ΝΑΣΙΡ ΜΟΥΧΑΜΑΝΤ: Ο ΕΞΑΙΣΙΟΣ ΑΕΤΟΣ. 1317 Μ.Χ ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ -ΤΖΙΧΑΝΤ-

ΝΑΣΙΡ ΜΟΥΧΑΜΑΝΤ: Ο ΕΞΑΙΣΙΟΣ ΑΕΤΟΣ

Από τα οκτώ του χρόνια, τον ταπείνωναν πετώντας τον σαν βασιλική κούκλα από τον έναν πολέμαρχο της χούντας των Μαμελούκων στον άλλο. Δύο φορές τον είχαν ανεβάσει στον θρόνο και δύο φορές τον είχαν καθαιρέσει. Ήταν ο μικρότερος γιος ενός σκλάβου που κατάφερε να γίνει ένας μεγάλος σουλτάνος, και ο μεγαλύτερος αδελφός του, ο κατακτητής της Άκρας, είχε δολοφονηθεί. Έτσι, όταν ο Νάσιρ Μουχάμαντ άρπαξε την εξουσία για τρίτη φορά, σε ηλικία είκοσι έξι ετών, ήταν αποφασισμένος να την κρατήσει. Ο σουλτανικός αετός του ταίριαζε με το στυλ του - καλαίσθητο μεγαλείο, αετίσια παράνοια και εφόρμηση με σκοπό τον ξαφνικό θάνατο. Μοίραζε αξιώματα και πλούτη στους συντρόφους του - έπειτα όμως ,ους στραγγάλιζε, τους τεμάχιζε, τους δηλητηρίαζε χωρίς εμφανή λόγο, ενώ έδειχνε να προτιμάει τα άλογα από τους ανθρώπους: έλεγαν ότι ο κουτσός σουλτάνος μπορούσε να αναφέρει τη γενεαλογία και των 7.800 αλόγων κούρσας που είχε, και συχνά πλήρωνε περισσότερα για ένα άλογο παρά για το πιο όμορφο σκλαβάκι. Ωστόσο, όλα όσα έκανε ο Εξαίσιος -ο γάμος του με μια απόγονο του Τζένγκις Χαν, τα είκοσι πέντε παιδιά του, οι 1.200 παλλακίδες του- τα έκανε με τη σχολαστική μεγαλοπρέπεια που έφερε και στην Ιερουσαλήμ.

Το 1317 πήγε και ο ίδιος για προσκύνημα, και αμέσως έδειξε στους στρατηγούς του ότι ιερό καθήκον τους ήταν να εξωραΐσουν το Όρος του Ναού και τους γύρω δρόμους του. Με τη βοήθεια του καλύτερού του φίλου και Σύρου αντιβασιλέα, Τανκίζ, ο σουλτάνος οχύρωσε ξανά τον Πύργο του Δαβίδ, προσθέτοντας ένα τζαμί για τη φρουρά, ενώ έχτισε μνημειώδεις κιονοστοιχίες κι έναν μεντρεσέ στο Όρος του Ναού, τοποθετώντας νέα στέγη στον Θόλο και στο αλ-Άκσα, προσθέτοντας τον μιναρέ στην Πύλη της Αλυσίδας, την Πύλη των Βαμβακεμπόρων και την Αγορά των Βαμβακεμπόρων - που όλα σώζονται σήμερα.

Ο Νάσιρ ευνοούσε τη μέθοδο των Σούφι για να φτάσει κανείς στον θεό κι έχτισε πέντε μονές γι’ αυτά τα τάγματα μυστικιστών. Στις αστραφτερές νέες κατοικίες τους, με τους χορούς τους, τα τραγούδια τους, στις στιγμές έκστασής τους και, καμιά φορά, ακόμα και τους αυτοτραυματισμού τους, επανέφεραν ένα μέρος από την ιερή μαγεία της Ιερουσαλήμ, όλα για να προκαλέσουν την έντονη συγκίνηση που ήταν απαραίτητη για να υψώνονταν στον Θεό.

Οι άντρες του σουλτάνου πήραν το μήνυμα: εκείνος και οι διάδοχοί του εξόριζαν τους εμίρηδες σε δυσμένεια στην Ιερουσαλήμ, όπου έπρεπε να ξοδέψουν τα παράνομα πλούτη τους σε πολυτελή συγκροτήματα με αρχοντικά, μεντρεσέδες και τάφους. Όσο πιο κοντά βρίσκονταν στο Όρος το Ναού, τόσο πιο σύντομα θα ανασταίνονταν την Ημέρα της Κρίσεως. Κατασκεύαζαν τεράστια αψιδωτά υπόγεια πάνω στα οποία έχτιζαν. Τα κτήρια αυτά  στριμώχνονταν με πολύ εφευρετικό τρόπο πάνω σε παλαιότερα γύρω από τις πύλες του Ευγενούς Τεμένους.

Ο Νάσιρ βρήκε την Ιερουσαλήμ -ή, τουλάχιστον, τη Μουσουλμανικά Συνοικία- στο χώμα και τις αράχνες, και την άφησε όλο μάρμαρο, με αποτέλεσμα, όταν την επισκέφθηκε ο Ιμπν Μπατούτα, να ανακαλύψει μια πόλη που ήταν «μεγάλη και επιβλητική». Οι ισλαμιστές προσκυνητές συνέρρεαν στην αλ-Κουντς, εξερευνώντας τα πάντα, από την κόλαση της Γέενας έως τον παράδεισο του Θόλου, και διαβάζοντας τα βιβλία των φαντάίελ, που τους έλεγαν ότι «μια αμαρτία που διαπράττεται στην Ιερουσαλήμ ισούται με χίλιες αμαρτίες και μια καλή πράξη εκεί με χίλιες καλές πράξεις», οποίος ζούσε εκεί ήταν «σαν πολεμιστής της τζιχάντ», ενώ το να πεθάνει κανείς εκεί «είναι σαν να πεθαίνει στον ουρανό». Ο μυστικισμός της Ιερουσαλήμ γνώρισε τέτοια άνθηση, που οι μουσουλμάνοι άρχισαν να κάνουν τον γύρο του Βράχου, να τον ασπάζονται και να τον ευλογούν, κάτι που είχε να συμβεί από τον 7ο αιώνα. 

Ο φονταμενταλιστής λόγιος Ιμπν Ταϊμίγια  καταφέρθηκε εναντίον του Νάσιρ και των σουφικών προλήψεων, προ-ιδοποιώντας ότι η Ιερουσαλήμ ήταν απλώς ένα μέρος για μια ευλαβική επίσκεψη -μια ζιγιάρα-, η οποία δεν ήταν ισότιμη με το χαίτζ στη Μέκκα. Ο σουλτάνος φυλάκισε αυτό τον πουριτανό διαφωνούντα έξι φορές, αλλά χωρίς αποτέλεσμα, και ο Ιμπν Ταϊμίγια έδωσε την έμπνευση για τον σκληρό ουαχαμπισμό της Σαουδικής Αραβίας και των σημερινών οπαδών της τζιχάντ.

Ο Εξαίσιος σουλτάνος δεν είχε πια εμπιστοσύνη στους Τούρκους Μαμελούκους, που είχαν γίνει η ελίτ. Άρχισε λοιπόν να αγοράζει μικρούς σκλάβους από τη Γεωργία ή την Κιρκασία, στον Καύκασο, για να στελεχώσει τη σωματοφυλακή του, οι οποίοι επηρέασαν τις αποφάσεις του στην Ιερουσαλήμ: παραχώρησε τον Ναό του Πανάγιου Τάφου στους Γεωργιανούς.

Ούτε όμως και οι Λατίνοι είχαν ξεχάσει τον Ναό: το 1333, επέτρεψε στον βασιλιά Ροβέρτο της Νεαπόλεως (και της Ιερουσαλήμ) να επισκευάσει τμήματα του Ναού και να οικειοποιηθεί το Υπερώο στο Όρος Σιών, όπου ίδρυσε μια μονή φραγκισκανών.

Ο άρρωστος τίγρης είναι ο πιο επικίνδυνος. Ο σουλτάνος αρρώστησε, αλλά είχε κάνει τον φίλο του, Τανκίζ, «τόσο ισχυρό, που άρχισε να τον φοβάται». Το 1340 ο Τανκίζ συνελήφθη και δηλητηριάστηκε. Ο ίδιος ο Νάσιρ πέθανε έναν χρόνο αργότερα και τον διαδέχθηκαν οι πολλοί γιοι του. Στο τέλος όμως οι νέοι Καυκάσιοι σκλάβοι ανέτρεψαν τη δυναστεία και ανέβασαν στον θρόνο μια νέα οικογένεια σουλτάνων που ευνοούσαν τους Γεωργιανούς στην Ιερουσαλήμ. Από την άλλη μεριά, οι καθολικοί Λατίνοι -οι διάδοχοι των μισητών Σταυροφόρων- ήταν απλώς ανεκτοί από τους καταπιεστικούς Μαμελούκους, οι παροξυσμοί βίας των οποίων τρομοκρατούσαν τόσο τους χριστιανούς όσο και τους Εβραίους. Όταν ο Κύπριος βασιλιάς επιτέθηκε στην Αλεξάνδρεια, το 1365, ο Ναός έκλεισε, και οι φραγκισκανοί σύρθηκαν έξω με τη βία και εκτελέστηκαν δημοσίως στη Δαμασκό. Το τάγμα των φραγκισκανών πήρε την άδεια να επιστρέφει Μαμελούκοι όμως έχτισαν μιναρέδες που επισκίαζαν τον Ναό και τη συναγωγή Ραμπάν για να τονίσουν την υπεροχή του ισλάμ.

Το 1399, ο φοβερός κατακτητής Ταμερλάνος από την κεντρική Ασία κατέλαβε τη Βαγδάτη και στη συνέχεια εισέβαλε στη Συρία ακριβός τη στιγμή που ένας Μαμελούκους ανήλικος σουλτάνος και ο παιδαγωγός ξεκινούσαν για το προσκύνημά τους στην Ιερουσαλήμ.   


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ Η ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΣΑΙΜΟΝ ΣΙΜΠΑΓΚ ΜΟΝΤΕΦΙΟΡΕ.