Από την σοφή διδασκαλία του π. Επιφανίου

 

Από την σοφή διδασκαλία του π. Επιφανίου

 

1. -Γέροντα, λένε μερικοί για την Παλαιά Διαθήκη: «Δεν πρέπει να μελετούμε την ιστορία των Εβραίων».

-Δεν είναι ιστορία των Εβραίων. Είναι ή προϊστορία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Αυτό πρέπει να το καταλάβουν. Ό Αβραάμ, ο Ισαάκ και ο Ιακώβ μπορεί να είναι κατά σάρκα πρόγονοι των Ισραηλιτών, αλλά κατά πνεύμα είναι δικοί μας. Αυτό το λέγει ο Απόστολος Παύλος (Γαλ. γ' 7-9). και ο Κύριος είπε στους Ιουδαίους: Μη νομίζετε, ότι με το να λέτε, Πατέρα έχουμε τον Αβραάμ, έχει κάποια αξία, αφού εσείς δεν πολιτεύεσθε, όπως ο Αβραάμ.

Ό Χριστιανικός λαός είναι ο κατά πνεύμα Ισραήλ. Όποιος χριστιανός μιμείται την πίστη του Αβραάμ, αυτός είναι παιδί του Αβραάμ. Και όχι οι Εβραίοι, οι όποιοι απεδοκίμασαν τον Μεσσία, στον οποίον ο Αβραάμ πίστευσε και τον προσδοκούσε. Όλοι οι δίκαιοι της Παλαιάς Διαθήκης τον Μεσσία προσδοκούσαν και ο Ιακώβ και οι άλλοι Πατριάρχες. και ο θεόπτης Μωυσής, ο όποιος είπε: «Προφήτην εκ των αδελφών σον... αναστήσει σοι Κύριος ο Θεός σοι;»(Δευτερ. ιη' 15).

Είναι, λοιπόν, κατά πνεύμα, δικοί μας πρόγονοι οι άγιοι της Παλαιάς Διαθήκης. Ή αντίληψη, ότι ή Παλαιά Διαθήκη είναι ή ιστορία του εβραϊκού λαού, είναι στρεβλή, Ή αλήθεια είναι, ότι πρόκειται για την προϊστορία του Χριστιανισμού. Είναι ή προϊστορία του ίδιου του Κυρίου μας.

οι Ιουδαίοι τώρα είναι πλέον αντίχριστοι. Δεν είναι περιούσιος λαός. Εξέπεσαν. Δεν το ψάλλουμε την Πεντηκοστή; «Ιουδαίοι... απιστία νοσήσαντες θεϊκής εξέπεσον χάριτος».

 

2. Να έχουμε επίγνωση των μέτρων μας. Πολλοί το παθαίνουν αυτό. Βλέπουν σ' έναν ασκητή ότι έκανε κάποια πολύ βαρεία, πολύ αυστηρή άσκηση: «Να την κάνω, και εγώ». Μα είναι στα μέτρα σου αυτή ή άσκηση; Η μήπως σε κλέψει ο διάβολος «εκ δεξιών»;

Το συζήτησες με τον Πνευματικό σου, αν πρέπει να κάνεις αυτή την μεγάλη άσκηση; Υπάρχει κίνδυνος να πλανηθείς.

Μπορούμε; Είναι στα μέτρα μας αυτό πού θέλουμε να κάνουμε;

 

3. -Γέροντα, οι Πατέρες επαινούν την ελληνική παιδεία.

Άπαντα ο Γέροντας:

-Ό Μέγας Βασίλειος έχει γράψει ένα κείμενο «Προς τους παίδας (προς τους νέους), όπως αν εξ Ελληνικών ωφελοίντο λόγων» και το παρεξήγησαν πολλοί.

Κατ' αρχήν το έργο του Μ. Βασιλείου δεν είναι λόγος, είναι επιστολή. Κακώς το ονομάζουν λόγο. Και το προβάλλουν για να τονίσουν τον θαυμασμό του αγίου στους αρχαίους Έλληνες.

Στην επιστολή αυτή ο Μέγας Βασίλειος ξεχωρίζει τα αγαθά στοιχεία της Ελληνικής Παιδείας από τα βλαβερά. και λέγει: «Όπως όταν πάτε να κόψετε το τριαντάφυλλο, αποφεύγετε τ' αγκάθια, έτσι να κάνετε και με τους λόγους των Ελλήνων. Έχουν πολλά βλαβερά αυτά είναι τ' αγκάθια. Θα τ' αποφεύγετε και θα παίρνετε μόνο το τριαντάφυλλο ό,τι καλό έχουν». Προσπαθεί να προφυλάξει. Δεν προτρέπει τους Χριστιανούς να μελετούν τους αρχαίους. Συνιστά σ' όσους τους μελετούν να προσέξουν να μη βλαβούν. Αυτό είναι το πνεύμα των όσων λέγει ο Μέγας Βασίλειος.

 

4. -Γέροντα, όταν λέμε πλούτο, τι εννοούμε;

-Όταν λέμε πλούτο, δεν εννοούμε τις κολοσσιαίες περιουσίες. Τόσος πλούτος δεν αποκτάται με έντιμο τρόπο. Κάποιος, όμως, από μία εργασία δική του, από μία μεγάλη βιοτεχνία, μπορεί ν' αποκτήσει μερικά υλικά αγαθά, περισσότερα από έναν μισθωτό. Αυτό ακριβώς το περισσότερο από το σύνηθες εισόδημα είναι πλούτος. οι πολύ μεγάλες, οι κολοσσιαίες περιουσίες, δεν αποκτώνται με έντιμους τρόπους....

-Tι γίνεται όμως όταν πρόκειται για κληρονομιά;

-Ή κληρονομιά απλώς μεταθέτει το ζήτημα. Αντί να τ' αποκτήσει ο υιός τ' απέκτησε ο πατέρας. Ό Μ. Βασίλειος λέει κάπου: «Ό πλούσιος είναι ή άδικος ή αδίκου υιός». Η ο ίδιος απέκτησε με αδικία αυτήν την μεγάλη περιουσία ή δεν είναι μεν αυτός άδικος, αλλά είναι αδίκου υιός την απέκτησε ο πατέρας του με αδικία. Κολοσσιαίες περιουσίες με έντιμους τρόπους δεν αποκτώνται, ας μη απατόμεθα.

 

5. -Ποιους εννοεί ή Εκκλησία όταν εύχεται «υπέρ καμνόντων»;

- Το ρήμα «κάμνω», εξ ου και κάματος, σημαίνει κουράζομαι, υποφέρω. Απέκαμα, λέμε, αποκάμνω, δεν μπορώ, δεν αντέχω άλλο. Το ρήμα «κάμνω» σημαίνει κοπιάζω, και κοπιάζω πολύ. «Υπέρ καμνόντων», λοιπόν, σημαίνει, ότι δεόμεθα υπέρ των ανθρώπων, πού υποφέρουν. Όχι από βαρείες αρρώστιες, αφού προηγουμένως λέγει: «νοσούντων». Ήταν ή εποχή, πού υπήρχαν άνθρωποι σε βαρείες δουλειές, σε μεταλλεία, λατομεία κ.λπ. Υπέρ αυτών, λοιπόν, εύχεται ή Εκκλησία. Υπέρ των ανθρώπων, πού κοπιάζουν υπερβολικά.

 

6. Λένε μερικοί:

-Θρησκεύον όν ο Καζαντζάκης. Είχε πνευματικές ανησυχίες και αναζητήσεις!

Απάντησε ο π. Έπιφάνιος και είπε:

-Και τι μ' αυτό; Που κατέληξε; Ξέρετε τι ζήτησε ο ίδιος να γραφεί στον τάφο του; «Δεν ελπίζω τίποτα δε φοβούμαι τίποτα" είμαι ελεύθερος». και εγράφη βεβαίως. Πηγαίνετε στα κοιμητήρια να διαβάσετε επιγραφές πάνω στους τάφους πιστών ανθρώπων. «Προσδοκώ ανάστασιν νεκρών» ή «Αναστήσονται οι νεκροί και εγερθήσονται οι εν τοις μνημείοις» ή «Χριστός εγήγερται εκ νεκρών, απαρχή των κεκοιμημένων» και άλλα.

Γνωρίζετε ποια ήταν ή τελευταία λέξη του Καζαντζάκη; «Διψώ». Και έγραψε πολύ εύστοχα και ευφυώς ο π. Θεόκλητος ο Διονυσιάτης σ' ένα άρθρο του: «Άραγε πριν ακόμη βγει ή ψυχή του να προγευόταν την βασανιστική φλόγα της καμίνου του πυρός του εξώτερου σαν τον πλούσιο πού ωδυνάτο εν τη φλογί εκείνη και ήθελε κάποιον να του αναψύξει την γλώσσα;».

 

7. -Αν γίνει κακή διαχείρηση στην ελεημοσύνη, την οποία δώσαμε, εμείς φέρουμε ευθύνη απέναντι στο Θεό; και τι πρέπει να κάνουμε;

-Κατ' αρχήν ας προσπαθείτε να δίνετε τα χρήματα εκεί οπού έχετε εμπιστοσύνη, οπού δεν θα γίνει κακή διαχείριση, ώστε να μη σκανδαλίζεστε. Αλλά και αν κάπου δεν γίνει καλή διαχείριση, εσείς ότι είχατε να κάνετε, το κάνατε. Ό Θεός θα το υπολογίσει. Εκείνος έχει τον Κριτή του για την κακή διαχείριση. Πάντως για να μη πηγαίνουν τα χρήματα «στράφι» και για να μη σκανδαλίζεστε εσείς, προσέχετε να πηγαίνουν εκεί οπού είσθε πεπεισμένοι ότι θα γίνει σωστή διαχείριση.

 

8. -Είδα σε εφημερίδα ευχαριστήριο επιστολή κάποιου Πατριαρχείου προς το Μασονικό Ίδρυμα της Ελλάδος για δωρεά του προς αυτό. Έπρεπε να την αποδεχθεί το Πατριαρχείο;

Απάντησε ο Γέροντας:

-Κακώς έκανε και την εδέχθη. «Ελαιον αμαρτωλού μη λιπανάτω την κεφαλήν μου» (Ψαλμ. ρμ' 5), λέγει ή Γραφή. Με μύρα αμαρτωλού δεν θ' αλείψω το κεφάλι μου. Κακώς κάνουν και δέχονται τέτοιες δωρεές.

 

9. Έλεγε ο π. Έπιφάνιος:

-Το γεγονός, ότι τα Ευαγγέλια είναι γραμμένα στην Ελληνική γλώσσα, μας δημιουργεί αυξημένες ευθύνες. Όσοι από τους διαπρεπείς επιστήμονες του εξωτερικού θέλουν ν' ασχοληθούν με την Καινή Διαθήκη, όλοι μαθαίνουν Ελληνικά. Δεν υπάρχει διαπρεπής Καινοδιαθηκολόγος επιστήμων του εξωτερικού, είτε Γερμανός, είτε Γάλλος, είτε Άγγλος, είτε Αμερικανός, είτε ότι άλλο θέλετε, πού να μην έχει μάθει καλά την Ελληνική γλώσσα. Αν άλλοι λαοί σέβονται την γλώσσα του Ευαγγελίου, πόσο μάλλον εμείς πρέπει να διατηρούμε την Ελληνική γλώσσα;

 

10. -Γέροντα, μήπως το Βυζάντιο έπεσε διότι είχε πολλούς μοναχούς και όχι στρατιώτες;

-Αυτό είναι κατηγορία των αντίχριστων, των άθεων, το ότι είχε εξασθενήσει το Βυζάντιο από τα πολλά μοναστήρια. Αυτό είναι ανόητο και να το σκέπτεται κανείς. Μία απέραντη Βυζαντινή αυτοκρατορία είχε πολύ στρατό να παρατάξει και όσο αθρόα να ήταν ή προσέλευση ανθρώπων στον μοναχικό βίο, δεν εξασθενούσε τον στρατό του Βυζαντίου. Αυτά τα λέγουν οι εχθροί του Χριστιανισμού, οι όποιοι κοιτάνε να κάνουν «την τρίχα τριχιά», κατά το λεγόμενο.

 

11. Συχνά στην ζωή μας συμβαίνει να έχουμε την λεγόμενη σύγκρουση καθηκόντων. Παλεύει κανείς ανάμεσα στην μία υποχρέωση και την άλλη, πού έρχεται σε αντίθεση με την πρώτη. Εκδηλώνουμε πολλές φορές σκληρότητα, επικαλούμενοι το καθήκον. Αφήνουμε κατά μέρος το έλεος και την αγάπη για να πάρουμε την σπάθη της δικαιοσύνης και του καθήκοντος, Ό Γέροντας έλεγε:

-Εάν παλεύεις ανάμεσα στην αγάπη και στο καθήκον, άφησε να νικήσει ή αγάπη. Δεν θα κάνεις λάθος, αλλά θα πράξεις το Θείο θέλημα. Αρκεί να ξέρεις τι θα πει αγάπη αληθινή και γνήσια.

 

12. Κάποιο πνευματικό του παιδί ήθελε να μάθει κάτι, το όποιο πολλοί θα επιθυμούσαν να μάθουν.

-Πέστε μας, Γέροντα, πόσοι είναι σήμερα πού θα σωθούν στην Ελλαδική Εκκλησία;

Ό Γέροντας απάντησε:

-Δεν ξέρω, παιδάκι μου, αυτά μόνο ο Θεός τα ξέρει.

-Καλά Γέροντα, αλλά τέλος πάντων πόσο τοις εκατό είναι συνειδητοί Χριστιανοί;

-Άκουσε, παιδί μου, αυτά τα πράγματα δεν είναι δυνατόν ν' απαντηθούν από κανέναν. Δεν είναι θέμα ταπεινώσεως, αλλά ζήτημα αρχής, ότι αυτά δεν ανήκουν στις ιερατικές μου αρμοδιότητες. Το αίμα του Κυρίου σώζει πολλούς, άλλους νωρίς και άλλους στο νεκροκρέβατο. εμείς οφείλουμε να οδηγήσουμε καμιά ψυχή στον Κύριο και να γίνουμε όργανα Του και ας αφήσουμε την στατιστική μας περιέργεια για τον αριθμό των πολιτών του ουρανού.

 

13. Όταν πήγαινε επίσκεψη σε σπίτια, πάντοτε έπαιρνε μαζί του κάποιο από τα πνευματικά του παιδιά.

Ήθελε να είναι κρυστάλλινη και διάφανη ή κάθε κίνηση του κληρικού.

Έλεγε:

-Παιδί μου, ξέρεις τι έπαθε κάποιος κληρικός, πού πήγε μόνος του επίσκεψη;

Του λέγαμε:

-Υπερβάλλετε!

Τότε άρχιζε να διηγείται μερικά παραδείγματα πολύ χαρακτηριστικά και ενδιαφέροντα.

-Μόνος μου θα πάω στην αδελφή μου και πουθενά άλλου.

 

14. Στον σύγχρονο κόσμο, υπάρχουν άνθρωποι πού τις θετικές επιστήμες τις αναβιβάζουν στο βάθρο της πανγνωσίας. Πιστεύουν ότι ή επιστήμη θα επιλύσει όλα τα προβλήματα. Μας έλεγε:

-Ή επιστήμη έκανε πολλά βήματα και σημείωσε προόδους καταπληκτικές. Όμως να είμαστε προσγειωμένοι.

-Δεν εξηγεί τα φυσικά γεγονότα, αλλά απλώς τα περιγράφει. Δεν έχει την δυνατότητα να μπει στην ουσία τους. Γι` αυτό είναι επιδερμική ή γνώση μας.

-Δεν εισέρχεται στην ουσία των πραγμάτων. Δεν έχει την δυνατότητα, να μας πει τι είναι π.χ. ύλη, τι είναι ηλεκτρισμός, φως κ.τ.λ. Για παράδειγμα, ηλεκτρισμός είναι το φαινόμενο πού προκύπτει από την κίνηση των ηλεκτρονίων. Ηλεκτρόνια είναι τα σωματίδια πού έχουν ηλεκτρικό φορτίο. Ηλεκτρικό φορτίο είναι μία ιδιότητα, πού όταν κινείται δημιουργεί ηλεκτρικό ρεύμα. Φθάνουμε δηλαδή με ένα κύκλο στο ίδιο το ζητούμενο, πού είναι προς απόδειξη.

 

15. Ερώτηση παιδιών:

-Γέροντα, τι να κάνουμε όταν συναντάμε αντιδράσεις στο σπίτι σχετικά με την πνευματική ζωή, νηστεία δηλαδή, εξομολόγηση, Θεία Κοινωνία, εκκλησιασμό κ.λπ.;

Και ο Γέροντας απάντησε:

-Να μάθετε να «πατάτε πόδι»! Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί αλήτες, μαρξιστές κ.λ.π. περνάνε την γραμμή τους μέσα στα σπίτια τους και μάλιστα για θέματα πού είναι αντίθετα πολλές φορές στον νόμο του Θεού και σεις αποφεύγετε να δυσαρεστήσετε τους οικείους σας και να υψώσετε φωνή για χάρη του Θεού! Πώς περιμένετε να ισχυροποιηθεί ο χαρακτήρας σας;

 

16. Απογοητευμένος από την ηθική και πνευματική κατάσταση της κοινωνίας όπως την διεζωγράφισε κάποιος ιεροκήρυκας, ένας νέος ζήτησε την γνώμη του Γέροντα. Εκείνος του είπε:

-Άκουσε, παιδί μου. Πολλοί ξεκινούν από λανθασμένη βάση: Πώς συμβαίνουν αυτά, αφού ζούμε σ' ένα Χριστιανικό Κράτος; Ενώ πρέπει να θεωρούμε ότι εμείς οι σημερινοί Χριστιανοί ζούμε σ' ένα κράτος ειδωλολατρικό, αθεϊστικό, μασονικό κ.λ.π. και να είμαστε ευχαριστημένοι πού ακόμη δεν μας έχουν πετροβολήσει και δεν μας έχουν σταυρώσει. Αυτή είναι ή πικρή αλήθεια!

 

17. Έλεγε:

-Ή αμαρτία είναι εκείνη πού μας εμποδίζει να πιστεύουμε όχι ή λογική, Γι` αυτό αν πεις σ' έναν άπιστο να ζήσει έξι μήνες κατά την ηθική του Ευαγγελίου, και το κάνει, θα γίνει πιστός χωρίς να το καταλάβει.

-Το: «Δεν υπάρχει Θεός» το λένε συνήθως άνθρωποι φαύλοι και ανήθικοι. Ούτε βρέθηκε ούτε θα βρεθεί άνθρωπος ηθικός, εγκρατής, ενάρετος κ.λ.π. πού να λέει τόσο εύκολα; «Δεν υπάρχει Θεός!».

 

18. Γέροντα, έγινε κάποιο έγκλημα στα Μελίσσια.

Δολοφόνησαν μια μητέρα μπροστά στον γιο της και αυτός δεν κούνησε το δακτυλάκι του να την προστατεύσει, επειδή ως Χιλιαστής είναι, λέει, κατά της βίας. Εκείνη την ώρα πιστεύετε, ότι ενήργησε ή νοσηρή πίστη;

-Βεβαίως!

-Μπορούσε και πρόφταινε να το σκεφθεί αυτό;

-Όταν έχει διαποτιστεί από μία τέτοια πίστη, βεβαίως. Αυτά, τα όποια πιστεύουμε, εκδηλώνονται και σε κλάσματα δευτερολέπτου.

-Αυτό γίνεται με δαιμονική δύναμη;

-Όχι με δαιμονική δύναμη. Με δαιμονική απεργία! Απλώς εκείνη την στιγμή ο διάβολος δεν τον ωθεί να κάνει κάτι. Θέλει να επιτύχει τον σκοπό του. Δηλαδή, δεν του λέγει, «χτύπα τον, βάρα τον». Απεναντίας απέχει ο πονηρός. Λέγει, «άστον τώρα να ενεργήσει ή πίστη του. Εγώ τον δίδαξα την αίρεση και τώρα θα ενεργήσουν τα διδάγματα μου».

 

19. -Γέροντα τι να ψηφίσουμε στις εκλογές;

-«Ουκ εχομεν ώδε μένουσαν πόλιν, αλλά την μέλλουσαν επιζητούμεν» (Έβρ. ιγ' 14). «Ημών το πολίτευμα εν ουρανοίς υπάρχει» (Φιλιπ. γ'20). Επειδή, όμως, είμαστε πολίτες και αυτής της γης, αυτής της χώρας, όταν έλθει ή ώρα να πάμε στις κάλπες, δεν θα είμεθα προσκολλημένοι σε καταστάσεις και σε κόμματα ή σε πρόσωπα. Κανένα κόμμα δεν μας εκφράζει. Κάθε φορά, λοιπόν, θα σκεπτόμεθα ποιο είναι ολιγότερο κακό για την χώρα μας. Κατά περιστάσεις. Άλλοτε μπορεί να είναι το ένα, άλλο μπορεί να είναι το άλλο. Θα ψηφίζουμε με αρχή, «το μη χείρον, βέλτιστο ν».

'Αλλοίμονο στον Χριστιανό πού θα ειπεί, «εμένα με εκφράζει το τάδε ή το τάδε κόμμα». Αυτός πολύ απέχει από του να είναι ένας συνειδητός Χριστιανός. Κανένα κόμμα δεν εκφράζει τον Χριστιανό. και βλέπετε, ότι σε μερικά πράγματα είναι όλα τα κόμματα, από την άκρα Δεξιά μέχρι την άκρα Αριστερά, σύμφωνα.

Στις αμβλώσεις, στην αποποινικοποίηση της μοιχείας, στην καταστροφή της γλώσσας, στο αυτόματο διαζύγιο, στο συναινετικό διαζύγιο και σε άλλα αντιχριστιανικά νομοθετήματα. Ακόμα και στο πώς θα φέρουμε περισσότερους τουρίστες, στο πώς θα δημιουργήσουμε γυμνιστικά στρατόπεδα, κανένα κόμμα δεν ήταν αντίθετο. Συνάλλαγμα να φέρουμε, και ας το φέρουμε μ' οποιοδήποτε τρόπο.

 

20. Σ' αυτούς πού τον ρωτούσαν συνεχώς για τον χρόνο της Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου, έλεγε χαρακτηριστικά:

-Μην πολυασχολήσθε μ' αυτά τα πράγματα. Σε τι θα σας ωφελήσει η γνώση του χρόνου της Δευτέρας Παρουσίας; Μήπως για να προλάβετε να μετανοήσετε; Να ξέρετε πώς ή ημέρα του θανάτου είναι στην ουσία και ή Ήμερα της Κρίσεως για τον καθένα μας, αφού από εκεί και μετά δεν μπορούμε να προσθέσουμε στα πεπραγμένα μας ούτε να αφαιρέσουμε από αυτά και επειδή ή ήμερα του θανάτου μας μπορεί να είναι και ή σημερινή, ας είμαστε έτοιμοι.