«Το θέατρο πρέπει να αφυπνίζει, να εμπνέει, να θεραπεύει και να λυτρώνει». Συζήτηση με την Άννα Ζαγκρέμπνεβα για το Θέατρο τέχνης Όλγα Μπέργκολτς . Ειρήνη Αχούντοβα

Η Άννα Ζαγκρέμπνεβα είναι η καλλιτεχνική διευθύντρια και σκηνοθέτης του Θεάτρου τέχνης Όλγα Μπέργκολτς, που δημιουργήθηκε εθελοντικά, με την υποστήριξη του Κρατικού μουσείου αμύνης και πολιορκίας του Λένινγκραντ. Η παρουσίαση του θεάτρου έλαβε χώρα στο χώρο του μουσείου στις 16 Μαΐου 2020, στα 110 χρόνια από τη γέννηση της Όλγας Φεοντόροβνα. Ο θίασος ενός από τα νεώτερα θέατρα της Αγίας Πετρούπολης δρα σε διάφορους χώρους της πόλης και της περιφέρειας του Λένινγκραντ, πραγματοποιώντας παραστάσεις, συναυλίες για καλό σκοπό και ειδικά μαθήματα, υπενθυμίζοντάς μας αυτό, το οποίο δεν πρέπει με τίποτα να ξεχνάμε. Τα λόγια του Μιχαήλ Λομονόσοφ «Λαός, ο οποίος δεν έχει γνωρίσει το παρελθόν του, δεν έχει μέλλον» έγιναν το σύνθημα των ηθοποιών του θεάτρου.

– Άννα Αλεξάντροβνα, πώς γεννήθηκε το θέατρό σας;

– Τον Νοέμβριο του 2019 περπατούσα κατά μήκος του ποταμού Φοντάνκα και σκεφτόμουν: «Υπάρχει θέατρο προς τιμήν του Κονσταντίν Σεργκέγιεβιτς Στανισλάφσκι, υπάρχει θέατρο προς τιμήν του Γεωργίου Αλεξάντροβιτς Τοβστονόγκοφ. Γιατί να μην υπάρχει ένα θέατρο προς τιμήν της Όλγας Μπέργκολτς στο πολιορκημένο Λένινγκραντ, όπου θα μπορούσαμε να τοποθετήσουμε και τα έργα της και τα έργα άλλων συγγραφέων για το πιο σημαντικό πράγμα;» Αποφάσισα ν’ αναλάβω την πρωτοβουλία και έγινα καλλιτεχνική διευθύντρια του Θεάτρου τέχνης Όλγα Μπέργκολτς. Τον φρικτό χειμώνα του 1941, εκείνη και ο βαριά άρρωστος άντρας της Νικολάι Μολτσανόβ έπρεπε να φύγουν από το μέρος, όμως εκείνος πέθανε και η Όλγα έμεινε στην πόλη. Η Λιάλετσκα, όπως τη φώναζαν όλοι τότε, εν μία νυκτί έγινε η ποιήτρια που προσωποποίησε τη σταθερότητα του πολιορκημένου απ’ τους φασίστες Λένινγκραντ. Καθημερινά έκανε εκπομπές στο ραδιόφωνο από το Ράδιο Σπίτι (Επιτροπή Ραδιοφώνου). Μετά τον πόλεμο, τις συμπεριέλαβε στο βιβλίο της «Το Λένινγκραντ μιλάει». Η ήρεμη φωνή της Όλγας Μπέργκολτς έγινε η φωνή του πολυπόθητου φίλου στα παγωμένα και σκοτεινά πολιορκημένα σπίτια του Λένινγκραντ, έγινε η φωνή του ίδιου του Λένινγκραντ.

– Το 2019 σκηνοθετήσατε το πρώτο σας έργο «Γεννημένοι στο Λένινγκραντ», βασισμένο στο έργο της Όλγας Μπέργκολτς και του Γεώργιου Μακογκονένκο. Την ίδια χρονιά, η παράσταση βραβεύτηκε στο ΧΙΙΙ Πασχαλινό Φεστιβάλ Θεάτρου στην Αγία Πετρούπολη. Και την επόμενη χρονιά η παράσταση βραβεύτηκε από το Φεστιβάλ «Δεν πρέπει να ξεχάσουμε αυτούς τους δρόμους» της Μόσχας.

– Στη Μόσχα μού είχαν πει τότε: «Υπάρχει πανδημία στον κόσμο. Όλα γύρω μας κλείνουν και εσείς ανοίξατε καινούργιο θέατρο;» Και εγώ απάντησα: «Μάλιστα, τέτοιοι είμαστε εμείς οι κάτοικοι του Λένινγκραντ». Δυστυχώς, η αγαπημένη μου παράσταση «Γεννημένοι στο Λένινγκραντ», την οποία θεωρούμε σπουδαία στην πόλη μας, αυτή τη στιγμή έχει «παγώσει». Ωστόσο, ελπίζω ότι έχουμε αρκετή φλόγα να δώσουμε νέα ζωή σε αυτή την παράσταση, ώστε πάλι να ακουστούν δυνατά οι στίχοι του έργου: «Μακάρι όλος ο κόσμος να μάθει ότι εμείς στο Λένινγκραντ δεν πεθάναμε, εμείς στο Λένινγκραντ γεννηθήκαμε…»

– Εσείς για 26 χρόνια εργαστήκατε στο κρατικό θέατρο. Γιατί αποφασίσατε να το εγκαταλείψετε, αφιερώνοντας τη ζωή σας σε αυτή την πρωτοβουλία, το Θέατρο τέχνης προς τιμήν της Όλγας Μπέργκολτς;

–Το θέατρό μας γεννήθηκε το 2015, όταν με τις προσπάθειες των καλλιτεχνών του κρατικού θεάτρου «Οι Κωμικοί» δημιουργήσαμε μια μουσικο–θεατρική σύνθεση με στίχους και τραγούδια της περιόδου του πολέμου: «Πήγα και εγώ στον πόλεμο αυτό», «Από πού ξεκινά η Πατρίδα» και άλλα. Αυτά τα προγράμματα μού έδωσαν ώθηση και έτσι, το 2018 δημιούργησα ένα δημιουργικό εργαστήριο, το «ΠΑνΠ» και έτσι προέκυψε από αυτό ήδη ως επαγγελματικός θίασος του Θεάτρου τέχνης Όλγα Μπέργκολτς.

– Τι σημαίνει το όνομα «ΠΑνΠ»;

– Ποιότητα, Άνθρωπος, Προσωπικότητα. Στην αναζήτηση της δημιουργικής έμπνευσης, ήρθαν στο εργαστήριο όχι μόνο επαγγελματίες, αλλά και ερασιτέχνες ηθοποιοί, για τους οποίους οι λέξεις «χρέος», «τιμή» και «συνείδηση» δεν αποτελούν έναν κενό ήχο. Θέλουμε να δούμε τη νεολαία μας ενωμένη, ευφυή, καλόψυχη, και σε αυτό μπορεί να βοηθήσει η εκμάθηση της ιστορίας της χώρας μας, επειδή είναι απαραίτητο να μάθουμε από τις προηγούμενες γενιές τη δύναμη ψυχής και την αφοσίωση, όχι μόνο από το σχολείο αλλά και από το θέατρο –με την προϋπόθεση ότι το θέατρο είναι όπως είπε ο Στανισλάφσκι: «το φερέφωνο της εποχής», «ότι θέτει ένα πρόβλημα, προτείνοντας λύσεις».

Το σύγχρονο θέατρο μετατρέπεται σε τσίρκο

Σήμερα, δυστυχώς, το κρατικό θέατρο έχει χάσει μία από τις κυριότερες λειτουργίες του, το να είναι το φερέφωνο. Το θέατρο πρέπει να αφυπνίζει, να εμπνέει, να θεραπεύει, να λυτρώνει. Όμως το σύγχρονο θέατρο μετατρέπεται σε τσίρκο. Σχεδόν δέκα χρόνια δεν μπορούσα να ησυχάσω από διάφορες σκέψεις, ότι δε γίνεται τίποτα σημαντικό, ότι η ζωή περνάει, ότι είμαι εκτός τόπου και χρόνου. Με πόνο σκεφτόμουν: «Πού είναι το υψηλό φοβερό καθήκον, για το οποίο μου μιλούσαν χρόνια πριν, όταν σπούδαζα, οι δάσκαλοι;» Εκείνοι που έχουν «φύγει» ήδη, ο Βαντίμ Ροστισλάβοβιτς Ντανιλιέφσκι, ο Νικολάι Γκριγκόριεβιτς Λαβρόβ και οι εν ζωή δάσκαλοι Μιχαήλ Αλεξάντροβιτς Λέβσιν και ο Νικολάι Αλεξέγιεβιτς Κλότσιεφ, ο οποίος ήρθε μάλιστα στο θέατρό μας ως ηθοποιός και σκηνοθέτης και αδερφικός συνάδελφος.

Το 2018, έκανα μαθήματα σκηνοθεσίας για ένα χρόνο. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, που δεν ήταν τόσο δημοφιλής τότε όπως τώρα, βοήθησε. Ήταν εικοσιτετράωρη εργασία, μεγάλη, ατελείωτη διαδικασία: σπουδές, πρακτική, σπουδές, εφαρμογή ιδεών. Φυσικά, βοήθησε πολύ η εμπειρία μου ως ηθοποιού. Το πτυχίο σκηνοθεσίας του θεάτρου τέχνης το πήρα τη χρονιά που εορταζόταν η επέτειος για τα 75 χρόνια από τη Νίκη στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο.

– Την πρωτοβουλία σας την στήριξε κάποιος; Προσελκύσατε κάποιο διοικητικό φορέα;

– Τις πρώτες μέρες που φτιάχναμε το θέατρο, μου έλεγαν: «Σε ποιον είναι χρήσιμος ο πατριωτισμός σας;» Μεγάλοι άνθρωποι φωνασκούσαν: «Αυτό δεν είναι επίκαιρο. Σε κανέναν δεν είναι χρήσιμο. Καταλαβαίνετε ότι αυτό έχει ημερομηνία λήξης;» Αλλά σε πείσμα όλων, στις 27 Ιανουαρίου 2019, στην 75η επέτειο από την ολοκληρωτική απελευθέρωση του Λένινγκραντ από την πολιορκία, παρουσιάστηκε η πρεμιέρα της παράστασής μας «Γεννημένοι στο Λένινγκραντ». Έπειτα, έναν ολόκληρο χρόνο, το δημιουργικό εργαστήρι «ΠΑνΠ» σχημάτισε σύλλογο, αναζητούσε τη δική του φωνή, έκανε πρόβες για την παράσταση, η οποία αποτελείτο από 17 χαρακτήρες και μια ομάδα από σπουδαστές θεατρικών σχολών. Η πρώτη σύνθεση του θιάσου ήταν κατά το ήμισυ λαϊκή . Η πρεμιέρα παρουσιάστηκε στο στάδιο Άννιενκίρκε, το οποίο μετά την πυρκαγιά ήταν τέτοια η φρίκη, που αισθανθήκαμε απόλυτα τι βίωσαν οι κάτοικοι του πολιορκημένου Λένινγκραντ. Στην αίθουσα είχε +3 και έξω – 27 βαθμούς. «Κομήτες χιονοστιβάδας». Οι θεατές κάθονταν με τα πανωφόρια τους. Η αίθουσα θερμάνθηκε από τα τεράστια κανόνια, όπου χρειάζονταν να κάνουν ένα ηχητικό εφέ από το εργοστάσιο.

Κατά τη διάρκεια της χρονιάς, γέμιζε ολόκληρες αίθουσες, όντας μια παράσταση που έκανε πάταγο. Αρχικά η παράσταση διαρκούσε πέντε ώρες. Ύστερα τη μειώσαμε στις τρεις ώρες και παίζαμε με μια νέα σύνθεση.

Στις 27 Ιανουαρίου 2020 παρουσιάστηκε η πρεμιέρα στην κύρια αίθουσα του Κρατικού Ιστορικού Μουσείου αμύνης και πολιορκίας του Λένινγκραντ, στην οδό Σολιάν 9. Ο στολισμός της αίθουσας, γκρι κομμένες γωνίες τοίχων, τεράστια «τοιχοκολλημένα» σταυρωτά παράθυρα που εξυπηρετούσαν τη διακόσμηση, καθώς και εκθέματα κάτω από το γυάλινο πάτωμα, και τα εγκάρδια λόγια των κατοίκων του πολιορκημένου Λένινγκραντ, γραμμένα στους τοίχους.

– Χάρη στην παράστασή σας επισκέφτηκα αυτό το θαυμάσιο μουσείο παραπάνω από μία φορά, στις μέρες ενός από τα δεκαήμερα που διοργανώνετε προς τιμήν του Λένινγκραντ. Πώς γεννήθηκε η ιδέα αυτή;

– Μία ημέρα μνήμης είναι πολύ λίγη! Έχουμε τόσους φίλους και τόσους χώρους, όπου πρέπει να πάμε και να αγκαλιαστούμε με τους φίλους. Μέσα σε μία μόλις μέρα ήταν αδύνατο να βρισκόμαστε σε τόσα μέρη που θέλαμε. Και οι κάτοικοι της πόλης, επίσης, δεν προλάβαιναν να καταφτάσουν. Φέτος τον Ιανουάριο μας γεννήθηκε η ιδέα να δημιουργηθεί το «δεκαήμερο» μνήμης του Λένινγκραντ, ώστε μέσα σε αυτές τις δέκα μέρες να μιλήσουμε από τη σκηνή για το πιο σημαντικό, τη μοίρα της Πατρίδος μας, το παρελθόν της, το παρόν της και το μέλλον της. Το πρώτο χειμερινό δεκαήμερο το πραγματοποιήσαμε μαζί με τους συνεργάτες μας από τις 20 μέχρι τις 30 Ιανουαρίου, αφού προγραμματίσαμε έτσι ώστε στις 27 Ιανουαρίου να συμπέσει με τη μέρα που εορτάζεται η ολοκληρωτική απελευθέρωση του Λένινγκραντ από την πολιορκία. Έπειτα ήρθαν τα επόμενα αφιερωματικά δεκαήμερα που συνέπεφταν με την 9η Μαΐου –Μέρα της Νίκης– (6–16 Μαΐου), τις 22 Ιουνίου –Ημέρα μνήμης και θλίψης– (17–27 Ιουνίου) και τις 8 Σεπτεμβρίου –Ημέρα έναρξης της πολιορκίας– (8–18 Σεπτεμβρίου).

– Είμαι χαρούμενη για τη φιλία μας με το μουσείο, που είναι αφιερωμένο στον πολιτισμό και την τέχνη του Λένινγκραντ την περίοδο του Μεγάλου Πατριωτικού πολέμου. Το μουσείο άνοιξε στις 16 Μαρτίου του 1968. Σε αυτό το μοναδικό μέρος διαφυλάττουν τη μνήμη της πολιορκίας του Λένινγκραντ. Στον πρώτο όροφο του μουσείου μπορούμε να δούμε το φράκο του Κάρλ Ελίασμπεργκ, με το οποίο διηύθυνε την ορχήστρα στην πρεμιέρα της Εβδόμης Συμφωνίας. Εδώ υπάρχει, επίσης, και το τραπέζι στο οποίο, την ημέρα της πολιορκίας, η Όλγα Μπέργκολτς έγραφε «η μούσα του πολιορκημένου Λένινγκραντ», καθώς και το πιάνο, τα πλήκτρα του οποίου άγγιξε ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς, και άλλα μοναδικά εκθέματα, τα οποία μαρτυρούν ότι κατά τη διάρκεια της πολιορκίας η πολιτιστική ζωή του Λένινγκραντ δεν πάγωσε. Στα αρχαία χρόνια έλεγαν: «όταν μιλούν τα όπλα, οι τέχνες σωπαίνουν». Αλλά οι τέχνες δε σώπαιναν τα χρόνια του Πατριωτικού πολέμου. Δε σωπαίνουν ούτε και τώρα.

Οι τέχνες δε σώπαιναν τα χρόνια του Πατριωτικού πολέμου. Δε σωπαίνουν ούτε τώρα

– Στις 20 Ιουνίου συναντηθήκαμε στο Στρογγυλό Τραπέζι με τους μαθητές–συμμετέχοντες. Χάρηκα για τον τρόπο που επικοινωνείτε μαζί τους, πολύ ζωντανά, επί ίσοις όροις, με σεβασμό στην άποψή τους.

–Μας αρέσουν πολύ οι συναντήσεις με τα παιδιά και τις διοργανώνουμε συχνά. Τους καλλιτέχνες μας τους ονομάζω «διαφωτιστές», επειδή έχουμε ειδικά μαθήματα και ζωντανή επικοινωνία, περισσότερη από ό,τι στις θεατρικές παραστάσεις. Αλλά θέλω και το ένα και το άλλο να αλληλοσυμπληρώνονται πλήρως και δυναμικά.

– Είναι εντυπωσιακό το ότι καταφέρνετε στην εποχή της ψηφιακής συνείδησης, μέσα σε μία ώρα να αφηγηθείτε την 5ετή ιστορία του Μεγάλου Πατριωτικού πολέμου.

– Στην πρεμιέρα της παράστασης «Κωδικός: Νίκη!» πράγματι καταφέραμε να χωρέσουμε όλη την ιστορία της μέσα σε 54 λεπτά. Μιλάμε για τις πιο λαμπρές στιγμές του πολέμου, οι οποίες μας συγκινούν, στις οποίες ανταποκρίνονται οι ψυχές των παιδιών και των μεγάλων, ωθώντας τους να μελετήσουν την ιστορία μόνοι τους. Το κυριότερο είναι το κίνητρο! Μας αρέσει να δημιουργούμε διαδραστικότητα. Για παράδειγμα, την Ημέρα της Νίκης στο τέλος της παράστασης την ώρα της υπόκλισης τραγουδάμε και καλούμε τους θεατές να παρελάσουν μαζί μας.

– Μιλήστε μας λίγο παραπάνω για τη συνεργασία με τους νέους, παρακαλώ.

– Το 2021, κόντρα σε όλους, αναβιώσαμε ένα από τα πιο απαραίτητα πρότζεκτ μας, «Μαθήματα γενναιότητας». Στόχος είναι η εκπαίδευση των νέων μέσω του διαλόγου. Θέτουμε ερωτήματα στα παιδιά και μαζί αναζητούμε την απάντηση, δίνοντας πραγματική αξία στην ζωντανή επικοινωνία «από καρδιά σε καρδιά». Δε μας χρειάζονται περισσότερες αίθουσες, όλα πρέπει να γίνονται απλά. Σε αυτά τα μαθήματα, τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να γνωριστούν καλύτερα. Καταφέραμε να πραγματοποιήσουμε ένα μακροχρόνιο όνειρο, να δημιουργήσουμε την πρώτη περιοδεύουσα ομάδα θεάτρου, που αποτελείται από επαγγελματίες ηθοποιούς–παιδαγωγούς. Σε αυτή συμμετέχουν από 2 έως 10 άτομα. Χαίρομαι που είμαστε ήδη δύο χρόνια μαζί.

– Είναι μια κατηγορία προπαγανδιστικής ομάδας;

– Εμείς δεν προπαγανδίζουμε. Κινητοποιούμε, εμπνέουμε. Το θέατρο είναι ένα σύνολο. Πρέπει να υπάρχει ένας σκηνοθέτης, ένα υψηλό καθήκον, αλλά πρέπει να υπάρχουν και ηθοποιοί, ο καθένας από τους οποίους είναι ανεπανάληπτος. Οι καλλιτέχνες μας μπορούν να προετοιμάσουν μέσα σε λίγο διάστημα μια μικρή μουσικο–ποιητική παράσταση, σκετς, ιστορία και να παρουσιάσουν ένα οποιοδήποτε θέμα.

Εμείς δεν προπαγανδίζουμε. Κινητοποιούμε, εμπνέουμε

Οι καλλιτέχνες μας είναι έτοιμοι να συνθέσουν, να τραγουδήσουν, να χορέψουν και αν χρειαστεί θα παίξουν ακόμη και τέσσερις παραστάσεις μέσα στη μέρα. Είμαι πολύ ευγνώμων στους συνεργάτες μου. Επιδεικνύουν ένα φωτεινό παράδειγμα προσωπικού επιτεύγματος. Οι νέοι το βλέπουν και σκέφτονται: «Άραγε, θα μπορέσω να γίνω και εγώ έτσι;» Οι άνθρωποι, οι οποίοι μας αντιμετώπιζαν επιφυλακτικά, συχνά λένε μετά τις συναντήσεις μας: «Είστε τόσο διαφορετικοί και τόσο ασυνήθιστοι. Και το κυριότερο, ειλικρινείς. Πολλοί λίγοι το έχουν αυτό σήμερα στο θέατρο».

– Ποιο είναι το ρεπερτόριό σας;

– Τώρα στα σχέδιά μας είναι τρεις παραστάσεις της περιοδεύουσας ομάδας: το «Κωδικός: Νίκη!», «Πολιορκία ή Από πού ξεκινάει η Πατρίδα;» και το νέο μιούζικαλ «Οι καλλιτέχνες πήγαν στο μέτωπο». Συνεχίζεται η δουλειά με την παράσταση–περιοδεία «Η πόλη των ερωτευμένων» και η δεύτερη εκδοχή της σε στίχους του Νικολάι Κλότσιεβ. Στην πρώτη σεζόν, παίζεται η δεύτερη παράσταση «Οι φαντάροι» του Λευκορώσου συγγραφέα Αλεξέι Ντουντάρεβ.

Στην παράσταση «Πολιορκία» μιλάμε για αυτό το οποίο βοήθησε τους ανθρώπους να σταθούν στα πόδια τους όταν «τριγύρω υπήρχε κρύο, πείνα και σκοτάδι, και τα παιδιά σου και οι γείτονες πλέον δε θα ξανασηκωθούν ποτέ και δε θα ξαναέρθουν σε σένα. Και πάνω από αυτή τη φρίκη έλαμψε ένα ζεστό άστρο πίστης στη Νίκη και τον άνθρωπο…». Στην παράσταση ακούγεται η Έβδομη Συμφωνία του Σοστακόβιτς, η φωνή της Όλγας Μπέργκολτς, στίχοι από τα γράμματα των νεκρών και των επιζησάντων. Το σύνθημα της παράστασης: «Κανένας και τίποτα δεν ξεχάστηκε!» Τραγουδάμε ξεχασμένα τραγούδια, που γράφτηκαν την περίοδο της πολιορκίας. Είναι ζωντανά και τόσο χρήσιμα σε εμάς σήμερα.

– Το θέατρο στεγάζεται κάπου μόνιμα;

– Όχι. Όταν με ρωτούν: «Πού βρίσκεστε;» απαντώ: «Είμαστε στο Λένινγκραντ». Φυσικά, ονειρευόμαστε ένα δικό μας χώρο. Αλλά προς το παρόν, είμαστε παντού. Τα παιδιά μου είναι τόσο ευέλικτα που δεν τους νοιάζει πού θα κάνουν πρόβα, στην καφετέρια, έξω στο δρόμο, στο υπόγειο, παντού είναι καλά. Δε μας πειράζει.

Όταν με ρωτούν: «Πού βρίσκεστε;» απαντώ: «Είμαστε στο Λένινγκραντ

Είμαστε πολύ ευγνώμονες στον Πρωτοπρεσβύτερο Αλέξανδρο Γιόζοβ, τον υπεύθυνο του ναού της Αγίας Σκέπης της Υπεραγίας Θεοτόκου στην Μπορόβαγια, για τη στήριξή του. Είναι το μετόχι της μονής Αγίων Αντωνίου και Δημητρίου. Ο πατήρ Αλέξανδρος όχι μόνο μας τρέφει πνευματικά αλλά μας παραχωρεί ένα μικρό δωμάτιο. Όταν κρυώνουμε και πεινάμε πολύ, εκεί πηγαίνουμε. Μας δίνουν φαγητό και εμείς κάνουμε την πρόβα μας εκεί, πραγματοποιώντας τις ιδέες μας, και δημιουργώντας νέα πρότζεκτ. Συμμετέχουμε ενεργά στη ζωή της ενορίας: στη διοργάνωση και παρουσίαση συναυλιών και άλλων εορταστικών εκδηλώσεων, στην προετοιμασία και στο μοντάζ καλλιτεχνο–ιστορικών ταινιών, αφιερωμένων στο ναό της Αγίας Σκέπης. Σε μια αίθουσα κάτω από το ναό φυλάσσονται τα κοστούμια μας. Δόξα τω Θεώ για όλα!

– Αυτή τη στιγμή υπάρχει κάτι που σας λείπει;

– Μας αρέσει να λέμε: «Χρειαζόμαστε κόσμο και κατά προτίμηση, όλο τον κόσμο». Θα θέλαμε πολύ, βέβαια, να μη δημιουργούνται τα πράγματα «στο πόδι», αλλά υπό φυσιολογικές συνθήκες. Όμως πέρα από αυτό, τώρα δε φοβόμαστε τίποτα απολύτως, ούτε το κρύο, ούτε το μακρύ δρόμο, ούτε την έλλειψη μικροφώνων στις εξέδρες, ούτε τους θεατές στην αίθουσα, ούτε τα αναλόγια που πέφτουν ή αν κάτι πέσει στο κεφάλι μας από το ντεκόρ, ούτε τις 6άωρες αναγνώσεις κειμένων , ούτε τις τέσσερις παραστάσεις την ημέρα. Μονάχα ένα πράγμα φοβόμαστε, ότι όλα αυτά θα τελειώσουν. Αγαπάμε πάρα πολύ αυτό που κάνουμε. Είναι αδύνατο να μην το κάνουμε, ωστόσο στο τέλος κάθε αφιερωματικού δεκαημέρου, θέλουμε να ξεκουραστούμε.

Η πόλη μάς στηρίζει, ο λαός μάς στηρίζει. Πιστεύω ότι οι κόποι μας δρέπουν καρπούς, θα μας ακούσουν και δε θα μας αφήσουν να βυθιστούμε στη Λήθη. Ελπίζω ότι κάποτε θα γράψουν βιβλίο για τους καλλιτέχνες μας, οι οποίοι έχοντας αναλάβει υψηλό χρέος, κάνουν, ειλικρινά, σπουδαία πράγματα. Βλέπω ότι τους έχει δοθεί από το Θεό το χρέος να προσεγγίσουν τις καρδιές των νέων, και να δώσουν στο κοινό ό,τι έχουν και λιγάκι παραπάνω. Προσπαθούμε να μη χρησιμοποιούμε αυτές τις στερεότυπες φράσεις «πνευματικό–πατριωτική κατεύθυνση στην εκπαίδευση μέσω του θεάτρου και της μουσικής». Εμείς απλώς θέλουμε οι νεώτεροι να σέβονται τους μεγαλύτερους, και όλη μας τη ζωή εξηγούσαμε στα παιδιά τι είναι χρέος, τιμή και συνείδηση. Μιλάμε για την ικανότητα να κρατάς το λόγο σου και να είσαι υπεύθυνος για τις πράξεις σου.

Με την Άννα Ζαγκρέμπνεβα

συνομίλησε η Ειρήνη Αχούντοβα

Μετάφραση: Aργυρώ Γιαβροπούλου

Pravoslavie.ru