Συμβουλές ηλικιωμένων από ορισμένους οικιακούς ασκητές ευσέβειας του 18ου–19ου αιώνα. 1

 

 

Υπήρξαν πολλοί άνθρωποι στην Αγία Ρωσία τους τελευταίους δύο αιώνες που έζησαν άγιες, θεόφιλες ζωές. Αυτοί οι άνθρωποι δίδαξαν όχι μόνο με το παράδειγμα της ζωής τους, αλλά και με πολλά σοφά λόγια. Τα σοφά λόγια των δασκάλων της ζωής στο δίκαιο μέρος είναι ήδη διαθέσιμα σε όλους όσους διψούν να γνωρίσουν τον σωστό δρόμο της ζωής. Σε πλήρεις συλλογές των έργων τους έχουν εκδοθεί τα έργα των αγίων: Τύχων, Δημητρίου, του ερημητη Επισκόπου Θεοφάνη, του Επισκόπου Ιγνάτιου και άλλων. Οι οδηγίες των πρεσβυτέρων της Όπτινα, του Γεωργίου του Απομονωμένου, του Αγίου Σεραφείμ του Σάρωφ και πολλών άλλων, είναι επίσης τυπωμένες είτε στη ζωή τους είτε σε συλλογές επιστολών τους. Αλλά πολλές οδηγίες είτε τυπώθηκαν σε περιοδικά είτε σε βιβλία, τα οποία έχουν ήδη γίνει σπάνια και δεν είναι διαθέσιμα για αγορά. Καλύπτοντας όσο το δυνατόν καλύτερα αυτό το κενό, το μοναστήρι προσφέρει αυτή τη συλλογή – μέρος των συμβουλών των πρεσβυτέρων και αντί για εισαγωγή, περιλαμβάνει ένα «Δοκίμιο» για τη ρωσική ασκητική λογοτεχνία των τελευταίων δύο αιώνων – για όσους θέλουν να μάθουν περισσότερα για το τι και πού να αναζητήσουν αυτούς τους θησαυρούς της πατρικής σοφίας. Το παρόν δοκίμιο δημοσιεύεται στον συμπληρωματικό τόμο για τους μήνες Ιούλιο – Δεκέμβριο.

Αυτά τα δοκίμια ανατυπώνονται από την Εφημερίδα της Επισκοπής Kaluga για το 1905, συμπληρωμένα κάπως από τον συγγραφέα αυτών των δοκιμίων και τον συλλέκτη ολόκληρης αυτής της συλλογής, τον Σεβασμιώτατο. Νικόδημος, Επίσκοπος Ρίλας.

Και αν η ανάγνωση αυτού του βιβλίου φέρνει σε οποιονδήποτε έστω και λίγα λεπτά πνευματικής παρηγοριάς και ένα μικρό κόκκο οφέλους, τότε ας είναι δόξα στην Ελεήμονα Βασίλισσα των Ουρανών, την προστάτιδα όλων όσων κοπιάζουν και είναι βαριά φορτωμένοι, και τον Παράκλητο για εμάς τους αμαρτωλούς ενώπιον του Αγνότατου Υιού Της – τον ​​Κύριό μας Ιησού Χριστό.

Ι. Οδηγίες Αρχιμανδρίτη Θεοφάνη του Novozero

1 . «Η πνευματική ζωή», είπε, «πρέπει να είναι απλή, ειλικρινής, πράη, υποτακτική και κυρίως ταπεινή. Η ταπεινοφροσύνη είναι σωτηρία χωρίς κόπο. Η ταπεινοφροσύνη της καρδιάς είναι το πρώτο και σημαντικότερο θεμέλιο του πνευματικού σπιτιού και της μοναστικής ζωής. Γιατί ο Χριστός ο Υιός του Θεού λέει: Μάθε από μένα , γιατί είμαι πράος και ταπεινός στην καρδιά σου.

2 . Εάν προσβάλλουμε κάποιον, πρέπει να πούμε: «Έχω αμαρτήσει, συγχώρεσε με για χάρη του Θεού» και μέσα μας, φανταζόμενοι τις αμαρτίες μας, να σκεφτούμε: «Μου αξίζει τιμωρία και κάτι παραπάνω».

3 . Ο Χριστός, ο Υιός του Θεού, όταν τον κατακρίνουν, δεν μιλά όταν υπέφερε, δεν μίλησε ( 1 Πέτ. 2:23 ). Εάν, ωστόσο, η καρδιά ταράζεται από μια προσβολή, τότε δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να εκφράσει τον κόπο με λόγια, αλλά με όλη του τη δύναμη να αποφύγει αυτά, όπως είπε: Ταράχτηκα και δεν μπορούσα να μιλήσω ( Ψαλμ. 76:5 ). Πρέπει να θυμόμαστε τον Αποστολικό λόγο: μην αφήσετε τον ήλιο να δύσει πάνω στην οργή σας, ούτε να δώσετε θέση στον διάβολο ( Εφεσ. 4:26–27 ). Διαφορετικά, ούτε οι προσευχές μας ούτε οι άλλες αρετές, όσο μεγάλες κι αν είναι, δεν θα είναι αρεστές στον Κύριο τον Θεό.

4 . Δεν πρέπει να απέχουμε μόνο από κακές πράξεις και λόγια, αλλά και από κακές σκέψεις που μας έρχονται από δαίμονες. Πρώτα υπάρχει ένα επίθετο, δηλαδή μια εχθρική πρόταση στη σκέψη μας, μετά ακολουθεί ένας συνδυασμός, δηλαδή η συναίνεση του μυαλού μας στην ιδέα του εχθρού και τέλος, η πραγματική εκτέλεση στην πράξη. Και επομένως, κάθε σκέψη που μπορεί να βλάψει την ψυχή πρέπει να αντικατοπτρίζεται αμέσως στη μνήμη της διαρκούς παρουσίας του Θεού μαζί μας, σύμφωνα με όσα γράφονται: Έθεσα τον Κύριο πάντα μπροστά μου, γιατί είναι στα δεξιά μου , για να μην απομακρυνθώ από το μονοπάτι της αρετής ( Ψαλμ. 15:8 ). Και ο Άγιος Ιωάννης ο Κλίμακος διδάσκει έτσι: Κτυπήστε τους αντιπάλους με το όνομα του Ιησού, γιατί δεν θα βρείτε εναντίον τους ισχυρότερο όπλο στον ουρανό ή στη γη από το όνομα του Ιησού. Και επομένως πρέπει να έχουμε πάντα αυτή την προσευχή στο νου μας: Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με, τον αμαρτωλό. Κύριε, πάρε από μένα κάθε κακή σκέψη. Κύριε, δώσε μου καλές σκέψεις.

5 . Επιπλέον, κανείς δεν πρέπει να δίνει προσοχή στις ελλείψεις των άλλων, αλλά να κοιτάζει πάντα τις αμαρτίες του και να μην καταδικάζει τους άλλους, αλλά να κατηγορεί και να κατακρίνει τον εαυτό του. Μέσω αυτού μπορούμε να λάβουμε διόρθωση στη ζωή μας.

6 . Όλοι οι θησαυροί αυτού του κόσμου δεν είναι τίποτα μπροστά στην αιώνια ευδαιμονία που υπόσχεται σε όσους αγαπούν τον Θεό, μια ευδαιμονία που το μάτι δεν έχει δει, το αυτί δεν έχει ακούσει και που δεν έχει μπει στην καρδιά του ανθρώπου ( Α' Κορ. 2:9 ).

7 . Γι' αυτό, όσο υπάρχει χρόνος, πρέπει να προσπαθούμε να μην σπαταλάμε μάταια τη ζωή μας, ώστε, αφού φύγουμε από εδώ, να κληρονομήσουμε την ουράνια βασιλεία, την οποία δεν θα αξίζουμε αν δεν είμαστε σαν τα καλά παιδιά. Χωρίς την αγάπη του Θεού, χωρίς ειρήνη με τους γείτονές μας, δεν θα κριθούμε άξιοι να δούμε τον Θεό, αλλά θα καταδικαστούμε ως ανελέητοι και ως μη αγαπήσαμε τον ίδιο τον Κύριο, σύμφωνα με όσα ειπώθηκαν: κρίση χωρίς έλεος σε αυτόν που δεν έδειξε έλεος ( Ιακώβου 2:13 ). και: αν κάποιος πει, αγαπώ τον Θεό, και μισεί τον αδελφό του, είναι ψέμα ( Α' Ιωάννη 4:20 ). Πρέπει λοιπόν να προσπαθήσουμε με κάθε τρόπο να ευαρεστήσουμε τον Θεό και να σώσουμε την ψυχή μας, που είναι πιο πολύτιμη από όλο τον κόσμο. «Όλος ο κόσμος δεν αξίζει ούτε μια χριστιανική ψυχή, γιατί φεύγει, αλλά η ψυχή μας είναι και θα παραμείνει άφθαρτη για πάντα», λέει ο Άγιος Ιωάννης Κλίμακος . Και πάλι: Τι όφελος έχει ο άνθρωπος αν κερδίσει όλο τον κόσμο και χάσει την ψυχή του ( Ματθαίος 16:26 ).

8 . «Για πράξεις αντίθετες με το θέλημα του Θεού πρέπει να κληρονομήσουμε το σκουλήκι που δεν κοιμάται ποτέ, τη φωτιά που δεν σβήνει ποτέ, τη ρητίνη που βράζει ( Μάρκος 9:44 · Ησαΐας 66:24 ). Φανταζόμενοι αυτό στο μυαλό μας, μπορούμε να νικήσουμε τα πάθη που πολεμούν ενάντια στο πνεύμα μας».

9 . «Δεν θα ωφεληθείς από αλυσίδες, σάκο, νηστεία, ακόμα κι αν κάποιος τρώει μόνο μια φορά την εβδομάδα, ούτε παρατεταμένες αγρυπνίες και ορθοστασία, ούτε πολλές μετάνοιες ούτε κάθε σωματική εξάντληση· γιατί η σωματική εκπαίδευση , σύμφωνα με τον λόγο του Αποστόλου, ελάχιστα ωφελεί ( Α' Τιμ. 4:8 ). Το σίδερο, η πείνα και οι μετάνοιες δεν θα μας σώσουν, ο Θεός επιζητεί την ειρήνη και την ειλικρινή αγάπη .

10 . Πνευματική διαθήκη του π. Θεοφάνη. "Στο όνομα του Πατέρα και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Τα γηρατειά, καθώς και η ασθένεια, προμηνύουν το επικείμενο τέλος της προσωρινής μου ζωής, μια κίνηση όχι πια στην προσωρινή, αλλά στην αιώνια ζωή. Η νιότη μου, ομολογώ, ήταν γεμάτη αμαρτωλή θλίψη. Αλλά ο Κύριος μου έδωσε αρκετό χρόνο για μετάνοια, γιατί περιμένει και τώρα την λύπη μου. Τελευταίο τέλος της ζωής μου, τι μπορώ να πω για να δικαιολογήσω τον εαυτό μου ενώπιον του Δίκαιου Κριτή, όταν θα κριθεί και η δικαιοσύνη μας ( Ψαλμ . 74: 3 ) .

Όσο για τις μεγάλες ευλογίες που έχω λάβει στη ζωή μου από τον Επουράνιο Πατέρα και τον Δημιουργό μας, δεν μπορώ να Τον ευχαριστήσω επάξια από τα αμαρτωλά χείλη μου. Δεν μπορώ να φανταστώ χωρίς τρόμο πόσες φορές με έσωσε σε θνητές καταστάσεις. Αλλά δόξα και ευχαριστία είναι στην καλοσύνη Του, γιατί με έχει διαφυλάξει μέχρι τα γεράματα και την εξαθλίωση.

Ζητώ λοιπόν από τους αδελφούς που κατοικούν σε αυτό το μοναστήρι, και ιδιαίτερα αυτούς που τιμωρούνται από εμένα, και άλλους εκτός μοναστηριού που το ζηλωτούν, να προσευχηθούν για μένα στον Κύριο, ώστε να μην με σταλεί σε τόπο βασανισμού για τις αμαρτίες μου, αλλά να κατοικήσω στις κατοικίες των δικαίων, όπου υπάρχει ατέλειωτη και ατέλειωτη ζωή αιώνια και αιώνια.

Η κοινοτική ζωή που εισήγαγα σε αυτό το μοναστήρι, με την ευλογία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Νόβγκοροντ και Αγίας Πετρούπολης Γαβριήλ, πρέπει να παραμείνει αναλλοίωτη και μετά τον θάνατό μου, όπως και κατά την εποχή μου. Και αν εκπληρωθεί αυτή η διαθήκη μου, τότε ο Σεβασμιώτατος Πατήρ μας Κύριλλος θα λάβει για εμάς την ευλογία του Θεού, και όχι μόνο προσωρινές ευλογίες, αλλά ακόμη περισσότερο τη Βασιλεία των Ουρανών, την οποία ο Θεός έχει ετοιμάσει για όσους Τον αγαπούν.

Θεωρήστε το ακίνητο που μου ανήκει όχι ως δικό μου, αλλά ως κοινόχρηστο. Σε όλη τη διάρκεια της θητείας μου ως Ηγούμενος δεν οικειοποιήθηκα τίποτα για τον εαυτό μου, αλλά το άφησα προς όφελος και τακτοποίηση της μονής. και επομένως δεν αρνούμαι τίποτα στους συγγενείς μου. Δεν έχω κρυφά χρήματα. και μην σκέφτεσαι καν να ψάξεις για δήθεν κρυμμένα πράγματα. Επίσης, κληροδοτώ ότι όταν ο Κύριος επιθυμεί να φύγω από αυτή τη ζωή, το φέρετρο στο οποίο θα τοποθετηθεί το σώμα μου δεν θα είναι βαμμένο ή επικαλυμμένο με κάτι αλλά απλώς θα είναι κατασκευασμένο από σανίδες. για έναν αμαρτωλό αυτό είναι πάρα πολύ. Για άλλα, όπως σταυρούς, βιβλία, ρούχα και τους τόκους του χαρτονομίσματος, επισυνάπτω ειδική διαθήκη. Το έγραψα με το δικό μου χέρι, όταν εξαντλήθηκαν οι δυνάμεις μου, και το επιβεβαιώνω».