Άγιος Νεκτάριος. Αυθεντικές μαρτυρίες προσώπων που τον γνώρισαν

Τι μαρτυρούν μοναχές που γνώρισαν από κοντά τον Άγιο Νεκτάριο

Η συμπεριφορά αυτού του κόσμου έχει την εξουσία να υποβιβάζει τον άνθρωπο και ο άγιος Νεκτάριος που τον τιμούμε στις 9 Νοεμβρίου είχε υποστεί τις συνέπειες της εξουσίας του κόσμου. Αλλά η αληθινή εξουσία είναι εκείνη του εσταυρωμένου Θεού, ή των εσταυρωμένων αγίων του. Η ανθρώπινη ιστορία συγκλονίζεται πάντα από τη δύναμη της πίστης. Το πώς μεταδίδεται η πίστη όμως παραμένει ένα μυστήριο. Μπορούμε μόνο να περιγράψουμε όμορφες ιστορίες πίστης και αυτό θα κάνουμε και σήμερα. Επισκεφτήκαμε το νησί όπου μόνασε ο άγιος Νεκτάριος, την Αίγινα και συνομιλήσαμε με τον ιερέα Εμμανουήλ Γιαννούλη εφημέριο του Μητροπολιτικού Ι. Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου και Αγίου Διονυσίου Αιγίνης, ο οποίος έχει ερευνήσει για τον Άγιο συλλέγοντας μαρτυρίες από ανθρώπους που τον συναπάντησαν. Αφηγείται ο ίδιος για τους αναγνώστες της “Ορθόδοξης Αλήθειας”: « Γεννήθηκα το 1951 και μεγάλωσα στην Αίγινα, στο νησί του Αγίου Νεκταρίου. Από την παιδική μου ηλικία γνώρισα διάφορα πρόσωπα, τα οποία έζησαν ή άκουσαν κάτι για τον μεγάλο αυτόν Άγιο της Ορθοδοξίας. Άλλοι εργάστηκαν ή έζησαν στο μοναστήρι του· ορισμένοι απέκτησαν φιλικούς ή πνευματικούς δεσμούς μαζί του· άλλοι εξομολογήθηκαν σε αυτόν· λειτούργησε σε Ναούς του νησιού· τέλεσε Ιερά Μυστήρια κ.ά. Όλοι αυτοί, μεγάλης ηλικίας τότε άνθρωποι, έχουν τώρα πια φύγει από τη ζωή... Για να μη χαθούν αυτές οι πολύτιμες μαρτυρίες, σκέφτηκα να καταγραφούν. Δεν είναι εύκολο να σκιαγραφηθεί η ζωή ενός Αγίου, πολύ περισσότερο να αποδοθούν οι μυστικές αναβάσεις της καρδίας του! Οι σύγχρονοι Άγιοι όμως της Εκκλησίας αποτελούν ουσιαστικά τους πραγματικούς παρηγορητές του ανθρώπου σήμερα... Μας ανοίγουν κάποια χαραμάδα για να δούμε λίγο Ουρανό, στο καθημερινό κυνηγητό της ύλης...

Αυτός ήταν και ο λόγος, για τον οποίο μετά από έρευνα έγραψα για τον άγιο Νεκτάριο και τον όσιο γέροντα Φιλόθεο Ζερβάκο. Ο π. Φιλόθεος υπήρξε πνευματικό τέκνο του Αγ. Νεκταρίου, από την εποχή που ως Κωνσταντίνος υπηρετούσε τη στρατιωτική θητεία του στην Αθήνα και ο Άγιος ήταν τότε Διευθυντής της Εκκλησιαστικής Ριζαρείου Σχολής. Ο Γέροντας Φιλόθεος υπήρξε όμως και ο πρώτος Πνευματικός στη ζωή μου. Με ποιο τρόπο; Σε ηλικία μόλις 5 χρονών εξομολογήθηκα σε αυτόν στο σπίτι της γιαγιάς, στην Αίγινα. Όσες φορές ερχόταν ο Γέροντας στο νησί για να προσκυνήσει στον τάφο του Αγίου Νεκταρίου στο μοναστήρι του, συνήθως περνούσε και από το σπίτι της γιαγιάς. Ο λόγος ήταν, ότι η γιαγιά καταγόταν από την Πάρο και συνδεόταν με τον Γέροντα, που ήταν τότε Ηγούμενος στη Μονή Λογγοβάρδας... Αργότερα η οικογένεια της μητέρας μου εγκαταστάθηκε στην Αίγινα. Σέβονταν τον π. Φιλόθεο: «και το νερό του αγίασμα! ...» έλεγαν και φύλαγαν το νερό από το ποτήρι που έπινε...Όμως, στη συνέχεια θα αναφερθώ ενδεικτικά μόνο στον Άγιο Νεκτάριο:

Στη δεκαετία του ’70 και ως φοιτητής Νομικής επισκεπτόμουν ένα γνωστό μου πρόσωπο στην Αίγινα. Ήταν μια ηλικιωμένη ιεροράπτρια, η Ευγενία Ροδίτου, που γνώρισε τον Άγιο Νεκτάριο, μάλιστα είχε εξομολογηθεί σε αυτόν! Μου έλεγε: -Ήμαστε καμιά δεκαπενταριά κοπέλες από τη γειτονιά και ανεβήκαμε στο μοναστήρι για να εξομολογηθούμε στον Δέσποτα. Κάποια στιγμή ήρθε ο Άγιος, μας κοίταξε όλες καλά-καλά και ύστερα είπε: «Όλες καλές, εσύ, παιδί μου, όχι και τόσο...» και έδειξε με την άκρη του μπαστουνιού του κάποια κοπέλα. Αυτή ήταν αρραβωνιασμένη, ζούσε όμως σαν παντρεμένη, ο Άγιος το κατάλαβε... Εκείνη την καημένη την πήραν τότε τα κλάματα! Όταν όμως σε λίγη ώρα βγήκε από το Εξομολογητήριο, το πρόσωπό της έλαμπε, ήταν άλλος άνθρωπος!».

Κάποτε ρώτησα την Ευγενία: «- Πώς θυμάσαι την μορφή του Αγίου;». Μου είπε: «-Ήταν μάλλον κοντός, με μάτια ολοστρόγγυλα, θαρρείς σαν υγραμένα. Το πρόσωπό του είχε μια γλυκύτητα. Θυμάμαι μια λεπτομέρεια, το αριστερό φρύδι του να είναι μια ιδέα πιο ψηλό από το δεξί. Μιλούσε αργά, με φωνή μελωδική. Συνήθιζε να ακουμπάει σεβαστικά την άκρη του μπαστουνιού στο δεξί του μάγουλο... Γενικά, η μορφή του απέπνεε ταπείνωση και ιεροπρέπεια...».

Από την Ευγενία Ροδίτου μαθαίνουμε επίσης: «- Άκουσα από την μοναχή Αγαπία, ότι το Δεκαπενταύγουστο του 1920 συνόδευε τον Άγιο στην επιστροφή του από το αντρικό μοναστήρι της Παναγίας Χρυσολεόντισσας. Κάποια στιγμή όμως αισθάνθηκε ισχυρούς πόνους από την ασθένεια του προστάτη που υπέφερε και κατέβηκε από το ζώο. Γονάτισε τότε και ύψωσε χέρια και οφθαλμούς στον ουρανό· για ώρα πολλή προσευχόταν ακίνητος. Τόσο, ώστε η Αγαπία τον σκούντησε και ανήσυχη τον ρώτησε: “Σεβασμιώτατε, είστε καλά;” “Ευλογημένη, με διέκοψες...”, σιγοψιθύρισε· και πρόσθεσε: “...ας ευλογήσω το μοναστηράκι μου, τους χριστιανούς της νήσου ταύτης και τον κόσμον άπαντα, διότι εντός ολίγου θα απέλθω...”. “Πού θα πάτε, Σεβασμιώτατε;”. “Εις τους Ουρανούς...”. Και από το σημείο εκείνο στράφηκε και ευλόγησε τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα!»

Τη μοναχή Αγαπία την ενθυμούμαι κι εγώ, ως μετέπειτα μοναχή Νεκταρία. Μικροκαμωμένη και δραστήρια, την αποκαλούσαν «Υπουργό των Εξωτερικών» της Μονής...

Τον Σεπτέμβριο 1920, υπακούοντας στις παρακλήσεις των μοναζουσών, ο Άγιος κατέβηκε στην πόλη της Αίγινας, για να πάει Πειραιά και από εκεί στο «Αρεταίειο» νοσοκομείο Αθηνών. Η θάλασσα όμως ήταν για μια βδομάδα φουρτουνιασμένη! Κανένα πλοίο δεν κινιόταν... Αναγκάστηκε τότε να μείνει ο 74χρονος Ιεράρχης στο σπίτι του ιατρού Νικολάου Πέππα, ο οποίος σημειωτέον ότι, 16 χρόνια πριν ως Δήμαρχος Αιγίνης, είχε κάνει την παραχώρηση του χώρου της παλαιάς ερειπωμένης Μονής της Ζωοδόχου Πηγής (που έκτισε εκεί τον 9ο αι. η Οσία Αθανασία η εξ Αιγίνης), προκειμένου να ανεγείρει στον ίδιο τόπο ο Άγιος την «Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδος». Τότε ο Άγιος προσέφερε στον φίλο του αντίτυπο του βιβλίου του «Κεκραγάριον» του Ιερού Αυγουστίνου.

Ο λόγος και πάλι στην ιεροράπτρια Ευγενία: -Ήμουν κοπέλα δεκαπέντε χρονών· βρισκόμουν στο σπίτι του θείου μου Νικολάκη Πέππα. Καθόταν στον καναπέ μαζί με τον Άγιο Νεκτάριο. Άκουσα τότε τον εξής διάλογο: “Σεβασμιώτατε, θα πάτε στο νοσοκομείο· ίσως κάνετε κάποια επέμβαση· θα γίνετε καλά, εξάλλου η Επιστήμη έχει τόσο προοδεύσει στις μέρες μας...”. Αυτολεξεί, τα λόγια του Αγίου: “Η Επιστήμη έχει προοδεύσει και θα προοδεύσει έτι περισσότερον... Θα έρθει εποχή, όπου θα ευγάζουν την καρδίαν, θα την καθαρίζουν, θα την τοποθετούν εις την θέσιν της και ο άνθρωπος θα ζει! Εγώ, όμως, θα απέλθω...”.

Θυμάμαι και την Αιγινήτισσα μοναχή και Ηγουμένη Θεοδοσία Κάτσα (κοιμήθηκε το 1980) να ψάλλει στο δεξί αναλόγιο της Μονής. “Καλλικέλαδο αηδόνα” την ονόμαζε ο ίδιος ο Άγιος. Το καλοκαίρι του 1972, ως φοιτητής της Νομικής, συμμετείχα στις Κατασκηνώσεις της Ιεράς μας Μητροπόλεως ο Άγιος Νεκτάριος”. Τα στελέχη τότε βάλαμε τη Γερόντισσα στην τραπεζαρία να μας ψάλλει ύμνους, τους οποίους είχε συνθέσει και μελοποιήσει ο ίδιος ο Άγιος Νεκτάριος και μάθαινε στις μοναχές του στο Δασκαλειό. Ηχογραφήσαμε την Ηγουμένη. Θυμάμαι τη μελωδία των ύμνων “Ανυμνών ανυμνώ Σε Πανάχραντε” και “Ω! Θεία Αγάπη!”.

Γνώρισα και τη μοναχή Ξένη Κούδα. Ήταν η 17χρονη τότε (το 1918) Μαρία Κούδα, που έγινε αφορμή να κατηγορηθεί άδικα ο Άγιος για ανηθικότητα από τη μητέρα της Ειρήνη. Ο Άγιος Ιεράρχης αντιμετώπισε τότε τον μεγάλο πειρασμό με ανεξικακία, όταν κατέφθασε από τον Πειραιά ο ανακριτής στο μοναστήρι του! Ο Άγιος, όσο ήταν εν ζωή, προστάτευε την κοπέλα, και με τη σύμφωνη γνώμη τής τότε Εκκλησιαστικής Αρχής την είχε δεχθεί στο μοναστήρι του, επειδή η μητέρα της ήθελε να την παντρέψει με το ζόρι με κάποιον Γιώργο από την Αίγινα, κι εκείνη δεν ήθελε... Αργότερα έγινε μοναχή και κατέβηκε στην πόλη της Αίγινας, επειδή οι άλλες μοναχές της έλεγαν: “Φύγε, μας πέθανες τον Πατέρα μας!”. Η μοναχή Ξένη Κούδα εκκλησιαζόταν στο Ναό που είμαι εφημέριος, και στο σπίτι της πήγαινα τη Θεία Κοινωνία, όταν βάρυνε. Τη θυμάμαι, το 1983 καθισμένη σε αναπηρικό καροτσάκι, με πόση λαχτάρα και συντριβή αγκάλιαζε την Τιμία Κάρα του Αγίου! Από μία κοπέλα που έζησε για 13 χρόνια ως ψυχοκόρη στο σπίτι της μοναχής, διασώθηκε και το εξής περιστατικό που της διηγήθηκε η μοναχή Ξένη:

Κάποια μέρα ο 72χρονος τότε Ιεράρχης καθόταν προσευχόμενος κάτω από το πεύκο. Τον πλησίασε τότε συγκρατημένα η Μαρία Κούδα. “Τι θα ήθελες, παιδί μου; Τι σε βασανίζει; Πλησίασε, έλα...”, της είπε ο Άγιος. “Σεβασμιώτατε, ήρθα να σας παρακαλέσω να συγχωρήσετε την μητέρα μου... Μην την πάτε στα δικαστήρια... Όλος ο κόσμος είδε την αθωότητά σας!”. Τότε ο Άγιος άνοιξε διάπλατα τα μάτια του, γεμάτα πόνο και δάκρυα, και της είπε: “Παιδί μου, τι φρικτά πράγματα είναι αυτά που διελογίσθης; Μεγάλην ευεργεσίαν μου προσέφερεν η μητέρα σου, διότι εδόθη εις εμένα τον αμαρτωλόν η ευκαιρία να εξιλεωθώ, έστω και διά αυτό το ελάχιστον που μου εκαταλογίσθη...”. Στη συνέχεια έβαλε απαλά το ευλογημένο χέρι του στο κεφάλι της, τη σταύρωσε τρεις φορές και αναστενάζοντας της είπε: “Σιώπα, σιώπα , παιδί μου”. Τότε (είπε η μοναχή Ξένη Κούδα στην τότε ψυχοκόρη της) “...αισθάνθηκα μέσα μου μια πρωτοφανή αναγέννηση, δίψα για ζωή, μια απέραντη αγάπη για τον Χριστό!”.

Άς δωρήσει αυτά τα πνευματικά δώρα και σήμερα στον ταλαίπωρο άνθρωπο του 21ου αιώνα ο Φιλάνθρωπος Κύριος, με τις πρεσβείες του Αγίου Νεκταρίου του εν Αιγίνη, Μητροπολίτου Πενταπόλεως του θαυματουργού...» ευχήθηκε ο πατήρ Εμμανουήλ, πολύτεκνος ιερέας από την Αίγινα ολοκληρώνοντας τη συνέντευξη που μας παραχώρησε. Με την έρευνά του τοποθέτησε ένα λουλούδι στην ανθοδέσμη της προφορικής παράδοσης για τη ζωή των αγίων. Η παράδοση –κόσμημα, που κάνει πιο πλούσια την ομορφιά του ανθρώπου, αφού απροσδόκητα και αναπάντεχα, αυτή η ομορφιά μπορεί να τον μεταμορφώσει σε παιδί του Θεού και να το στολίσει με την αγιοσύνη.

Σοφία Χατζή

Δημοσιεύθηκε στην εβδομαδιαία εφημερίδα

ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΛΗΘΕΙΑ, 14.11.2018

______________

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

1 «Τέκνον εν Κυρίω...». Ο Άγιος Νεκτάριος με διακριτικό τρόπο κανονίζει τον τρόπο Θείας Κοινωνίας σε ασθενή κάτοικο του νησιού

2 Ο συγγραφέας π. Εμμανουήλ Γιαννούλης (παλαιότερη φωτογραφία) με την Τιμία Κάρα του Αγίου Νεκταρίου

3 Ο Όσιος Γέρων Φιλόθεος Ζερβάκος στο μοναστήρι του Αγίου Νεκταρίου στην Αίγινα. Βαστάζει την Αρχιερατική Μίτρα του Ιεράρχη.

4 Από αυτό το μπαλκόνι αγνάντευε την θάλασσα ο Άγιος για να γαληνέψει...

5 Βιβλίο με την ιδιόχειρη αφιέρωση του Αγίου: «Τω αγαπητώ μοι Ιατρώ Κυρίω Νικολάω Πέππα εις ένδειξιν πολλής υπολήψεως και αγάπης. Ο Πενταπόλεως»

6 Η «καλλικέλαδος αηδών», η ψάλτρια του Αγίου μοναχή Θεοδοσία Κάτσα

7 Η μοναχή Ξένη Κούδα, στο σπίτι της στην Αίγινα

8 «Ευχαριστώ εκ καρδίας». Ο Μητροπολίτης Πενταπόλεως Νεκτάριος

9 ο π. Εμμανουήλ Γιαννούλης στο κελί του Αγίου