Ἁμαρτία καὶ χαρμολύπη ΠΑΤΉΡ ΝΙΚΌΛΑΟΣ ΛΟΥΔΟΒΊΚΟΣ

 Ἁμαρτία καὶ χαρμολύπη ΠΑΤΉΡ ΝΙΚΌΛΑΟΣ ΛΟΥΔΟΒΊΚΟΣ 

«Πιστὸς ὁ λόγος καὶ πάσης ἀποδοχῆς ἄξιος, ὅτι Χριστὸς Ἰησοῦς ἦλθεν εἰς τὸν κόσμον ἁμαρτωλοὺς σῶσαι,

ὧν πρῶτός εἰμι ἐγώ, ἀλλὰ διὰ τοῦτο ἠλεήθην, ἵνα ἐν ἐμοὶ

πρώτῳ ἐνδείξηται Ἰησοῦς Χριστὸς τὴν πᾶσαν μακροθυμίαν, πρὸς ὑποτύπωσιν τῶν μελλόντων πιστεύειν ἐπ᾽ αὐτῷ

εἰς ζωὴν αἰώνιον. Τῷ δὲ βασιλεῖ τῶν αἰώνων, ἀφθάρτῳ,

ἀοράτῳ, μόνῳ σοφῷ Θεῷ, τιμὴ καὶ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας

τῶν αἰώνων ἀμήν».

Σήμερα ἔχουμε ἕνα μικρὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα. Εἶναι

ἀπ᾿ τὴν πρώτη πρὸς Τιμόθεον ἐπιστολή.

Ἐδῶ οὐσιαστικὰ ἔχουμε μία φράση ποὺ μποροῦμε νὰ σχολιάσουμε ἀρχικά. «Πιστὸς ὁ λόγος καὶ πάσης ἀποδοχῆς ἄξιος, ὅτι Χριστὸς Ἰησοῦς ἦλθεν εἰς τὸν κόσμον ἁμαρτωλοὺς

σῶσαι, ὧν πρῶτός εἰμι ἐγώ». Ηρθε νὰ σώσει τοὺς ἁμαρτωλούς, ὧν πρῶτός εἰμι ἐγώ. Τὴν φράση αὐτὴ τοῦ ἀποστόλου

χρειάζεται νὰ τὴν δοῦμε μὲ ἰδιαίτερη προσοχή. «Πρῶτος τῶν

ἁμαρτωλῶν». Δὲν λέει: «ὅπως πρῶτοι εἶναι οἱ Ρωμαῖοι» ἢ

«ὅπως πρῶτοι εἶναι οἱ Φαρισαῖοι, οἱ σταυρωτές τοῦ Χριστοῦ,

ἢ τὰ ἔθνη». Βάζει τὸν ἑαυτό του πρῶτον. Αὐτὴ ἡ δήλωση τοῦ

ἀποστόλου, ἂν κατανοηθεῖ σωστά, εἶναι πηγὴ ζωῆς.

Ὅπως ἔχετε προσέξει, κάθε φορὰ ποὺ διαβάζουμε τὴν θεία Μετάληψη, «Πιστεύω, Κύριε, καὶ ὁμολογῶ ὅτι σὺ εἶ

ἀληθῶς ὁ Χριστός, ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος, ὁ ἐλθὼν

εἰς τὸν κόσμον ἁμαρτωλοὺς σῶσαι, ὧν πρῶτός εἰμι ἐγώ»

λέγει ὁ καθένας, ἀλλὰ βέβαια δὲν τὸ ἐννοεῖ ἀπαραιτήτως

—ἐννοεῖ συχνὰ μάλιστα ὅτι μᾶλλον εἶναι ὁ τελευταῖος τῶν

ἁμαρτωλῶν. Ἢ ἀκόμη, κατὰ κάποιο τρόπο, θεωροῦμε ὅτι

εἴμαστε ὅπως ὅλοι, λίγο πολύ.

Αὐτὸ σημαίνει πάντοτε ἔλλειψη προσωπικῆς σχέσης μὲ

τὸν Θεό. Ελλειψη βαθιᾶς προσωπικῆς σχέσης. Υπάρχει

προσωπικὴ σχέση δηλαδή, ἀλλὰ μέχρις ἑνὸς σημείου. Πάντα ἡ αὐθεντικὴ προσωπική σχέση μὲ τὸν Θεὸ δείχνει στὸν

ἄνθρωπο, χωρὶς ἐνοχή, τὴν ἁμαρτία του. Τοῦ τὴν δείχνει μὲ

ἕναν πολὺ θὰ τολμοῦσα νὰ πῶ- εὐτυχισμένο τρόπο. Δὲν ὑπάρχει πιὸ εὐτυχισμένη στιγμὴ γιὰ ἕναν ἄνθρωπο, ἀπ' τὸ

νὰ καταλάβει αὐτό, κατ' αὐτὸν τὸν τρόπο. Ἐπειδὴ λοιπὸν τὸ

καταλαβαίνει χαρμόσυνα, γι᾿ αὐτὸ καὶ τὸ δηλώνει. Ἀλλιῶς,

δὲν θὰ τὸ δήλωνε. Δὲν νομίζω ὅτι εἶναι ἀκατανόητο αὐτὸ

ποὺ λέγω τώρα. Δηλώνεις ὅτι εἶσαι πρῶτος τῶν ἁμαρτωλῶν

γιὰ δύο λόγους: Εἴτε διότι ἔχεις κατάθλιψη, ἢ εἶσαι ὑποψήφιος γιὰ κατάθλιψη, γιατὶ ἔχεις βαριὲς ἐνοχές, λόγῳ λανθασμένης θρησκευτικότητας. Εἴτε, δεύτερον, ἐπειδὴ ἔχεις τὴν

χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὁπότε, παραδόξως, ἡ δήλωση τῆς ἁμαρτίας συνοδεύεται ἀπὸ πολὺ βαθιὰ ἐλπίδα καὶ

ἀπὸ παράδοξη ἀνάπαυση. Ἔχω λοιπὸν τότε μία αἴσθηση

χάριτος, ἰσορροπίας καὶ σταθερότητας ἐκπληκτικῆς. Οἱ πιὸ

πολλοὶ ποὺ κλαυθμυρίζουν «είμαι ἁμαρτωλὸς» βρίσκονται

μεταξὺ ἀνίας καὶ κατάθλιψης. Δὲν ἔχουν σχέση μὲ αὐτὴ τὴν

αἴσθηση ποὺ περιγράφει ὁ ἀπόστολος.

Ἂν διαβάσετε τὰ βιβλία τοῦ π. Σωφρονίου, θὰ δεῖτε ἕναν

ἄνθρωπο ὁ ὁποῖος ἔχει βαθύτατη αἴσθηση ἁμαρτωλότητας,

ἐπειδὴ ἔχει πλούσια τὴν χάρη καὶ τὴν χαρά. Ὄχι τὴν χαρὰ

ποὺ διαλαλοῦν τὰ τραγούδια τῶν ὀργανώσεων. Δὲν φτάνει

ποὺ εἴμαστε ἁμαρτωλοί, ἔχουμε καὶ ψευδο-χαρὰ ἀπὸ πάνω.

Χτίζεται ἔτσι, ἐπιπλέον, καὶ ἕνας ψευδὴς ἑαυτὸς πάνω στὶς

ἐνοχές. Δὲν χρειάζεται νὰ πιέσει κανεὶς τὸν ἑαυτό του νὰἉμαρτία καὶ χαρμολύπη

ἔχει χαρά. Στὸ κάτω κάτω καταλαβαίνει ὅτι δὲν ἔχει χαρά.

Νὰ ἀρχίσουμε ἀπὸ ἐκεῖ λοιπόν,

Γιατί συμβαίνει αὐτό; Διότι τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ εἶναι

Πνεῦμα Ἀληθείας. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀρχίζει νὰ βλέπει τὴν

ἀλήθεια τῆς πτώσης του σὲ σχέση μὲ τὸν Θεό, τὸ Πνεῦμα

τὸ Ἅγιο ἀναπαύεται σ' αὐτόν. Καὶ ὁ μετανοῶν ἁμαρτωλός,

ἐπειδὴ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἀναπαύεται σ' αὐτόν, ἔχει καὶ χαρὰ

πολλή. Μία αίσθηση ποὺ οἱ Πατέρες τὴν ὀνόμασαν χαρμολύπη. "Ένα περίεργο πράγμα. Είναι ένα εἶδος λύπης ποὺ δὲν

φθείρει, ἀλλὰ χαροποιεί. Είναι καθαρότατη χαρά, στο τέλος.

Ἀλλὰ ὄχι κενὴ καὶ ἄδεια χαρά, ὅπου κανεὶς χαίρεται ἁπλῶς

λόγω ἐλαφρότητας. Εἶναι χαρὰ ποὺ ἔχει πνευματικὴ σοβαρότητα, καὶ εἶναι χαρὰ τοῦ ὅτι, ἐνῶ εἶμαι ἄρρωστος, γνωρίζω ἐν Πνεύματι πὼς θεραπεύομαι ραγδαίως. Εἶναι εὐλογημένες καταστάσεις αὐτές. Ἄνευ φιλοσοφίας, δὲν ἔρχονται

τέτοια πράγματα. Μπορεῖ κανεὶς νὰ εἶναι πιστός, ἀλλά, ἂν

κάπου μέσα του δὲν δουλέψει, δὲν γίνεται κάτι. Ξέρετε, ὁ

πιστὸς δὲν εἶναι κάποιος ποὺ φαίνεται καὶ τόσο ἐξωτερικά.

Ἂν φαίνεται μάλιστα πολύ, εἶναι ἐπικίνδυνο. Σημαίνει ὅτι ὁ

ναρκισσισμός του έχει σκαρφαλώσει ψηλὰ καὶ θέλει νὰ τὸ

δείξει. Οἱ ἅγιοι ποὺ γνώρισα στὴν ζωή μου δὲν φαινόντουσαν. Καὶ ἕνας ἅγιος, ἂν ἔχει χάρη, θέλει νὰ τὴν κρύψει. Ἂν

ἔχει παρηγοριὰ ἐκ Θεοῦ, θεογνωσία καὶ χάρη, δὲν θέλει νὰ

φαίνονται αὐτὰ ἐξωτερικά.

Προχωρώντας μὲ τὸν τρόπο αὐτόν, ὁ ἄνθρωπος ἔχει καὶ

μία ἐσώτερη ἤρεμη ἐπιβεβαίωση ὅτι πάει καλά. Ἂν χαθεῖ ὁ

δρόμος τῆς μετάνοιας, ἀρχίζει νὰ ἀπολαμβάνει τὸν ἑαυτό

του, ἀλλά, παραδόξως, ὅπως ἡ ψυχολογία γνωρίζει καλά, ἡ

ἡδονὴ αὐτὴ ἔχει λύπη μέσα της. Δηλαδὴ εἶναι μία ἐξωτερικὴ

χαρά, ἀλλὰ βαθιὰ στὸ ἐσωτερικό της έχει λύπη. Ἐνῶ στὴν

ἀντίθετη περίπτωση είναι μία λύπη ἐξωτερική, ποὺ ὅμως

εἶναι χαρὰ βαθιὰ μέσα της. Ἡ ὑπερβολικὴ ἀπόλαυση τοῦἩ ἱστορία τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ

ἑαυτοῦ ἔχει πόνο μέσα της, διότι είναι συνδεδεμένη μὲ τὸν

φόβο τῆς ἀσθένειας, τῆς κακοπάθειας, τοῦ θανάτου, ἢ αὐτοῦ

ποὺ οἱ ψυχολόγοι ὀνομάζουν ναρκισσιστικὸ τραῦμα, τὴν

συναισθηματικὴ ἀπόρριψη δηλαδή. Θέλει προσοχὴ ἡ ἀπό

λαυση τοῦ ἑαυτοῦ μας. Πρέπει νὰ εἶναι δοξολογική, γιὰ νὰ

μὴν εἶναι καταστροφική. Απολαμβάνουμε αὐτὰ ποὺ μᾶς

έχει δώσει ὁ Θεός, ἀλλὰ διὰ δοξολογίας. Ἂν ἀπολαμβάνω

ὅ,τι μοῦ δίνει ὁ Θεὸς χωρὶς δοξολογία, ἀρχίζει σιγὰ σιγὰ τὸ

ναρκισσιστικὸ εἴδωλο νὰ ἀνεβαίνει, καὶ ὅσο ἀνεβαίνει αὐτοῦ

τοῦ εἴδους ἡ ἄνευ δοξολογίας αυτοεκτίμηση τόσο φεύγει ἡ

χάρη καὶ ἡ χαρὰ τοῦ Θεοῦ, διότι ὁ Θεὸς δὲν μπορεῖ νὰ κατοικήσει ἐκεῖ, καὶ ἐμφανίζονται οἱ παραπάνω φόβοι. Ὅταν

ὅμως ἀρχίσει ἡ δοξολογία, ἀμέσως, ὅλως παραδόξως γιὰ

τὴν ἀνθρώπινη λογική, εμφανίζεται ἡ ἀνάγκη τῆς ἄσκησης,

ὡς ἀπόλυτης προϋπόθεσης προκειμένου ἡ ἀπόλαυση τῶν

δωρεῶν τοῦ Θεοῦ νὰ παραμείνει δοξολογικὴ καὶ χαρμόσυνη.

Ὁ Θεὸς εἶναι ταπεινός. Εἶναι ἀπροσμέτρητη ἡ ταπείνωση τοῦ Θεοῦ καὶ νομίζω ὅτι τὸ τελευταῖο πράγμα ποὺ θὰ

καταλάβουμε στὴν ζωὴ αὐτὴ εἶναι ἀκριβῶς ἡ ταπείνωσή

Του. Αὐτὸ εἶναι φοβερό! Ἕνας πανίσχυρος Θεὸς δὲν μπορεῖ

νὰ μὲ πλησιάσει, διότι Αὐτὸς εἶναι ταπεινός, ἐνῶ ἐγὼ δὲν

εἶμαι. Εἶμαι ἕνα μηδέν, ἕνα τίποτα, καὶ ὅμως ἔχω μεγαλύτερη ἔπαρση ἀπ᾿ τὸν Θεό. Καὶ γι᾿ αὐτὸ δὲν μπορεῖ νὰ μὲ

πλησιάσει. Μὲ πλησιάζει λίγο, μοῦ δίνει κάτι καὶ μετὰ ἀπὸ

τραβιέται πάλι. Ἂν μὲ πλησιάσει, θὰ τὸν ἁρπάξω καὶ θὰ τὸν

βάλω νὰ μὲ δουλεύει, νὰ κάνει ὅ,τι θέλω ἐγώ. Καὶ ἀλίμονό

Του. Θὰ καταστραφῶ καὶ ἐγώ, ἀλλὰ καὶ Αὐτὸς θὰ δουλεύει

σὲ πράγματα ποὺ δὲν εἶναι τῆς φύσεώς Του. Ἔτσι, ὁ Θεὸς

κρατάει ἀπόσταση, ὥστε νὰ μὴν τὸν κατάσχω, ἀλλὰ καὶ νὰ

μὴν χαθῶ ταυτόχρονα. Εἶναι μία ἀπόσταση ποὺ αὐξομειώνεται, μέχρι νὰ φτάσει ὁ ἄνθρωπος νὰ γνωρίσει τὸ μηδὲν

ἀπ' τὸ ὁποῖο ἔχει γίνει. Στὰ πολλὰ μηδενικά, ποὺ εἶναι τὰ

ταλέντα ποὺ ἔχει καὶ οἱ εὐλογίες ποὺ ἔχει ἐκλάβει, δημιουργεῖται ἡ ἀνάγκη γιὰ μία μονάδα σιγὰ σιγά, γιὰ νὰ γίνει αὐτὸ

ένα μεγάλο ποσό. Ἡ μονάδα αὐτὴ εἶναι ὁ Χριστός. Χωρὶς

αὐτὴ τὴν μονάδα, μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νὰ ἔχει πάρα πολλὰ

πράγματα καὶ χαρίσματα, ἀλλὰ δὲν καρπίζουν, δὲν μυρίζουν

αἰωνιότητα. Εἶναι ἀνθρώπινα, θνησιμαῖα ἔργα.

«Ὧν πρῶτός εἰμι ἐγώ». Δὲν λέει ψέματα ἐδῶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. Αἰσθάνεται ὅτι εἶναι πρῶτος τῶν ἁμαρτωλῶν.

Γιατί; Διότι ἔχει μία βαθιὰ προσωπικὴ σχέση μετὰ τοῦ Χριστοῦ καὶ ἀντιλαμβάνεται ποιὸς εἶναι αὐτὸς καὶ ποιὸς εἶναι

Ἐκεῖνος. Καὶ αὐτὸ τὸ ἀντιλαμβάνεται χωρὶς ἐνοχή, ἀλλὰ

μέσα σὲ πολλὴν εὐτυχια. Θὰ σᾶς δώσω ἕνα ἁπλὸ παράδειγμα, γιὰ νὰ καταλάβετε. Θὰ ἔχετε δεῖ ἀταίριαστους γάμους, ὅπου μία θαυμάσια ὕπαρξη ἀπ' τὴν μία πλευρά, γιὰ

κάποιον λόγο, βρίσκεται μαζὶ μὲ ἕναν ταλαίπωρο ἄνθρωπο.

Ἀναρωτιέται κανεὶς πῶς ἔγινε τὸ παράδοξο καὶ παντρεύτηκαν. Ἂν ὅμως ὁ ἐπωφεληθεὶς ἀπ' αὐτὴ τὴν ἱστορία καταλάβει ξάφνου τί τοῦ ἔχει δοθεῖ, θὰ ἀρχίζει νὰ ἀλλάζει, καὶ θὰ

πεῖ: «Θέλω νὰ γίνω ἄξιος αὐτοῦ τοῦ δώρου ποὺ ἔλαβα».

Τότε θὰ ἔχει εὐτυχὴ τὴν ἐπίγνωση τῆς ἀτέλειάς του, διότι

θὰ ἔχει καὶ ἕνα δῶρο μεγάλο στὰ χέρια του. Ἔτσι εἶναι

ὅταν γνωρίζει ὁ ἄνθρωπος τὸν Θεό. Βλέπει τὸν μεγάλο αὐτὸ

πλοῦτο καὶ διαπιστώνει ὅτι αὐτὸ τὸ πάρα πολὺ πλούσιο Ὄν τὸν ἀγαπάει προσωπικά. Ἀπὸ ἐκεῖ ξεκινάει ἡ ἐσωτερικὴ ἀλλαγὴ τοῦ ἀνθρώπου. Ὑπὸ τὴν ἔννοια ἀκριβῶς ὅτι

μεταβάλλεται ἐρωτικά, εὐγνωμονητικὰ καὶ διαλογικά, κατ'

εἰκόνα τοῦ κτίσαντος αὐτόν. Τότε θέλει ὁ ἄνθρωπος μὲ ἕναν

εὐτυχισμένο τρόπο νὰ καταλάβει τί ταλαιπωρία κουβαλάει

μέσα του. Τὰ καλὰ ποὺ ἔχει μέσα του δῶρα τοῦ Θεοῦ εἶναι.

Μὲ ἕναν μὴ ἀρρωστημένο τρόπο, χωρὶς ἐνοχὴ καὶ κατάθλιψη,

ἀρχίζει καὶ ἀλλάζει ὁ ἄνθρωπος ἀπὸ εὐγνωμοσύνη.

Αὐτὴ ἡ ἀλλαγὴ εἶναι ἐσωτερικὴ καὶ διαρκεῖ πολλὰ χρόνια.

Βιβλιογραφία. Η ιστορία τής αγάπης του Θεού!