Αναζητώντας το αίσθημα της ευθύνης στην νηπιακή ηλικία

Είναι χρέος μας να μάθουμε τα παιδιά πως να κοπιάζουν

____

Η νηπιαγωγός και πολύτεκνη μητέρα Μαρία Μπουρλή μιλάει για τη σημασία του να διδάξουμε την ευθύνη στην νηπιακή ηλικία και εξηγεί πώς …βλάπτει τελικά η σημερινή υπερπροστασία των γονέων.

Αναζητώντας το αίσθημα της ευθύνης στη νηπιακή ηλικία

Οι σύγχρονοι μελετητές παρατηρώντας τους ανθρώπους της εποχής μας και τις επιλογές τους, παρατηρούν ότι απουσιάζει το αίσθημα ευθύνης. Οι άνθρωποι παραιτούνται στην πρώτη ακύρωση των προσδοκιών τους καθώς και από την προσπάθεια να εργάζονται με ευθύνη. Η νηπιαγωγός Μαρία Μπουρλή, πολύτεκνη μητέρα, μιλά στην «Ορθόδοξη Αλήθεια» μέσα από την εμπειρία της στη διαπαιδαγώγηση των μικρών παιδιών. Εργάζεται σχεδόν τρεις δεκαετίες σε δημόσιο νηπιαγωγείο.

«Εμείς αναζητάμε αυτή την ευθύνη πρώτα απ’ όλα από τον εαυτό μας και μετά από παιδιά που διαπαιδαγωγούμε.

Τα τελευταία χρόνια ο εκπαιδευτικός αντιμετωπίζει παιδιά της πρώτης σχολικής ηλικίας που αδυνατούν να αυτοεξυπηρετηθούν. Αυτό είναι ορατό πια τόσο έντονα που τα μικρά παιδιά ενώ είναι άτακτα και ζωηρά, δεν αναλαμβάνουν εύκολα ευθύνη και κουράζονται γρήγορα μη μπορώντας να ολοκληρώσουν την εργασία τους.»

Το περιβάλλον

Τα παιδιά μαθαίνουν από το περιβάλλον τους, λέει η Μοντεσσόρι. Το περιβάλλον διδάσκει και εμπνέει τους μικρούς μαθητές. Αναρωτιόμαστε αν το πιο καρδιακό περιβάλλον της οικογένειας είναι άφαντο για οποιουσδήποτε λόγους. Η Μαρία Μπουρλή μάς απαντά:

«Αλήθεια, οι γονείς σήμερα είναι απόμακροι στην ουσία αν και υπερπροστατευτικοί! Η υπερπροστασία των γονέων απομακρύνει τα παιδιά από το να αναλάβουν ευθύνες ή να αυτοεξυπηρετηθούν. Είναι καθήκον των γονέων αλλά και των εκπαιδευτικών να καλλιεργήσουν στα μικρά παιδιά τον κόπο της καθημερινότητας που είναι απαραίτητος. Έτσι βοηθούμε το παιδί μας να αντιμετωπίσει τον πραγματικό κόσμο. Αυτός ο κόσμος θέλει μοίρασμα, πόνο, απογοήτευση, απόρριψη, καθημερινό αγώνα διεκδίκησης.

·        Πουθενά στη ζωή του δεν θα του ανήκουν όλα.

·        Πουθενά δεν θα είναι το κέντρο του κόσμου.

·        Πουθενά δεν θα είναι μόνος του.

Δίνουμε έτσι σταγόνες ευθύνης που γυμνάζουν και προετοιμάζουν το παιδί μας στην πορεία του στο κοινωνικό περιβάλλον.

Όταν ένα μικρό παιδάκι πάει σχολείο αναγκάζεται να κάνει κάποιο κόπο, να αναλάβει την τσάντα του, να οργανωθεί, να θυμάται το μπουφάν του, να αυτοεξυπηρετηθεί, να μοιραστεί με τους άλλους, να μαζέψει παιχνίδια που πέταξε κάποιος φίλος του, να βοηθήσει τον άλλον δίπλα του, να φύγει από το “μου”, που βιώνει και να πάει στο “μας”.

Η ευθύνη αρχίζει να μπαίνει στη ζωή του. Λίγο λίγο κάθε μέρα μπορεί να αναλάβει έργο, να τολμήσει, να δημιουργήσει.

 Ο κόπος είναι απαραίτητος. Χωρίς αυτόν δεν μπορεί να φτάσει πουθενά ο μικρός μαθητής. Πόσο σημαντικό είναι να μάθουμε στα παιδιά μας την αξία του κόπου! Tη χαρά που δίνει η κούραση, η δημιουργία. Αυτό βέβαια πρέπει πρώτα από όλα να καταλάβουμε εμείς οι γονείς και να το διδάξουμε στα παιδιά μας. Το πρόσωπό μας να είναι χαρούμενο γιατί φτιάξαμε ένα ωραίο φαγητό, γιατί δουλέψαμε περισσότερο, γιατί φροντίσαμε την οικογένειά μας.

Λένε πολύ συχνά τα παιδιά μας στο νηπιαγωγείο:

-       Κουράστηκα κυρία. Δεν μπορώ να μαζέψω άλλο. Δεν θέλω να τελειώσω τη ζωγραφική μου.

-       Α! Τι σπουδαίο είναι αυτό που έπαθες!

-       Είμαι υπερήφανη για σένα που προσπάθησες και μάζεψες όλα αυτά τα παζλ!

-       Νομίζω ότι σήμερα ήσουν πολύ δυνατός και γενναίος. Δεν γκρίνιαξες και βοήθησες τον φίλο σου! Ας έχουμε στο μυαλό μας ότι νιώθει υπέροχα το παιδί όταν αναλαμβάνει κάτι. Νιώθει σημαντικό όταν τα έχει καταφέρει.

-       Μου φέρνεις σε παρακαλώ το βιβλίο μου από το γραφείο μου;

-       Aχ! Ξέχασα τα μολύβια μου! Μου τα φέρνεις; Θα ήθελες να με βοηθήσεις να βάλουμε της εργασίες της ομάδας σου στο ράφι;

-       Μπράβο τα κατάφερες! Μπορεί να απλώσει μικρά ρούχα μαζί σας, να στρώσει τραπέζι, στην αρχή βοηθώντας και αργότερα θα τα καταφέρει μονός του ή μόνη της.

Να ντυθεί, να διπλώσει τα ρούχα του, να σας φέρει κάτι που του ζητάτε.

Κάθε μέρα η πρόκληση για να αναλάβω κάτι κτίζεται και το αποτέλεσμα είναι σημαντικό. Το παιδί μαθαίνει να μοιράζεται, να δημιουργεί να εξυπηρετεί τους άλλους. Νιώθει χρήσιμο και μεγαλώνει με το αίσθημα της ευθύνης μέσα του. Αργότερα σαν έφηβος και σαν ενήλικας θα έχει μάθει ότι η οικογένεια είναι μια ομάδα που ο ένας δίνει στον άλλον και όλο αυτό που έμαθε τον είχε κάνει πιο δυνατό, έτοιμο να αναλάβει περισσότερες προσωπικές ευθύνες χωρίς να γκρινιάζει. Θα έχει γυμναστεί, θα είναι έτοιμο να αναλάβει και να κτίσει τη δίκια του οικογένεια. Εκτιμά έτσι και τον κόπο που κάνουν οι άλλοι γι’ αυτόν: οι γονείς του, οι διδάσκαλοί του. Όταν έχεις κοπιάσει για απλά πράγματα μπορεί να δεις αυτά που σου προσφέρουν οι άλλοι. Γίνεσαι ουσιαστικός και έτοιμος για δημιουργία.

Συμμετοχή

Η αγωγή της ευθύνης είναι δώρο στα παιδιά μας. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι πρέπει πρώτα απ’ όλα εμείς να το κατακτήσουμε. Η γκρίνια, η ταλαιπωρία και η αγανάκτηση ας δώσουν τη θέση τους στη χαρά, στην προσπάθεια, στη δημιουργία.

Όλοι μας όταν δημιουργούμε χαιρόμαστε. Ένα όμορφο οικογενειακό τραπέζι έχει κόπο για τη μητέρα, είναι όμως πυλώνας χαράς για όλους. Nα ποτίσουν τον κήπο, να συμμετέχουν στο κέρασμα σ’ ένα αρχονταρίκι μοναστηριού ή στην ενορία τους. Να έχουν ανεξίτηλες εικόνες. Πλούτο, που θα κουβαλήσουν σε όλη τους τη ζωή, πλούτο που θα παραδώσουν στους επόμενους.

Τα παιδιά σήμερα έχουν πολλά παιχνίδια, πολύ ενδιαφέρον, πολλά ρούχα, πολλά λόγια, πολλές συμβουλές, πολλή φροντίδα. Δεν έχουν όμως τα σημαντικά: Τους λείπει η χαρά στο να παλέψουν για ν’ αποκτήσουν κάτι από αυτά. Όσα όμως και να έχουμε πάντοτε μας λείπουν πράγματα. Ας μάθουμε τα παιδιά μας να βλέπουν αυτά που έχουν και να δοξάζουν το Θεό γι’ αυτό. Να νιώθουν τη χαρά του κόπου και να αναλαμβάνουν ευθύνες γιατί αυτό βλέπουν από εμάς. Να προσπαθούν χαμογελαστά γιατί ο κόπος και οι ευθύνες είναι έργο δημιουργικό. Απαραίτητο και αναγκαίο για όλους μας.»

___________

Σοφία Χατζή

δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα

ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΛΗΘΕΙΑ, 16.05.2018