Αρχιμανδρίτης Ραφαήλ (Καρελίν), από το βιβλίο «ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ», Ο ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΠΑΤΕΡΑΣ ΜΟΥ ΣΑΒΒΑΣ ΟΣΤΑΠΕΝΚΟ

 ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ...

Και ανάμεσα στους ανθρώπους, ο π. Σάββας μπορούσε να κρατήσει εσωτερική
σιωπή. Δίπλα του, θυμήθηκα τα λόγια του Αγίου Θεοδώρου της Σκήτης «Ή φύγε μακριά από τους ανθρώπους ή γίνε σαν σπαθί γι' αυτούς».

Η μοναστική ζωή είναι συγκέντρωση στο πιο σημαντικό πράγμα: την κοινωνία με τον Θεό, η οποία επιτυγχάνεται με την προσευχή και τον καθαρισμό του νου από σκέψεις και φαντασιώσεις που ξυπνούν πάθη και αμαρτίες στην καρδιά μας. Η προσευχή απαιτεί εσωτερική σιωπή, ενώ η ψυχή γίνεται ιδιαίτερα ευαίσθητη στις εξωτερικές εντυπώσεις, συμπεριλαμβανομένων των λέξεων. Η λέξη εκλαμβάνεται ως θόρυβος που σπάει τη σιωπή. Μαζί με τα λόγια, οι εντυπώσεις, οι εικόνες και οι εικόνες ξεσπούν στην ψυχή - οι εχθροί της προσευχής, επομένως οι μεγάλες συνομιλίες καταθλίβουν την ψυχή ενός μοναχού, οδηγώντας τον σε μια κατάσταση εσωτερικής καταστροφής και κόπωσης. Αυτό δεν το καταλαβαίνουν οι κοσμικοί άνθρωποι που βρίσκονται συνεχώς στο κροταλιστικό σφυρηλάτηση του κόσμου, στη θύελλα των σκέψεων και των παθών τους. Για αυτούς, η συζήτηση είναι θόρυβος στον συνηθισμένο θόρυβο, και για κάποιους, ακόμη και χαλάρωση. Υπάρχουν λουλούδια που μπορούν να ζήσουν μόνο σε θερμοκήπιο. Αν ανοίξετε ένα παράθυρο θερμοκηπίου, αρρωσταίνουν και πεθαίνουν. Έτσι ένας μοναχός μπορεί να ζήσει μόνο σε μια ατμόσφαιρα εσωτερικής σιωπής και προσευχής στη μέση του κόσμου, που σπάει στην ψυχή του με τις λέξεις, αρρωσταίνει και σπαταλά. Πηγή δύναμης για έναν μοναχό είναι η στροφή του πνεύματος προς τον Θεό, ένα πνεύμα που είναι ταυτόχρονα πολύ ήπιο και ευάλωτο.

Με την έναρξη του κρύου καιρού, τα φύλλα των δέντρων πέφτουν: Είναι σαν να πεθαίνουν πριν από τη ζεστασιά της άνοιξης. Η ζωή λάμπει μέσα τους, αλλά βυθίζονται σε βαθύ ύπνο. Το ίδιο συμβαίνει και με το ανθρώπινο πνεύμα: καταπιεσμένο από τον θόρυβο αυτού του κόσμου, το ρεύμα των λέξεων, τον ανεμοστρόβιλο των εντυπώσεων που ξεσπά στην ψυχή και την καταστρέφουν, το πνεύμα φαίνεται να κρύβεται και να υποχωρεί - αυτή είναι η αυτοάμυνα του. Αντίθετα, οι δυνάμεις της ψυχής δρουν - πιο χοντροκομμένες και επομένως πιο ανθεκτικές.

Το πνεύμα ζωντανεύει ξανά όταν επικρατεί εσωτερική σιωπή, όταν ξυπνά η προσευχή. Γι' αυτό, οι γέροντες αγαπούν εκείνους που μιλούν στοχαστικά και σύντομα, που δεν παρατείνουν τις συζητήσεις μαζί τους, που δεν γίνονται κλέφτης της προσευχής τους. Ο αγαπημένος μαθητής του Κυρίου, ο Απόστολος Ιωάννης ο Θεολόγος, διακρίθηκε από τη σιωπή του. Στράφηκε στην καρδιά του, βυθισμένος σε στοχασμό, που είναι ανώτερος από τις λέξεις. Ήταν ένας αγαπημένος μαθητής ακριβώς επειδή η ψυχή του, όντας σε σιωπή, μπορούσε να φιλοξενήσει περισσότερο Θεϊκό φως - Θεϊκή αγάπη που ξεχυθεί σε όλους.

Όταν πήγα στον πατέρα Σάββα, είχα πολλές ερωτήσεις, και όταν τον συνάντησα ξαφνικά εξαφανίστηκαν, ξεχάστηκαν, σαν να είχαν λυθεί όχι με μια λέξη, αλλά από τη δύναμη της χάρης, σαν η ίδια η συνάντηση μαζί του. ήταν ήδη η απάντηση. Είπαν για τον πατέρα Ιωάννη της Κρονστάνδης ότι ο λόγος του είχε δύναμη. Αυτή τη δύναμη ένιωσε ο άνθρωπος στα λόγια του πατέρα Σάββα. Κάποτε, ενώ βρισκόταν στο Σουχούμι, ο γέροντας ευλόγησε τον αρχάριο του να διαβάσει δυνατά τη ζωή του αγίου μάρτυρα Βασιλίσκου. Και η ιστορία που ξέραμε ακουγόταν διαφορετικά, φαινόταν να ζωντανεύει: νιώσαμε την εγγύτητα του μάρτυρα Βασιλίσκου, σαν να βοήθησε ο ίδιος να διαβάσει τη ζωή του και να ξεδιπλώσει τις σελίδες του μαρτυρίου του μπροστά στα μάτια μας. Τότε ο π. Σάββας είπε: «Τι «ζουμερή» ζωή!».

Ο π. Σάββας πρόφερε τις προσευχές και τα επιφωνήματα του κάπως απότομα και απότομα, σαν πολεμιστής στο πεδίο της μάχης, αναγγέλλοντας είτε την εγγύτητα του εχθρού είτε τη νίκη. Όταν προσευχόταν, υπήρχε η αίσθηση ότι είδε αυτόν στον οποίο απευθυνόταν, δεν έβλεπε «σαν ζωντανό», αλλά μάλλον ζωντανό.

Ο ηγούμενος Σάββας θεωρούσε ότι η Κοινωνία είναι το κέντρο της πνευματικής ζωής. Προέτρεψε τα παιδιά του να κοινωνούν όσο πιο συχνά γινόταν. Ο γέροντας έκανε αποσπάσματα από τα έργα του Ιωάννη της Κρονστάνδης και άλλων πατέρων σχετικά με τα οφέλη της συχνής κοινωνίας. Αυτός είπε ότι ο διάβολος προσπαθεί με όλες του τις δυνάμεις να απομακρύνει έναν άνθρωπο από την Κοινωνία. Η σκοτεινή δύναμη πολεμά ένα άτομο στη δεξιά και την αριστερή πλευρά: στα αριστερά - με προφανείς αμαρτίες: αμέλεια, τεμπελιά, φαντασιώσεις που μολύνουν την ψυχή, ευερεθιστότητα, μνησικακία, προσπάθεια απόκρυψης αμαρτιών από τον ιερέα στην εξομολόγηση, ακάθαρτα όνειρα πριν από την κοινωνία , και ούτω καθεξής. Ο εχθρός πλησιάζει ένα άτομο από τη δεξιά πλευρά - μέσω ψευδούς ευλάβειας για το ιερό. Δεν εμπνέει μόνο τους λαϊκούς, αλλά και τους ιερείς, ακόμη και τους επισκόπους, ότι η συχνή κοινωνία είναι ένδειξη πνευματικής υπερηφάνειας. Οτι το Σώμα και το Αίμα του Χριστού μπορούν να γίνουν οικεία, σαν απλή σωματική τροφή. Οτι ένα άτομο που λαμβάνει συχνά κοινωνία δεν μπορεί να προετοιμαστεί επαρκώς για αυτό το μεγαλύτερο από τα Μυστήρια. Τέτοιοι άνθρωποι βλέπουν με καχυποψία αυτούς που κοινωνούν συχνά και θεωρούν ότι η συχνή κοινωνία είναι κάποιο είδος καινοτομίας στην Εκκλησία. Ο π. Σάββας είπε ότι το να στερείς την Κοινωνία ενός ατόμου είναι τόσο σκληρό όσο το να στερείς ένα βρέφος από το γάλα της μητέρας του. Η πείρα δείχνει ότι οι άνθρωποι που κοινωνούν συχνά κάνουν μια πνευματικά πιο άξια ζωή από εκείνους που, με το πρόσχημα της ευλάβειας, στερούνται ιερά πράγματα. Στην πραγματικότητα, αυτό δεν είναι ταπείνωση, αλλά διαβολική απάτη. Στην Κοινωνία, ένα άτομο αντλεί δύναμη για να πολεμήσει την αμαρτία, αλλά του λένε: «Μην κοινωνείς συχνά». Από πού θα πάρει αυτές τις εξουσίες; Όταν επισημαίνεται ότι στην αρχαιότητα κοινωνούσαν συχνά, αυτοί οι άνθρωποι συνήθως απαντούν: «Τότε υπήρχε ένα διαφορετικό πνευματικό επίπεδο». Αλλά το πνευματικό επίπεδο δεν εξαρτιόταν από τη συχνή κοινωνία;

Ο π. Σάββας σπάνια αφόριζε αμαρτωλούς από την Κοινωνία. Είπε: «Εξομολογήσου, ταπεινώσου στην καρδιά σου ως ο πιο ανάξιος και βιάσου στο Άγιο Ποτήριο». Μια μέρα τον έστειλαν από το μοναστήρι στην ενορία για να αναστηλώσει και να επισκευάσει τον ναό, ο οποίος είχε καταρρεύσει. Ενώ τελούσε τη λειτουργία του Πάσχα, ο π. Σάββας απευθύνθηκε στους ενορίτες: «Αυτή τη νύχτα κοινωνώ τα Άγια Μυστήρια σε όλους, όλοι ελάτε στο Δισκοπότηρο!».

Ο π. Σάββας αγαπούσε πολύ το Ψαλτήρι. Πίστευε ότι η ανάγνωση του Ψαλτηρίου είναι απαραίτητη για την Προσευχή του Ιησού, ότι οι Ψαλμοί και η Προσευχή του Ιησού είναι ζωντανό νερό από μια πηγή: ο Ψαλτήρας υποστηρίζει την Προσευχή του Ιησού, όπως οι τοίχοι ενός ναού στηρίζουν τη στέγη του. Στην αρχαιότητα υπήρχαν μοναστήρια που ονομάζονταν μοναστήρια των «αϋπνών». Οι μοναχοί που ζούσαν σε αυτά χωρίστηκαν σε είκοσι τέσσερα τάγματα και, αντικαθιστώντας ο ένας τον άλλον, μέρα και νύχτα διάβαζαν συνέχεια το Ψαλτήρι. Ο π. Σάββας ευλόγησε τα πνευματικά του παιδιά να μοιράζουν μεταξύ τους τους ψαλμούς του Δαβίδ και να τους διαβάζουν συγκεκριμένες ώρες της ημέρας, για να μην σταματήσει ποτέ η ανάγνωση των Ψαλμών στην πνευματική του οικογένεια. Ο γέροντας θεώρησε απαραίτητο να διαβάζει καθημερινά την Καινή Διαθήκη. Συμβούλεψε τα παιδιά του, αν ήταν δυνατόν, να αφιερώσουν μια ώρα στην ανάγνωση του Ευαγγελίου και των Αποστολικών Επιστολών.

Ο ηγούμενος Σάββα έγραψε πολλά βιβλία για την εσωτερική ζωή. Τότε ήταν αδύνατο να δημοσιευτούν: επαναπληκτρολογήθηκαν σε γραφομηχανή ή αντιγράφηκαν με το χέρι. Ο Πατριάρχης Ηλίας Β', τότε Μητροπολίτης Σουχούμι-Αμπχαζίας, είπε ότι ο πατέρας Σάββα με τα βιβλία του παρέχει μεγάλη βοήθεια στην Εκκλησία.

Η γλώσσα των βιβλίων του Schema-Hegumen Savva είναι πολύ απλή και ξεκάθαρη. Ανθρωποι διαφόρων πνευματικών επιπέδων θα βρουν πνευματικές συμβουλές μέσα τους - από παιδί μέχρι θεολόγο. Όταν τα διαβάζεις, φαίνεται ότι ένας πατέρας μιλάει στα παιδιά του.

Η ψυχή εκείνου που επικοινωνούσε με τον πατέρα Σάββα ένιωσε την πνευματική του δύναμη και δύναμη και προσπάθησε να υποταχθεί σε αυτή τη δύναμη, να κρυφτεί πίσω της από τους πειρασμούς των κακών πνευμάτων που κλονίζουν το μυαλό, σαν ταξιδιώτης που κρύβεται από μια καταιγίδα πίσω από έναν δυνατό βράχο. 

Θυμάμαι τη νύχτα που οδηγούσα από τη Μόσχα στο Pechery. Ο σιδηρόδρομος περνά μέσα από ένα δάσος που εκτείνεται σε μια τεράστια έκταση. Ο ήλιος που δύει μοιάζει με ένα πύρινο πουλί που έχει φτιάξει μια φωλιά ανάμεσα στα κλαδιά και οι ακτίνες στα κενά των αιωνόβιων δέντρων μοιάζουν με το κόκκινο φτέρωμά του ή τις φλόγες μιας μακρινής δασικής πυρκαγιάς. Τα μπλε χρώματα του ουρανού σκοτεινιάζουν, σαν βιολετί πέταλα σκορπισμένα σε ένα λιβάδι που μετατρέπονται σε συστάδες πασχαλιών. Το σούρουπο βαθαίνει σταδιακά. Ο ήλιος δύει κάτω από τον ορίζοντα. Το στερέωμα ντύνεται με έναν κατακόκκινο χιτώνα και στη συνέχεια τυλίγεται με έναν μαύρο μανδύα στολισμένο με πολύτιμους λίθους. Έρχεται η νύχτα. Περνούν αρκετές ώρες και μια άλλη εικόνα εμφανίζεται μπροστά στα μάτια μου: μια καταιγίδα στο δάσος. Γαλάζιες λάμψεις αστραπών διασχίζουν το αδιαπέραστο σκοτάδι και φωτίζουν τη γη με μια φωσφορίζουσα λάμψη, ξεριζώνοντας το δάσος από την επίμονη αγκαλιά της νύχτας. Τα ρυάκια της βροχής μοιάζουν με ασημένιες κλωστές. Τα δέντρα λυγίζουν υπό την πίεση του ανέμου. οι κορυφές των πεύκων σκύβουν, σαν να ζητούν από κάποιον έλεος. Και πάλι όλα πνίγονται στο σκοτάδι, και μετά ξανά, σε εκθαμβωτικές λάμψεις αστραπών, δυνατά κλαδιά δέντρων που παλεύουν με την καταιγίδα αναβοσβήνουν μπροστά από το παράθυρο της άμαξας. Και αυτή την ώρα υπάρχει σιωπή στην ψυχή, σαν να επιστρέφει η παιδική ηλικία, σαν μια καταιγίδα στο δάσος να είναι η γήινη ζωή με τους πειρασμούς, τις αντιξοότητες και τα πάθη της. Κι αν είσαι πνευματικά μαζί με τον πατέρα σου, τότε η τρικυμία που σπάει αιωνόβια δέντρα δεν θα σε αγγίξει και θα περάσεις μέσα από αυτήν προστατευμένος από το κάλυμμα των προσευχών του γέροντα σου.

...Είμαι μόνος μου στο διαμέρισμα. Γύρω επικρατεί σιωπή. Τα φώτα είναι αμυδρά, η μισοάδειη άμαξα λικνίζεται σταθερά, σαν βάρκα στα κύματα, και μου φαίνεται ότι βρίσκομαι σε ένα μοναχικό κελί, κάπου μακριά από τον κόσμο με τους πειρασμούς, τις έγνοιες και την καταπιεστική
ματαιοδοξία.

Έχω ακούσει συχνά την εξής έκφραση μεταξύ των ανθρώπων: «Ο ιερέας ανέλαβε αμαρτίες κατά την εξομολόγηση», και πάντα μου φαινόταν σαν κάποιο είδος δεισιδαιμονίας. Πώς μπορεί ένας ιερέας να αναλάβει τις αμαρτίες άλλων ανθρώπων, γιατί σταυρώθηκε  στο Σταυρό; Αλλά τότε συνειδητοποίησα ότι, παρ' όλη τη θεολογική τους ανακρίβεια, αυτά τα λόγια έχουν κάποια βάση. Υπάρχουν πνευματικοί πατέρες που προσεύχονται να εισπράξει ο Κύριος από αυτούς τις αμαρτίες των πνευματικών τους παιδιών. Αυτό είναι ένα δώρο ιδιαίτερης θυσιαστικής αγάπης. Ακούγεται με τα λόγια του Αρχιμανδρίτη Αγίου Νείλου Στολομπένσκι: «Φλεγόμενος από την αγάπη του Θεού, θα ήθελα να συγχωνεύσω ολόκληρο το ανθρώπινο γένος σε ένα σύνολο, για να το πιέσω όλο στο στήθος μου και να πεθάνω για τη σωτηρία του στα σκληρά βασανιστήρια." Ο ηγούμενος Σάββα είχε τέτοια αγάπη. Ζήτησε από τον Θεό τιμωρία για τον εαυτό του για τις αμαρτίες των παιδιών του, προσευχόταν να περάσουν οι ασθένειές τους σε αυτόν. Ήταν εύκολο για εμάς γιατί ήταν δύσκολο για εκείνον.

Η πνευματική κόρη του π. Σάββα, η μοναχή Μητροφανία, μου είπε ότι μια μέρα κρυολόγησε άσχημα και βασανίστηκε από έναν αφόρητο πονόδοντο, από τον οποίο δεν μπορούσε να βρει ανακούφιση. Για αρκετές νύχτες δεν μπορούσε να κοιμηθεί: ένιωθε σαν να περνούσε ηλεκτρικό ρεύμα από το κεφάλι της. Το πρόσωπό μου ήταν πρησμένο και δεν βοήθησαν κανένα φάρμακο. Τελικά, σφιχτά τυλιγμένη σε ένα σάλι μέχρι τα μάτια της, έφτασε με δυσκολία στην εκκλησία του μοναστηριού, όπου υπηρετούσε ο π. Σάββας εκείνη την ημέρα, και του ζήτησε να προσευχηθεί για αυτήν. Εκείνος απάντησε: «Θα σε θυμάμαι τώρα στην προσκομηδη» και πήγε στο βωμό. Άρχισε η λειτουργία. Η μοναχή κάθισε σε ένα παγκάκι στη γωνία και αποφάσισε να μην φύγει από την εκκλησία μέχρι το τέλος της λειτουργίας. Στην αρχή της φαινόταν ότι ο πόνος εντάθηκε: ρυάκια ιδρώτα ανακατεμένα με δάκρυα κυλούσαν στο πρόσωπό της. ξαφνικά ένιωσε ότι ο πόνος άρχισε να μειώνεται, και στο τέλος της υπηρεσίας εξαφανίστηκε εντελώς, μόνο αδυναμία έμεινε. Ο κόσμος πλησίασε τον πατέρα Σάββα για να του φιλήσει τον σταυρό στο χέρι. Ήρθε τελευταία για να ευχαριστήσει για τη θεραπεία, αλλά όταν κοίταξε τον γέρο, τρομοκρατήθηκε: είχε πρησμένο πρόσωπο, ξεπερνούσε τον πόνο με τη δύναμη της θέλησης. «Με τις προσευχές του», είπε η Μητέρα Μητροφανία, «η ασθένειά μου πέρασε σε αυτόν». Τότε εκείνη γονάτισε και άρχισε να ρωτάει: «Αφήστε την αρρώστια από εσάς να επιστρέψει ξανά σε μένα», αλλά πήγε στο βωμό χωρίς να απαντήσει τίποτα.

Άλλη περίπτωση μου είπε ένας ιερομόναχος. «Στα νιάτα μου, ήρθα κοντά σε κακές παρέες, άρχισα να πίνω και να καπνίζω, και, ακόμη χειρότερα, άρχισα να είμαι αυθάδης με τη μητέρα μου και ανταποκρίθηκα στις νουθεσίες της με κακοποίηση και χλεύη. Μια μέρα, σε μια έκρηξη θυμού, πήγε στα εικονίδια και είπε: «Σε καταριέμαι καί με καταράστηκε που γέννησε έναν τέτοιο γιο». Και μετά από αυτό είδα ένα χωρίς σώμα μαύρο φίδι να σέρνεται στο στόμα μου. Έσφιξα τα δόντια μου, αλλά εκείνο μπήκε μέσα μου. Ένιωσα σωματικά την παρουσία κάποιου ψυχρού πλάσματος στην ψυχή μου και ακόμη και στο σώμα μου. Μερικές φορές ένιωθα τέτοια αγωνία σαν ένα φίδι να δάγκωνε το εσωτερικό μου με τα δηλητηριώδη δόντια του. Μετά άλλαξα τη ζωή μου: άρχισα να πηγαίνω στην εκκλησία και μετά να υπηρετώ στο βωμό. Ένιωθα καλά στο ναό, αλλά στις πιο ιερές στιγμές της λειτουργίας το φίδι άρχισε πάλι να με βασανίζει. Και στις μεγάλες γιορτές ένιωθα πώς αυτό το ερπετό χτυπούσε στα μέσα μου, αγριεύοντας, σαν να το έκαιγε στη φωτιά. Ένιωσα χάρη και αγωνία — είναι δύσκολο να το εκφράσω με λόγια. Ο ιερέας σκόπευε να με στείλει στη σχολή, αλλά ήθελα να πάω στο μοναστήρι. Μετά με συμβούλεψε να πάω στο Pskov Pechery, να βρω δουλειά εκεί, να εγγραφώ, μετά να μπω στο μοναστήρι ως εργάτης και μετά να γίνω αρχάριος. Έκανα ακριβώς αυτό. Έχουν περάσει αρκετά χρόνια. Ευλογήθηκα με μανδύα και εισήχθηκα στην ιεροσύνη. Ειλικρινά είπα στον εξομολογητή μου για τις αμαρτίες μου και για την κατάρα της μητέρας μου. Είπε: «Μην παραπονιέσαι για αυτήν, αλλά συγχώρεσέ την και προσευχήσου για την ανάπαυση της ψυχής της». Πριν από τη χειροτονία μου, ζήτησα επίσης από τον επίσκοπο να ακούσει την ομολογία μου και να αποφασίσει αν θα μπορούσα να γίνω ιερέας. Είπε: «Η κατάρα της μητέρας σου ήταν μετάνοια για τις αμαρτίες σου, και όταν ο Κύριος θέλει, θα σε θεραπεύσει». Άρχισα να υπηρετώ στο μοναστήρι. Δεν βίωσα τέτοιο μαρτύριο όπως πριν, αλλά από καιρό σε καιρό με καταλάμβανε κάποια σκοτεινή δύναμη. Ένιωθα ότι οι παλιές μου πληγές πονούσαν και άνοιγαν, αν και στη θέση τους είχαν απομείνει μόνο σημάδια και ραγάδες. Αυτή την περίοδο ο π. Σάββας μεταφέρθηκε από τη Λαύρα Τριάδας-Σεργίου στο μοναστήρι μας. Και τότε μια μέρα, κοιτάζοντας με προσηλωμένο, είπε: «Είχα έναν πνευματικό γιο που πρόσβαλε τη μητέρα του - και μετά τι; Τον έβριζε και από τότε τα πράγματα του πήγαιναν συνεχώς στραβά: ό,τι ξεκίνησε καταστράφηκε, σαν να έχτιζε ένα σπίτι πάνω στο νερό. Ο Θεός να μην προσβάλεις τη μητέρα σου». Αυτά τα λόγια με εντυπωσίασαν: πώς μπορούσε να μάθει για την ατυχία μου; Τον κοίταξα με έκπληξη και είδα κάτι εξαιρετικό στα μάτια του: σαν με μια ματιά να διείσδυσαν στη ζωή μου από την παιδική μου ηλικία. Όταν ο πατέρας Σάββα δέχτηκε την εξομολόγηση από τους προσκυνητές, έπεσα στα γόνατα στα πόδια του και είπα: «Πάτερ, δεν θα σηκωθώ από εδώ μέχρι να δεχτείς την ομολογία μου. δώσε μου όποια τιμωρία θέλεις, αλλά βοήθησέ με». Αφού άκουσε την ιστορία μου για την κατάρα της μητέρας μου, με σκέπασε με το  Πετραχήλι  αλλά δεν διάβασε αμέσως την προσευχή της συγχώρεσης αλλά άρχισε να προσεύχεται. Τότε είπε: «Πήγαινε, ο Θεός σε συγχώρεσε». Ξαφνικά ένιωσα με όλο μου το είναι ότι με συγχωρούσαν, ότι αυτή η σκοτεινή δύναμη με είχε εγκαταλείψει,Ήταν σαν να είχε διαλυθεί κάποιο σκοτεινό σύννεφο που είχε τυλίξει την ψυχή μου τόσα χρόνια.

Στη συνέχεια, διάβασα για ένα παρόμοιο περιστατικό στη ζωή του Αγίου Ιωάννη της Κρονστάνδης. Ο άντρας καταράστηκε από τη μητέρα του, έγινε αλκοολικός, έχασε τη δουλειά του, άρχισε να κλέβει και μετά ήρθε να εξομολογηθεί στον πατέρα Ιωάννη και έκλαψε μπροστά του. Ο πατέρας Ιωάννης είπε: «Ας είναι αυτή η κατάρα πάνω μου» και, σαν να ξαναγεννήθηκε, άρχισε μια διαφορετική ζωή. Ίσως ο πατέρας Σάββας ζήτησε το ίδιο πράγμα από τον Θεό - δεν ξέρω».

Συνέχεια...