ΣΚΗΤΗ ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΗΣ. ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΧΟΖΕΒΑ.

Τὸ κοιμητήριο καὶ τὸ σπήλαιο τῆς Ἁγίας Ἄννης.

Σὲ ἀπόσταση λίγων βημάτων ἀπὸ τὴν Μονή, ἀνακαλύφθηκε τὸ 1880 ἀπὸ τοὺς Πατέρες τῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Σάββα, τὸ ἀρχαῖο κοιμητήριο τῆς Μονῆς, ἕνα μεγάλο δηλαδὴ σπήλαιο καταλλήλως διαμορφωμένο. Στὴν ὀροφὴ τοῦ σπηλαίου σώζονται διαφόρων τύπων σταυροὶ τῶν πρώτων χριστιανικῶν αἰώνων. Τὸ κοιμητήριο ἔχει ἀπειράριθμα ἅγια λείψανα. Οἱ δὲ ἐπιγραφὲς μαρτυροῦν ὅτι ἔχουν ταφεῖ Ἀρχιερεῖς, Ἀββᾶδες, Πατέρες, Πρεσβύτεροι, Ἀρχιδιάκονοι, Διάκονοι, Μοναχοί, Διακόνισσες καὶ λαϊκοί. Κατὰ τὴν εὕρεση τοῦ κοιμητηρίου, καθὼς οἱ μοναχοὶ μπῆκαν σὲ αὐτό, εἶδαν ὁλόκληρα ἅγια σώματα νὰ κείτονται τὸ ἕνα πάνω στὸ ἄλλο· μερικὰ δὲ ἐξ αὐτῶν ἔφεραν ἐπὶ τῆς κεφαλῆς των στεφάνους, καὶ σὲ ἄλλα δίπλα τους ποιμαντορικοὶ ῥάβδοι.

Πάνω ἀκριβῶς ἀπὸ τὸ κοιμητήριο, ἐπὶ ἀποκρήμνων βράχων καὶ σὲ ὕψος πάνω ἀπὸ 40 μέτρα, σώζεται ἕνα σπήλαιο. Ἀπὸ σκάλα ποὺ βρίσκεται στὸ ἐσωτερικὸ τοῦ σπηλαίου, ἀνεβαίνουμε στὴν ἀρχαιότατη καὶ μικρὴ Ἐκκλησία τῆς Ἁγίας Ἄννης. Ἡ ἐκκλησία βρίσκεται στὸ μέσο σχεδὸν τοῦ βράχου καὶ κοσμεῖται διὰ τοιχογραφιῶν τοῦ 6ου αἰῶνος μ. Χ. Ἄνωθεν τῆς λαξευμένης στὸν βράχο Ἁγίας Τραπέζης, εἶναι ζωγραφισμένη ἡ λεγόμενη Μεγάλη Δέησις, δηλαδὴ ὁ Παντοκράτορας στὸ κέντρο, ἡ Παναγία στὰ δεξιά, καὶ ὁ Πρόδρομος στὰ ἀριστέρα. Ὁ Κύριος κάθεται ἐνθρονισμένος ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ, εὐλογῶν τοὺς πάντας καὶ τὰ πάντα. Ἡ Ἁγία Τράπεζα, λόγω τοῦ ἀκατάλληλου τοῦ μέρους, κοιτάει βορειοδυτικά καὶ σὲ αὐτὸ τὸ σημεῖο εἶναι ζωγραφισμένη ὁ Κύριός μας σταυρωμένος, ἡ Παναγία καὶ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος. Παραπλεύρως, βρίσκονται 4 Μεγαλομάρτυρες ἔφιπποι. Ὁ πρῶτος Ἅγιος εἶναι δυσανάγνωστος, ἐνῶ οἱ ἄλλοι τρεῖς εἶναι· ὁ Ἅγιος Λεόντιος, ὁ Ἅγιος Γεώργιος καὶ ὁ Ἅγιος Θεόδωρος. Πλησίον τῆς Προθέσεως ἡ Πλατυτέρα. Οἱ περισσότερες τοιχογραφίες εἶναι δυσανάγνωστες.

Μιὰ ἀξιοπερίεργη εἶναι στὰ νοτιοδυτικὰ τοῦ ναοῦ, καὶ εἰκονίζει ἕνα ζαρκάδι (δορκάς) πάνω στὰ ὄρη νὰ τρώγει κρῖνα. Αὐτὴ ἡ εἰκόνα συμβολίζει τὴν Παναγία μας. Ἡ συμβολικὴ αὐτὴ εἰκόνα βρίσκεται στὸ Θεοτοκάριο, τὸ βιβλίο δηλαδὴ ποὺ περιέχει κανόνες τῆς Παναγίας μας, ὀκτὼ σὲ κάθε ἦχο. Ποιὸ συγκεκριμένα, εἶναι τὸ κάτωθι τροπάριο, εὑρισκόμενο τὴν Δευτέρα ἑσπέρας τοῦ πλ. α´, ψαλλόμενο πρὸς τὸ Χαίροις ἀσκητικῶν, ποίημα τοῦ Ἁγίου Μάρκου τοῦ Εὐγενικοῦ:

Χαίροις, Παρθενομῆτορ Ἁγνή, ἡ ἁπλουστάτη καὶ ἀμίαντος δάμαλις, τὸν μόσχον ἡ τετοκυῖα, τὸν μυστικὸν τοῦ Θεοῦ, ἁμνὰς καθαρά τε καὶ πανάσπιλε. Δορκὰς ἐν τοῖς ὄρεσιν, ἀρωμάτων ἡ βόσκουσα, καὶ νεμομένη, ἐν τοῖς κρίνοις ἀείποτε, θείαις χάρισι, καὶ τρυφαῖς ταῖς τοῦ Πνεύματος. Ἔλαφος ἡ ταχύδρομος, τοὺς ὄφεις ἡ κτείνουσα, τοὺς νοητοὺς καὶ Σῶν δούλων, πόῤῥωθεν τούτους ἐλαύνουσα. Χριστοῦ χαῖρε Μήτηρ, τοῦ παρέχοντος τῷ κόσμῳ, τὸ μέγα ἔλεος.

Γ) Τὰ ἀσκητήρια πέριξ τῆς Μονῆς.

Λίαν πρωί, περὶ ὥρα τρίτη πρωϊνή, ξεκινήσαμε διὰ τὰ ἀσκητήρια τῆς Ἁγίας Ἄννης, γιατὶ ἡ θερμοκρασία ὑπὸ σκιὰν κατὰ τὶς ὥρες 8:00π.μ-5μ.μ βρίσκεται στοὺς 35 μὲ 37 βαθμούς. Τὰ σπήλαια αυτὰ ἀπέχουν ἀπὸ τὴν Μονὴ περὶ τὰ 20 λεπτά. Πήραμε μαζί μας καὶ μιὰ ξύλινη σκάλα 5 μέτρων, διὰ νὰ μποροῦμε νὰ ἀνερχώμεθα σὲ αὐτὰ τὰ ἀπόκρημνα σπήλαια. Τὴν περίοδο τοῦ Α´ Παγκοσμίου Πολέμου, ἀρκετοὶ ἐκ τῶν ἀσκητῶν τῆς περιοχῆς τὰ ἐγκατέλειψαν καὶ πῆγαν διὰ ἀσφάλεια νὰ μείνουν στὰ ἐν Παλαιστίνῃ ἑλληνικὰ μοναστήρια. Ἀργότερα, οἱ ντόπιοι Ἄραβες κατέστρεψαν ἐξ ὁλοκλήρου αὐτά. Στὰ περισσότερα ἀνεβήκαμε μὲ τὴν σκάλα, ὄχι χωρὶς νὰ κινδυνέψει ἡ ζωή μας. Ὅμως, τὸ χειρότερο ἦταν τὰ ἀναρίθμητα σμήνη νυχτερίδων ποὺ πετοῦσαν πάνω μας· ἡ δὲ δυσοσμία ἦταν ἀνυπόφορη. Ὁποία λύπη κατέλαβε τὴν ψυχήν μας. Στὶς ἐκκλησίες τῶν σπηλαίων σώζονται ἀρχαῖα μωσαϊκά, καὶ ἐλάχιστες τοιχογραφίες. Μπήκαμε στὴν ἀρχαιοτάτη ἐκκλησία τῆς Ἁγίας Ἄννης. Ἡ σκήτη αὐτὴ ὀνομάζεται ὑπὸ τῶν ντόπιων Ντὲρ Μπενάτ (Μοναστήρι τῶν Παρθένων), γιατὶ στὸν χείμαῤῥο αὐτὸν βάπτιζαν οἱ παρθένοι τὶς κατηχηθεῖσες εἰς τὸ χριστιανισμό, γυναῖκες. Εἶναι ὅμως ἄγνωστο σὲ μιὰ ἐποχὴ ἔφυγαν οἱ παρθένοι καὶ ἐγκαταστάθηκαν οἱ ἀσκητές. Στὴν σκήτη αυτὴ σωζόταν καὶ τὸ πόδι τῆς Ἁγίας Ἄννης, διατηροῦν καὶ τὴν ἐπιδερμίδα. Οἱ Πατέρες, ἐξ αἰτίας τῶν πολυπληθῶν επιδρομῶν τῶν διαφόρων ἐθνῶν, τῶν ληστῶν καὶ τῶν κακώσεων ποὺ ὑφίσταντο ἀπὸ αὐτούς, πῆραν τὸ ἱερὸ λείψανο τῆς Ἁγίας Ἄννης καὶ ἀνεχώρησαν διὰ τὸ Ἅγιον Ὄρος, δημιουργήσαντες δὲ ἐκεῖ τὴν ὑπάρχουσα σκήτη τῆς Ἁγίας Ἄννης.

Ἁγία Πόλις Ἱερουσαλήμ.

27 Ἰουλίου 1947