Η ΘΑΥΜΑΣΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ ΕΙΣ ΤΗΝ I. Μ. ΟΣΙΟΥ ΣΑΒΒΑ ΤΟΥ ΗΓΙΑΣΜΕΝΟΥ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΡΗΜΟΝ ΤΗΣ ΙΟΥΔΑΙΑΣ

Από την ομιλία των Σαββαιτών πατέρων στο ετήσιο ορθόδοξο συνέδριο μοναχών και μοναζουσών στην Πολωνία.

Δημοσιεύομεν κατωτέρω ομιλία Σαββαϊτών Πατέρων, ή οποία απεστάλη εις το ετήσιο Ορθόδοξο συνέδριο Μοναχών και Μοναζουσών, το όποιον έπραγματοποιήθη εις το Σουπράσλ της Πολωνίας, εις τας αρχάς Σεπτεμβρίου 2012. Αύτη έχει ως ακολούθως:

«Η ιερά και Σεβάσμια Λαύρα του Οσίου Πατρός ημών Σάββα του Ηγιασμένου στην έρημο της Ιουδαίας αποτελεί μοναδικό φαινόμενο στην Εκκλησιαστική μας Ιστορία. Επί 1.500 και πλέον έτη συνεχούς μοναστικής ζωής υπήρξε αναμφιβόλως μία θεόκτιστος έπαλξης και φάρος της Ορθοδόξου Πίστεως και ζωής. Όπως πολύ σωστά έχει επισημανθεί, ή Λαύρα του Αγίου Σάββα είναι ή πριγκίπισσα πασών των Μονών και το πρότυπο παράδειγμα μοναχικής βιωτής.

Πρωτοπόρος

Υπήρξε πρωτοπόρος στην διαμόρφωση της Ορθοδόξου λατρείας, του Τυπικού και της Ιεράς' Υμνογραφίας. Ανέδειξε στο νοητό στερέωμα της Εκκλησίας μας πλήθος αγίων, Ιεραρχών, Ομολογητών, Αναχωρητών, Οσίων Κοινοβιατών, Διδασκάλων, Θεολόγων και Μαρτύρων.

Άγιοι της Λαύρας -έκτος του Όσιου, Θεοφόρου Πατρός και κτήτορος αυτής, Σάββα του Ηγιασμένου- είναι:

-ό Άγιος Ιωάννης ό Δαμασκηνός, Μέγας Δογματικός Θεολόγος, Ομολογητής και Υμνογράφος της Εκκλησίας μας (4 Δεκεμβρίου)

-ό Άγιος Κοσμάς ό Μελωδός,

επίσκοπος Μαϊουμά θετός αδελφός του Αγίου Δαμάσκηνου και Μέγας -επίσης- Υμνογράφος (14 Οκτωβρίου)

-ό Άγιος Ιωάννης, επίσκοπος Κολωνίας. Ό Ησυχαστής (3 Δεκεμβρίου)

-οι Όσιοι αυτάδελφοι και Όμολογηταί Θεόδωρος και Θεοφάνης, οι Γραπτοί

-ό άγιος Θεόδωρος, Αρχιεπίσκοπος Εδέσσης της Συρίας, ό θαυματουργός και συγγραφεύς

-ό άγιος Μιχαήλ, ό'Οσιομάρτυς και ανιψιός του αγίου Θεοδώρου (19 Ιουλίου)

-ό όσιος Ξενοφών, μετά της συμβίας του Μαρίας και των υιών αυτών, Αρκαδίου και Ιωάννου

-ό άγιος Ανδρέας, Αρχιεπίσκοπος Κρήτης, ό Ιεροσολυμίτης και ποιητής του Μεγάλου Κανόνος

-οι άγιοι Στέφανοι (ό Μελωδός και ό θαυματουργός)

-ό όσιος Άντίοχος, ό Πανδέκτης (24 Δεκεμβρίου)

-ό άγιος Αναστάσιος, ό Πέρσης (22 Ιανουαρίου)

-ή οσία Σοφία, ή μήτηρ του αγίου Σάββα

-το πλήθος των Όσιομαρτύρων Άββάδων, των άναιρεθέντων υπό διαφόρων βαρβάρων επιδρομέων και πολλοί επιπλέον επώνυμοι και ανώνυμοι Όσιοι Πατέρες και Μάρτυρες, οι όποιοι εορτάζονται πανηγυρικώς σε κοινή Σύναξη την 11 Κυριακή, μετά την Πεντηκοστή

Όλοι τους συναποτελούν την δόξα και το καύχημα της Λαύρας και  μέχρι σήμερα στηρίξουν, ευλογούν και αγιάζουν -διά των Ιερών τους λειψάνων- τούς εκάστοτε ενασκούμενους πατέρες.

Αν θελήσουμε -εν συντομία- να χαρακτηρίσουμε την Ιστορία τη Λαύρας, θα λέγαμε ότι συγκροτείται από τρία κυρίως στοιχείο ιδρώτες, δάκρυα και αίματα.

Και πρώτα έρχονται οι ιδρώτες πάντων των -εξ αρχής μέχρι σήμερα- άσκησαμένων Πατέρων, οι ό ποίοι κοπίασαν μέσα στον καύσωνα της έρημου και ως ποταμούς προσέφεραν -και προσφέρουν στον Κύριο τους κόπους της ασκήσεως, της διακονίας και της μετανοίας.

Έπειτα έρχονται οι πηγές των δακρύων, οι όποιες ενωμένες με το -κατά Θεόν- πένθος, την μετάνοια και τούς ίδρωτες της ασκήσεως, γεώργησαν το άγονον της έρημου των ψυχών και καρποφόρησαν εκατονταπλάσια τους καρπούς των ένθεων αρετών.

Είναι ακόμη και τα πάνσεπτα μαρτυρικά αίματα, της αθλήσεως των μακαρίων Άββάδων, οι όποιοι τελείωσαν τον καλόν τους αγώνα ή μάλλον τελειώθηκαν διά του μαρτυρίου στην -κατά τον Θεόν και τον πλησίον- αγάπη.

Κάδε σπιθαμή γης, κάδε οπή και σπήλαιον της έρημου, κάθε πέτρα και σχισμή βράχου, είναι ποτισμένα με τα αίματα, τα δάκρυα και με τούς ίδρωτες των θεοφόρων Πατέρων και γι` αυτό αποτελούν εστίες αγιασμού για τον κάθε πιστό προσκυνητή της Αγίας Γής.

Ό πρώτος πυρήν

Εκείνος όμως πού υπήρξε ή αιτία και ή αρχή της θαυμαστής Ιστορίας της Λαύρας -ανά τούς αιώνες- είναι ασφαλώς ό Μέγας και Θεοφόρος Πατήρ ημών Σάββας όΉγιασμένος, το καύχημα των αναχωρητών, ή δόξα των Μοναχών, ό φωστήρ της Οικουμένης, ό όποιος με πλήθος θαυμάτων φωτίζει κάθ` έκάστην τα σύμπαντα και διά του άφθαρτου αυτού Λειψάνου καθαρίζει, αγιάζει και στηρίξει την Ιερά Λαύρα και τούς Μοναχούς της.

Ό πρώτος πυρήνας της Λαύρας δημιουργείται από εβδομήντα αναχωρητές, οι όποιοι συγκεντρώθηκαν γύρω από τον άγιο, περί το 483 μ.Χ. και έξης. Ή Λαύρα τότε μεταφέρεται στην δυτική πλευρά του Χειμάρρου των Κέδρων, όπου και κτίζεται ή «Θεόκτιστος» Εκκλησία προς τιμήν του Αγίου Νικολάου. Λίγο αργότερα οικοδομείται ό μεγάλος κεντρικός ναός (το καθολικό), αφιερωμένος στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, και τα υπόλοιπα κτίσματα προς εξυπηρέτηση του αυξανομένου πλήθους των Μοναχών.

Ή Μεγίστη Λαύρα απετέλεσε το πρότυπο κατά τον βίο και το λειτουργικό τυπικό της και για τις άλλες τρεις λαύρες και τα έξι κοινόβια, τα όποια ό ίδιος ό άγιος Σάββας ίδρυσε μέχρι τον θάνατό του.

Ή ζωή του αγίου υπήρξε όντως πανοσία και αγγελική. Από την νηπιακή του ηλικία ό άγιος Σάββας αφιερώθηκε στον Θεό. Από τα οκτώ του χρόνια εισήρθε στο κοινόβιο των Φλαβιανών, στην πατρίδα του την Καππαδοκία. Πάντοτε, και μέχρι τέλους της επιγείου βιωτής του, υπήρξε παράδειγμα εγκράτειας, υπακοής και ταπεινοφροσύνης.

Όταν ήταν νέος μοναχός επιθύμησε, έκτος της ευλογημένης ώρας του φαγητού, ένα μήλο από τον κήπο. Τότε τιμωρώντας τον εαυτόν του, για την παράκαιρη επιθυμία αύτη, έβαλε κανόνα τον υπόλοιπο χρόνο της ζωής του να μη ξαναφάγει ποτέ μήλο, γεγονός πού τηρείται μέχρι σήμερα από όλους τούς Μοναχούς της Λαύρας.

Ευθύς εξ αρχής ό άγιος άκολουθώντας τις διατάξεις των παλαιοτέρων Αγίων -Αντωνίου, Παχωμίου και Βασιλείου των Μεγάλων- όρισε ή' Ι. Μονή (ή Λαύρα) να είναι άβατος για πρόσωπα του γυναικείου φύλου. Αυτή έξαλλου υπήρξε άνέκαθεν ή επίσημη βασική γραμμή στην Εκκλησιαστική αλλά και στην πολιτική νομοθεσία, από την εποχή του Ιουστινιανού (Νεαρά 133, κανόνες 47 και 18 των Οικουμενικών Συνόδων Πενδέκτης και Ζ' αντιστοίχως), και μέχρι τις ημέρες μας διατηρείται σε πλήθος Ιερών Μονών. Όλα σχεδόν τα Μοναστηριακά Τυπικά υιοθετούν και υπογραμμίζουν την αυστηρή αρχή του «άβατου» σε πρόσωπα του άλλου φύλου, άνδρες ή γυναίκες.

Κυρίως όμως το «αβατον» απορρέει θεμελιωδώς από την μοναχική υπόσχεση κάθε Ορθοδόξου Μονάχου ή Μοναχής κατά την κουρά του/της, να τηρήσει την παρθενία (αγνεία σώματος και ψυχής). Ή Λαύρα του Αγίου Σάββα μέχρι σήμερα, πιστή κατά πάντα στην παράδοση των Θεοφόρων Πατέρων, τηρεί ανεξαιρέτως την αρχήν του «άβατου», όχι από μίσος ή αποστροφή προς τις γυναίκες -όπως υποστηρίξουν οι κατήγοροι, ούτε απλώς ως θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή ως ιστορικό και πολιτιστικό κειμήλιο, αλλά θέλοντας να προβάλλει και την βαθιά θεολογική και εσχατολογική προοπτική της ανθρωπινής φύσεως στον σύγχρονο έκκοσμικευμένο κόσμο.

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα για την Λαύρα υπήρξε απαρχής ή έλλειψη νερού. Ό άγιος αναγκάζεται να καταφύγει στην βοήθεια του Θεού, διά της προσευχής, και ώ του θαύματος!, στην βάση της Ί. Μονής, δίπλα από τον χείμαρρο, βλέπει ένα άγριο όνο να σκάβει το μέρος και από τότε μέχρι σήμερα αναβλύζει μέσα από τον άγονο βράχο νερό, διαυγέστατο και δροσερό, από το όποιο πάντοτε έπιναν και πίνουν οι αδελφοί της' Ι. Μονής.

Είναι το λεγόμενο Άγιασμα του Αγίου Σάββα, το όποιο μεταφέρεται καθημερινά με κόπο σε δοχεία των 20-30 λίτρων από τούς αδελφούς, και δίνεται ως ευλογία στους προσκυνητές. Έχει -μεταξύ των άλλων- και ιαματικές Ιδιότητες. Επειδή όμως το άγιασμα είναι ελάχιστο και χρησιμεύει προς πόσιν μόνον από τούς Μοναχούς, ή Λαύρα διαθέτει μεγάλες δεξαμενές νερού (=στέρνες), στις όποιες συγκεντρώνεται βρόχινο νερό, το όποιο προορίζεται για πότισμα, χώρους αναγκαίους και άλλες εργασίες, αλλά και για το πλήθος των προσκυνητών, ιδιαιτέρως τα τελευταία έτη (ως πόσιμο, δηλαδή, νερό).

 Ή άλουσία των Μοναχών

 Αξίζει έδώ -παρεμβατικά- να αναφερθούμε και στο θέμα της άλουσίας των Μοναχών της Λαύρας, μία ευλαβική ασκητική συνήθεια αιώνων, πού στις ήμερες μας τείνει δυστυχώς -στα μοναστήρια του κόσμου- να εκλείψει. Οι Πατέρες,

όπως σε όλα δέματα της ασκήσεως είχαν ιδιαιτέρως να περικόπτουν την σωματική ανάπαυση και την περιποίηση υπέρ το δέον. Για μαζί με την εγκράτεια στις τροφές , στα λόγια και γενικά σε όλες τις αισθήσεις, αρνούνταν εκουσίως να γυμνώσουν το σώμα, να  εγγίζουν ή και να βλέπουν τα γυμνά μέλη του, αποσκοπώντας να διαφυλάξουν αμόλυντη την σωφροσύνη και να έχουν όλον τον νου και την καρδία τους στην προσευχή και την θεωρία των Ουρανίων.

Ποιος μπορεί να διηγηθεί επαξίως και επακριβώς τούς ασκητικούς αγώνες, τούς πειρασμούς και τα θαύματα πού ό Θεός ενεργούσε και ενεργεί μέχρι τώρα, διά μέσου του αγίου Του;

Με πολλή συντομία αναφέρουμε:

α) Τούς μεγάλους αγώνες του για την 'Ορθοδοξία και κατά της αιρέσεως του Μονοφυσιτισμού. Με την κινητοποίηση όλων των Μοναχών της ερήμου κατόρθωσε να στηρίξει τούς Ορθόδοξους Πατριάρχες Ηλία και Ιωάννη, καθ' ην στιγμήν οι Εκκλησίες Κωνσταντινουπόλεως Αλεξανδρείας και Αντιοχείας είχαν περιέλθει σε Μονοφυσίτες Πατριάρχες.

Αλλά και αργότερα, το 808 μ.Χ., ή Λαύρα υπό την καθοδήγηση του ευλαβούς Ηγουμένου της Ιωάννου πρωτοστάτησε επίμονα στην απόκρουση της πρωτοεμφανισθείσης προσθήκης του FILLIOQUE από Βενεδικτίνους Μοναχούς του Όρους των Ελαιών, μισόν αιώνα περίπου προτού λάβει κυρίαρχη θέση στις επίσημες θεολογικές διενέξεις 'Ορθοδόξων και Παπικών.

β) Την δύναμιν της ένοικούσης -στον' Άγιο Σάββα- Θείας Χάριτος, με την οποίαν έλυσεν πενταετή ανομβρία στα  Ιεροσόλυμα, έξεδίωξε τούς δαίμονες από ανθρώπους, αλλά και ολόκληρες περιοχές, στις όποιες ιδρύθηκαν κοινόβια. Αμέτρητες είναι οι θεραπείες των ασθενειών, οι όποιες συνεχίζονται και στις ήμερες μας. Ιδιαιτέρως δέ όσες σχετίζονται με την πολυώδυνο νόσον του καρκίνου. Σημειώνουμε έδώ, την ιαματική χάρη του φοίνικα και των καρπών του, τον όποιον ό ίδιος ό άγιος φύτεψε, και μέχρι σήμερα -δι' ευχών του-λύεται σε πολλούς άτεκνους συζύγους ή στείρωση.

γ) Την όσιακή κοίμηση του Αγίου στην Λαύρα, το 533 μ.Χ. Το τίμιο Λείψανο του, μετά από 15 έτη, βρέθηκε άφθορο και ευωδιάζουν. Κατόπιν μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη και από εκεί στην Βενετία το 1204, μετά την άλωση της Πόλης από τούς Σταυροφόρους. Τον Οκτώβριο του 1965 επεστράφη οριστικά στην Λαύρα με πολλή επισημότητα και πλήθος επακολουθούντων σημείων (προ κατά και μετά την έπανακομιδήν).

Δεν θάπτονται εις το χώμα

Το γεγονός αποτελεί την δεύτερη μεγάλη πανήγυρη της' Ι. Μονής και εορτάζεται με την παρουσία του Πατριάρχου, Ιεραρχών και φυσικά με ολονύκτια αγρυπνία, στις 13/26 Οκτωβρίου, κάθε χρόνο.

Δεν θα παραλείψουμε εδώ να τονίσουμε ότι ένα από τα ζωντανά θαύματα της Πίστεως μας, παρατεινόμενο στους αιώνες και μοναδικό στο είδος του, είναι για την Λαύρα ό τρόπος ταφής των Μοναχών. Όχι πώς τελείται κάποια διαφορετική ακολουθία, αλλά ενώ ό χώρος πού κατατίθενται τα σώματα των Πατέρων είναι ένα στενό υπόγειο σπήλαιο, με πέτρινες θήκες στο προαύλιο του Καθολικού, κατά την  αποσύνθεση δεν παρατηρείται ή ελάχιστη δυσοσμία. Και μπορεί ό καθείς πού θα παρευρεθεί στην κηδεία ενός αποθανόντος αδελφού, να θαυμάσει τη θεωρία των προ-απελθόντων πατέρων οι όποιοι φαίνονται όλοι ως άγια λείψανα.

Υπάρχει βέβαια ειδικός χώρος (είσοδος και σπήλαιο) πού κατατίθενται τα σώματα των Μεγαλόσχημων Μοναχών και Ιερέων-Ηγουμένων της Λαύρας, ενώ πιο δίπλα μία ξεχωριστή καταπακτή (είσοδος) σε παραπλήσιο σπήλαιο για τους υπολοίπους Πατέρας, και οι δύο όμως- , τόποι έχουν την ιδία χάρη. Πρόκειται εμφανώς για ένα θαυμαστό φαινόμενο και για ένα μεγάλο χάρισμα, έκ Θεού, στην Ί. Μονή τού Αγίου Σάββα. Να διευκρινίσουμε ότι τα σώματα των κεκοιμημένων Πατέρων δεν θάπτονται στο χώμα, και ότι η είσοδος τού κοιμητηρίου σφραγίζεται και ανοίγει μόνον για την ταφή» εκάστου αδελφού της Ι. Μονής.

Καρπός όντως επάξιος της Αγγελικής βιωτής τού Αγίου Σάββα είναι όλη ή περαιτέρω πορεία και' Ιστορία της Λαύρας, της οποίας ή απήχηση τού Μοναχικού τρόπου ζωής υπήρξε πρότυπο στην διαμόρφωση -όπως προαναφέραμε- τού λειτουργικού Τυπικού και της εν γένει Μοναχικής ασκήσεως, ανά την οικουμένη.

Έδώ γράφονται και ψάλλοντα -για πρώτη φορά- οι ύπεροχώτεροι . ύμνοι της Ορθοδόξου λατρείας μας  από τους όντως θεόληπτους αγίους υμνογράφους και ποιητές, το «Την τιμιωτέραν των Χερουβείμ...» και  το «Χριστός γεννάται...» (τού Αγίου Κοσμά τού Μελωδού), το «Αναστάσεως ήμερα...» (τού Αγίου Ιωάννου τού Δαμασκηνού), αλλά

 πού ό κόσμος κατακλύζει τα προσκυνήματα και ή τεχνολογία έχει  εισβάλει σε κάθε τόπο, ή Λαύρα του Αγίου Σάββα διατηρεί -όσο είναι δυνατόν- την απλότητα της ασκητικής ζωής, χωρίς τις πολυτέλειες και ανέσεις του κόσμου.

Το στάδιο του δοκίμου Μοναχού

Έτσι ό νέος δόκιμος Μοναχός -και σήμερα- χρειάζεται οπωσδήποτε να είναι εξαρχής οπλισμένος με τελεία αυταπάρνηση, υπομονή και πίστη στο ξεκίνημα της Μοναχικής του ζωής. Το στάδιο του δοκίμου Μονάχου ποικίλει κατά τον χρόνο ανάλογα με την περίπτωση, την πρόοδο στην υπακοή και στον ζήλο για την πολυειδή άσκηση, κυμαίνεται όμως από ένα έως και τρία έτη.

Κατόπιν ό δόκιμος Μοναχός φορά τα ράσα, τα όποια ευλογούνται με μία ειδική δέηση μπροστά στο Σκήνωμα του Αγίου. Αργότεροι ακολουθεί ή κουρά του λεγομένου Μικρόσχημου Μονάχου, όπου κατ' ουσία απλώς διαβάζεται ή ειδική ευχή και ό νέος Μοναχός λαμβάνει -για πρώτη φορά- το καινούργιο Μοναχικό του όνομα Όλα αυτά τα στάδια οπωσδήποτε έχουν και ένα μυστικό χαρακτήρα, προϋποθέτουν δηλ. την προκοπή και την άνοδο της κλίμακας των αρετών.

Το αποκορύφωμα και το μέγα μυστήριο της Μοναχικής τελειώσεως βέβαια είναι ή Ακολουθία του Μεγάλου και Αγγελικού Σχήματος, το όποιον δίδεται σε ώριμη ηλικία, μετά από αρκετά έτη παραμονής στην Μονή. Είναι ή μεγαλύτερη -επί γης- χαρά του Μονάχου. Συνάπτει επισήμως τον πνευματικόν γάμο με τον Ουράνιο Νυμφίο Χριστόν, ενδύεται άπασαν την πανοπλία, γίνεται Στρατιώτης Χριστού, δίνει τις συγκλονιστικές και φρικτές υποσχέσεις της -μέχρι θανάτου-υπακοής, παρθενίας και ακτημοσύνης. Όλα βέβαια γίνονται κατόπιν της ευλογίας του Πατριάρχου.

Υπάρχει μάλιστα και «τυπικό» για τον νεόκουρο Μεγαλόσχημο Μοναχό. Να παραμένει σε τέλεια ησυχία και αποχή από τα καθιερωμένα διακονήματα για επτά συνεχείς ήμερες στον Ναό του Αγίου Νικολάου, προσευχόμενος αδιαλείπτως και απολαμβάνοντας την χάρη τον Μεγάλου και Αγγελικού  Σχήματος' ή οποία συνήθως και Έξαιρέτως τον επισκιάζει τις πρώτες ημέρες.

Αξίζει να επισημάνουμε ότι το Μέγα και Αγγελικό Σχήμα δεν είναι απλώς μία επιβράβευση της ενάρετου ζωής του Μονάχου, αλλά κυρίως το Μυστήριο με το όποιο δίνεται πλούσια ή χάρις και ή βοήθεια του Θεού προς αντιμετώπιση των, μεγαλυτέρων πνευματικών αγώνων πού ακολουθούν. Είναι και νέο βάπτισμα, πού αφαιρεί και εξαλείφει όλες τις -μετά το πρώτο βάπτισμα-αμαρτίες και γι' αυτό από πολλούς άγιους Πατέρες έχει χαρακτηρισθεί ότι αποτελεί το μεγαλύτερο -επί γης- δώρο του Θεού στον άνθρωπο.

Είναι ακόμη και ανεξάλειπτο, δηλαδή και στην περίπτωση πού κάποιος εγκαταλείψει το Μοναστήρι και επιστρέψει στον κόσμο ή δημιουργήσει οικογένεια, φέρει πάντοτε στην ψυχή του ανεξάλειπτη την σφραγίδα του Σχήματος. Και στην φοβερή ώρα της κρίσεως θα λογοδοτήσει ενώπιον του Κυρίου για το πόσο αγωνίστηκε να τηρήσει με μετάνοια και άσκηση τις υποσχέσεις πού έδωσε ενώπιον του Άγιου θυσιαστηρίου.

Ή διάκρισις των διακονημάτων

Από την αρχή της συστάσεως του Κοινοβιακού Μοναχισμού οι

Άγιοι Πατέρες όρισαν την διάκριση των διακονημάτων μέσα στην Ί. Μονή. ανάλογα βέβαια με τις ικανότητες και με την δύναμη κάθε

 αδελφού. Το διακόνημα στο κοινόβιο είναι πάντοτε ιερό και άγιο εφόσον δεν υπηρετούνται απλώς οι αδελφοί ή κάποιοι προσκυνητές, αλλά ό ίδιος ό Χριστός.  Τα πάντα έχουν την αναφορά τους στον Κύριο. Κάθε πράγμα -και το πλέον ασήμαντο στην Ί. Μονή- είναι ιερό. αφιερωμένο στον Θεό. Γι` αυτό και απαιτείται περισσή επιμέλεια και σεβασμός σε όλα.

Ή διακονία μάλιστα θεωρείται -μετά την κοινή λατρεία- το σημαντικότερο μέρος της ζωής του Μοναχού, ανώτερο και από τον προσωπικό του κανόνα. Σήμερα στην Λαύρα, λόγω και του περιορισμένου αριθμού των Μοναχών, τα διακονήματα είναι τα συνήθη ενός κοινοβίου.

Υπάρχει ό πορτάρης. ό όποιος επιβλέπει την είσοδο των ξένων και είναι επιφορτισμένος με την υποδοχή των γυναικών έξωθεν της Ί. Μονής. Διακόνημα δύσκολο, το όποιο απαιτεί μεγάλη ψυχική και σωματική αντοχή -ιδιαιτέρως στις ήμερες μας- όπου οι προσκυνητές συρρέουν ασταμάτητα.

Στο Μαγειρείο διακονεί ό μάγειρας με τούς βοηθούς του για την παρασκευή και ετοιμασία τού καθημερινού φαγητού. Ή τάξη της Μονής θέλει -μέχρι σήμερα-να γίνεται μία φορά τράπεζα την ήμερα (λίγο πριν το μεσημέρι), εκτός Σαββάτου και Κυριακής, όπου παρατίθενται δύο τράπεζες (ή δεύτερη μετά τον Εσπερινό). Επίσης σε κάθε Μεγάλη Δεσποτική και Θεομητορική εορτή γίνονται δύο τράπεζες.

Το φαγητό είναι αρτύσιμο στις ημέρες πού υπάρχει κατάλυση. Κάθε Δευτέρα. Τετάρτη και Παρασκευή είναι νηστήσιμο (=άλαδο). όπως απαιτεί ή Παράδοση της Εκκλησίας μας. Να πούμε ότι ή νηστεία της Δευτέρας γίνεται προς τιμήν των Αρχαγγέλων (πού είναι οι Προστάτες των Μοναχών) και είναι καθαρά Μοναχική νηστεία.

Ή αποχή από το κρέας είναι αρχαιότατη, καθιερωμένη σε όλα σχεδόν τα Μοναχικά Τυπικά και τις διατάξεις των θεοφόρων Πατέρων, δεν αποτελεί ένα καθήκον ή μία συμμόρφωση σε κάποιες Αποστολικές εντολές, αλλά είναι προσφορά εκούσια του Μοναχού προς τον Κύριον ως δώρο και ευγνωμοσύνη, εφαρμόζεται μάλιστα και στην Δεσποτική εντολή: «Εάν μη περισσεύση ή δικαιοσύνη υμών πλείον των Γραμματέων και Φαρισαίων ου μη είσέλθητε εις την Βασιλείαν των Ουρανών» (Ματθ. 5,20).

Υπάρχει και ή ευλογημένη συνήθεια κατά την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, και Νηστείας τού Δεκαπενταύγουστου (της Παναγίας) να έχει μαγειρευμένο φαγητό, άλλα για (ψωμί ελιές, λαχανικά και  φρούτα). Μάλιστα, στην Τεσσαρακοστή αυτό για την ένατη. Όλον όμως τον υπόλοιπο χρόνο υπάρχει ένα πρωινό ρόφημα μετά την Θεία Λειτουργιά -προαιρετικά- μετά τον Εσπερινό.

Συνεχίζοντας την απαρίθμηση των διακονημάτων ερχόμαστε στον άρχοντάρης ό όποιος είναι επιφορτισμένος με την υποδοχή την ξενάγηση και το κέρασμα των προσκυνητών. Όταν οι ομάδες των προσκυνητών είναι πολλές μαζί χρειάζονται οπωσδήποτε δύο αδελφοί για την εξυπηρέτηση των ξένων. Είναι διακόνημα δύσκολο. χρειάζεται γλωσσομάθεια και υπομονή πολλή, διότι έρχεται

σε επαφή με ανθρώπους κάθε γλώσσας και θρησκείας.

Σε όσους επιθυμούν να διανυκτερεύσουν στην Μονή τούς παρατίθεται τράπεζα (=φαγητό), τούς δίνεται ένα δωμάτιο διαμονής και άκολουθούν -μαζί με τούς Μοναχούς- το πρόγραμμα των κοινών λατρευτικών Συνάξεων (=Ακολουθιών) του νυχθημέρου. Επειδή στην Λαύρα τα τελευταία χρόνια έγιναν και γίνονται μεγάλες ανακαινιστικές εργασίες και εργασίες συντήρησης, υπάρχει ικανός αριθμός δωματίων φιλοξενίας. Την καθαριότητα και επίβλεψη όλων αυτών αναλαμβάνει ένας Μοναχός, πού φροντίζει πάντοτε να υπάρχουν έτοιμοι χώροι υποδοχής για όλους τούς ξένους.

Την διακονία της καθαριότητας και της γενικής φροντίδας του Ναού αναλαμβάνει ό εκκλησιαστικός (ένας ή δύο αδελφοί). Αυτός είναι πού -με την ευχή του Γέροντος- κάθε ήμερα ξυπνά τούς αδελφούς, κτυπά το «τάλαντο» και τις καμπάνες για να ξεκινήσουν οι άκολουθίες ανάβει τα καντήλια της Εκκλησίας, διακονεί τον εφημέριο ιερέα στο Ιερό και φροντίζει για την ευπρέπεια και την τάξη σε όλα.

Δέχεται επίσης και τακτοποιεί τις προσφορές των προσκυνητών (πρόσφορα, κεριά, θυμίαμα, λάδι). Είναι -θα λέγαμε- το πιο ευλογημένο και ιερό διακόνημα, διότι σχετίζεται με την άμεση διακονία της Θείας Λατρείας. Όλη την ήμερα ό εκκλησιαστικός κινείται στον Ναό, μόνος με τους άγιους, απερίσπαστος από ταραχές και θορύβους. Χρειάζεται βέβαια πολλή σωματική αντοχή, μεγάλη ευλάβεια, φόβος Θεού σωφροσύνη και καθαρότητα, προσοχή και καλή γνώση του τυπικού και των εκκλησιαστικών πραγμάτων.

Ό μάγκιπας (=αρτοποιός) προ-ετοιμάζει, ζυμώνει και ψήνει τον άρτον (=ψωμί).

Ό προσφοράρης είναι αφιερωμένος αποκλειστικά για την παρασκευή των προσφορών.

Ή κάθοδος εις το σπήλαιον του Αγιάσματος

Ειδικό για την Λαύρα διακόνημα είναι ή κάθοδος στο σπήλαιο του Αγιάσματος, ή παραλαβή του Αγιάσματος και το ανέβασμα του πάλι στην Μονή, διακόνημα κοπιαστικό, μα πολύ ευλογημένο.

Όταν υπάρχει ικανός αριθμός  Μοναχών, τα διακονήματα αυξάνονται, με εργόχειρα ξυλογλυπτικής, κατασκευή θυμιάματος κ.ά. Κατά καιρούς πλάθεται μεγάλη ποσότητα και ποικιλία καθαρών λαμπάδων από αγνό κερί.

Ή  Μονή διαθέτει ακόμη χώρους με πλήρη τεχνικό εξοπλισμό, ξυλουργείο και άγιογραφείο.

Υπάρχουν βέβαια και πολλά αφανή και μικρά, αλλά πολύ σημαντικά καθημερινά διακονήματα, όπως ή περιποίηση των λυχνιών (=φαναριών του πετρελαίου) για τον φωτισμό της νύκτας, ή καθαριότητα των αναγκαίων χώρων κ.ά.

Είναι ακόμη και ή αλληλογραφία της Μονής πού απαιτεί ιδιαίτερη φροντίδα, όπως επίσης και οι εξωτερικές αποστολές (οι όποιες γίνονται με το αυτοκίνητο της Λαύρας) και σχετίζονται με αναγκαίες επισκέψεις σε ιατρούς ή νοσοκομεία, στα αρμόδια υπουργεία, στο αεροδρόμιο και σε πολλές άλλες δημόσιες υπηρεσίες.

Το πρόγραμμα των Ακολουθιών και ή εν γένει ζωή εντός της Λαύρας ρυθμίζονται κατά την λεγομένη Βυζαντινή 'Ώρα, όπως και στο' Αγιον Όρος. Ακόμη και σε αυτό το σημείο βοηθείται ό Μοναχός τίποτε να μη του θυμίζει τον κόσμο. Είναι πολύ βασικό αυτό το θέμα και ας μας επιτραπεί μία παρέκβαση. Ό Μοναχός, κατά τον Απόστολο Παύλο. «ου μέριμνα τα του κόσμου», γι' αυτό και τίποτε δεν πρέπει να του θυμίζει την κοσμική ζωή. Ακόμη και δήθεν «πνευματικές» -καλές δηλαδή, κατά την κρίση του-συνήθειες της προτέρας ζωής του τις αφήνει χάριν του νέου περιβάλλοντος της 'Ι. Μονής.

Ή ακτημοσύνη ανωτέρα από πάσαν ελεημοσύνη.

Έδώ ξεκινά μία νέα ζωή. Νέα ενδυμασία και μάλιστα κοινή για όλους. Κανείς δεν πρέπει να ξεχωρίζει σε τίποτε. Νέες συνήθειες και αρχές, συνομιλίες, αναγνώσεις, όλα νέα και όλα κοινά. Τίποτε ατομικό, «προσωπικό», τίποτε περιττό. Όλα τα του Μονάχου είναι λιτά, απέριττα, φτωχικά και τα αναγκαία Ή ακτημοσύνη -ας μη ξεχνάμε- είναι κατά τούς αγίους Πατέρες ανώτερη από κάθε ελεημοσύνη, και ή εν γνώσει σιωπή του Μοναχού, το πένθος και τα δάκρυα, το κομποσκοίνι και οι έκ βάθους στεναγμοί για τον κόσμο και την σωτηρία όλων, είναι ή ανώτερη ιεραποστολή.

Ό Μοναχός ενθυμούμενος το, του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, «Μέγα το περί Θεού λαλείν, μείζον δέ το εαυτόν καθαίρειν τω Θεώ», συνεχώς φροντίζει την κάθαρση της ψυχής του, διά της μετανοίας και της τελείας έκκοπής των ιδίων θελημάτων.

Δεν ξεχνά ότι το Σχήμα πού φέρει, είναι Σχήμα' Υπακοής και Ταπεινοφροσύνης. Γι` αυτό ακόμη και σήμερα, εποχή γενικής καταπτώσεως της πνευματικής ζωής, χαλαρώσεως της ασκήσεως και ανατροπής των παραδεχόμενων, ή Λαύρα του Αγίου Σάββα προσπαθεί να κρατήσει το μέτρο και την αποφυγή κοσμικών συνηθειών, οι όποιες θα αλλοιώσουν τον ασκητικό χαρακτήρα της.

Έτσι τηρείται ή ανάγνωση -στην τράπεζα- των βίων των Αγίων, όπως και παλαιά ή  ανάγνωση άλλων Πατερικών Αναγνωσμάτων. Δεν υπάρχει ρεύμα. υπολογιστές, διαδίκτυο και τα συναφή. Τα ψυγεία πού λειτουργούν είναι με υγραέριο. Κάποιες αναγκαίες εργασίες τροφοδοτούνται από γεννήτρια. Στα κελιά των Μοναχών υπάρχουν τα απολύτως αναγκαία.

Όλα πρέπει να γίνονται με την ευλογία του Γέροντος και τίποτε στα κρυφά. Όλα καταθέτονται στην εξομολόγηση και τη συχνή έξαγόρευση των λογισμών (τρεις φορές την εβδομάδα) και όλοι οι αδελφοί προσέρχονται στην Μετάληψη των Αχράντων Μυστηρίων τρεις φορές περίπου την εβδομάδα (Τρίτη. Πέμπτη. Σάββατο), όπως επίσης και στις Μεγάλες Εορτές και τις Αγρυπνίες.

Γίνεται μεγάλη προσπάθεια -όσο το δυνατόν- να περιορίζονται οι ανέσεις, πού είναι θάνατος για την ψυχή και μπορούν να βλάψουν περισσότερο και από τούς δαίμονες τον Μοναχό (άββάς Ισαάκ). Όλα φαίνονται -και είναι- απλά πάντα κατά το μέτρο, χωρίς υπερβολές και κατά την εκάστου ιδίαν δύναμιν.

Το τηλέφωνο υπηρετεί αποκλειστικά αναγκαίες υποθέσεις της Μονής. Ή έξοδος από την' Ι. Μονή δεν επιτρέπεται, παρεκτός διά λόγους υγείας ή άλλης ανάγκης. Ή αλληλογραφία είναι περιορισμένη και ή επικοινωνία των αδελφών με τον κόσμο σχεδόν μηδαμινή. Όλα όμως οικονομούνται κατά την διάκριση του Γέροντος.

'Οπωσδήποτε δεν μπορεί να υπάρξει σύγκριση της ασκήσεως σήμερα, με αυτής των Πατέρων της Λαύρας πριν από 30-40 χρόνια. Όμως ακόμη και σήμερα, με τα δεδομένα της εποχής μας. οι Μοναχοί της Λαύρας αγωνίζονται -το κατά δύναμιν- με όσο το δυνατόν λιγότερες ανέσεις. Όλοι αγαπούν τον κόπο, διότι ό Μοναχός σε όλα κοπιά. Πάνω από όλα όμως είναι -και επιδιώκεται- ή μεταξύ των αδελφών τελεία και ειλικρινής αγάπη, όπως επίσης και ή -από καρδίας- προσφορά αγάπης και φιλοξενίας στους προσκυνητές.

Ή ομιλία εγράφη υπό του  Αρχιμ. π. Ευδόκιμου, Πνευματικό της I. Λαύρας Σάββα τον Ηγιασμένου, του Ιερομόναχου .π. Ευφρόσυνου και Σαββαϊτων Πατέρων. Επιμέλεια κειμένου: Αρχιμ. .π. Ιγνάτιος.

           

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΗΜΕΡΑ.

Η Εκκλησιαστική ημέρα ξεκινά με τον Εσπερινό. Η θ ώρα  που προηγείται είναι η τελευταία Ακολουθία της ημέρας. Ο εκκλησιαστικός κτυπά το ξύλο (=τάλαντο) δυο ή τρεις φορές αναλόγως την εορτή και εν συνεχεία, κρούει τον κόπανο μαζί με το σίδερο και τις καμπάνες, όταν υπάρχει Δοξολογία. Τις άλλες ημέρες κτυπά την μικρή καμπάνα.

Ό Εσπερινός ξεκινάει στις 2 (χειμερινή ώρα) και στις 5 θερινή ώρα). Το μικρό Απόδειπνο διαβάζεται στον ευρύχωρο χώρο αριστερά του Καθολικού, μαζί με τούς Χαιρετισμούς της Παναγίας ή τον κανόνα από το Θεοτοκάριον ή και το Μηναίον (πού παραλείπεται). Το Απόδειπνο τελειώνει πάντοτε με την δύση του ηλίου (12η Βυζαντινή Ώρα) και μετά οι Μοναχοί, εν σιωπή, αποσύρονται στα κελιά τους.

Στα τελευταία χρόνια επικράτησε ή ευλογημένη συνήθεια να γίνεται μικρή κοινή σύναξης των αδελφών, στην οποία ό Γέροντας διαβάζει, σε συνέχειες, ωφέλιμα πνευματικά βιβλία.

Στις 1 μετά τα μεσάνυκτα (τις καθημερινές), ενώ πιο νωρίς το Σαββατοκύριακο, ό ταχθείς αδελφός κτυπά το ξυπνητήρι (δηλ. μία μεγάλη καμπάνα) 33 φορές, λίγο αργά. Με αυτόν τον τρόπο ειδοποιούνται όλοι οι Μοναχοί, οι όποιοι είναι διασκορπισμένοι στα κελιά της Λαύρας.

Είναι ή ώρα πού ό κάδε αδελφός εγείρεται για τον προσωπικό του κανόνα, ό όποιος συνίσταται σε μετάνοιες μεγάλες (=στρωτές) και σταυρωτά κομποσκοίνια. Ό κανόνας ό γενικός για τον απλό Μοναχό (τον μη Μεγαλόσχημο) είναι 150 μετάνοιες και 12 κομποσκοίνια εκατοστάρια.

Ό Μεγαλόσχημος Μοναχός έχει τον διπλάσιο κανόνα.

Πρέπει να τονίσουμε ότι ή ώρα του κανόνα για τον Μοναχό δεν είναι ένα απλό τυπικό καθήκον, κάτι σαν αγγαρεία, πού πρέπει δηλαδή να γίνει. Είναι ένα ξεχείλισμα της αγάπης του προς τον Νυμφίο Χριστόν, πού εκφράζεται με την ευλαβική προσκύνηση και εκζήτηση του Θείου ελέους, κατά την ιερή ησυχία της νύκτας, όταν όλα αναπαύονται. Ό Μοναχός πάντοτε νήφει, άγρυπνα και προσεύχεται, κλαίει και επικαλείται το γλυκύτατο και σωτήριο Όνομα του Χριστού και της Ύπεραγίας Θεοτόκου ζητώντας άφεση αμαρτιών και έλεος για τον εαυτό του και για όλον τον κόσμο.

Στις 2 περίπου μετά τα μεσάνυκτα ό ίδιος Μοναχός (ό εκκλησιαστικός) κτυπά το ξυπνητήρι (δηλ. μία μεγάλη καμπάνα) 12 φορές σύντομα, και ξεκινά με το τάλαντο να καλεί τούς αδελφούς στην Εκκλησία. Πρόκειται για την Ακολουθία του Μεσονυκτίου, ή οποία συμβολίζει την Δευτέρα Παρουσία του

Κυρίου και την επακόλουθη παγκόσμια κρίση. Οι Μοναχοί από τούς τάφους, έτσι σηκώνονται και τρέχουν στον Ναό προς συνάντηση του Νυμφίου.' Όλα συμβολίζουν  εκείνην την έσχατη μέρα

Ή Βραδινή Ακολουθία διαρκεί περίπου 4 ώρες. σε μεγάλες εορτές διαρκεί 5-6 ώρες, και στις ολονύκτιες   αγρυπνίες   8-10 Εννοείται ότι, όταν θα τελεστεί Αγρυπνία, το 

Τυπικό είναι εντελώς διαφορετικό. Ξεκινά πάντοτε την Βυζαντινή Ώρα (δηλαδή 8.μ.μ. χειμερινή &11 μ.μ θερινή), και διαρκεί συνεχόμενα μέχρι το πρωί.

Στην καθημερινή 4ωρη Βραδινή Ακολουθία -μετά το Μεσονυκτικό ακολουθεί ό Όρθρος, στο τέλος του οποίου επισυνάπτεται ή Α  Ώρα και έπεται ή Θεία Λειτουργία 

Στο  τέλος και για λίγη λεπτά παρατίθεται στο χέρι και σιωπηρώς

ρόφημα-γλύκισμα.

Επόμενη κοινή σύναξη-ακολουθία έχουμε λίγο πριν την τράπεζα, για να διαβαστούν ή Γ' και ή Στ' Ώρα, αντίστοιχα. Όλες οι ώρες πού μεσολαβούν διατίθενται για τα διάφορα διακονήματα και την ανάπαυση.

Ή Μεγάλη Τεσσαρακοστή

Αξίζει για λίγο να αναφέρουμε το πρόγραμμα κατά την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, το όποιο θυμίζει πραγματικά παλαιούς χρόνους και αποτελεί αναμφισβήτητα την πιο ωφέλιμη και ασκητική περίοδο της χρονιάς. Καταρχήν υπάρχει πάντοτε σχεδόν ξηροφαγία, πλην Σαββάτου και Κυριακής. Μέχρι την, Απόλυση της Προηγιασμένης Θείας Λειτουργίας ή του Εσπερινού. όταν δεν τελείται Θεία Λειτουργία, δεν επιτρέπεται ούτε νερό να πιει κανείς. Τότε δίνεται το αντίδωρο και ακολουθεί ή μία κοινή τράπεζα και μοναδική, με ανάγνωση στην Κλίμακα του Αγίου Ιωάννου.  Τις περισσότερες ημέρες τελείται' Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία. Εννοείται ότι, έκτος της Μεγάλες , Τεσσαρακοστής, ή Θεία Λειτουργία τελείται καθημερινά. Ιδιαιτέρως κατά την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή τηρείται σιωπή μεταξύ των αδελφών. 

Ό Μοναχός έχει πολλές, ώρες να ασχοληθεί με τα πνευματικά του το πρόγραμμα είναι άκρως ησυχαστικό για  αυτό και πολύ αγαπητό από τούς Πατέρες.

Κάθε Κυριακή γίνεται Αγρυπνία και ή Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου. Στις καθημερινές ακολουθείται αυστηρά ή τάξις του Τυπικού, με πρόσθετες αναγνώσεις έκ του Λαυσαϊκοϋ. του Λειμωνάριο και άλλων Ασκητικών Συγγραμμάτων οι όποιες διανθίζουν τις ήδη «γεμάτες» ακολουθίες. Προσπαθούμε -το κατά δύναμιν- τίποτε να μη παραλείπεται, όχι μόνον κατά την Σαρακοστή, αλλά και  όλον τον υπόλοιπο χρόνο.

Υπάρχει βεβαίως στην αρχή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής το λεγόμενο τριήμερο, δηλαδή ή τελεία αποχή τροφής και νερού μέχρι την Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία, το εσπέρας της Τετάρτης. Επίσης μετά την τράπεζα της Μεγάλης Πέμπτης έως και την Ανάσταση έχουμε πάλι τελεία νηστεία, εξαιρέσει του Μεγάλου Σαββάτου, όπου μετά την Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου (περίπου το μεσημέρι) δίνονται στους αδελφούς μικρά σταφιδόψωμα, σταφίδες, λουκούμια και λίγα φρούτα, για ενίσχυση του μεγάλου κόπου των ήμερων.

Τρία ακόμη ιδιαίτερα Αγιοσαββαϊτικά χαρακτηριστικά των καθημερινών ακολουθιών του έτους είναι.

α. ότι όλοι οι κανόνες του Όρθρου ψάλλονται -και μάλιστα μαζί με την καθιερωμένη Στιχολογία- εκ του Ψαλτηρίου,

β) ότι διαβάζεται το Συναξάρι της ημέρας, δηλαδή οι Βίοι των Αγίων (τουλάχιστον δύο εξ αυτών), και

γ) ότι στο τέλος κάθε ακολουθίας ψάλλετε από όλους τούς αδελφούς το κατανυκτικό Θεοτόκιο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής «Υπό την σήν εύσπλαγχνίαν καταψεύγομεν Θεοτόκε...».

Ή Ύπεραγία Θεοτόκος είχε παρουσιαστεί στον Άγιο Σάββα και του είχε πει ότι εκείνη θα είναι ή προστάτης ή έφορος και ή οικονόμος της Ι. Μονής, έως της συντέλειας των αιώνων, μέχρι Δευτέρας Παρουσίας.

Την Κυριακή το εσπέρας, στο τέλος του Εσπερινού τελείται Παράκλησις μπροστά στην λάρνακα του Αγίου Σάββα και μνημονεύονται πολλά ονόματα ασθενών και, εχόντων ανάγκην θείας βοήθειας, θλιβομένων αδελφών.

Την Δευτέρα της Διακαινησίμου, μετά την Θεία Λειτουργία, γίνεται Μικρός Αγιασμός και ακολουθεί λιτανεία πέριξ της Λαύρας, συνοδεία Ιερών Εικόνων και Άγιων Λειψάνων, ενώ ψάλλονται Αναστάσιμοι Ύμνοι.

Επίσης στην εορτή του Όσίου Ξενοφώντος και της συνοδείας αυτού (26 Ιανουαρίου), όλοι οι αδελφοί πηγαίνουν στο σπήλαιο του Αγίου Αρκαδίου, όπου ψάλλονται ή Παράκλησις και οι Χαιρετισμοί των Αγίων.

Το ίδιο σκηνικό επαναλαμβάνεται και στην μνήμη της Οσίας Σόφιας, μητρός του Αγίου Σάββα. Στο κοντινό ησυχαστήριο-κάθισμα της Όσιας, ψάλλονται οι Χαιρετισμοί και ή Παράκληση της.

Ξεχωριστές στιγμές αποτελούν οι κοινές συνάξεις (παγκοινιές) των Μοναχών για τον καθαρισμό των «καναλιών» του νερού εκτός της Μονής, στις αρχές του Νοεμβρίου, ενώ την ίδια περίοδο έχουμε την συγκομιδή και την διαλογή των ελαιών.

Για την αναψυχή των αδελφών, αλλά και την τροφοδοσία της Μονής σε κηπευτικά, φρούτα και λοιπά είδη διατροφής, δημιουργήθηκε τα τελευταία χρόνια ένα μικρό «μετόχι». στο χωριό των Ποιμένων, σε παλαιό μεγάλο κτήμα της Λαύρας, όπου υπάρχει ελαιώνας, κήποι, μεγάλη δεξαμενή νερού χώρος πρασίνου και στο όποιο διαμένουν μονίμως δύο αδελφοί Σαββαίται οι όποιοι διακονούν στις εξωτερικές εργασίες και τις υποχρεώσεις της Μονής.

Ό χώρος είναι περιφραγμένος, υπάρχει αναστηλωμένος και ανακαινισμένος ένας παλιός πύργος ενώ δημιουργήθηκε εξ` αρχής Ιερός Ναός ευρύχωρο αρχονταρίκι και κελιά για τούς Πατέρες της Λαύρας.

Παρόλη τη ραγδαία εισβολή -των τελευταίων ετών- της τεχνολογίας και της έκκοσμίκευσης σε κάθε χώρο -ακόμη και μέσα στα μοναστήρια- ή Λαύρα του Αγίου Σάββα είναι ένας τόπος απαράκλητης ξένος προς την ζωή της ανέσεως, προσφιλής όμως σε όσους αγαπούν τον Θεόν. Το μάτι του Μοναχού εδώ δεν παρηγορείται από την θέα της όμορφης φύσεως (θάλασσα ή πράσινο), βοηθιέται όμως ό νους να συγκεντρωθεί, να αποκοπεί από την θέα των ματαίων και να εισέλθει στον χώρο της καρδίας, καθαρίζοντας κάθε ακαθαρσία, με την επίκληση του Ονόματος του Κυρίου,

Έδώ ή παρηγοριά του Μονάχου είναι να κοπιά, να θυσιάζεται για τον άλλον αδελφό, να καταγίνεται στην μελέτη του θανάτου, στην προσδοκία του Παραδείσου, να υμνεί και δοξάζει ακατάπαυστα τον Τριαδικό μας Θεό.

Έδώ ό Μοναχός προγεύεται μυστικά την ατελεύτητη χαρά της Βασιλείας του Θεού. βιώνει σταδιακά την σωτήριο κάθαρση της μετανοίας, εξέρχεται του παρόντος χρόνου και, ζώντας την κοινωνία με τον Χριστό και τούς Αγίους, αποστρέφεται ακόμη περισσότερο κάθε ηδονή και πρόσκαιρη απόλαυση.

Όμως ό Πανάγαθος Θεός δεν σταματά και τα επίγεια αγαθά πλούσια να τα δίνει στους πιστούς δούλους Του ακόμη και μέσα στην έρημο. ΤΙ ζωή μας μέσα. στο τρισευλογημένο κοινόβιο δεν είναι -όπως νομίζουν οι περισσότεροι- μονότονη. Κάθε ήμερα είναι το κυνήγι μίας νέας εμπειρίας εν Χριστώ, ή αρχή ενός νέου αγώνος, ή χάρις του Θεού πάντοτε ανανεώνει, ποτέ δεν κουράζει τον αγωνιστή Μοναχό, ό όποιος έχει στραμμένο το βλέμμα του διαρκώς στον σκοπό για τον όποιο «εξήλθε» και στο αγαπητότερο πρόσωπο του κόσμου, τον Νυμφίο Χριστό.

Ενώ στερείται τις επίγειες χαρές, είναι πλημμυρισμένος από την Χαρά του Χριστού, την οποία και σκορπά με λόγια και έργα αγάπης. Όλα είναι δώρα της αγάπης του Θεού για όλα ευχαριστεί και δοξολογεί, και με χαρά υπομένει κάθε λύπη και προσβολή του πονηρού. Τα λιγοστά δένδρα και λουλούδια εντός της Μονής, το πλήθος των πουλιών και πτηνών με το κελάηδημα τους. το κελάρυσμα από το νερό του χειμάρρου, ό καταγάλανος ουρανός, τα κατοικίδια ζώα, τα πουλάκια, όλα τα δέχεται ως δώρα και παρηγοριές, πού τον βοηθούν να ενώνεται -διά της προσευχής- με τον Δημιουργό και αυξάνουν την

 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΗΓΟΡΙΕΣ

Ζει σε όλο το βάθος το ψαλμικό     «Πλούσιοι έπτώχευσαν..., οι δε έκζητοϋντες τον Κύριον, ουκ έλατωθησονται παντός αγαθού» και αισθάνεται ότι είναι ό πιο ευτυχισμένος άνθρωπος του κόσμου.

Ή κοινή Ακολουθία, η κοινή τράπεζα, ή κοινή -σε όλα- ζωή είναι πρόξενος μεγίστης παρηγοριάς και χαράς. Ή μεγαλύτερη εξάλλου χαρά είναι αύτη πού την βιώνεις όχι μόνος σου, αλλά μαζί με τούς αδελφούς. Έτσι το κοινόβιο γίνεται ένα Μετόχι του Παραδείσου. Ακόμη και για τον σημερινό νέο δόκιμο Μοναχό, ό όποιος προέρχεται μέσα από μία όντως σατανοκίνητη κοινωνία, μαδημένο με-όλες τις ανέσεις και απολαύσεις του κόσμου, είναι κατορθωτή ή ένταξη του σε μία τόσο «αυστηρή» και ασκητική ζωή, αρκεί να αγάπα εξ όλης καρδίας τον Χριστό μας. Τότε -με την Χάρη Του- όλα γίνονται εύκολα και ό πόθος του Θεού σβήνει σιγά-σιγά την φλόγα των παθών.

Μόνον πού χρειάζεται -έξαρχής-απόφαση θανάτου (δηλ αυταπάρνηση), υπακοή και υπομονή μέχρι τέλους.

Τελικά, μέσα σε ένα τόσο περιορισμένο τόπο κλεισμένος ό Άγιοσαββίτης Μοναχός, δίχως κοσμικές παρηγοριές και χαρές, όχι μόνον δεν αθυμεί και λυπείτε, αλλά πλημμυρίζει από ευγνωμοσύνη προς τον Ευεργέτη και Λυτρωτή Κύριο, πού τόσο τον τίμησε με την κλήση να γίνει ένας Άγιοταφίτης και μάλιστα Άγιοσαββίτης Μοναχός.

Είναι αλλεπάλληλες και ανεξάντλητες οι πνευματικές παρηγοριές και χαρές, πού καθημερινά βιώνει. Και μόνον το να ανήκει κανείς στην χορεία των, απ' αιώνος, άσκησαμένων Σαββαϊτών Πατέρων και Αγίων, να έχει διαρκώς τις προσευχές τους, την φροντίδα και την σκέπη τους, και να ζει την ζωντανή παρουσία τους διά των Ιερών Λειψάνων, δεν είναι αυτό μεγίστη παρηγοριά, τιμή και ενίσχυση, για να συνεχίσει να αγωνίζεται με μεγαλύτερη θέρμη;

Τίποτε πραγματικά δεν είναι δυνατόν να τον χωρίσει από την αγάπη του Χριστού και την Μονή της μετανοίας του. Ούτε ό παρατεταμένος καύσωνας του καλοκαιριού τον λυγίζει. Ούτε το εχθρικό περιβάλλον των αλλοθρήσκων περιοίκων, ούτε και ό υπερβολικός αριθμός των προσκυνητών, τον ταράσσει. Γιατί γνωρίζει καλά ότι ζει μέσα στην αγκαλιά του Θεού, και ότι Αυτός του στέλνει το δέχεται πάντα με ευχαριστία και υπομονή. Στον άνθρωπο πού αγαπά εξ όλης καρδίας τον Θεόν -και έξαιρέτως στον Μοναχό πού δόθηκε ολοκληρωτικά στη λατρεία Του- ή υπεράγαθη Πρόνοια του Ελεήμονος Κυρίου, πάντοτε και παντού και σε όλα τον ακολουθεί, τον προστατεύει, τον οδηγεί, τον φωτίζει, τον ευλογεί. Έτσι περίπου αισθάνεται και σήμερα ό Άγιοσαββίτης Μοναχός.

Θα ήταν σημαντική παράλειψη το να μην αναφερθούμε στο πανηγύρι της Λαύρας- ή οποία γίνεται με κάθε  επισημότητα και λαμπρότητα το  τριήμερο από τις 4 έως και τις 6 Δεκεμβρίου.'  Η πανηγύρι περιλαμβάνει τον εορτασμό του ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΑΒΒΑ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ.. Γίνεται παρουσία του ΜΑΚΑΡΙΩΤΑΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ, ΑΡΧΙΕΡΕΩΝ,  ΚΚΑΙ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΩΝΑΓΙΟΤΑΦΙΤΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΑΔΕΛΦΩΝ ΚΑΙ  ΦΙΛΩΝ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ.

Του Αγίου ΣΑΒΒΑ γίνεται ολονύκτιος αγρυπνία ενώ του ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ όρθρος βαθύς.

Ό ησυχαστικός

Αξίζει επίσης να  σημειωθεί ότι Ηγούμενος της Ιεράς μονής Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου είναι ο εκαστοτε ό εκάστοτε Πατριάρχης Ιεροσολύμων και ότι στη Λαύρα τον αντικαθιστά  ό Πνευματικός  (Αρχιμανδρίτης) της Μονής, ό όποιος εκτελεί χρέη Ηγουμένου και είναι και Σκευοφύλαξ της Μονής-Λαύρας.

Κατακλείνοντας την αναφορά  μας στα Τυπικά και στον τρόπο

ζωής στην Λαύρα, σημειώνουμε ένα νεώτερο «αναγκαστικό» τυπικό του προγράμματος της  Ι.ΜΟΝΗΣ. Λόγω της ανεξέλεγκτης συνεχούς ροής προσκυνητών τα τελευταία έτη αποφασίσαμε να κλείνει εντελώς το μοναστήρι δυο μέρες την εβδομάδα ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ- εκτός βεβαία περιόδων των Μεγάλων Εορτών (Δωδεκαήμερο. ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΠΑΣΧΑ ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟΣ) Και τούτο για να διαφυλαχτεί ο ησυχαστικός χαρακτήρας της Λαύρας να ξεκουράζονται κάπως οι Πατέρες και να περιορίζεται η άτακτη και ορμητική προσέλευση του κόσμου.

Αυτή είναι πολύ συνοπτικά η θαυμαστή ιστορία και ο τρόπος ασκήσεως των Αγιοσαββιτων Μοναχών σήμερα.

Ας δοξάσουμε εξ όλης καρδιάς τον Ελεήμονα και ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΑ ΚΥΡΙΟ ΜΑΣ ΙΗΣΟΥΝ ΧΡΙΣΤΟΝ διότι ακόμη και στα έσχατα και αποκαλυπτικά χρόνια της γενεάς μας διαφυλάττει στην ταραγμένη και πολύπαθη Γη της Παλαιστίνης ένα εργαστήριο αγιασμού, ένα θησαυροφυλάκιο ειρήνης μια όαση πνευματική.

Ας ευχαριστήσουμε θερμότατα την Υπερένδοξων Δέσποινα μας, την Υπεραγία Θεοτόκο, για την στοργική, άφατο και ανέκφραστη μητρική Της Προστασία και Σκέπη, μαζί δέ και τον Προστάτη μας Όσιο Σάββα τον Ηγιασμένο και πάντας τους Σαββαΐτας αγίους.

Ας προσπέσουμε με ταπείνωση και συντριβή καρδίας παρακαλούντες και δεόμενοι του Κυρίου να παρατείνει το έλεος Του έφ ημάς -τούς ελαχιστότατους και άναξιοτάτους Μοναχούς, να μάς φωτίζει και να μάς στηρίζει στην όδόν της Μετανοίας -την στενή και τεθλιμμένη, να μάς ενδυναμώσει να κρατήσουμε -έργω και λόγω- στερεή και ανόθευτη την μία και μόνην Αλήθεια, την Ορθόδοξο Πίστη μας, την πίστη των Αγ. Αποστόλων και των Αγίων Πατέρων, την πίστη πού στήριξε, στηρίζει και θα στηρίζει την Οικουμένη.

Αυτό είναι το μήνυμα και ή προσευχή μας:

«Να κρατήσουμε όλοι μας -Κληρικοί, Μοναχοί και λαϊκοί- τον τρόπο της επιγείου ζωής μας

α) ασκητικό, δηλαδή με συνεχή μετάνοια και συμμετοχή στα Μυστήρια της Εκκλησίας μας και

6) αληθινά και Ορθόδοξα Χριστιανικό,

δηλαδή δίχως συγχρωτισμού και ερωτοτροπίες με την πανσπερμία των Αιρέσεων πού μάς κατακλύζουν.».

Μόνον τότε θα έχει αξία ή άσκηση και ή εν γένει πνευματική μας βιωτή. Αυτό μάς καλούν να κρατήσουμε ό ίδιος ό Κύριος μας και όλοι οι Άγιοι Του. Την μαρτυρία της αληθείας και -αν χρειαστεί- το μαρτύριο γι' αυτήν: «Γίνου πιστός άχρι θανάτου, και δώσω σοι τον στέφανον της ζωής» (Άποκ. Β,ΙΟ). Αμήν. Γένοιτο

ΒΙΒΛΟΓΡΑΦΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ.