Για την προσευχή του ΙΗΣΟΥ
Ο αββάς Ησαΐας, ό αιγύπτιος ερημίτης, λέει για την καρδιακή προσευχή, πώς είναι ένας καθρέφτης για το νου και φανός για τη συνείδηση. Και κάποιος άλλος παρομοίασε την προσευχή αυτή με μια ήρεμη φωνή πού αντηχεί χωρίς σταματημό σ' ένα σπίτι. Όλοι οι λωποδύτες, πού γλιστρούν μέσα σ' αυτό, το βάζουν στα πόδια, γιατί αντιλαμβάνονται πώς κάποιος άγρυπνα εκεί. Το σπίτι είναι ή καρδιά. Οι λωποδύτες είναι οι πονηρές σκέψεις. Ή νοερή προσευχή είναι ή φωνή εκείνου πού αγρυπνεί. Όμως δεν είμαι εγώ ό ίδιος πού αγρυπνώ. Είναι ό Χριστός.
Η πνευματική ενέργεια σαρκώνει τον Κύριο στην ψυχή μας. Κρύβεις τον Κύριο στην καρδιά σου, στην ψυχή σου, στη συνείδηση σου: «Εγώ καθεύδω και ή καρδία μου αγρυπνεί» (Άσμα ε' 2). Εγώ κοιμάμαι. Αποσύρομαι. Όμως ή καρδιά μου στέκεται άγρυπνη σε προσευχή, στην αιώνια ζωή, στη βασιλεία των ουρανών, στο Χριστό. Οι ρίζες της ύπαρξης μου βυθίζονται στην πρώτη τους αρχή.
ΜΕΣΟ για να το επιτύχεις αυτό είναι ειδικότερα ή προσευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ, υιέ και Λόγε του Θεού, ελέησαν με τον αμαρτωλόν». Ή προσευχή αυτή επαναλαμβάνεται με δυνατή ή χαμηλή φωνή ή άπλα μόνο με τη σκέψη, αργά, προσεκτικά και από καρδιά όσο γίνεται πιο ελεύθερη. Ελεύθερη από καθετί το ξένο. Και ξένο δεν πρέπει να θεωρείς μονάχα ότι γήινο, αλλά και καθετί πού έρχεται απροσδόκητα ή σαν μια σκέψη ή σαν ένα εσωτερικό γεγονός. Όλα τα είδη των ονειροπολήσεων πού εξάπτουν την αμαρτωλή διάθεση μας, οι γεμάτες περιέργεια ερωτήσεις και οι εικόνες της φαντασίας. Ή απλότητα είναι ένας όρος το ίδιο αναγκαίος, όπως και ή ταπείνωση, ή σωματική και πνευματική εγκράτεια και γενικά καθετί πού αναφέρεται στον αόρατο πόλεμο.
ΠΡΕΠΕΙ να προσέξει ιδιαίτερα αυτός που για πρώτη φορά καταπιάνεται μ' αυτόν τον αγώνα, για να προλάβει και την ελάχιστη φορά προς τον μυστικισμό. Ή νοερή προσευχή είναι μια ενέργεια, μια πρακτική εργασία και ένα μέσο, με το οποίο κατεργάζεσαι τον ίδιο τον εαυτό σου για να μπορέσεις να υποδεχτείς μέσα σου τη δύναμη που λέγεται χάρη του Θεού και ή οποία υπάρχει σταθερά, αν και κρυμμένη μέσα στη ψυχή του βαφτισμένου Χριστιανού, ώστε να μπορέσει κάποια μέρα να καρποφορήσει. Ή προσευχή γονιμοποιεί τη δύναμη αυτή στην ψυχή μας. Δεν έχει άλλο σκοπό. Ή προσευχή είναι το σφυρί πού σπάει στα δυο το κέλυφος. Το σφυρί είναι σκληρό. Το χτύπημα καταθλιπτικό. Άφησε κάθε σκέψη για γλυκύτητα, ενθουσιασμό και παραδείσιες φωνές. Ένας μονάχα δρόμος οδηγεί στη βασιλεία του Θεού. Και αυτός είναι ό δρόμος του σταυρού. Και το να' σαι καρφωμένος στο ξύλο του σταυρού είναι ένας μυστικός πόνος. Μην περιμένεις λοιπόν για τον εαυτό σου τίποτε άλλο.
ΕΧΕΙΣ σταυρώσει το σώμα σου καρφώνοντας το σε μιαν απλή και μονότονη ζωή με σκληρή αυτοπειθαρχία. Ή ζωή των σκέψεων και των φαντασιών σου πρέπει να είναι το ίδιο σταυρωμένη. Κάρφωνε την με τα λόγια της προσευχής και της Άγιας Γραφής, με τη μελέτη των ψαλμών και έργων των αγίων Πατέρων, γιατί εκεί θα βρεις πνευματικά μηνύματα για την πνευματική σου ζωή. Μην επιτρέπεις στη φαντασία σου να τρέχει όπου της αρέσει. Αυτό πού λένε «πέταγμα της φαντασίας», είναι συνήθως μια άσκοπη περιπλάνηση στον κόσμο της αυταπάτης. Όταν δεν απασχολείται ή σκέψη σου με τη δουλειά σου και την καθημερινή απασχόληση σου στρέφε την στην προσευχή.
ΠΡΟΣΕΞΕ, ώστε και ή φαντασία σου και οι σκέψεις σου να είναι υπάκουα σε σένα σαν ένα καλά γυμνασμένο σκυλί. Στο σκυλί σου δεν επιτρέπεις να τρέχει αδέσποτο εδώ κι εκεί, να γαυγίζει και να ανακατεύει διάφορα δοχεία και να χώνεται μέσα σε ακαθαρσίες και απορρίμματα. Το φωνάζεις να γυρίσει πάλι κοντά σου. Με τον ίδιο τρόπο πρέπει να μπορείς πάντα να ανακαλείς στην τάξη τη σκέψη και τη φαντασία σου. Και αυτό πρέπει να γίνεται αναρίθμητες φορές, κάθε στιγμή πού τυχαίνει να παρεκτραπούν. Αν δεν το κάνεις, τότε μοιάζει ή φαντασία σου και ό νους σου με άλογο πού δεν έχει ένα ορισμένο καβαλάρη, αλλά το παίρνει πότε ό ένας και πότε ό άλλος, λέει ό άγιος Αντώνιος, με αποτέλεσμα να πέσει κάτω εξαντλημένο από τον κόπο και την κακομεταχείριση.
ΑΝ σφυροκοπά κανείς δυνατά ένα κουκούτσι, μπορεί να συνθλίψει και τον πυρήνα του. Χρειάζεται γι' αυτό να ενεργεί με σύνεση και προσοχή. Μην προχωρείς λοιπόν απότομα στην καρδιακή προσευχή. Προχώρησε σιγά σιγά. Το ίδιο κάνε και στις άλλες ασκήσεις. Μην είσαι υπερβολικός. Και μη φαντάζεσαι πώς έφτασες σε τέτοιο σημείο, ώστε ή προσευχή σου να σταθεροποιηθεί στο επίπεδο πού πρέπει. Ή προσευχή σου είναι τόσο ασταθής και διασπασμένη!
ΕΙΣΑΙ τόσο πολύ άνθρωπος! Μόνο οι άγγελοι « εν ουρανοίς δια παντός βλέπουσι το πρόσωπον του Πατρός (του Ιησού) του εν ουρανοίς» (Ματθ. ιη' 10). Αντίθετα εσύ έχεις ένα γήινο σώμα. Και αυτό έχει τις απαιτήσεις του και τις αδυναμίες του. Μην εκπλήττεσαι λοιπόν, γιατί στην αρχή ξεχνάς όλες σου τις πνευματικές ασκήσεις για πολλή ώρα και ίσους και για ολόκληρο μερόνυχτο ή και περισσότερες μέρες. Πάρε το ζήτημα άπλα και φυσικά. Είσαι ένα άμαθος οδηγός ιστιοφόρου, πού επειδή τράβηξαν υπερβολικά την προσοχή σου τόσα άλλα ζητήματα ξέχασες να εκμεταλλευτείς τον άνεμο.
ΣΥΝΕΠΩΣ δεν πρέπει τίποτε να περιμένεις από τον εαυτό σου. Ούτε φυσικά να απαιτείς τίποτε και από τους άλλους. Ή συγκέντρωση σ' ένα σημείο είναι ένα ζήτημα σπουδαίο. Υπάρχει όμως και ή διάχυση πού αποτελεί τον αντίπαλο της συγκέντρωσης. Ή προσευχή θα κάνει ζωντανή και φωτεινή τη σκέψη σου. Και τότε ακριβώς βρίσκεσαι στο σωστό δρόμο, γιατί αυτός πού προσεύχεται τα βλέπει όλα γύρω του, τα παρατηρεί όλα, αλλά δια μέσου της προσευχής πού χαρίζει σ' όλα τα φαινόμενα το λαμπρό και διεισδυτικό της φως.
Το πνεύμα ενεργεί στην καθαρή περιοχή του εσωτερικού μας. Όσο περισσότερο διευρύνουμε την περιοχή αυτή της ανεξαρτησίας της καρδιάς τόσο περισσότερο μεγαλώνει και αυξάνεται ό πνευματικός άνθρωπος μέσα μας.
Η προσευχή πρέπει να προκαλεί μια εσωτερική γαλήνη, μια ήρεμη χαλάρωση στη θλίψη. Πρέπει να δημιουργεί αγάπη, ευγνωμοσύνη, ταπείνωση. Αν όμως, αντίθετα, γίνεσαι πάρα πολύ ανήσυχος ή πάρα πολύ χαρούμενος· αν απογοητεύεσαι πολύ γρήγορα- αν νιώθεις πικρία ή υπερβολική διάθεση για εξωτερική δραστηριότητα· αν περιπίπτεις σε μυστικές εκστάσεις και συναισθηματισμούς, πού μοιάζουν μ' αυτούς πού νιώθει κανείς όταν ακούει μουσική· αν αισθάνεσαι γενικά ευχαριστημένος και ικανοποιημένος με τον εαυτό σου, γιατί είσαι «εντάξει με τον εαυτό σου και με τους άλλους», τότε βρίσκεσαι σε λαθεμένο δρόμο. Έχεις οικοδομήσει, ότι οικοδόμησες, πάνω στον εαυτό σου και στις φτωχές ανθρώπινες δυνάμεις σου. Συγκεντρώσου χωρίς αναβολή και άρχισε να επιτιμάς τον εαυτό σου, πράγμα πού πρέπει πάντα να' ναι ή αφετηρία της σωστής και αληθινής προσευχής.
Ο άγγελος του φωτός φέρνει πάντα ειρήνη μαζί του, ειρήνη πού ό δαίμονας του σκοταδιού θέλει να κλέψει με κάθε τρόπο. Ή ειρήνη είναι το κριτήριο, λένε οι άγιοι πατέρες, με το οποίο μπορεί κανείς να αναγνωρίσει τις πονηρές δυνάμεις από τις αγαθές. Και σ' αυτό μας βοηθάει προ πάντων ή αληθινή προσευχή.
Για το ανεκτίμητο μαργαριτάρι
ΜΕ συναίσθηση της αδυναμίας σου, της γύμνιας σου από κάθε καλή σκέψη ή πράξη, χωρίς να σκέπτεσαι το παρελθόν και χωρίς καμιά επιθυμία για το μέλλον, νιώθοντας ότι είσαι άχρηστος σαν ένα παλιό κουρέλι, χωρίς κανένα γήινο αίσθημα, όπως ή πέτρα πού βρίσκεται στο δρόμο, πεθαμένος σαν το ψάρι στην αμμουδιά και συντριμμένος μέχρι δακρύων για την άθλια κατάσταση σου, έτσι πρέπει να στέκεις σε προσευχή μπροστά στον Παντοδύναμο Θεό, τον Κριτή και Δημιουργό και Πατέρα, μπροστά στο Σωτήρα και Κύριο Ιησού, μπροστά στο Ζωοποιούν Πνεύμα της Αλήθειας. Και σαν τον άσωτο πρέπει να κράξεις από τα βάθη της αδυναμίας σου και της αμαρτωλότητάς σου: «Πάτερ ήμαρτον εις τον ουρανόν και ενώπιον σου, και ουκέτι ειμί άξιος κληθήναι υιός σου» (Λουκά ιε' 21). Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ Θεού, ελέησαν με τον αμαρτωλόν.
ΓΝΩΡΙΖΕΙΣ την αδυναμία σου και αφήνεις τον εαυτό σου σαν ένα κόκκο σκόνης μπροστά στον Παντοδύναμο. Και από την επίγνωση της αθλιότητας σου μεγαλώνει ή
αγάπη προς τους συνανθρώπους σου επειδή είναι δημιουργήματα του Κυρίου. Έχουν κι αυτοί μέσα στα απύθμενα βάθη της ψυχής τους τα χαρακτηριστικά των παιδιών του Θεού. Και γι' αυτό αξίζει να προσφέρει κανείς το πάν για το καλό τους.
ΕΤΣΙ φτάνεις στο χαρακτηριστικό εκείνο σημείο, όπου, όσο πιο πολύ εισδύεις μέσα στην καρδιά σου, τόσο πιο πολύ ξεπερνάς τον εαυτό σου και ανεβαίνεις πιο ψηλά πνευματικά. Οι εξωτερικές συνθήκες της ζωής σου ίσως παραμένουν οι ίδιες. Μπορεί σαν μητέρα να φροντίζεις τα παιδιά σου, σαν εργάτης ή επαγγελματίας να πηγαίνεις στη δουλειά σου, σαν πολίτης να έχεις διάφορες δοσοληψίες και να πληρώνεις φόρους. Κάνεις ότι επιβάλλουν οι βιοτικές σου απασχολήσεις σαν μέλος της κοινωνίας, γιατί δε σου είναι δυνατό να τα αφήσεις σωματικά όλα αυτά. Όμως εσωτερικά και πνευματικά τα έχεις απαρνηθεί. Απομακρύνεις ότι γήινο, για να δεχτείς ότι πνευματικό. «Και αν έχω εσένα, τι άλλο χρειάζεται να έχω στη γη», ρωτάει ό άγιος Ιωάννης της Κλίμακας, «παρά να προσεύχομαι διαρκώς και χωρίς σταμάτημα, παρά να στέκομαι σιωπηλά μπροστά σου, Κύριε;». Μερικοί αιχμαλωτίζονται από τα πλούτη, άλλοι από τις τιμές και τη δόξα του κόσμου, άλλοι από τα απατηλά αγαθά και τα κτήματα της γης αυτής. Ό δικός μου όμως πόθος είναι ένας· να μένω «εν τω Θεώ», σκέπτεται ό πραγματικά πιστός άνθρωπος.
Η προσευχή με την αυταπάρνηση πού περιέχει, έγινε ή ζωή σου, πού τη διατηρείς πάλι χάρη στην προσευχή. Οι σχέσεις με το Θεό είναι για σένα, τον αληθινά πιστό, το μόνο πού αξίζει αληθινά, και περιλαμβάνουν όλα τα γήινα και τα ουράνια πράγματα. Γι' αυτόν πού έχει μέσα του το Χριστό δεν υπάρχει ούτε θάνατος, ούτε αρρώστια, ούτε οποιοδήποτε γήινο εμπόδιο. Έχει ήδη αναστηθεί στην ουράνια και πνευματική ζωή. Και ή ζωή αυτή τα περιλαμβάνει μέσα της όλα. Ή ζωή αυτή υπάρχει και αναπτύσσεται μέσα στην ψυχή «ως αν άνθρωπος βάλη τον σπόρον επί της γης, και καθεύδη και εγείρηται νύκτα και ημέρα, και ό σπόρος βλαστάνη και μηκύνηται ως ουκ οίδεν αυτός. Αυτόματη γαρ ή γη καρποφορεί, πρώτον χόρτο, είτα στάχυ, είτα πλήρη σίτον εν τω στάχυί» (Μάρκ δ' 26-28).
ΟΙ άγιοι μιλούν για κάτι πού ονομάζεται «ανέσπερον φως». Είναι το φως πού δεν το βλέπει κανείς με τα μάτια του σώματος, αλλά με τα μάτια της καρδιάς. Ποτέ δεν παύει να λάμπει μέσα στην καθαρότητα και τη διαύγεια της ψυχής. Αδιάλειπτη ιδιότητα του είναι να καθαρίζει τον πιστό πού προσπαθεί να καθαρίζει τον εαυτό του. Είναι το αιώνιο φως, πού δεν παύει ποτέ να φωτίζει, και πού αγκαλιάζει και διαπερνάει το κέλυφος της ύλης και του χρόνου. Το φως όμως αυτό δε δίνεται έτσι αυτόματα στον καθένα, λένε οι άγιοι. Δίνεται μόνο σ' αυτούς πού παραδίνουν την καρδιά τους στην αγάπη του Κυρίου, καθώς διαλέγουν και βαδίζουν με συνέπεια «την στενήν και τεθλιμμένην οδόν».
Η στενή οδός δεν τελειώνει. Όμως αυτή καταλήγει στην αιωνιότητα. Κάθε στιγμή είναι στιγμή έναρξης και αφετηρίας. Στο τώρα περικλείεται αυτό πού έρχεται, ή ήμερα της Κρίσης. Στο τώρα περικλείεται το παρελθόν, ή δημιουργία, γιατί ό Χριστός είναι άχρονος πανταχού παρών. Και στον άδη και στον ουρανό. Με τον ερχομό του Τέλους εξαφανίζεται ή πολλαπλότητα του χρόνου και του χώρου. Όλα γίνονται ταυτόχρονα τώρα ακριβώς και εδώ και παντού και στα βάθη της καρδιάς σου. Εκεί συναντάς αυτά πού ζητούσες: το βάθος και ύψος και εύρος του σταυρού· το Σωτήρα και τη σωτηρία.
Γι' αυτό, αν θέλεις να σώσεις την ψυχή σου και να κατακτήσεις την αιώνια ζωή, σήκω αμέσως κατανικώντας την πνευματική σου ραθυμία, κάνε το σημείο του σταυρού και πες: Ευδόκησε, Κύριε να κάνω μια καλή αρχή εις το Όνομα του Πατρός και του Υιού και του 'Αγίου Πνεύματος. Αμήν.
Ο αββάς Ησαΐας, ό αιγύπτιος ερημίτης, λέει για την καρδιακή προσευχή, πώς είναι ένας καθρέφτης για το νου και φανός για τη συνείδηση. Και κάποιος άλλος παρομοίασε την προσευχή αυτή με μια ήρεμη φωνή πού αντηχεί χωρίς σταματημό σ' ένα σπίτι. Όλοι οι λωποδύτες, πού γλιστρούν μέσα σ' αυτό, το βάζουν στα πόδια, γιατί αντιλαμβάνονται πώς κάποιος άγρυπνα εκεί. Το σπίτι είναι ή καρδιά. Οι λωποδύτες είναι οι πονηρές σκέψεις. Ή νοερή προσευχή είναι ή φωνή εκείνου πού αγρυπνεί. Όμως δεν είμαι εγώ ό ίδιος πού αγρυπνώ. Είναι ό Χριστός.
Η πνευματική ενέργεια σαρκώνει τον Κύριο στην ψυχή μας. Κρύβεις τον Κύριο στην καρδιά σου, στην ψυχή σου, στη συνείδηση σου: «Εγώ καθεύδω και ή καρδία μου αγρυπνεί» (Άσμα ε' 2). Εγώ κοιμάμαι. Αποσύρομαι. Όμως ή καρδιά μου στέκεται άγρυπνη σε προσευχή, στην αιώνια ζωή, στη βασιλεία των ουρανών, στο Χριστό. Οι ρίζες της ύπαρξης μου βυθίζονται στην πρώτη τους αρχή.
ΜΕΣΟ για να το επιτύχεις αυτό είναι ειδικότερα ή προσευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ, υιέ και Λόγε του Θεού, ελέησαν με τον αμαρτωλόν». Ή προσευχή αυτή επαναλαμβάνεται με δυνατή ή χαμηλή φωνή ή άπλα μόνο με τη σκέψη, αργά, προσεκτικά και από καρδιά όσο γίνεται πιο ελεύθερη. Ελεύθερη από καθετί το ξένο. Και ξένο δεν πρέπει να θεωρείς μονάχα ότι γήινο, αλλά και καθετί πού έρχεται απροσδόκητα ή σαν μια σκέψη ή σαν ένα εσωτερικό γεγονός. Όλα τα είδη των ονειροπολήσεων πού εξάπτουν την αμαρτωλή διάθεση μας, οι γεμάτες περιέργεια ερωτήσεις και οι εικόνες της φαντασίας. Ή απλότητα είναι ένας όρος το ίδιο αναγκαίος, όπως και ή ταπείνωση, ή σωματική και πνευματική εγκράτεια και γενικά καθετί πού αναφέρεται στον αόρατο πόλεμο.
ΠΡΕΠΕΙ να προσέξει ιδιαίτερα αυτός που για πρώτη φορά καταπιάνεται μ' αυτόν τον αγώνα, για να προλάβει και την ελάχιστη φορά προς τον μυστικισμό. Ή νοερή προσευχή είναι μια ενέργεια, μια πρακτική εργασία και ένα μέσο, με το οποίο κατεργάζεσαι τον ίδιο τον εαυτό σου για να μπορέσεις να υποδεχτείς μέσα σου τη δύναμη που λέγεται χάρη του Θεού και ή οποία υπάρχει σταθερά, αν και κρυμμένη μέσα στη ψυχή του βαφτισμένου Χριστιανού, ώστε να μπορέσει κάποια μέρα να καρποφορήσει. Ή προσευχή γονιμοποιεί τη δύναμη αυτή στην ψυχή μας. Δεν έχει άλλο σκοπό. Ή προσευχή είναι το σφυρί πού σπάει στα δυο το κέλυφος. Το σφυρί είναι σκληρό. Το χτύπημα καταθλιπτικό. Άφησε κάθε σκέψη για γλυκύτητα, ενθουσιασμό και παραδείσιες φωνές. Ένας μονάχα δρόμος οδηγεί στη βασιλεία του Θεού. Και αυτός είναι ό δρόμος του σταυρού. Και το να' σαι καρφωμένος στο ξύλο του σταυρού είναι ένας μυστικός πόνος. Μην περιμένεις λοιπόν για τον εαυτό σου τίποτε άλλο.
ΕΧΕΙΣ σταυρώσει το σώμα σου καρφώνοντας το σε μιαν απλή και μονότονη ζωή με σκληρή αυτοπειθαρχία. Ή ζωή των σκέψεων και των φαντασιών σου πρέπει να είναι το ίδιο σταυρωμένη. Κάρφωνε την με τα λόγια της προσευχής και της Άγιας Γραφής, με τη μελέτη των ψαλμών και έργων των αγίων Πατέρων, γιατί εκεί θα βρεις πνευματικά μηνύματα για την πνευματική σου ζωή. Μην επιτρέπεις στη φαντασία σου να τρέχει όπου της αρέσει. Αυτό πού λένε «πέταγμα της φαντασίας», είναι συνήθως μια άσκοπη περιπλάνηση στον κόσμο της αυταπάτης. Όταν δεν απασχολείται ή σκέψη σου με τη δουλειά σου και την καθημερινή απασχόληση σου στρέφε την στην προσευχή.
ΠΡΟΣΕΞΕ, ώστε και ή φαντασία σου και οι σκέψεις σου να είναι υπάκουα σε σένα σαν ένα καλά γυμνασμένο σκυλί. Στο σκυλί σου δεν επιτρέπεις να τρέχει αδέσποτο εδώ κι εκεί, να γαυγίζει και να ανακατεύει διάφορα δοχεία και να χώνεται μέσα σε ακαθαρσίες και απορρίμματα. Το φωνάζεις να γυρίσει πάλι κοντά σου. Με τον ίδιο τρόπο πρέπει να μπορείς πάντα να ανακαλείς στην τάξη τη σκέψη και τη φαντασία σου. Και αυτό πρέπει να γίνεται αναρίθμητες φορές, κάθε στιγμή πού τυχαίνει να παρεκτραπούν. Αν δεν το κάνεις, τότε μοιάζει ή φαντασία σου και ό νους σου με άλογο πού δεν έχει ένα ορισμένο καβαλάρη, αλλά το παίρνει πότε ό ένας και πότε ό άλλος, λέει ό άγιος Αντώνιος, με αποτέλεσμα να πέσει κάτω εξαντλημένο από τον κόπο και την κακομεταχείριση.
ΑΝ σφυροκοπά κανείς δυνατά ένα κουκούτσι, μπορεί να συνθλίψει και τον πυρήνα του. Χρειάζεται γι' αυτό να ενεργεί με σύνεση και προσοχή. Μην προχωρείς λοιπόν απότομα στην καρδιακή προσευχή. Προχώρησε σιγά σιγά. Το ίδιο κάνε και στις άλλες ασκήσεις. Μην είσαι υπερβολικός. Και μη φαντάζεσαι πώς έφτασες σε τέτοιο σημείο, ώστε ή προσευχή σου να σταθεροποιηθεί στο επίπεδο πού πρέπει. Ή προσευχή σου είναι τόσο ασταθής και διασπασμένη!
ΕΙΣΑΙ τόσο πολύ άνθρωπος! Μόνο οι άγγελοι « εν ουρανοίς δια παντός βλέπουσι το πρόσωπον του Πατρός (του Ιησού) του εν ουρανοίς» (Ματθ. ιη' 10). Αντίθετα εσύ έχεις ένα γήινο σώμα. Και αυτό έχει τις απαιτήσεις του και τις αδυναμίες του. Μην εκπλήττεσαι λοιπόν, γιατί στην αρχή ξεχνάς όλες σου τις πνευματικές ασκήσεις για πολλή ώρα και ίσους και για ολόκληρο μερόνυχτο ή και περισσότερες μέρες. Πάρε το ζήτημα άπλα και φυσικά. Είσαι ένα άμαθος οδηγός ιστιοφόρου, πού επειδή τράβηξαν υπερβολικά την προσοχή σου τόσα άλλα ζητήματα ξέχασες να εκμεταλλευτείς τον άνεμο.
ΣΥΝΕΠΩΣ δεν πρέπει τίποτε να περιμένεις από τον εαυτό σου. Ούτε φυσικά να απαιτείς τίποτε και από τους άλλους. Ή συγκέντρωση σ' ένα σημείο είναι ένα ζήτημα σπουδαίο. Υπάρχει όμως και ή διάχυση πού αποτελεί τον αντίπαλο της συγκέντρωσης. Ή προσευχή θα κάνει ζωντανή και φωτεινή τη σκέψη σου. Και τότε ακριβώς βρίσκεσαι στο σωστό δρόμο, γιατί αυτός πού προσεύχεται τα βλέπει όλα γύρω του, τα παρατηρεί όλα, αλλά δια μέσου της προσευχής πού χαρίζει σ' όλα τα φαινόμενα το λαμπρό και διεισδυτικό της φως.
Το πνεύμα ενεργεί στην καθαρή περιοχή του εσωτερικού μας. Όσο περισσότερο διευρύνουμε την περιοχή αυτή της ανεξαρτησίας της καρδιάς τόσο περισσότερο μεγαλώνει και αυξάνεται ό πνευματικός άνθρωπος μέσα μας.
Η προσευχή πρέπει να προκαλεί μια εσωτερική γαλήνη, μια ήρεμη χαλάρωση στη θλίψη. Πρέπει να δημιουργεί αγάπη, ευγνωμοσύνη, ταπείνωση. Αν όμως, αντίθετα, γίνεσαι πάρα πολύ ανήσυχος ή πάρα πολύ χαρούμενος· αν απογοητεύεσαι πολύ γρήγορα- αν νιώθεις πικρία ή υπερβολική διάθεση για εξωτερική δραστηριότητα· αν περιπίπτεις σε μυστικές εκστάσεις και συναισθηματισμούς, πού μοιάζουν μ' αυτούς πού νιώθει κανείς όταν ακούει μουσική· αν αισθάνεσαι γενικά ευχαριστημένος και ικανοποιημένος με τον εαυτό σου, γιατί είσαι «εντάξει με τον εαυτό σου και με τους άλλους», τότε βρίσκεσαι σε λαθεμένο δρόμο. Έχεις οικοδομήσει, ότι οικοδόμησες, πάνω στον εαυτό σου και στις φτωχές ανθρώπινες δυνάμεις σου. Συγκεντρώσου χωρίς αναβολή και άρχισε να επιτιμάς τον εαυτό σου, πράγμα πού πρέπει πάντα να' ναι ή αφετηρία της σωστής και αληθινής προσευχής.
Ο άγγελος του φωτός φέρνει πάντα ειρήνη μαζί του, ειρήνη πού ό δαίμονας του σκοταδιού θέλει να κλέψει με κάθε τρόπο. Ή ειρήνη είναι το κριτήριο, λένε οι άγιοι πατέρες, με το οποίο μπορεί κανείς να αναγνωρίσει τις πονηρές δυνάμεις από τις αγαθές. Και σ' αυτό μας βοηθάει προ πάντων ή αληθινή προσευχή.
Για το ανεκτίμητο μαργαριτάρι
ΜΕ συναίσθηση της αδυναμίας σου, της γύμνιας σου από κάθε καλή σκέψη ή πράξη, χωρίς να σκέπτεσαι το παρελθόν και χωρίς καμιά επιθυμία για το μέλλον, νιώθοντας ότι είσαι άχρηστος σαν ένα παλιό κουρέλι, χωρίς κανένα γήινο αίσθημα, όπως ή πέτρα πού βρίσκεται στο δρόμο, πεθαμένος σαν το ψάρι στην αμμουδιά και συντριμμένος μέχρι δακρύων για την άθλια κατάσταση σου, έτσι πρέπει να στέκεις σε προσευχή μπροστά στον Παντοδύναμο Θεό, τον Κριτή και Δημιουργό και Πατέρα, μπροστά στο Σωτήρα και Κύριο Ιησού, μπροστά στο Ζωοποιούν Πνεύμα της Αλήθειας. Και σαν τον άσωτο πρέπει να κράξεις από τα βάθη της αδυναμίας σου και της αμαρτωλότητάς σου: «Πάτερ ήμαρτον εις τον ουρανόν και ενώπιον σου, και ουκέτι ειμί άξιος κληθήναι υιός σου» (Λουκά ιε' 21). Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ Θεού, ελέησαν με τον αμαρτωλόν.
ΓΝΩΡΙΖΕΙΣ την αδυναμία σου και αφήνεις τον εαυτό σου σαν ένα κόκκο σκόνης μπροστά στον Παντοδύναμο. Και από την επίγνωση της αθλιότητας σου μεγαλώνει ή
αγάπη προς τους συνανθρώπους σου επειδή είναι δημιουργήματα του Κυρίου. Έχουν κι αυτοί μέσα στα απύθμενα βάθη της ψυχής τους τα χαρακτηριστικά των παιδιών του Θεού. Και γι' αυτό αξίζει να προσφέρει κανείς το πάν για το καλό τους.
ΕΤΣΙ φτάνεις στο χαρακτηριστικό εκείνο σημείο, όπου, όσο πιο πολύ εισδύεις μέσα στην καρδιά σου, τόσο πιο πολύ ξεπερνάς τον εαυτό σου και ανεβαίνεις πιο ψηλά πνευματικά. Οι εξωτερικές συνθήκες της ζωής σου ίσως παραμένουν οι ίδιες. Μπορεί σαν μητέρα να φροντίζεις τα παιδιά σου, σαν εργάτης ή επαγγελματίας να πηγαίνεις στη δουλειά σου, σαν πολίτης να έχεις διάφορες δοσοληψίες και να πληρώνεις φόρους. Κάνεις ότι επιβάλλουν οι βιοτικές σου απασχολήσεις σαν μέλος της κοινωνίας, γιατί δε σου είναι δυνατό να τα αφήσεις σωματικά όλα αυτά. Όμως εσωτερικά και πνευματικά τα έχεις απαρνηθεί. Απομακρύνεις ότι γήινο, για να δεχτείς ότι πνευματικό. «Και αν έχω εσένα, τι άλλο χρειάζεται να έχω στη γη», ρωτάει ό άγιος Ιωάννης της Κλίμακας, «παρά να προσεύχομαι διαρκώς και χωρίς σταμάτημα, παρά να στέκομαι σιωπηλά μπροστά σου, Κύριε;». Μερικοί αιχμαλωτίζονται από τα πλούτη, άλλοι από τις τιμές και τη δόξα του κόσμου, άλλοι από τα απατηλά αγαθά και τα κτήματα της γης αυτής. Ό δικός μου όμως πόθος είναι ένας· να μένω «εν τω Θεώ», σκέπτεται ό πραγματικά πιστός άνθρωπος.
Η προσευχή με την αυταπάρνηση πού περιέχει, έγινε ή ζωή σου, πού τη διατηρείς πάλι χάρη στην προσευχή. Οι σχέσεις με το Θεό είναι για σένα, τον αληθινά πιστό, το μόνο πού αξίζει αληθινά, και περιλαμβάνουν όλα τα γήινα και τα ουράνια πράγματα. Γι' αυτόν πού έχει μέσα του το Χριστό δεν υπάρχει ούτε θάνατος, ούτε αρρώστια, ούτε οποιοδήποτε γήινο εμπόδιο. Έχει ήδη αναστηθεί στην ουράνια και πνευματική ζωή. Και ή ζωή αυτή τα περιλαμβάνει μέσα της όλα. Ή ζωή αυτή υπάρχει και αναπτύσσεται μέσα στην ψυχή «ως αν άνθρωπος βάλη τον σπόρον επί της γης, και καθεύδη και εγείρηται νύκτα και ημέρα, και ό σπόρος βλαστάνη και μηκύνηται ως ουκ οίδεν αυτός. Αυτόματη γαρ ή γη καρποφορεί, πρώτον χόρτο, είτα στάχυ, είτα πλήρη σίτον εν τω στάχυί» (Μάρκ δ' 26-28).
ΟΙ άγιοι μιλούν για κάτι πού ονομάζεται «ανέσπερον φως». Είναι το φως πού δεν το βλέπει κανείς με τα μάτια του σώματος, αλλά με τα μάτια της καρδιάς. Ποτέ δεν παύει να λάμπει μέσα στην καθαρότητα και τη διαύγεια της ψυχής. Αδιάλειπτη ιδιότητα του είναι να καθαρίζει τον πιστό πού προσπαθεί να καθαρίζει τον εαυτό του. Είναι το αιώνιο φως, πού δεν παύει ποτέ να φωτίζει, και πού αγκαλιάζει και διαπερνάει το κέλυφος της ύλης και του χρόνου. Το φως όμως αυτό δε δίνεται έτσι αυτόματα στον καθένα, λένε οι άγιοι. Δίνεται μόνο σ' αυτούς πού παραδίνουν την καρδιά τους στην αγάπη του Κυρίου, καθώς διαλέγουν και βαδίζουν με συνέπεια «την στενήν και τεθλιμμένην οδόν».
Η στενή οδός δεν τελειώνει. Όμως αυτή καταλήγει στην αιωνιότητα. Κάθε στιγμή είναι στιγμή έναρξης και αφετηρίας. Στο τώρα περικλείεται αυτό πού έρχεται, ή ήμερα της Κρίσης. Στο τώρα περικλείεται το παρελθόν, ή δημιουργία, γιατί ό Χριστός είναι άχρονος πανταχού παρών. Και στον άδη και στον ουρανό. Με τον ερχομό του Τέλους εξαφανίζεται ή πολλαπλότητα του χρόνου και του χώρου. Όλα γίνονται ταυτόχρονα τώρα ακριβώς και εδώ και παντού και στα βάθη της καρδιάς σου. Εκεί συναντάς αυτά πού ζητούσες: το βάθος και ύψος και εύρος του σταυρού· το Σωτήρα και τη σωτηρία.
Γι' αυτό, αν θέλεις να σώσεις την ψυχή σου και να κατακτήσεις την αιώνια ζωή, σήκω αμέσως κατανικώντας την πνευματική σου ραθυμία, κάνε το σημείο του σταυρού και πες: Ευδόκησε, Κύριε να κάνω μια καλή αρχή εις το Όνομα του Πατρός και του Υιού και του 'Αγίου Πνεύματος. Αμήν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σας ευχαριστούμε.
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.