Τη στιγμή που πληγωνόμαστε, ανακαλύπτουμε πού βρισκόμαστε.

Τη στιγμή που πληγωνόμαστε, ανακαλύπτουμε πού βρισκόμαστε.

Ας πούμε ότι ένας από τους αδελφούς του μοναστηριού, ο πατήρ Ιωάννης, που είναι από την Κύπρο – άνθρωπος της καρδιάς, άνθρωπος της απλότητας, αλλά και της σοφίας – μου είπε μια λέξη που με χτύπησε δυνατά, και δέχτηκα το «χτύπημα» σαν σπαθί στην καρδιά. Αυτό είναι απλώς μια υπόθεση, καθώς κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί ποτέ μεταξύ μας. Αλλά ας πούμε ότι είπε αυτή τη σκληρή λέξη που με πλήγωσε και την ένιωσα σαν κοφτερό μαχαίρι στην καρδιά μου. Δεν μπορώ να αποφύγω αυτόν τον πόνο. είναι αληθινή.

Υπάρχουν όμως δύο τρόποι αντίδρασης. Μπορούσα να αντιδράσω ψυχολογικά και να πω: «Πάτερ Ιωάννη, πόσα δεν έχω κάνει για σένα; Προσευχήθηκα τόσα πολλά για την αδελφότητά σου, σε καλωσόρισα με τόση αγάπη στην κοινότητά μας και πάντα σε φρόντιζα». Πόση αχαριστία! Δεν είσαι καλός άνθρωπος. Αυτή είναι μια έντονη αντίδραση, αλλά έτσι αντιδρούμε στον κόσμο. Και αυτό το είδος αντίδρασης με καταστρέφει. Αλλά πνευματικά, ο καλύτερος τρόπος είναι να καταλάβω ότι παρόλο που ο πόνος μου είναι πραγματικός και δεν μπορώ να κάνω τίποτα γι' αυτόν, μπορώ ακόμα γρήγορα να αλλάξω τον νου μου και να μιλήσω στον Θεό.

Μπορώ να υψώσω τον νου μου στον Θεό και να πω: «Κύριε, με είδες στον ύπνο της τεμπελιάς, του θανάτου και της απροσεξίας, και έστειλες τον άγγελό Σου να με ξυπνήσει. «Ελέησέ τον και εμένα και συγχώρεσε όλες τις αμαρτίες μου». Έτσι αρχίζω να προσεύχομαι για τη συγχώρεση των αμαρτιών μου, και αφού προσευχηθώ με αυτόν τον τρόπο για λίγο, ο πόνος στην καρδιά μου μετατρέπεται σε τόσο μεγάλη παρηγοριά, και στο τέλος της προσευχής νιώθω τόσο δυνατός που ξεχνάω ακόμη και για τι άρχισα να προσεύχομαι.

Στον κόσμο, οι άνθρωποι θεσπίζουν μια κλίμακα πνευματικής τελειότητας σύμφωνα με ανθρώπινα κριτήρια και λένε: «Αν διαβάζω μία λειτουργία την ημέρα, βρίσκομαι στο πρώτο σκαλί της κλίμακας». Αν έχω διαβάσει δύο λειτουργίες, βρίσκομαι στο δεύτερο βήμα. Αν έχω διαβάσει όλες τις λειτουργίες, είμαι καλός και τέλειος. Αυτός είναι ένας ψυχολογικός υπολογισμός και δεν ισχύει καθόλου.

Ο Άγιος Ιωάννης η Κλίμακα μας δίνει μια άλλη κλίμακα πνευματικής τελειότητας, πιο αληθινή και ακλόνητη. Πώς αντιδρούμε όταν είμαστε προσβεβλημένοι; Αν προσβληθούμε και πιέσουμε την καρδιά μας να μην ανταποδώσει, τότε έχουμε βάλει το πόδι μας στο πρώτο σκαλί της σκάλας. Αν όχι μόνο δεν ανταποδώσουμε, αλλά και προσευχηθούμε για αυτόν που μας πλήγωσε, τότε έχουμε περάσει στο δεύτερο σκαλοπάτι της πνευματικής ανόδου. Αν όχι μόνο προσευχόμαστε για αυτό το άτομο, αλλά λυπούμαστε και που πλήγωσε την ψυχή του κάνοντάς μας αυτό και είμαστε γεμάτοι συμπόνια γι' αυτό, τότε βρισκόμαστε στο τρίτο βήμα. Και αν χαιρόμαστε που έχουμε υποστεί ονειδισμό από τον Θεό, τότε βρισκόμαστε σε ένα ακόμη υψηλότερο σκαλί της κλίμακας που οδηγεί στην τελειότητα.

Βλέπετε, ο Άγιος Ιωάννης η Κλίμακα μας δίνει ένα σύστημα ταξινόμησης των πνευματικών καταστάσεων που ποτέ δεν αποτυγχάνει. Τη στιγμή που πληγωνόμαστε, ανακαλύπτουμε πού βρισκόμαστε. Αν θυμώσουμε και αγανακτήσουμε και αντιδράσουμε, σημαίνει ότι δεν έχουμε καν πατήσει το πόδι μας σε αυτή τη σκάλα ακόμα. Οι Πατέρες γνώριζαν ότι αν δεν μάθουμε να αλλάζουμε την ψυχική μας κατάσταση μέσω της προσευχής, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να ανέβουμε την κλίμακα που οδηγεί στην πνευματική τελειότητα.

Αρχιμανδρίτη Ζαχαρία (Ζαχαρού), Διευρύνετε και εσείς τις καρδιές σας!,