ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ.

Ο ΚΛΗΡΟΣ όλων των ανθρώπων της γής, κλήρος αναπόφευκτος, είναι ό θάνατος. Τον φοβόμαστε ως τον πιο άσπονδο εχθρό μας. Τα θύματα του τα κλαίμε πικρά. Ωστόσο ζούμε σαν να μην υπήρχε θάνατος, ζούμε σαν να είμαστε αιώνιοι πάνω στη γη.

Τάφε μου! Γιατί σε ξεχνώ; Εσύ με περιμένεις. Περιμένεις να γίνω ό κάτοικος σου. Και θα γίνω. Γιατί, λοιπόν, σε ξεχνώ και ζω σαν να περιμένεις κάθε άλλον άνθρωπο έκτος από μένα;

Ή αμαρτία μου στέρησε και μού στερεί τη γνώση και την αίσθηση κάθε αλήθειας. Μού κλέβει, μού αρπάζει από τον νου τη μνήμη του θανάτου, τού τελευταίου και συνάμα τού πιο σημαντικού και τού πιο βέβαιου γεγονότος της ζωής τού άνθρωπου.

Για να θυμόμαστε τον θάνατο, πρέπει να ζούμε σύμφωνα με τις εντολές τού Χριστού. Με τις εντολές τού Χριστού ό νους και ή καρδιά καθαρίζονται, νεκρώνονται για τον κόσμο και αναζωογονούνται για τον Κύριο. Ό νους, όσο απαλλάσσεται από τούς κακούς ή και απλώς μάταιους λογισμούς, τόσο συλλογίζεται τον θάνατο. Ή καρδιά, όσο απαλλάσσεται από τα πάθη, τόσο τον προαισθάνεται. Και ό νους και ή καρδιά, όσο απομακρύνονται από τον αμαρτωλό κόσμο, τόσο στρέφονται προς την αιωνιότητα όσο αγαπούν τον Χριστό, τόσο ποθούν να βρεθούν κοντά Του, μολονότι, έχοντας συναίσθηση τού μεγαλείου τού θεού και της δικής τους άμαρτωλότητας, αναλογίζονται με τρόμο την ώρα τού θανάτου. Φοβερός παρουσιάζεται μπροστά τους ό θάνατος μαζί με τον αγώνα του. Τον ποθούν, ωστόσο, για να λυτρωθούν από την επίγεια αιχμαλωσία.

Αν εμείς δεν μπορούμε να ποθούμε τον θάνατο λόγω της ψυχρότητας μας απέναντι στον Χριστό και της αγάπης μας προς τα φθαρτά, ας χρησιμοποιήσουμε τουλάχιστο τη μνήμη τού θανάτου σαν ένα πικρό φάρμακο ενάντια στην αμαρτωλότητα μας. Γιατί ή ψυχή, όταν οικειωθεί τη μνήμη τού θανάτου, διαλύει τη φιλία της με την αμαρτία και απομακρύνεται απ' όλες τις αμαρτωλές απολαύσεις.

«Μόνο αυτός πού γνώρισε τί σημαίνει μνήμη θανάτου», είπε κάποιος από τούς οσίους πατέρες, «δεν θα μπορέσει ποτέ πια ν' αμαρτήσει». «Να θυμάσαι πάντα τα τέλη της ζωής σου», λέει και ή Γραφή, «και δεν θα αμαρτήσεις ποτέ»2.

Να σηκώνεσαι από το κρεβάτι σου σαν αναστημένος από τούς νεκρούς. Να ξαπλώνεις στο κρεβάτι σου σαν νεκρός πού τοποθετείται στον τάφο. Ό ύπνος είναι συμβολισμός τού θανάτου. Και το σκοτάδι της νύχτας είναι προάγγελος τού σκοταδιού τού τάφου, πού θα το διαλύσει το φώς της αναστάσεως, φώς χαρμόσυνο για τούς φίλους τού Χριστού και φοβερό για τούς εχθρούς Του.

Ένα πυκνό σύννεφο, μολονότι δεν είναι παρά μια λεπτή μάζα υδρατμών, κρύβει από τα μάτια τού σώματος μας το φώς τού ήλιου. Έτσι και το πυκνό σύννεφο των σαρκικών απολαύσεων, τού περισπασμού και των βιοτικών μερίμνων κρύβει από τα μάτια της ψυχής μας τη μεγαλειώδη αιωνιότητα

Για τα τυφλωμένα μάτια δεν υπάρχει ό λαμπερός ήλιος στον καθαρό ουρανό. Για την καρδιά πού έχει τυφλωθεί από την εμπάθεια, από την προσκόλληση στον πλούτο και τη δόξα και τις ηδονές της γής, δεν υπάρχει αιωνιότητα

«Κακός είναι ό θάνατος των αμαρτωλών» και τούς επισκέπτεται τη στιγμή πού δεν τον περιμένουν, βρίσκοντας τους εντελώς απροετοίμαστους για την αιωνιότητα Τούς αρπάζει, λοιπόν, από τη γή, όπου άλλο τίποτα δεν έκαναν παρά να παροργίζουν τον Θεό, και τούς ρίχνει για πάντα στη φυλακή του αδη.

Θέλεις να θυμάσαι τον θάνατο; Να είσαι αυστηρά μετρημένος στη διατροφή σου, στην ένδυσή σου, στη χρήση υλικών αντικειμένων γενικά. Να προσέχεις μήπως τα είδη πρώτης ανάγκης φτάσουν να γίνουν είδη πολυτελείας. Να μελετάς με πνεύμα μαθητείας τον νόμο τού Θεού μέρα και νύχτα ή όσο μπορείς συχνότερα Έτσι θα κρατήσεις τη μνήμη του θανάτου. Και θα την κρατήσεις σταθερά, μόνιμα, ακλόνητα, αν την ενώσεις με τη βαθιά μετάνοια για τις αμαρτίες σου, με την ειλικρινή διάθεση σου για διόρθωση, με τα ποτάμια των κατανυκτικών δακρύων, με εγκάρδιες και πολλές προσευχές.

Ποιος από τούς ανθρώπους έμεινε για πάντα σωματικά ζωντανός στη γή; Κανένας. Θ' ακολουθήσω, λοιπόν, κι εγώ τ' αχνάρια των γονιών μου, των παππούδων μου, των αδελφών μου και όλων των συνανθρώπων μου. Το σώμα μου θα κλειστεί στον σκοτεινό τάφο. Ή κατάσταση της ψυχής μου θα είναι μυστήριο αξεδιάλυτο για όσους θα βρίσκονται ακόμα στη γη.

Θα κλάψουν για μένα οι συγγενείς και οι φίλοι μου.

Ίσως να κλάψουν πολύ πικρά Σύντομα, όμως, θα με λησμονήσουν. Έτσι θρηνήθηκαν και έτσι λησμονήθηκαν αναρίθμητοι άνθρωποι πριν από μένα. Τώρα δεν τούς θυμάται παρά μόνο ό υπερτέλειος Θεός.

Αμέσως μετά τη γέννηση μου, ή μάλλον αμέσως μετά τη σύλληψη μου, ό θάνατος έβαλε πάνω μου τη σφραγίδα του. Είναι δικός μου κι αυτός, είπε, ετοιμάζοντας χωρίς χρονοτριβή το δρεπάνι του. Οποιαδήποτε στιγμή μπορώ να γίνω θύμα του! Ίσως να μου κατάφερε ήδη —και πράγματι μου κατάφερε— πολλά άστοχα χτυπήματα. Αναπόφευκτα, όμως, θα έρθει και το εύστοχο, το καίριο και τελευταίο χτύπημα.

Με παγερό χαμόγελο και υπεροπτικό ύφος κοιτάζει ό θάνατος τα επίγεια έργα των ανθρώπων. Κοιτάζει τον αρχιτέκτονα να σχεδιάζει ένα κολοσσιαίο κτίριο, κοιτάζει τον ζωγράφο να φιλοτεχνεί έναν υπέροχο πίνακα, κοιτάζει τον μεγαλοφυή στοχαστή να καταγράφει τις ιδέες του. Και ξαφνικά έρχεται απρόσκλητος, απρόσμενος αλλά και αδυσώπητος στους μεγάλους της γής, παίρνει τη ζωή τους και ακυρώνει τα φιλόδοξα σχέδια τους.

Μόνο μπροστά στον μαθητή τού Χριστού στέκεται ευλαβικά ό σκληρός θάνατος. Νικημένος καθώς είναι από τον αναστημένο Θεάνθρωπο, σέβεται μόνο την «εν Χριστώ» ζωή. Συχνά ουράνιος αγγελιοφόρος πληροφορεί τούς υπηρέτες της Αλήθειας για την επικείμενη μετοίκηση τους στην αιώνια μακαριότητα. Έτσι, προετοιμασμένοι για τον θάνατο με την πνευματική ζωή, παρηγορημένοι από τη μαρτυρία της συνειδήσεως τους και από την ουράνια υπόσχεση, κοιμούνται τον αιώνιο ύπνο ήσυχα, με το χαμόγελο στα χείλη.

Έχεις δει σώμα αγίου μετά την έξοδο της ψυχής του; Δεν αναδίδει δυσοσμία. Δεν εμπνέει φόβο. Όταν ενταφιάζεται, τη διάχυτη θλίψη των παρόντων ανθρώπων τη  σκορπίζει και την εξαφανίζει μια ακατάληπτη χαρά. Το πρόσωπο, με τα χαρακτηριστικά του αναλλοίωτα, αναπαύεται μέσα σε μια βαθιά ειρήνη και συνάμα λάμπει από μιαν απερίγραπτη ευφροσύνη, την ευφροσύνη των τερπνών συναντήσεων και ασπασμών με τούς αγίους και τούς αγγέλους του Θεού, πού έρχονται από τον ουρανό για να παραλάβουν την ψυχή.

Έλα, λοιπόν, μνήμη του θανάτου μου! Έλα εσύ, ή τόσο πικρή αλλά και τόσο ρεαλιστική και αναγκαία και ωφέλιμη μνήμη! Απομάκρυνε με από την αμαρτία! Βάλε με στον δρόμο του Χριστού! Παράλυσε τα μέλη μου για κάθε κούφια, κάθε μάταιη, κάθε αμαρτωλή ενέργεια.

Έλα, μνήμη του θανάτου μου! Έλα, και θα διώξω μακριά μου την κενοδοξία και τη φιληδονία, πού θέλουν να με αιχμαλωτίσουν. Έλα, και θα αποσύρω από το τραπέζι μου τα αχνιστά πλούσια φαγητά Έλα και θα βγάλω τα φανταχτερά μου ρούχα, για να βάλω πένθιμα Έλα, και θα κλάψω ζωντανός τον εαυτό μου, τον νεκρό από τη γέννηση του.

"Έτσι!", μού αποκρίνεται ή μνήμη του θανάτου. "Θρήνησε τον εαυτό σου όσο ακόμα είσαι ζωντανός! Εγώ ήρθα για να σε πικράνω ευεργετικά, φέρνοντας μαζί μου σκέψεις πολλές, σκέψεις ωφέλιμες για την ψυχή σου. Πούλησε όσα από τα υπάρχοντα σου δεν σου είναι απόλυτα αναγκαία και δώσε τα χρήματα στους φτωχούς, στέλνοντας μ' αυτόν τον τρόπο προκαταβολικά τούς θησαυρούς σου στον ουρανό, όπως είπε ό Κύριος.

Όταν πάς κι εσύ εκεί, θα βρεις τούς θησαυρούς σου αυξημένους εκατό φορές. Κλάψε πικρά και προσευχήσου θερμά για τον εαυτό σου. Ποιος θα σε μνημονεύει τόσο επίμονα και εγκάρδια μετά τον θάνατο σου όσο εσύ ό ίδιος πριν από τον θάνατο σου; Μην εμπιστεύεσαι τη σωτηρία της ψυχής σου σε άλλους, όταν μπορείς μόνος σου να επιτελέσεις αυτό το έργο, το πιο σημαντικό, το πιο επιτακτικό, αλλά και το πιο επείγον έργο της ζωής σου! Γιατί να τρέχεις πίσω από τη φθορά, όταν ό θάνατος οπωσδήποτε θα σου αφαιρέσει όλα τα φθαρτά;

 Ό θάνατος είναι εκτελεστής των εντολών του πανάγιου Θεού. Μόλις ακούσει μιαν εντολή Του, σπεύδει να την εκτελέσει με ταχύτητα αστραπής. Δεν ντρέπεται ούτε τον πλούσιο ούτε τον άρχοντα ούτε τον ήρωα ούτε τον μεγαλοφυή. Δεν λυπάται ούτε τα νιάτα ούτε την ομορφιά ούτε την εγκόσμια ευτυχία. Μεταφέρει στην αιωνιότητα κάθε άνθρωπο τον φίλο του Θεού στην αιώνια μακαριότητα και τον εχθρό του Θεού στην αιώνια κόλαση".

«Ή μνήμη του θανάτου είναι δώρο του Θεού», είπαν οι πατέρες. Κι αυτό το δώρο δίνεται στους τηρητές των εντολών του Χριστού, για να τούς τελειοποιήσει στον ιερό αγώνα της μετάνοιας και της σωτηρίας.

Ή ευεργετική και θεοδώρητη μνήμη του θανάτου προϋποθέτει πάντοτε την έντονη προσωπική προσπάθεια για την οικείωση αυτής της μνήμης. Μη σταματήσεις, λοιπόν, να ασκείς στον εαυτό σου όση βία χρειάζεται για να θυμάται —αδιάλειπτα, αν είναι δυνατόν— την ώρα του τέλους του. Ανάγκαζε τον, με συνεχείς υπομνήσεις, να συλλογίζεται την αναμφισβήτητη τούτη αλήθεια, ότι οπωσδήποτε κάποτε, άγνωστο πότε ακριβώς, θα πεθάνει. Έπειτα από ολιγόχρονη άσκηση βίας και χάρη στις υπομνήσεις σου, ή μνήμη του θανάτου θ' αρχίσει να έρχεται από μόνη της στον νου, να έρχεται όλο και πιο συχνά, να έρχεται δυνατή και συνταρακτική, χτυπώντας με το θανατηφόρο ξίφος της κάθε αμάρτημα πριν καλά-καλά γεννηθεί.

Ξένος προς το πνευματικό αυτό δώρο είναι εκείνος πού αγαπά την αμαρτία. Ό φίλος της αμαρτίας και λίγο πριν τοποθετηθεί στον τάφο αποζητάει τις σαρκικές απόλαυσις Καταπρόσωπο βλέπει τον θάνατο, και δεν προβληματίζετε, Αντίθετα, ό μαθητής του Χριστού, ακόμα κ,

αν βρίσκετε, σε μεγαλόπρεπα ανάκτορα, θυμάται τον τάφο, που τον προσμένει, και χύνει δάκρυα σωτήρια για την ψυχή του. Αμήν.         

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΑΣΚΗΤΙΚΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ  B  ΑΓΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΜΠΡΙΑΝΤΣΑΝΙΝΩΦ. ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ.