιρέσεις, όπως μαρτυριέται από τη συχνότητα αυτού του φαινόμενου στα κηρύγματα του . Δεν υπάρχει ομιλία περίπου που να μην αναφέρετε στις σύγχρονες αιρέσεις. Αυτοί απειλούν την ενότητα της Εκκλησίας, είναι «αί πύλαι τού Άδη», «αυτοί που αρνούνται το Σταυρό, τους Αγίους, την Εκκλησία, την Παναγία, τα άγια Μυστήρια, τους ιερείς. Οι αιρετικοί εγκαταλείπουν την Εκκλησία, παρεξηγούν τα δόγματα της πίστεως και κηρύττουν έτερον ευαγγέλιο» . Οι σέκτες είναι ο καρκίνος της Εκκλησίας. Γεννιούνται από την υπερηφάνεια και ανυπακοή.

 Επειδή μόνο οι υπερήφανοι και οι ανυπάκουοι αποκόπτονται τη Εκκλησία, βλασφημούν την Παναγία, πετούν έξω από τα σπίτια τους τις εικόνες και το σταυρό, αρνούνται τα Άγια και μισούν τους ποιμένες που ο ίδιος Χριστός τους όρισε» .

Όλη η πτώση των σεκταριστών, κατά την γνώμη του π. Cleopa προέρχεται από την υπερηφάνεια και από την εμπιστοσύνη στο μυαλό τους περισσότερο από το Θεό. Είναι δαιμονισμένοι , γιατί η ενέργεια τους είναι να διαβάλλουν, να διαιρούν, να διασπούν, και απ' αυτούς οι περισσότεροι είναι ιδιαίτερα υπερήφανοι, «ώστε όλοι δημιουργούν αιρέσεις και σέκτες. Διότι τί άλλο είναι οι σεκταριστές παρά στασιαστές υπερήφανοι και ανυπάκουοι χριστιανοί, οι οποίοι δεν θέλουν πλέον να υπακούουν (υποτάσσονται) την Εκκλησία που ο ίδιος Χριστός την ίδρυσε, αλλά φτιάχνουν δικούς τους νόμους και δόγματα κατά το δοκούν τους. Όλοι αυτοί είναι μακριά από την υπακοή, είναι μακριά από τον Χριστό, μακριά από την Εκκλησία και τους Αγίους, και ερίζουν για τη Αγία Γραφή, την οποία εξηγούν κατά τη θέληση τους. 

Όποιος εκπίπτει όμως από την υπακοή και από την Εκκλησία, εκπίπτει και από το Θεό .

Κατά τη γνώμη του π. Cleopa, αυτά τα έργα των αιρετικών προεικονίστηκαν ποικιλοτρόπως στη Αγία Γραφή, τόσο στην Παλαιά Διαθήκη, όσο και στην Καινή.

«Ψευδοπροφήτες είναι όλοι που λένε ότι πιστεύουν στο Θεό και ιδρύουν σέκτες και αιρέσεις, ενώ έχουν πλανηθεί από τη αλήθεια. Αυτοί, κατά την μαρτυρία του Αγίου Ανδρέα Καισαρείας, προεικονίστηκαν από το μαύρο άλογο της Αποκαλύψεως (6, 5), πάνω στο οποίο κάθεται ο διάβολος και όλοι οι αρχηγοί των αιρετικών. Απεικονίζονται με μαύρο άλογο, γιατί έχουν το μυαλό τους μαυρισμένο από το διάβολο και ακόμη γιατί είναι μαύρη η κακή τους πίστη. 

Ο ζυγός αυτού που κάθεται στο μαύρο άλογο είναι ή Αγία και Ιερά Γραφή, την οποία όλοι οι αιρετικοί και σεκταριστές την εξηγούν κατά το διεφθαρμένο από το διάβολο μυαλό τους, διότι αυτοί καμία φορά προσθέτουν κάτι κατά την κακή τους γνώμη, και άλλες φορές αλλάζουν το νόημα των λόγων όπως τους βολεύει, για να υποστηρίζουν τη δική τους ψευδή πλάνη, χωρίς να οδηγούνται με το δίκαιο και άγιο ζυγό της αλήθειας που την διαγγέλλει η Αγία του Χριστού Εκκλησία. Αυτοί οι ψευδοπροφήτες που αλλοιώνουν το νόημα της Αγίας και Ιεράς Γραφής κατά  τη γνώμη τους, δεν θέλουν να μάθουν πως ο Θεός δεν αντέχει ούτε προσθήκη, ούτε αφαίρεση, όπως ο Ίδιος ορίζει: «ου προσθήστε προς το ρήμα ο εγώ εντέλλομαι υμίν και ουκ αφελείτε απ' αυτόν φυλάσσεσθε τας εντολάς κυρίου του θεού υμών όσα εγώ εντέλλομαι υμίν σήμερον (Δευ. 4, 2• 12, 32• 30, 6• Αποκ. 22,18-19)» .

Την ίδια μοίρα με τους ψευδοπροφήτες της Παλαιάς Διαθήκης - και ο π.  Cleopa παραπέμπει πολλές φορές στις μέρες του προφήτου Ηλία (Βασιλειών Γ', 18) - θα έχουν όλοι οι άνθρωποι που θα κάνουν τις ίδιες κακίες.

«Να, η μοίρα των ψευδοπροφητών και ψευδοδιδασκάλων, οι οποίοι στις μέρες μας προσπαθούν να ελκύσουν τους πιστούς, να τους αποκόψουν από τη Εκκλησιά, από την Παράδοση, από τις εικόνες, από την Παναγία, από τα Ιερά Μυστήρια, από την Ορθοδοξία και από ότι έχουμε εμείς πιο αγαπημένο σ' αυτό τον κόσμο, παρεξηγώντας το Ιερό Ευαγγέλιο κατά το μυαλό τους. Να μην τους ακούστε ούτε να τους δεχθείτε στα σπίτια σας ούτε να πηγαίνετε στις συναθροίσεις τους, για να μην σας απατούν και να έλθει πάνω σας η τιμωρία του Θεού» .

Επομένως, κατά τον π. Cleopa, πρέπει να καταλαβαίνουμε ορθώς την Αγία Γραφή, γιατί αυτή περιέχει την αλήθεια και, αν δεν ερμηνεύεται σωστά, μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλη πλάνη. Γι' αυτό το λόγο ο μακαριστός γέροντας επιμένει και μάχεται για τα πολύ πρακτικά θέματα της πίστεως, τα οποία οι αιρετικοί προβάλλουν στους χριστιανούς και δείχνει πόσο λανθασμένα μπορεί κανείς να κατανοήσει τη Γραφή κατά την μέθοδο τους.

 Στο παράθεμα που ακολουθεί ο π. Cleopa εξηγεί με σαφήνεια ένα χωρίο της Αγίας Γραφής (Ματθ. 24, 20), το οποίο οι προτεστάντες χρησιμοποίησαν σαν γραφικό επιχείρημα για το πρόβλημα του Σαββάτου και της Κυριακής, πρόβλημα που προέκυψε από τη συνάντηση των ορθοδόξων με τους προτεστάντες.

«Μήπως κανείς θα έλεγε ότι ο Χριστός είπε στους μαθητές Του  Προσεύχεσθε δε ίνα μή γένηται ή φυγή υμών χειμώνος, μηδέ σαββάτω (Ματθ. 24, 20), και με αυτά θα είχε δείξει την ιερότητα του Σαββάτου. Πρέπει όμως να καταλαβαίνουμε ότι αυτά τα λόγια του Κυρίου δεν υποχρεώνουν καθόλου τους χριστιανούς να τηρούν το Σάββατο ως μέρα αναπαύσεως. Αλλιώς θα έπρεπε να τιμήσουμε και να εορτάσουμε και τον χειμώνα. Αυτοί οι λόγοι δείχνουν μόνο την εγγύτητα της καταστροφής των Ιεροσολύμων και τη δυσκολία η οποία θα υπήρχε για τους μαθητές του Χριστού, αν αυτό συνέβαινε ξαφνικά το χειμώνα, όταν θα πέθαιναν από το πολύ κρύο. Επίσης σημειώνει το διάστημα μέχρι τα πάθη και την Ανάσταση του Χριστού, όταν το παλαιό Σάββατο ίσχυε ακόμη και ήταν δύσκολο να φύγει κανείς από τα Ιεροσόλυμα, γιατί οι πύλες της πόλεως ήταν κλειστές».

Παρατηρούμε πως η λύση του θέματος Σαββάτου είναι μια πολύ απλή ιστορική εξήγηση, η οποία προέρχεται από μια καλή γνώση της ιστορίας της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης. Αυτή η περίπτωση όπως και πολλές άλλες ερμηνευτικές περιπτώσεις τις ομιλίες του μας οδηγούν να υποστηρίζουμε ότι αυτή τη ερμηνεία του αποδεικνύει ο σεβασμός του ιστορικού πλαισίου των χρονών της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης που τηρήθηκε ακέραιος μέσα στη Παράδοση της Εκκλησίας για την κατανόηση της Αγίας Γραφής. Αυτές οι πληροφορίες σήμερα επιβεβαιώνονται από την ιστορική-κριτική μέθοδο.

Η άγνοια της παράδοσης της Εκκλησίας είναι μια άλλη αιτία πλάνης από τη αλήθεια. Και αυτό γιατί η Παράδοση είναι το ζωντανό κριτήριο της αληθείας και της κατανοήσεως της Γραφής. Καθώς οι αιρετικοί δεν δέχονται την αλήθεια που η Εκκλησία διδάσκει, οι σεκταριστές καθιστούν το εαυτό τους κριτήριο της αληθείας και δεν έχουν καμία αρχή που να επιβεβαιώσει την αυθεντικότητα της κατανοήσεως της Γραφής. Γι' αυτό το λόγο παραγκωνίζουν όλη την Παράδοση της Εκκλησίας και κρατούν μόνο το κείμενο της Γραφής, τον οποίο θεωρούν ως μόνη πηγή της σωτηρίας. Με αυτό τον τρόπο αντιμετώπισης της Γραφής διαπράττουν μεγάλο λάθος, διότι μέσα στην Παράδοση της Εκκλησίας υπάρχουν όλα τα απαράτητα στοιχεία για μια ορθή κατανόηση της Γραφής.

Εκτός από αυτή τη πλάνη, αυτοί που αρνούνται τα πάντα εκτός από τη Γραφή, κάνουν ακόμη και το λάθος να πιστεύουν ότι με το μυαλό τους μπορούν να καταλαβαίνουν κάτι, να πιστεύουν πως χωρίς μια πνευματική καθοδήγηση και χωρίς την ενέργεια του Αγίου Πνεύματος και μόνο με τα ανθρώπινα μέσα και με το μυαλό τους μπορούν να καταλαβαίνουν και να εξηγήσουν όλα τα λόγια της Γραφής. Αντιθέτως, η Εκκλησία μας διδάσκει το ταπεινό τρόπο κατανοήσεως της Γραφής  και πως η Αγία Γραφή δεν είναι η μόνη οδό στην οποία έχουμε την δυνατότητα να γνωρίσουμε τον Θεό . 

Η Αγία Γραφή «είναι μόνο ένα από τα δώρα που μας άφησε ο Σωτήρας μας για να σωθούμε, δεν είναι άρα η μόνη βοήθεια στην οδό μας για να αποκτήσουμε την σωτηρία»  είναι «το βιβλίο της ζωής» που ο Σωτήρας μας το χάρισε σαν δώρο, όπως ήδη έχουμε πει, «με την οποία μας διδάσκει τις σωτηριώδεις εντολές Του» .

Εκτός από αυτό το βιβλίο, δηλαδή της Αγίας Γραφής, υπάρχουν όμως και τα Ιερά Μυστήρια, τα οποία ανοίγουν για τον άνθρωπο την δυνατότητα άμεσης συμμετοχής στη θείας χάριτος. Η Γραφή, και ιδιαίτερα στην «εκτεταμένη μορφή» της, δηλαδή στην επεξηγημένη παρά των ανθρώπων του Θεού μορφή της προσφέρει στον άνθρωπο το θεμέλιο της πίστης, διδάσκει στον άνθρωπο τη γνώση Θεού, δείχνει τις εντολές που οδηγούν στην αιώνια ζωή, συνενώνει το νουν του ανθρώπου με τον Θεό. Τα Ιερά Μυστήρια όμως εκχύνουν την χάρη του Θεού μέσα στη ψυχή του ανθρώπου και παρέχουν την δυνατότητα συμμετοχής στη Βασιλεία του Θεού. Δεν υπάρχει μία χωρίς την άλλη.

Γι' αυτό όποιοι δεν αναγνωρίζουν τα Άγια Μυστήρια της Εκκλησίας, τους Αγίους, το Σταυρό, αρνιούνται πράγματι να συμμετάσχουν πλέον στη θεία χάρη. Και ο π. Cleopa συμβουλεύει χαρακτηριστικά: «Ας μένουμε στην Εκκλησία του Χριστού μαζί με τους Αγίους Αυτού. Εδώ είναι η σωτηρία, η χαρά, η ειρήνη και η ελπίδα μας. Έξω από την Εκκλησία είναι αυτοί που έπεσαν από την πίστη, οι αποστάτοι, οι άθεοι, οι αιρετικοί, οι ψευδοπροφήτες, οι προδότες, οι μέθυσοι, οι πόρνοι και όλοι οι κυριαρχούμενοι από τα πάθη που δεν θέλουν να μετανοήσουν»

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. Η ΟΜΙΛΗΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ.

ΚΑΤΑ ΤΟ Β ΜΕΣΩ ΤΟΥ 20 ΑΙΩΝΑ.

PREDA IONEL SABINΤ ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ.