Τι είδε ο Φράγκος το 1204 Ο Robert de Cléry, ένας ιππότης από το Picardie της Γαλλίας περιγράφει:

Τι είδε ο Φράγκος το 1204

Ο Robert de Cléry, ένας ιππότης από το Picardie της Γαλλίας περιγράφει:

«Και τότε οι προσκυνητές άφησαν το βλέμμα τους πάνω στη μεγαλoπρέπεια της πόλης, και τα παλάτια και τα πλούσια μοναστήρια και τις πλούσιες εκκλησίες και τα θαυμάσια που ήταν στην πόλη. Kαι θαυμαζαν για ώρα πολλή· και πιο πολύ θαύμαζαν τη Μητρόπολη της Αγίας Σοφίας και πλούτη που ήταν εκεί.»

Οι ερευνητές σκωπτικά αναφέρουν ότι η αγαπημένη λέξη του de Cléry, στο έργο που περιγράφει την τέταρτη Σταυροφορία, είναι «πλούσια».

Ο de Cléry περιγράφει ιδίοις όμασι τα καθέκαστα από τη πλευρά των Φράγκων. Από την πλευρά των λογιών της Πόλης τα περιγράφει ο Νικήτας Χωνιάτης.

Αλλά πρώτα κάποιες άλλες περιγραφές.

Ο William της Τύρου, Αρχιεπίσκοπος εκεί κατά τις Σταυροφορίες:

«Tα λόγια δεν αρκούν για να περιγράψουν την γεναιοδωρία του Αυτοκράτορα, τα πλούτη που παρήλασαν μπροστά μας, τα πλούσια ενδύματα, τα χρυσά και ασημένιά, θα χρειαζόιαν πέντε βιβλία για να τα περιγράψω.»

O William είχε επισκευτεί τη Πόλη το 1179 κατά τη βασιλεία του Μανουήλ Κομνηνού.

Περιγραφή της πομπής δίνει ο πανηγυριστής [οργανωτής της] Θεόδωρος Πρόδρομος το 1133:

«Η πορεία από τη πύλη στη θάλασσα, κάτω από την ακρόπολη του αρχαίου Βυζαντίου, ως τη Αγία Σοφία έχει καθαριστεί από λάσπη, πέτρες και απορρίματα. Το καλντεριμι είχε τριφτεί με βούρτσες και οι μετωπίδες των κτιρίων στολίστικαν με χρυσοποίκιλτες μεταξωτές πορφύρες. Στο Παλάτι εν τω μεταξύ, οι τεχνίτες ετοίμαζαν ένα ασημένιο άρμα στολισμένο με πετράδια και διακοσμημένο με γρύπες, στο οποίο θα επιβαίνει ο Αυτοκράτορας οδηγώντας τέσσερα άσπρα άλογα.

»Μπρόστα ήταν ο Αυτοκρατορικός στρατός ακολουθούμενος από τους αιχμάλωτους Τούρκους, άνδρες και γυναίκες, και τα μουλάρια φορτωμένα με λάφυρα.

Τα καλύτερα Αραβικά άλογα του Αυτοκράτορα μετά και πιο πίσω οι τέσσερις φατρίες του Ιπποδρόμου ντυμένες στα χρώματά τους: άσπρο, κόκκινο, μπλε και πράσινο τραγουδώντας έμμετρους παιάνες.

Ακολουθούσαν οι 'χρυσοί' Συγκλητικοί με τους πιο επιφανείς συγγενείς του Αυτοκράτορα.

Ο Αυτοκράτορας, κρατώντας ένα δόρυ με σταυρό στην κορυφή που ακουμπούσε στον ώμο του και ένα πάπυρο στο άλλο χέρι, συνοδεύοταν από το μεγαλύτερό γιό του, που είχε οριστεί διάδοχος, και πιο πίσω οι άλλοι τρεις γιοί του.

Στο τέλος έρχόταν η στεφανωμένη δόξα της ακολουθίας· το ασημένιο άρμα με την εικόνα της Θεομήτορος, που ο Αυτοκράτορας, ταπεινά, είχε παραχωρήσει τη θέση του.»

Προετοιμασίες

Το 1195 ο Αλέξιος Γ' Άγγελος εκθρονίζει τον αδελφό του Ισαάκιο. Μία γλαφυρή περιγραφή των Αγγέλων δίνεται από τον Νικήτα Χωνιάτη:

«κατά άλλον τρόπον ελεεινώς τα της βασιλείας ωκονόμησαν πράγματα...την φιλοχρηματίαν αγαπώντες, ούτε από δικαίων κόπων και πόνων πλούτη ήθελον, αλλά εξωδίαζαν ταύτα ασώτως,

τα μεν εις τρυφάς σωματικάς και καλλωπισμούς ιματίων,

τα δε εις πόρνας και συγγενείς ωφελούντας.

Ου μόνον τοίνυν τας Ρωμαϊκάς χώρας και πόλεις εθέριζον και νέας απαιτήσεις και κεφάλαια εφευρίσκοντες,

αλλά και από γένους όντας Λατινικούς τιαύτα εποίουν.»

Όχι μόνο τα ταμεία άδειαζαν σε πολυτελείες και διασκεδάσεις με ...δεσποινίδες και χουβαρνταλήκια στους συγγενείς, φορολογώντας «εθέριζον», αλλά φέσωναν και τους Λατίνους αθετώντας συμφωνίες με τους Βενετούς και προσεταιριζόμενοι τους Πιζανούς.

Η κόρη του Ισαάκιου Β' όμως, Ειρήνη Αγγελίνα, παντρεύτηκε με τον γιό και διάδοχο του Γερμανού Αυτοκρατορα, Phillip. Περιγράφεται ως «ροδο χωρίς αγκάθια, περιστερά δίχως δόλο».

Ο γιος του δε Αλέξιος, ζούσε στην Πόλη στο Παλάτι του σφετεριστή θείου του. Η αδελφή του Ειρήνη κανονίζει και τον φυγαδεύει το 1203 στην Σικελία και μετά στη Γερμανία.

Εν τω μεταξύ οι προσκυνητές - ένα συφερτό από άντρες, γυναίκες, παιδιά από όλη την Ευρώπη - και ευγενείς, είναι συγκεντρωμένοι στην Βενετία έτοιμοι να ξεκινήσουν νέα Σταυροφορία μέσω των εδαφών της Αυτοκρατορίας.

«'Οταν ο Μαρκήσιος [de Momferat] είπε στους προσκυνητές και στους Βενετούς, ότι όποιος έχει στα χέρια τον νέο έχει πλεονέκτημα να διαβεί στην Κωνσταντινούπολη και να ζητήσει χρήματα και προμήθειες, οι άνθρωποι του Σταυρού έστειλαν δύο ιππότες στη Γερμανία να τον προσκαλέσουν. Ο στόλος είχε ξεκινήσει για τη Κέρκυρα εν τω μεταξύ.

»Όταν και ο νέος [Αλέξιος] έφθασε εκεί, μαζέυτηκαν όλοι οι ευγενείς και ο Δόγης της Βενετίας στη σκηνή του Μαρκησίου. Και συζήτησαν το ένα και το άλλο...ώσπου επιτέλους τον ρώτησαν τι θα έκανε για αυτούς αν τον έκαναν Αυτοκρατορα, αν φορούσε το στέμμα στην Κωνσταντινούπολη;

Και απάντησε τότε ότι θα έκανε ό, τι επιθυμούσαν. Επί τούτου μιλήσαν, εώς ότου είπε ότι θα δώσει στον οικοδεσπότη 200.000 μάρκα και ότι θα συντηρεί το στόλο [των Σταυροφόρων] για ένα χρόνο και ότι θα τους συνοδευε με το στρατό του πέρα από τη θάλασσα, με δικά του έξοδα, και ότι θα προσφέρει σε όσους συνόδευαν τον οικοδεσπότη προμήθειες για ένα χρόνο.»

de Cléry

«Ην δε και τότε ευρισκόμενος εκείσε δουξ των Βενετικών ο Ερίκος Δάνδουλος, μέγα και λίαν κακόν, επίβουλον πράγμα, και φθονερώτατον δεινόν τοις Ρωμαίοις...

Παλαιόν κακόν...ανταποδώσει τοις Ρωμαίοις εις όσον εκείνοι εις το γένος αυτού εποίησαν, καταγγέλλων και διηγούμενος όσα κακά αυτοίς παρά των βασιλευσάντων Αγγέλων επήλθοσαν...προς Ρωμαίους μίσος τρέφοντας και κουρσεύειν ορεγόμενους...και εύρων τότε ευγενείς τοπάρχας άνδρας, προθυμίαν και ορμήν έχοντας προς τον τόπον της Παλαιστίνης κατά των Σαρακηνών απελθείν.»

Χωνιάτης

Εκτός Πόλεως

Οι φράγκοι πλέουν για την Πόλη έχοντας μαζί το «μειράκιον» Αλέξιο, γιο του εκθρονισμένου Ισαάκιου Β', που «άνδρες πανούργοι και πονηροί κατέπεισαν αυτόν ενόρκως υπογράψαι ζητήματα, άτινα ουδέ δυνατόν ήσαν εκπληρωθήναι», λέει ο Χωνιάτης.

Παρότι ο Αλέξιος Γ' ήταν ενήμερος για τις κινήσεις αυτές,

«προς Κωνσταντινούπολιν ελθείν εμελέτησαν· εγίγνωσκον γαρ ακριβώς τη βασιλείαν μηδέν έτερον φροντίζειν ή τρυφήν και μέθην και πάσα άλλη φροντίδα αμέριμνον».

Αποβιβάζονται στη Χαλκηδόνα, απέναντι την Πόλη με ελάχιστη ενόχληση. Σταδιακά οργανώνονται και αρχίζουν κάποιες αψιμαχίες. Όπως λέει ο Geoffrey de Villehardouin, ο γνωστός Γοδεφρίγος Βελαρδουίνος, πλησίασαν τα τείχη και παρουσίασαν τον Αλέξιο γιό του Ισαάκ:

«Κοιτάξτε τον φυσικό σας κύριο· δεν ήρθαμε για να σας βλάψουμε. Κοιτάξτε τον νόμιμο δεσπότη σας. Αν τον στηρίξετε θα κάνετε αυτό που πρέπει· αν όχι, θα κάνουμε ό,τι χειρότερο μπορούμε».

Παρατάυτα ουδεμία σοβαρή αντίδραση υπήρξε, με συνέπεια οι Φράγκοι να αναθαρήσουν και ενάντιον λιγων δυνάμεων να κόψουν την αλυσίδα μεταξύ Πόλης και Γαλατά στον Κεράτιο και να μπουν με πλοία. Ο Γαλατάς καταλαμβάνεται μετά από σκληρές μάχες με Πιζανούς και Βαράγγους που έμεναν εκεί - ο Γαλατάς ήταν η διεθνής συνοικία.

Κατόπιν αποβιβάζονται και στη άλλη πλευρά και στρατοπεδεύουν κοντά στα τα τείχη του Μεγάλου Παλατίου.

Ακολουθούν βομβαρδισμοί από κατάπέλτες και βέλη κατά της Πόλης.

«Ιδών ο βασιλεύς Αλέξιος το ελεεινόν της πόλεως ατύχημα και την των ανθρώπων λύπην και τον στεναγμόν,

ευλαβηθείς μόλις ηρματώθη και εκαβαλίκευσε,

και μάλιστα ότι έβλεπε και τον λαόν προς στάσιν κινούμενον και λόγους βαρείς και υβριστικούς κατά αυτού λέγοντας,

εν οις γαρ ούτος εντός του παλατίου καθήσθαι ωρέγετο

και μηδεμίαν βοήθεια τη πόλει προμηθευόμενος».

Υπό τη πίεση του δήμου ο Αλέξιος αποφασίζει να κινηθεί κατά των Φράγκων.

«Έμοιαζε να έχει γεμίσει η πλάση με στρατιώτες και προχωρούσαν αργά και με συνοχή. Φαινόταν να ήμασταν σε δεινή θέση, έχοντας μόνο έξι μεραρχίες ενώ οι Γραικοί γεμάτες 40.»

 «Αλλ' η διόλου μνήμη της φυγής ήν εν τη ψυχή αυτού είχε...

Ώσπερ εξελθείς μετά αγάπης και ευχής ως βοηθήσων Ρωμαίοις και τοις Λατίνοις αντιταξάμενος, ούτως εισήλθε μετά κατάρας και ύβρεως».

Αφού ο Αλέξιος Γ' έβγαλε όλο το Ρωμαϊκό στρατό υπό τις επεφημίες του πλήθους από τείχη, μετά από λίγο επανήλθε εντός των τειχών(!).

«Και ας γίνει γνωστό, ότι ποτέ ο Θεός δεν έσωσε ανθρώπους από τέτοιες συμφορές, όπως εσωσε το σώμα [σταυροφόρους] εκείνη τη μέρα.»

Τη νύχτα ο Αλέξιος Γ' θα φορτώσει ό,τι θησαυρούς μπορούσε και με άλλους «εις το Δεβελτόν επορεύετο, ελεεινώς εν ανθρώποις, μη υπό των παίδων, μη υπό του έρωτος της αυτού γυναικός, μη τιαύτης πόλεως στέρησιν, αλλ' από φόβου και φιλοψυχίας εαυτόν μόνο το θέλειν σωθήναι», θέτει εαυτόν εκτός Πόλεως.

https://www.facebook.com/ellinikihistoria/