Ψαλμός 102: Ερμηνεία: 19 Κύριος ἐν τῷ οὐρανῷ ἡτοίμασε τὸν θρόνον αὐτοῦ, καὶ ἡ βασιλεία τοῦ πάντων δεσπόζει.

19 Κύριος ἐν τῷ οὐρανῷ ἡτοίμασε τὸν θρόνον αὐτοῦ, καὶ ἡ βασιλεία τοῦ πάντων δεσπόζει.

Οἱ τελευταῖοι στίχοι (19-22) πρέπει νὰ προστέθηκαν μετὰ τὴ βαβυλώνια αἰχμαλωσία, γιατὶ στὸν στίχο 18 τελειώνει νοηματικὰ τὸ ποίημα

ποὺ ἀποδίδεται στὸν Δαβίδ. Οἱ τελευταῖοι στίχοι εἶναι μία ἐπιπλέον δοξολογία στὸν Θεό, τὸν ὁποῖον ὁ ποιητὴς βλέπει σὲ μία ἐσχατολογικὴ κατάσταση. Ὑπάρχει ὁ θρόνος τοῦ Θεοῦ. Γι᾿ αὐτὸν τὸν θρόνο μᾶς μίλησε ἡ προφητικὴ παράδοση καὶ αὐτὸν τὸν θρόνο τοῦ Θεοῦ μᾶς ἀποκάλυψε μὲ

ἐξαιρετικὲς εἰκόνες τὸ βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως. Ἀπὸ τὸ βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως ἐπηρεασμένη ἡ χριστιανικὴ κοινότητα δημιούργησε τὴν

εἰκόνα αὐτοῦ τοῦ θρόνου τοῦ Θεοῦ, χτίζοντας τον ναό της. Ὁ ναὸς ἔχει

πάρα πολλὰ στοιχεῖα ἀπὸ τὶς εἰκόνες ποὺ ὑπάρχουν στὴν Ἀποκάλυψη,

ὅπου ὁ συγγραφέας της περιγράφει τὴ λεγόμενη «οὐράνια Λειτουργία».

Ὁ οὐρανὸς εἶναι ὁ τόπος τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ. Ὡς προσδιορισμὸς δὲν ἔχει τοπικὸ περιεχόμενο. Οἱ βιβλικὲς ἐκφράσεις «ἡ Βασιλεία τῶν

οὐρανῶν» ἢ «ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἡ ἐν οὐρανοῖς» καὶ ἡ βασιλεία τοῦ

Θεοῦ ἐντὸς ὑμῶν ἐστιν (Λουκ. 17,20), μᾶς ἐπιτρέπουν νὰ ἀντιληφθοῦμε

ἕναν τέτοιο οὐρανὸ περισσότερο ὡς τόπο πραγματοποίησης τῆς σχέσης

Θεοῦ καὶ Δημιουργίας, δηλαδὴ ὡς τρόπο μιᾶς ἐσχατολογικῆς πραγματικότητας, παρὰ ὡς ἕναν συγκεκριμένο, ἔστω καὶ ὑπερβατικό, τόπο.

Ἄλλωστε, μὴν ξεχνᾶμε ὅτι ἡ εἰκονολογικὴ ἀπόσταση ἀνάμεσα στὴ γῆ

καὶ τὸν οὐρανὸ αἴρεται μὲ τὴν ἐνανθρώπηση τοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος συνδέει γῆ καὶ οὐρανό.

Στὴν ἑβραϊκὴ βίβλο ὑπάρχει ἡ ἔκφραση «οἱ οὐρανοὶ» σὲ δυϊκὸ ἀριθμό,

τὼ οὐρανώ, ὅπως θὰ μεταφράζαμε. Ἡ ἔκφραση προέρχεται ἀπὸ τὴν κοσμολογικὴ ἀντίληψη ὅτι ὑπάρχει ἕνα στερέωμα ποὺ περικλείει τὴ γῆ σὰν

θόλος, ὁπότε ἔχουμε τὸν οὐρανὸ τὸν ἄνω τοῦ στερεώματος καὶ τὸν οὐρανὸ τὸν κάτω τοῦ στερεώματος. Τὴν ἔκφραση αὐτὴ οἱ Ο' τὴν μετέφρασαν μὲ τὴν ἔκφραση «οἱ οὐρανοί». Στον στίχο ὅμως 17, ἡ ἔκφραση

«ἐν τῷ οὐρανῷ» ὡς τόπο τοῦ Θεοῦ δὲν ἀναφέρεται σὲ ἕναν ὁρατὸ οὐρανό, ἀλλὰ σὲ ἕναν νοητό. Πρόκειται γιὰ ἕναν τρίτο οὐρανό, πέραν τῶν αἰσθητῶν, αὐτὸν δηλαδὴ ποὺ περιγράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος σὲ τρίτο προσωπο, ἐννοώντας ἀσφαλῶς τὸν ἑαυτό του: Οἶδα ἄνθρωπον [...] άρπα-

γέντα ἕως τρίτου οὐρανοῦ. Καὶ οἶδα [...] ὅτι ἡρπάγη εἰς τὸν παράδεισον καὶ ἤκουσεν ἄρρητα ῥήματα, ἃ οὐκ ἐξὸν ἀνθρώπῳ λαλῆσαι (Β΄

Κορ. 12.2 κ.ε.). Ένας τέτοιος οὐρανός, ταυτόσημος μὲ τὶς ἐκφράσεις «ἐν τοῖς κόλποις τοῦ Πατρὸς» ἢ «ἐν τοῖς δεξιοῖς τοῦ Πατρός», ἕνας τέτοιος

λοιπὸν οὐρανὸς γίνεται οἰκεῖος τόπος γιὰ τοὺς πιστοὺς ποὺ ἐνσωματώθηκαν στὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Καὶ μάλιστα σ' έναν τέτοιο οὐρανό, τόπο

τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ, εἰσερχόμαστε καὶ «μονὴν ποιοῦμεν» κάθε φορὰ ποὺ τελοῦμε τὸ μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας καὶ κοινωνοῦμε

μὲ τὸν Χριστὸ μέσῳ τῆς θείας Κοινωνίας.