ΤΡΕΙΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ. ΤΑ ΚΑΛΑ, ΤΑ ΚΑΚΑ ΚΑΙ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΥΤΕ ΚΑΛΑ ΟΥΤΕ ΚΑΚΑ.

Μπορούμε να κατατάξουμε όλα τα πράγματα σ' αυτό τον κόσμο στις έξης τρεις κατηγορίες: Σ' αυτά πού είναι καλά, σε όσα είναι κακά και σε πράγματα πού δεν είναι ούτε τον ένα ούτε τον άλλο. 'Οφείλουμε συνεπώς να γνωρίζουμε ποιό είναι πραγματικά καλό, ποιό είναι κακό και ποιό δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ούτε καλό ούτε κακό. Έτσι ή πίστη μας, στηριγμένη στην αληθινή γνώση, θα παραμένει ακλόνητη σε όλες τις δοκιμασίες.

Ανάμεσα στις καταστάσεις αυτού τού κόσμου δεν υπάρχει τίποτα πού να αξίζει να θεωρείται καλό, με την πλήρη σημασία της λέξης. Καλό στην πραγματικότητα είναι μονάχα ή αρετή. Όταν μάλιστα ή αρετή είναι βασισμένη στη σωστή πίστη, τότε αυτή μας οδηγεί στον Θεό και μάς κάνει να είμαστε σε διαρκή κοινωνία μαζί Του. Αντίθετα, κακό είναι μονάχα ή αμαρτία, ή οποία μάς χωρίζει από τον Θεό -πού είναι τον απόλυτο Αγαθό - και μάς ενώνει με τον διάβολο πού είναι ό πατέρας τού κακού. Ό άνθρωπος, ανάλογα με τα συναισθήματα ή την προαίρεσή του, μπορεί να στραφεί προς τη μία ή προς την άλλη κατεύθυνση. Έτσι τα πλούτη, ή εξουσία, ή τιμή, ή φυσική δύναμη, ή υγεία, ή ομορφιά, ακόμα και ή ζωή, ό θάνατος, ή φτώχεια, οι αρρώστιες, οι βρισιές και άλλα παρόμοια -ανάλογα με τις διαθέσεις και τα συναισθήματα αυτού πού τα βιώνει-μπορεί να χρησιμοποιηθούν εξίσου είτε για τον καλό είτε για τον κακό.

Είναι γεγονός ότι τα πλούτη χρησιμεύουν συχνά για καλούς σκοπούς, καθώς λέει και ό Απόστολος: «Οι πλούσιοι τού κόσμου τούτου να είναι πρόθυμοι να δίνουν και να μοιράζονται με τούς άλλους ότι έχουν. Έτσι θα αποταμιεύσουν τον θησαυρό τους και θα βάλουν για τον εαυτό τους ένα καλό θεμέλιο για τον μέλλον, για να αποκτήσουν την αιώνια ζωή» (Α' Τιμ. 6, 18-19). Τον Ευαγγέλιο επίσης μαρτυρεί ότι τα πλούτη είναι καλά σ' αυτούς «πού κάνουν φίλους ακόμα κι από τα χρήματα της αδικίας»(Λουκ. 16, 9). Αλλά μπορεί να αποβαίνουν και επιζήμια, όταν τα συγκεντρώνουμε για να θησαυρίζουμε ή για να τα χρησιμοποιήσουμε για απόλαυση και όχι για να την ανακούφιση των φτωχών.

Είναι πολύ εύκολο να αποδειχθεί κατά πόσο ή εξουσία και οι τιμές, ή φυσική δύναμη και ή υγεία είναι παράγοντες πού μπορεί να υποβοηθήσουν ή να αποτρέψουν τη διάπραξη τού καλού ή τού κακού. Για παράδειγμα, πολλοί Άγιοι της Παλαιάς Διαθήκης κατείχαν όλα αυτά τα καλά, περιουσίες τεράστιες, ανώτατα αξιώματα και φυσική δύναμη. Παρόλα αυτά όμως ευαρέστησαν στον Θεό. Ενώ όσοι έκαναν κατάχρηση αυτών των αγαθών, χρησιμοποιώντας τα για να υπηρετήσουν τη διεστραμμένη επιθυμία τους, τιμωρήθηκαν δίκαια και εξαλείφτηκαν από τη γη, όπως βλέπουμε σε πολλά παραδείγματα στον Βιβλίο των Βασιλειών.

Ή δυνατότητα να ελεγχθούν τα πράγματα, ανάλογα με τη χρήση και την αντιμετώπιση τους, σε καλά ή σε κακά εγγίζει και μέχρι τον όριο της ζωής και τού θανάτου. Αυτό τον μαρτυρούν ή γέννηση τού αγίου Ιωάννου τού Προδρόμου και ή αντίστοιχη τού Ιούδα. Ήταν ανυπολόγιστα σπουδαίο τον όφελος πού προερχόταν από τον γεγονός ότι ό τίμιος Πρόδρομος ερχόταν στη ζωή. Γι' αυτό και ή γέννησή του, κατά την μαρτυρία της Αγίας Γραφής, έδωσε χαρά όχι μόνο στους γονείς του, αλλά και σε πολλούς άλλους: «Και θα χαρούν», λέει, «πολλοί για την γέννησή του» (Λουκ. 1, 14). Όμως για τον Προδότη έχει ειπωθεί: «Θα ήταν καλύτερα για τον άνθρωπο εκείνον να μην είχε γεννηθεί»(Ματθ. 26,24). Για τον θάνατο τού Ιωάννου λέει ό προφήτης Δαυίδ: «Πολύτιμος είναι μπροστά στα μάτια τού Κυρίου ό θάνατος των αγίων Του»(Ψαλμ. 115, 16). Για τον θάνατο τού Ιούδα και των όμοιων του, ό Ψαλμωδός μας διαβεβαιώνει λέγοντας: «Ό θάνατος των αμαρτωλών θα είναι επαίσχυντος και κακός» (Ψαλμ. 33, 22).

Τα ευεργετικά αποτελέσματα πού μας προσφέρει ή ασθένεια, φαίνονται ξεκάθαρα από την μακαριότητα πού περίμενε τον φτωχό και καταπληγωμένο Λάζαρο. Ή Αγία Γραφή δεν αναφέρει για τον Λάζαρο πώς αυτός είχε κάποια άλλη αρετή. Τον μόνο πού διέθετε ήταν ή μεγάλη του υπομονή, ώστε να υποφέρει την φτώχεια και την αρρώστια. Και αυτή ή υπομονή τον αξίωσε να λάβει την ουράνια αμοιβή, να βρει δηλαδή τόπο στους κόλπους τού Αβραάμ (Λουκ. 16, 20-22).

Ή φτώχεια, οι διωγμοί, οι προσβολές θεωρούνται από τους ανθρώπους γενικά ως πράγματα κακά και επιζήμια. Και όμως πόση ωφέλεια προκύπτει από αυτά! Αυτό μάς τον βεβαιώνει ξεκάθαρα ή ζωή των Αγίων. Οι Άγιοι, όχι μόνο δεν απέφευγαν τα διάφορα δεινά πού τούς εύρισκαν, άλλα, αντίθετα, και ή αρετή και ή ανδρεία τους τα επιζητούσε και τα υπέμενε με σθένος και γενναιότητα. Έτσι, αφού έγιναν «φίλοι τού Θεού», πήραν επιπλέον και τον βραβείο της αιώνιας ζωής. Ακούστε τον θριαμβευτικό ύμνο τού Αποστόλου πού λέει: «Γι αυτό εύφραίνομαι στις ασθένειες, στις βρισιές, στις ανάγκες, στους διωγμούς και στις πιέσεις, όταν αυτά τα υποφέρω για την δόξα τού Χριστού γιατί όταν φαίνεται ότι έχω χάσει κάθε δύναμη, τότε είμαι πραγματικά δυνατός. (Β. ΚΟΡ. 12,10)

Να μη νομίζουμε λοιπόν ότι είναι ευτυχείς και μακάριοι εκείνοι πού είναι μεγαλωμένοι σ' αυτό τον κόσμο με πλούτη, τιμές και εξουσία. Ή ευτυχία βρίσκεται μονάχα στην αρετή. Είναι επομένως τα πράγματα αυτού του κόσμου άξιες χωρίς αντίκρισμα. Τα υλικά αγαθά είναι χρήσιμα και επωφελή στους δίκαιους, πού τα χρησιμοποιούν με σωστό τρόπο και για να ικανοποιήσουν πραγματικές ανάγκες. Γιατί τα επίγεια αγαθά είναι πράγματα πού δίνουν στον δίκαιο άνθρωπο την ευκαιρία να αγαθοεργήσει και να κερδίσει, με την καλή χρήση τους, την αιώνια ζωή. Τα ίδια όμως αγαθά αποβαίνουν εξίσου βλαβερά και επιζήμια σ' αυτούς πού κάνουν κατάχρηση^- γιατί τούς τροφοδοτούν με ευκαιρίες για αμαρτία και, κατά συνέπεια, για τον αιώνιο θάνατο.

ΒΙΒΛ. ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ ΑΒΒΑ ΘΕΟΔΩΡΟ ΜΕ ΤΟΝ ΑΒΒΑ ΚΑΣΣΙΑΝΟ.