ΓΕΡΩΝ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ι.Μ. ΔΟΧΕΙΑΡΙΟΥ.O ΑΣΚΗΤΗΣ ΘΕΟΚΤΙΣΤΟΣ ΤΗΣ ΠΑΤΜΟΥ.- Ό αμερικάνικος τρόπος ζωής πολύ γρήγορα θά καταπλακώση όλη την γη.

Θεόκτιστος

Ας πάρουμε τήν ευχή καί αυτού του Γέροντα. Υπήρξε

υψίκορμος καί δυνατός. Μου έλεγε πώς χρησιμοποιούσε βαρεία των είκοσι πέντε κιλών, για να σπάζη πέτρες. Τό Γυμνάσιο τής Κάλυμνου κτίσθηκε από πέτρες πού έξώρυξε ό ίδιος. Στο Κάθισμα του Κουβαριού έκτισε πεζούλια, ξερολιθιές, με τεράστιες πέτρες, πού ποτέ δέν υποχώρησαν. Τό ’40 στήν μεγάλη πείνα οί καλλιέργειές του είχαν πολλά αγαθά, πού γλύτωσαν πολλούς από τον θάνατο.

Νέος ήταν ανήσυχος. Έφθασε μέχρι τήν Αμερική, για να έργασθή. Καθόλου δέν του άρεσε ό αμερικάνικος τρόπος ζωής· εύθύς τον άπέρριψε.

- Οί Άμερικάνοι -έλεγε- σαν τούς Τούρκους αρχίζουν τήν αλλαγή από τα ενδύματα, για να φθάσουν στήν καρδιά.

Γι’ αύτό, όταν έβλεπε τούς Πάτμιους ενδεδυμένους μέ αμερικάνικα μπουφάν, πού έστελναν οί ομογενείς, πολύ ενοχλείτο, μέχρι πού έσκισε κάποιο, ενώ τό φορούσε νεαρός.

Εξέφραζε φόβους πώς:

- Ό αμερικάνικος τρόπος ζωής πολύ γρήγορα θά καταπλακώση όλη την γη. 

Οί άνθρωποι θά ξεχάσουν τις παραδόσεις τους, τον δικό τους τρόπο ζωής, τις Ιδιαιτερότητες του τόπου τους, και Θά φέρωνται σαν κοσμοπολίτες και στο πιο μικρό νησάκι. 

     Σήμερα, έπειτα από πενήντα περίπου χρόνια, δεν είναι πιά φόβοι, αλλά πραγματικότητα.

-         Την δύναμη ή Αμερική δεν την αντλεί από την μεγάλη ήπειρο, αλλά από τούς Εβραίους πού την κουμαντάρουν.

Αυτά έλεγε ό γέρος καί τελειωμό δεν είχαν τά προγνωστικά του, τά όποια εξέθετε με μιά τέτοια φυσικότητα, όπως θά μιλούσε γιά τον αυριανό καιρό.

Ό Θεόκτιστος πρέπει νά έγινε μεγαλόσχημος μοναχός από τον γέροντα Μακάριο σε κάποια ηλικία καί έκαμε συμμοναστής τού μοναχού Άπολλού. Ήταν ευλαβής άνθρωπος, μοναχός τού κανόνα καί τής ακολουθίας. Οποιον συναντούσε καλογριά, καλόγερο- τον ρωτούσε:

-         Έκανες τον κανόνα σου; Αυτός μάς περιχαρακώνει σάν τείχος οχυρό.

Στην ακολουθία προσκυνούσε όλες τις παραστάσεις των Αγίων, όπου καί νά ήταν     ’ ζωγραφισμένες· στον τοίχο, στο ξύλο, στον μουσαμά. Τον ρώτησα:

-         Πρέπει νά προσκυνούμε όλες τις εικόνες;

-         Ή Εκκλησία, παιδί μου, είναι σύναξης Αγίων εν 'Αγίω

Άπ’ ολους τούς Αγίους έχομε ανάγκη. Εμείς έναν εύλαβικό ασπασμό τούς προσφέρουμε κι εκείνοι σ’ ολα μάς παραστέκονται.

Ρώτησα πώς προσεύχεται την ώρα τού κανόνα.

-         Στην αρχή μετανίζω, μέχρι να κουραστώ. Έπειτα κάνω τρία κομπόσχοινα με του τελώνου την φωνή, τρία με του λοστού την ομολογία, μετά την ευχή του Ιησού, τής Παναγίας, του Θεολόγου καί του οσίου Χριστοδούλου από ένα κομποσχοίνι κι έπειτα τήν εύχή όσο αντέχω. ’Ήκουσα από τον γέροντα Μακάριο πώς πέρα από την προσευχή υπάρχει καί άλλη κατάσταση, πού σταματά ή προσευχή καί ξενιτεύει ό νους σ’ άλλη βιοτή. Δεν τό κατάφερα ποτέ, άλλα δεν αμφιβάλλω, γιατί με την συνεχή προσευχή βλέπω μέσα μου ένα άνοιγμα θεϊκό, άλλα δεν μπορώ να σου τό προσδιορίσω.

Πολύ λυπείτε με την έκκοσμίκευση τών μοναχών.

-         Τα πράγματα κάθε μέρα χειροτερεύουν. Οί μοναχοί ζουν άνετώτερα άπό τούς λαϊκούς. Έχουν σπουδαία προσπάθεια σ’ ότι τούς γεφυρώνει με τον κόσμο. Προτιμούν τα ταξίδια από την παραμονή στο μοναστήρι, τις συντυχίες από την άκολουθία, τις γνωριμίες με τούς μεγάλους ανθρώπους, παρά την κοινωνία με τον πόνο καί την ανέχεια. Φωτογραφίες μοιράζουν, για να γίνονται γνώριμοι του κόσμου.

-         Που τό αποδίδεις αυτό, Γέροντα;

-         Στο σαράκι του εγωισμού. Αυτό τό άφανές σκουλήκι ξεπαστρεύει καί την πιο δυνατή τραβάκα. Ό μοναχός δεν ζή πια στήν άφάνεια- έγινε τό άντικείμενο ενασχόλησης τών τάχατες πνευματικών άνθρώπων. Αφού βούλιαξαν τήν κοινωνία τους, έρχονται κι εμάς να καταποντίσουν. Στήν αρχή οτι βλέπουν σ’ εμάς τάχατες τό θαυμάζουνε κι έπειτα τό εμπαίζουνε καί τό περιγελούν. Ή επανάληψη του «Κύριε, έλέησον» σαράντα φορές, άκόμη καί άπό αρχιερείς περιπαίζεται καί τό θέλουνε τρεις φορές καί με δυσκολία, ένώ οί επαναλήψεις στήν ορθόδοξη λατρεία είναι εκ τών ων ούκ άνευ. Ό Θεός νά μάς λυπηθή καί οί ευχές των απ’ αίώνος Όσιων να διαφυλάξουν τις μάνδρες που με χίλιους κόπους έστησαν. Να με θυμάσαι.· μ’ όλη αυτή την κοσμικότητα πού επέτρεψαν καί μπήκε στο μοναστήρι, μια μέρα θά φαγωθούνε μεταξύ τους.

Τού μοναχού Θεοκτίστου τό κεφάλι λίγα γράμματα είχε, αλλά τού άρεσε να μελετά. Αγαπητή του ανάγνωση ήταν 6 «Θησαυρός» τού Δαμασκηνού τού Στουδίτου. Ήταν άφηγηματικώτατος. 'Ότι άγραφες διηγήσεις καί παραδόσεις ξεύρω γιά την Πάτμο από αύτόν τον γέρο τις άκουσα. Ήταν υπερβολικός* κι ό μεν πυρήνας των διηγήσεων ήταν αληθινός, αλλά τά διανθίσματα ήταν τού Θεόκτιστου. Ήταν όμως τόσο όμορφα ταιριασμένα, πού σίγουρα είναι δύσκολο να ξεχωρίσης τό γεγονός από τά λουλούδια. Γιά καμιά γωνιά τού νησιού δεν με άφησε απληροφόρητο.

Ήταν χαρούμενος άνθρωπος· καί όμως κάποιος πού δεν τον ήξερε τον φοβότανε. Αλλά αυτός πού τον ζούσε απολάμβανε κήπο χαρίτων κοντά του. 

Οί αστεϊσμοί του καί τά πειράγματά του εκφράζονταν με ποιητικούς στίχους, γιά να πέφτει τό πείραγμα πιο μαλακά. Πάντα ό υψίκορμος αυτός γέρος δημιουργούσε ευχάριστο κλίμα γύρω του, χωρίς να εξέρχεται από τό στόμα του λόγος σαπρός ή δηκτικός. Συνεδέετο με τούς γνωρίμους του, χωρίς να δημιουργείται οικειότητα καταλυτική καί παρρησία άπρεπη.

Έκοιμήθη τό 1963 καί ετάφη στο κοιμητήριο τής Μονής, στήν Βίγλα τής Πάτμου, χοροστατούντος τού ηγουμένου αρχιμανδρίτου Παύλου Νικηταρά. 

Άφησε μνήμη οσίου ανδρός.

Μνημόνευσα αύτούς τούς δύο μοναχούς -Αρτέμιο καί Θεόκτιστο- γιατί αυτοί οί δύο μοναχοί με την ταπεινοφορία, τήν άλουσία, τήν συρρικνωμένη από τήν κακοπάθεια μορφή τους καί τήν ασημότητα τους, ισορροπούσαν τήν ζωή τού μοναστηριού, χρωμάτιζαν τον χώρο ότι είναι μοναστήρι καί όχι υπηρεσία ή διοικούσα αρχή.

ΜΟΡΦΕΣ ΠΟΥ ΓΝΩΡΙΣΑ ΝΑ ΑΣΚΟΥΝΤΑΙ ΣΤΟ ΣΚΑΜΜΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ.

ΓΕΡΩΝ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΔΟΧΕΙΑΡΙΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ.