ΤΟ ΒΙΒΛΊΟ ΤΟΎ ΙΏΒ .Αρχιμανδρίτης Ραφαήλ Καρελίν

 Το Βιβλίο του Ιώβ και το Άσμα Ασμάτων είναι τα πιο μυστηριώδη βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης. Από τις ερμηνείες του Βιβλίου του Ιώβ, μπορείτε να δημιουργήσετε μια ολόκληρη βιβλιοθήκη. Μερικές από αυτές τις ερμηνείες διακρίνονται από υψηλή αξία και βάθος θεολογικής σκέψης. Ωστόσο, όσοι διαβάζουν το Βιβλίο του Ιώβ και την εξήγησή του μένουν με ένα αίσθημα κάποιου είδους σκοτεινήςδυσαρέσκεια, η αίσθηση ότι κάτι μένει ανείπωτο και κάτι σημαντικό κρύβεται κάτω από το κείμενο, όπως κάτω από το εξωτερικό περίβλημα ενός βιβλίου.

Η εκκλησιαστική παράδοση μαρτυρεί ότι αυτό το βιβλίο γράφτηκε από τον βασιλιά και προφήτη Σολομώντα. Για εμάς, αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, για εμάς είναι το νήμα της Αριάδνης, που δείχνει το δρόμο στον υπόγειο λαβύρινθο, όπου ο ταξιδιώτης, ανοίγοντας μια πόρτα, βλέπει μπροστά του δέκα κλειστές πόρτες και, κινούμενος σε διαδρόμους και υφαντά σκαλοπάτια σαν δαντέλα, τελικά βρίσκεται σε αδιέξοδο.

Κατά τη γνώμη μας, το Άσμα Ασμάτων και το Βιβλίο του Ιώβ είναι η ιστορία της ψυχής σε δύο καταστάσεις: την κοινωνία με τον Θεό και την εγκατάλειψη από τον Θεό. Η ένταση και το φως της κοινωνίας με τον Θεό μετατρέπονται σε μαρτύριο και στο αδιαπέραστο σκοτάδι της εγκατάλειψης του Θεού. Όσο ισχυρότερη είναι η αγάπη για τον Θεό, τόσο πιο τρομερή είναι η σκέψη της αιώνιας απώλειας του Θεού. Οταν ο Θεός γίνεται η εσωτερική ζωή ενός ανθρώπου, τότε διακόπτεται η κοινωνία με τον Θεό και ακόμη και μόνο ο φόβος της απώλειας του μετατρέπονται σε βασανιστήρια της κόλασης, άγνωστα στον κόσμο.

Το βιβλίο του Ιώβ και το Άσμα Ασμάτων είναι οι δύο πόλοι της θρησκευτικής ζωής και ανάμεσά τους βρίσκεται ένα πεδίο μεγάλης έντασης. Είναι η εμπειρία της ψυχής που ατενίζει τον παράδεισο και την κόλαση στην παρούσα κατάσταση και την προοπτική της αιωνιότητας. Στην αρχή του βιβλίου λέγεται για τη δίκαιη ζωή του Ιώβ, αλλά αυτό είναι το εξωτερικό, ανώτερο στρώμα. Το πιο σημαντικό, η ψυχή του καταναλώθηκε από την αγάπη του Θεού, όπως ο Σουλαμίτης από το Άσμα Ασμάτων. Σύμφωνα με αρχαίες ερμηνείες, οι εικόνες της νύφης και του γαμπρού στο Άσμα Ασμάτων συμβολικά σημαίνουν τη Θεότητα και την ανθρώπινη ψυχή. Υπάρχει το εξής επεισόδιο σε αυτό το βιβλίο: το βράδυ, ο γαμπρός καλεί τη νύφη του από την πόρτα, εκείνη διστάζει στο κρεβάτι της και όταν ανοίγει την πόρτα στην αυλή, βλέπει ότι δεν υπάρχει κανείς πια εκεί. Θλίψη ψάχνει τον αρραβωνιαστικό της στους δρόμους και τις πλατείες της πόλης. Οι νυχτοφύλακες την πιάνουν, της σκίζουν τα ρούχα, τη χτυπούν και μετά βίας ξεφεύγει από τα χέρια τους. Οι ερμηνευτές το βλέπουν αυτό ως δοκιμασία της ψυχής. Νύχτα - βάσανα και θλίψη, η αναχώρηση του γαμπρού - η εγκατάλειψη του Θεού, ένας σχισμένος χιτώνας - ένα σημάδι της απώλειας όλων των ορατών, ένας αγώνας με σκοτεινές δυνάμεις που περιμένουν την ψυχή, πληγές και ταπείνωση που υποφέρει η ψυχή τους; αλλά το χειρότερο μαρτύριο για τη νύφη είναι η σκέψη ότι ο γαμπρός δεν ερωτεύτηκε και την άφησε για πάντα.

Όταν διαβάζουμε το Βιβλίο του Ιώβ, μας εκπλήσσει μια ακατανόητη ψυχολογική αντίθεση: ο Ιώβ, άφοβα και θαρραλέα, σαν μάρτυρας που δέχθηκε τις δοκιμασίες που του έστειλαν, άρχισε ξαφνικά να καταριέται τη ζωή του, να γκρινιάζει και να δικαιολογείται ενώπιον του Θεού. Το χειρότερο φαίνεται να έχει ήδη συμβεί, τι άλλο να χάσει ο Ιώβ, γιατί να μην δεχτεί τον θάνατο με μια προσευχή στα χείλη του, όπως τον δέχτηκαν πολλοί δίκαιοι και προφήτες; Γιατί αυτό το επιχείρημα μεταξύ ανθρώπου και Θεού πρέπει να μπει στη Βίβλο ως ακατανόητο οικοδόμημα;

Μερικοί διερμηνείς, για να «δικαιώσουν» τον Ιώβ, προσπαθούν να αποδώσουν στους φίλους του που συνομιλούν μαζί του μια τυπική, νομική, ακόμη και πραγματιστική στάση απέναντι στη Θεότητα. Όμως τέτοια συμπεράσματα μάς φαίνονται τετριμμένα και δεν προέρχονται καθόλου από το κείμενο. Αντίθετα, οι λόγοι των φίλων του Ιώβ είναι υψηλές και όμορφες, κάθε σύγχρονος θεολόγος δεν θα μπορούσε παρά να ζηλέψει το πέταγμα του αετού της θεολογικής τους σκέψης και την ομορφιά των εικόνων και των συγκρίσεων που χρησιμοποιούν, την εμπνευσμένη θρησκευτική ποίηση των λόγων τους. εμπνέονται από την ελπίδα του ελέους του Θεού, και γι' αυτό ακριβώς πείθουν και εκλιπαρούν τον Ιώβ να μετανοήσει ενώπιον του Θεού για να ανταμειφθεί με συγχώρεση. Ο Ιώβ τους απαντά, αλλά φαίνεται ότι δεν καταλαβαίνει, σαν να μην τους ακούει με την καρδιά του, ότι αυτός, ο Ιώβ και οι φίλοι του στέκονται σε δύο πνευματικά επίπεδα που τα χωρίζει μια τεράστια απόσταση.