Αρχιμανδρίτης Ραφαήλ(Καρελίν ). Δέκατος ένατος αιώνας.

Η δέκατη ένατη Εποχή του Σιδήρου,
Πραγματικά μια σκληρή εποχή

Ο εικοστός αιώνας είναι ακόμη πιο σκληρός

Σαν από τις χαραμάδες του νύχτα,
στο έδαφος βγήκε ο Εωσφόρος.
(Blok, "Retribution")


Ακριβώς όπως ο αέρας πριν από μια καταιγίδα είναι κορεσμένος με ηλεκτρισμό, έτσι και η πνευματική ατμόσφαιρα του 19ου αιώνα ήταν διαποτισμένη από εκείνα τα συναισθήματα, τις φιλοδοξίες και τις ιδέες που, όλο και πιο πυκνά, ενσωματώθηκαν στη ζωή του 20ού αιώνα . Κάποιοι είχαν ήδη προβλέψει την πορεία της ιστορίας. Ένας από αυτούς ήταν ο Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσάνινοφ, ο οποίος χάρη στην πνευματική του διορατικότητα και τη μυστικιστική εμπειρία μας αποκάλυψε σε μεγάλο βαθμό το μέλλον της Εκκλησίας. Ένας άλλος διορατικός αποδείχθηκε ότι ήταν ο Ντοστογιέφσκι, ο οποίος διέθετε, αν όχι πνευματικές, τότε βαθιές πνευματικές διαισθήσεις. Το τελευταίο σημαντικό έργο του Ντοστογιέφσκι, σαν το κύκνειο άσμα του, ήταν το βιβλίο Οι αδελφοί Καραμάζοφ. Υπάρχουν πολλές σελίδες σε αυτό το βιβλίο που για κάποιους ήταν ένα μυστήριο, για άλλους μια ιδιοφυΐα και για άλλους ένα εμπόδιο. Αυτός είναι ο Θρύλος του Μεγάλου Ιεροεξεταστή. Ο Μεγάλος Ιεροεξεταστής συναντά τον Χριστό. Σε μια ειλικρινή συνομιλία, ή μάλλον σε μονόλογο, λέει κυνικά στον Χριστό γιατί ήρθε στην Εκκλησία, πώς έγινε παράδειγμα υπηρέτησης του Χριστιανισμού στα μάτια του λαού. Φαίνεται να ρίχνει στο πρόσωπο του Χριστού θρόμβους από το μίσος που έχει συσσωρευτεί στην ψυχή του και των ομοϊδεατών του. Είναι χαρακτηριστικό ότι μιλάει όχι «εγώ», αλλά «εμείς», ως για κάποιο είδος ένωσης, ως για κάποια ανώνυμη δύναμη. Λέει ότι το κήρυγμα του Χριστού ήταν καταδικασμένο σε αποτυχία: οι περισσότεροι άνθρωποι απομακρύνθηκαν από τον Χριστιανισμό επειδή ο Χριστός έβαλε πολύ βαρύ φορτίο στους ώμους των οπαδών του - τη διδασκαλία Του, και έτσι τους στέρησε τη χαρά της ζωής. Ο Μεγάλος Ιεροεξεταστής αποδείχθηκε ότι ήταν ένας μεγάλος ανθρωπιστής που ήρθε στην Εκκλησία για να δώσει στους ανθρώπους έναν ελαφρύ Χριστιανισμό - μια νέα ανθρωπιστική πίστη. Ξέρει ότι αυτό είναι εξαπάτηση, αλλά το παίρνει πάνω του για χάρη του λαού.

Ο Χριστός είναι ο βασικός του αντίπαλος. Ο ανθρωπισμός απαιτεί τον θάνατο των εχθρών για την ευτυχία των ανθρώπων, αλλά ο ιεροεξεταστής διστάζει, δεν τολμά να σκοτώσει Αυτόν τον οποίο τουλάχιστον εξωτερικά υπηρετεί. Δίνει στον Χριστό την ευκαιρία αυτή τη φορά να αποφύγει τη δοκιμασία και τα βασανιστήρια, αλλά προειδοποιεί ότι ο Χριστός πρέπει να κρυφτεί γρήγορα και να μην σκεφτεί καν να παρέμβει, έστω και με τη σιωπηλή παρουσία Του, στα σχέδια και τις υποθέσεις της πνευματικής εξέτασης, διαφορετικά η δεύτερη εκτέλεσή Του είναι αναπόφευκτη.

Ο Χριστός φεύγει. Ο Ιεροεξεταστής κάθεται χαμένος στις σκέψεις του. Το τι σκέφτεται, τι ετοιμάζει, τι σχέδια κάνει είναι ένα μυστήριο. Τα λεπτά, αναίμακτα χείλη του ανακριτή συμπιέζονται, ακόμα κι όταν είναι μόνος... 

Αρχιμανδρίτης Ραφαήλ(Καρελίν ) 2005