Πρόσεχε Ἄθωνα.ΝΤΟΚΟΥΜΈΝΤΟ:ΕΠΙΣΚΌΠΟΥ ΡΟΔΟΣΤΟΛΟΥ ΧΡΥΣΌΣΤΟΜΟ. ΟΤΑΝ ΕΛΑΛΟΥΝ ΣΤΟΝ ΆΘΩΝΑ .

Πρόσεχε Ἄθωνα.

Ὁ Ἱδρυτὴς τοῦ τάγματος τῶν Ἰησουϊτῶν Ἰγνάτιος Λοϋόλα

ἐπιστρέφων ἀπὸ προσκύνημά του στοὺς Ἁγίους Τόπους, ἐπισκέφθηκε τὴν Κύπρο (Αμμόχωστο) καὶ ἀκολούθως ἐλλιμενίσθη

στὴν Κεφαλληνία, ὅπου ἑώρτασε τὰ Χριστούγεννα τοῦ 1523.

Μολονότι οἱ ὅρκοι τοῦ ἰδίου καὶ τῶν 6 συντρόφων του στὴν

Μονμάρτη τῶν Παρισίων εἶχαν σἂν στόχο καὶ προορισμὸ τὴν

προσφορὰ ὑπηρεσιῶν στοὺς προσκυνητὰς τῆς Παλαιστίνης,

ἔστρεψε τὴν πρὸς δρᾶσι προσοχή του ὄχι λιγώτερο στὸν ἐν γένει

Ἑλλαδικὸ χῶρο, ποιήσας ἀπαρχὴν μάλιστα κατὰ τὴν σημαδιακὴ

χρονολογία τῆς συμπληρώσεως ἀκριβῶς 100 χρόνων ἀπ᾿ τὴν

Ἅλωσι τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἤτοι τὸ 1553, ἤτοι ἱδρύοντας

τρία κολλέγια μορφώσεως νέων: στὰ Ἱεροσόλυμα, στὴν

Κωνσταντινούπολι καὶ στὴν Κύπρο.

Δὲν εἶναι τῆς παρούσης στιγμῆς νὰ ἀναφερθοῦμε στὸ τί κατώρθωσε ἡ Παποκαθολικὴ Ἐκκλησία καὶ ἡ εἰδικὴ Ἱερὰ Σύνοδός

της πρὸς Διάδοσιν τῆς Πίστεως (de propaganda Fide), μὲ τὸ πρότυπο Σχολεῖο τῆς Ρώμης γιὰ τὴν ἐκπαίδευσι τῶν δεινοπαθούντων ἑλληνοπαίδων, σὲ βάρος καὶ ζημία τοῦ Ἑλληνισμοῦ, τοῦ Γένους καὶ ἰδιαίτατα τῆς Ὀρθοδοξίας.

Ἀπὸ τὸ 1553 μέχρι τὸ 1653 δὲν εἶχε ἐναπομείνει χώρα καὶ πόλις

καὶ γενικῶς ἑλληνικὴ παρουσία, ποὺ νὰ μὴ εἶχαν ἱδρύσει οἱ Ἰησουΐτες σ' αὐτὴν ἕνα ἢ περισσότερα σχολεῖα. Καὶ νὰ πῶς κατα-

γράφει τὴν πραγματικότητα ὁ ἡγούμενος τῆς Μονῆς τῶν Ἰησουϊτῶν στὴν Σμύρνη κατὰ τὸ ἔτος 1657: «Κἄτι ποὺ παρηγορεῖ πολὺ τοὺς ἱεραποστόλους μας στὴν Ἀνατολή, εἶναι ἡ καθημερινὴ ἐμπειρία ὅτι ὁ μακαριστὸς πατέρας μας Ἰγνάτιος συνεχίζει ἀπὸ τὸν

οὐρανὸ νὰ ἔχῃ γιὰ τοὺς Ἕλληνες τὴν ἰδία εὔνοια μὲ ἐκείνη ποὺ

τοὺς ἔδειχνε πάνω στὴ γῆ. Γι᾿ αὐτὸ ἀποκτᾷ πολὺ εὔκολα γιὰ τοὺς

ἱεραποστόλους μας στὰ μέρη αὐτὰ τὴν χάρη ποὺ ἐπιθυμοῦν» (Α.

Carayon, Relations inedites, σ. 250 καὶ Μάρκου Ρούσσου-Μηλιδώνη,

Ἰησουίτες στὸν Ἑλληνικὸ χῶρο, Ἀθῆναι 1991, σελ. 11).

Ἀπὸ τοῦ ἔτους 1663 στὰ σχέδια τῶν Ἰησουϊτῶν καὶ τῆς Συνόδου γιὰ τὴν «Διάδοσι τῆς Πίστεως» ἐντάσσεται καὶ τὸ Ἅγιον Ὄρος, τὸ προπύργιο τῆς Ὀρθοδοξίας, ἡ Μοναστικὴ Ἀθωνικὴ Πολιτεία. Πρωτεργάτης, ὁ ἡγούμενος τῆς Ἰησουϊτικῆς Μονῆς Κωνσταντινουπόλεως Ἰσαὰκ D' Aultry, ὁ ὁποῖος ταξιδεύοντας

πρὸς τοῦτο στὴν Θεσσαλονίκη, κατώρθωσε νὰ συνάψῃ σχέσεις

μὲ ἀρκετοὺς Ἁγιορείτας, καὶ ἀκόμη πιὸ στενὲς μὲ πατέρας Λαυριώτας. Τὸ 1649 ἐπανῆλθε μὲ μεγαλύτερο ζῆλο στὴν Θεσσαλονίχη καὶ ἐγκαταστάθηκε ἐκεῖ ἱερουργῶν, κηρύττων καὶ ἐξομολογῶν Ἕλληνας «στὸ ἐγκαταλειμμένο ναΰδριον τῆς ἁγίας Μαρίνας, τὸ ὁποῖο εἶχαν θέσει στὴν διάθεσίν του μοναχοὶ

Λαυριώτες» (ἔνθ. ἀν. σ. 259).

Ἡ Μεγίστη Λαύρα, κειμένη στὸ βορειοανατολικὸ ἄκρο τῆς

Ἀθωνικῆς χερσονήσου, ὑφίστατο τὰ συνεχῆ δεινοπαθήματα τῶν

πειρατῶν καὶ γι᾿ αὐτὸ ἐπεσημάνθη ὑπὸ τῶν Ἰησουϊτῶν ὡς εὐαλωτοτέρα σὲ ἰσχυρὰ ἀνταλλάγματα, ὅπως θὰ ἦταν τὸ πρόγραμμα προστασίας τοῦ Λουδοβίκου ΙΔ΄, ἐπὶ Πατριάρχου Κυρίλλου

Λουκάρεως (1620-38) καὶ ἡ σχετικὴ καὶ μάλιστα γραπτὴ πρὸς

τοὺς Λαυριώτας πρότασις τοῦ Δουκός τῆς Τοσκάνης Φερδινάνδου, ἀρκεῖ νὰ ἐπέτρεπαν μόνιμη ἐγκατάστασι μοναχῶν Ἰησουϊτῶν ἐντὸς τῶν ὁρίων καὶ ἐγγὺς τῆς Μεγίστης Λαύρας ἀφ' ἑνός,

καὶ ἵδρυσι Σχολῆς ἐντὸς τῶν Καρυῶν ἀφ' ἑτέρου (αὐτόθι σελ.

258 ἑξ.). Καὶ τὰ σχέδια μὲν αὐτὰ δὲν εὐωδώθηκαν, τῶν Λαυριωτῶν καὶ πάντων τῶν ἁγιορειτῶν τελικῶς ἀντιταχθέντων,

ἀλλὰ πάντως ὁ ἀπόφοιτος τοῦ γνωστοῦ κολλεγίου τοῦ ἁγίου

Αθανασίου Ρώμης Κανάκιος Ρώσσης «ἀπὸ τὸ 1635 ἕως τὸ 1641

δίδαξε τὰ Ἑλληνικὰ καὶ τὰ Λατινικὰ γράμματα σὲ ἐνδιαφερόμε-

νους ἁγωρεῖτες» (αὐτόθι σελ. 258).

Δὲν ἀπογοητεύθηκαν ὅμως οἱ παπικοὶ μὲ τὴν ἀποτυχία τῶν

ἐνεργειῶν τοῦ Ἰσαὰκ D’ Aultry. Ἐπανῆλθε ἐπὶ τό… ἰησουϊκώτερον ὁ ἐπίσης γνωστὸς γιὰ τὶς δραστηριότητές του στὴν Σαντορίνη, Εὔβοια καὶ Μακεδονία, Φραγκίσκος Richard, ὁ ὁποῖος ἐπισκεφθεὶς τὸ Ἅγιον Ὄρος μόρφωσε πλήρη ἄποψι περὶ τῶν κατ᾽

αὐτό, δι᾿ ὃ καὶ σὲ λεπτομερῆ ἀναφορά του πρὸς τὸν πρωθηγούμενο τῶν Παρισίων Κλαύδιο Boucher μεταξὺ ἄλλων παρατηρεῖς

«... ἡ Ἱερά Σύνοδος (τῆς Προπαγάνδας τῆς Πίστεως) σχεδιάζει

νὰ στείλῃ μοναχοὺς στὸ Ἅγ. Ὄρος. Θὰ πρέπει ὅμως νὰ γνωρίζει,

ὅτι δὲν θὰ δεχθοῦν μὲ κανένα τρόπο τὴν ἐγκατάστασι δυτικῶν

μοναχῶν στὸν ῎Αθωνα......

»Πιστεύω ὅτι ὁ καλύτερος τρόπος γιὰ νὰ ἀποκτήσουμε τὴν

ἐκτίμησι τῶν Ἑλλήνων μοναχῶν, θὰ ἦταν νὰ σταλοῦν δύο  ζηλωτὲς νέουε θεολόγους τελειόφοιτοι τοῦ ἑλληνικοῦ

Κολλεγίου (ἁγ. Ἀθανασίου Ρώμης) μὲ ἰατρικές γνώσεις.....

«Προτείνεται νὰ ἀγορασθῇ γι' αὐτοὺς κτίριο στὶς Καρυές...

Ἐδῶ οἱ δύο θεολόγοι θὰ δέχονται τὶς ἐπισκέψεις τῶν καλογήρων

καὶ θὰ μεταβαίνουν χωρὶς δυσκολία στὰ μοναστήρια τους. Παρέχοντας στοὺς ἀσθενεῖς ἰατρικὴ περίθαλψι, θὰ μποροῦν νὰ ἐργασθοῦν γιὰ τὸ πνευματικό τους καλὸ καὶ γιὰ τὴν ἐξάλειψι τοῦ σχίσματος. Ἀφοῦ ἀποκτήσουν ὡς Ἕλληνες τὴν ἐμπιστοσύνη τῶν μοναχῶν θὰ λάβουν τὴν ἄδεια νὰ διδάξουν…» (αὐτόθι σελ. 261).

ταν ὁ Πάπας Κλήμης ΙΔ΄ (1769-74) ἔθεσε ὑπὸ ἀπαγόρευσι

Ὅ ἱστορικῆς ἀνάγκης (λεπτομέρειες παρέλκουν ἐδῶ), αὐτὸ ἀριθμοῦσε 23.000 μέλη, ἀπὸ τὰ ὁποῖα τὰ 11.193 ἦσαν ἱερεῖς καὶ εἶχαν

στὴν ἁρμοδιότητα καὶ δικαιοδοσία τους (ποὺ ἐκτεινόταν βέβαια

σὲ ἀρκετὲς χῶρες τοῦ τότε κόσμου, ἀλλὰ πάντως δὲν ἦταν παγκοσμίου τοποθετήσεως καί ἑδραιώσεως, ὅπως εἶναι σήμερα) 669

ἐκπαιδευτικὰ Κολλέγια, ἀσφαλῶς δὲ πολυαριθμότερα θά ἦσαν

τὰ σχολεῖα στοιχειώδους Ἐκπαιδεύσεως. Τὰ στοιχεῖα αὐτὰ

βγαίνουν ἀπὸ Καθολικὲς πηγές (ἔνθ᾽ ἀν., σελ. 361).

Τὸ 1814 (μετὰ ἀπὸ 41 χρόνια ἀναστολῆς) ὁ Πάπας Πίος Ζ'

(1800-23) ἀποκατέστησε τὸ Τάγμα τῶν Ἰησουϊτῶν, τοῦ ὁποίου οἱ

μοναχοὶ ἔκτοτε ὄχι ἁπλῶς συνεχίζουν, ἀλλὰ μετὰ μεγίστης σφοδρότητος καὶ πάθους περιάγουν «τὴν θάλασσαν καὶ τὴν ξηρὰν

ποιῆσαι ἕνα προσήλυτον...» (Ματθ. 23, 15). Καὶ ὅπως ὁμολογεῖται ὑπὸ πάντων, δὲν ὑπάρχει ἐσχατιὰ γῆς καὶ οἰκουμένου χώρου τῶν πέντε ἠπείρων, ποὺ νὰ μὴ ἔχουν ἐν λειτουργίᾳ σχολεῖο

πρωτίστως, καὶ ἰατρεῖο ἀκολούθως, καὶ ποὺ εὐνοήτως μαζὶ μὲ

αὐτὰ καὶ δι' αὐτῶν ἀκαταπαύστως συνεχίζουν τὴν ὑπὲρ τῆς πα-

ποκαθολικῆς ἐκκλησίας καί πίστεως προπαγάνδα των.

Τοῦτο δέ, διότι ἀπὸ παλαιοτάτων χρόνων ἀναγνωρίζουν τὴν

παιδεία ὡς τὸ ὕψιστο ἀγαθὸ καὶ ἐπιθυμητὸ ἀπόκτημα τῶν

ἀνθρώπων. Ὅπως ἐξ ἴσου διαχρονικῶς ἀναγνωρίζουν, ὅτι ἡ

φροντίδα καὶ μέριμνα γιὰ τὴν μόρφωσι τῶν νέων ἦταν καὶ θὰ 

εἶναι ἐσσεὶ ἡ καλυτέρα ἐπένδυσις, καὶ ἡ διὰ βίου παντὸς τοῦ

εὐεργετηθέντος, εὐγνωμόνως ἀποδίδουσα...

Αναλογίζεται άραγε κανείς, πόσες μυριάδες μοναχῶν-διδασχάλων ἀριθμεῖ σήμερα ἀνὰ τὴν ὑπ᾽ οὐρανὸν τὸ Τάγμα τῶν Ἰησουιτῶν, τὸ ὁποῖο δὲν ἀπέφυγε νὰ βάλῃ στὸ στόχαστρό του οὔτε

αὐτὸ τὸ Ἅγιον Ὄρος, ὅπως προηγουμένως ἐξεθύσαμε; Τοῦτο δέ,

διότι ἐγνώριζε καλῶς ἡ Ρωμαιοκαθολικὴ Ἐκκλησία τί θὰ ἐσήμαινε ένα σχολείο της στὸν Ἄθωνα καὶ τί θὰ μποροῦσε νὰ ἐπίτύχῃ ἐκεῖθεν δι᾿ αὐτοῦ. Καὶ ἀναφερόμεθα μόνο σὲ ἕνα Τάγμα

Δυτικό, παραλείποντας ολόκληρο ὁρμαθὸ μοναχικῶν τοιούτων

τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας. Πόσα ἄραγε νὰ εἶναι τὰ σχολεῖα, τὰ Κολλέγια, καὶ τὰ Πανεπιστήμια ἀκόμα, τῆς ἀμέσου

ἐξαρτήσεως καὶ δικαιοδοσίας της σήμερα;

Καὶ ὅλα αὐτά, διότι οἱ Ἰησουΐτες καὶ ἡ Ρωμαιοκαθολικὴ

Ἐκκλησία ξέρουν πολὺ καλὰ νὰ κάνουν τὴν δουλειά τους διὰ

τῆς παρεχομένης ὑπ' αὐτῶν παιδείας... Οἱ ἁγιορεῖτες θέλουν νὰ

ἀγνοοῦν τὸ τί μποροῦν νὰ ἐπιτύχουν διὰ τῆς Ἀθωνιάδος, τὸ ἕνα

καὶ μοναδικὸ σχολεῖο ποὺ ἔχουν σὲ ὅλο τὸν κόσμο. Είναι σχεδόν

ἀνέξοδο, δὲν κοπιάζουν γι' αὐτὸ καὶ δὲν προπαγανδίζουν γιὰ νὰ

ἀποκτήσουν μαθητάς. Τοὺς ἕλκει ἀπὸ τὸν σύμπαντα κόσμο ἕως

ἐκεῖ ἡ Προστάτις του Κεχαριτωμένη Θεοτόκος. Ἐντεῦθεν τὸ

ἱερὸ χρέος τῶν ἐπαϊόντων πρὸς Αὐτὴν καὶ πρὸς αὐτούς...

Μετὰ ἀπὸ ὅλα αὐτά, δὲν εἶναι καθόλου δύσκολο νὰ ἀναλογισθῇ κανεὶς τί θὰ μποροῦσε νὰ προσφέρῃ τὸ Ἅγιον Ὄρος στὴν

νεολαία τοῦ εὐσεβοῦς Γένους μας διὰ τῆς Ἀθωνιάδος του στοὺς

τομεῖς τῶν μοναχικῶν ἰδεωδῶν, τῆς διδαχῆς καὶ βιώσεως τῶν

ἀξιῶν τῆς Ὀρθοδοξίας, τῆς στελεχώσεως τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ

ἁγιασμοῦ τοῦ χριστωνύμου λαοῦ, τῆς βοηθείας τοῦ Ἔθνους, τῆς

εὐεργεσίας τοῦ Γένους, τοῦ καταρτισμοῦ εὐγνωμόνων πρέσβεων

τῶν τῆς ἱερότητος καὶ τῆς ὁσίας ἀποστολῆς τοῦ Ἁγίου Ὄρους,

Παρὰ ταῦτα, ἡ Ἀθωνιὰς στενοχωρεῖται, πλήττεται, φυτοζωεῖ.

Ὁποία βασκανία!...

Θὰ δώσουν λόγο στὸν Θεὸ ὅσοι δὲν θέλουν νὰ σκέπτωνται γι

αὐτὴν ἀγαθά, καὶ ὅσοι καίπερ ἐν διοικήσει καὶ ἐξουσίᾳ δὲν συμβάλλουν στὴν καλλιτέρευσί της καὶ δὲν βοηθοῦν στὴν εὐόδωσι

τοῦ προορισμοῦ καὶ τῆς ἀποστολῆς της.