ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΩΝ ΣΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ.

ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ ΑΘΩ

Αναμνήσεις επισκέψεων στο Άγιον Όρος.

Τον Ιανουάριο του 1990 στα Καυσοκαλύβια συνάντησα τους Γέροντες Νικάνορα, Παύλο και Αντώνιο, ό όποιος είναι 45 χρόνια στο Άγιον Όρος, στο ίδιο Κελί και δεν βγήκε ποτέ έξω στον κόσμο. Στους Γερασιμαίους στη Μικρά Αγία Άννα είχαμε μεγάλη φιλοξενία. Ό Γέροντας Γεράσιμος μου είπε: «Δεν είμαι καλά, εγήρασα, είμαι 86 ετών». Τον ρώτησα πώς έγιναν όλα αυτά τα κτίσματα και τα άλλα θαυμαστά στην έρημο και μου απάντησε: «Αγαπητέ μου, με πολύ κόπο, αίμα χύσαμε. Πέτρα-πέτρα, κομμάτι-κομμάτι τα κουβαλήσαμε όλα από τη θάλασσα με τα χέρια μας και με τα ζώα. Ήθελε μεγάλη υπομονή και πίστη. Είμαστε όμως πολύ ευχαριστημένοι, γιατί οι κόποι μας ανταμείφθηκαν με την πνευματική ζωή πού μας αξίωσε ό Θεός. Το 1922 όταν ήλθαμε τρεις μοναχοί, ήταν όλο έρημος, σκέτα βράχια. Μη τα βλέπεις τώρα και θαυμάζεις, όπως μου λες. Δεν υπήρχε ούτε νερό, ούτε τίποτα. Ούτε επισκέπτες ερχόντουσαν, όπως τώρα». Μας είπε ευγενικά ότι θα αποσυρθεί για ανάπαυση, επειδή είναι κουρασμένος. Αποχαιρετώντας μας είπε: «Το σπίτι είναι δικό σας και ανοικτό πάντα, όποτε θέλετε είμαστε στη διάθεση σας». Ξεκινήσαμε στη συνάχια για τη σκήτη της Αγίας Άννης.

Τον Μάιο του 1993 μετά τη μονή Κουτλουμουσίου κατηφορίσαμε για να πάμε στον μοναχό Παίσιο, στο Κελλί του της Παναγούδας. Στον δρόμο είδαμε ένα μοναχό και τον ρωτήσαμε αν ό Γ. Παίσιος ήταν στο Κελλί του. Μας απάντησε: «Δεν ξέρω, αλλά αν τον συναντήσετε ή επιστροφή σας θα είναι π ιό άνετη». Ό π. Παίσιος ήταν εκεί και κάναμε μεγάλη χαρά που τον συναντήσαμε. Με γνώρισε και μου είπε να μην του στέλνω πράγματα, γιατί δεν τα χρειάζεται και τον βάζω σε κόπο να τα μοιράζει άλλου. Τον π. Παίσιο επισκέπτονται καθημερινά εκατοντάδες λαϊκοί και μοναχοί και δεν τον αφήνουν σε ησυχία...

Τον Αύγουστο του 1993 ξαναπήγα στον Άθωνα. Παρακολούθησα αρκετές κατανυκτικές ιερές ακολουθίες και αγρυπνίες. Γνώρισα Αγιορείτες μοναχούς κάθε ηλικίας, κουβέντιασα μαζί τους πολλά θέματα, προς μεγάλη ωφέλεια μου. Επισκέφθηκα όλες τις μονές και τα Κελιά και οδοιπόρησα στην έρημο του Αγίου Όρους. Για τον επισκέπτη του Αγίου Όρους, ή οδοιπορία στην έρημο, δηλαδή Κατουνάκια, Καρούλια, Καυσοκαλύβια, Κερασιά, Άγιος Πέτρος, Άγιος Βασίλειος και Άκράθως, είναι ή κορύφωση. Ζεις από κοντά τη σκληρή και γεμάτη στερήσεις ζωή των ασκητών. Διερωτάσαι πώς είναι δυνατόν αυτοί οι άνθρωπο, που πολλοί δεν έχουν πάει σε σχολείο, να κουβεντιάζουν μαζί σου για οποιοδήποτε θέμα σε απασχολεί και να σου δίδουν λύση, σαν να είναι διπλωματούχοι ψυχαναλυτές και κοινωνιολόγοι. Τη σημερινή εποχή στο Άγιον Όρος μονάζουν πολλοί μοναχοί που έχουν τελειώσει πανεπιστήμια. Αυτό είναι καλό. Όμως την ιστορία του Αγίου Όρους την έχουν γράψει άνθρωποι αγράμματοι, πού όταν πήγαν στο Άγιον Όρος δεν ήξεραν να γράψουν ούτε το όνομα τους.

Παράδειγμα σύγχρονο αποτελεί ό Γέρων Ιωσήφ. Άνθρωπος αγράμματος ήταν, αλλά αν διαβάσεις το βιβλίο πού εξέδωσε ή μονή Φιλόθεου «Έκφράσις μοναχικής εμπειρίας», πού περιέχει τις απαντήσεις του Γέροντα σε επιστολές και ερωτήματα λαϊκών και μοναχών, πού ζητούσαν τη συμβουλή του διαπιστώνεις ότι έχεις να κάνεις με ένα μεγάλης μορφώσεως θεολόγο και κοινωνιολόγο. Κι όμως τα γράμματα του ήταν εντελώς ανορθόγραφα. Αν σε συναρπάζει ή ανάγνωση των επιστολών του, φαντάσου να τον ακούς να σου μιλάει. Αυτό δείχνει ότι για να ακολουθήσεις τον δρόμο του Θεού δεν χρειάζονται ταμπέλες. Περιπλανήθηκα ημέρες και ώρες ατέλειωτες στα άγια χώματα του Περιβολιού της Παναγίας, βίωσα τη συγκλονιστική αγιορείτικη φύση και έζησα ανεπανάληπτες στιγμές.

Τον Ιούνιο του 1994 κατεβήκαμε στον άρσανά της μονής Χιλανδαρίου. Αντικρίσαμε ένα θαυμάσιο τοπίο. Ή μονή βρίσκεται στη μέση ενός καταπράσινου δάσους και περιβάλλεται από τείχη και πανύψηλα κυπαρίσσια. Μία θέα πού δύσκολα συναντάς σε οποιοδήποτε άλλο μέρος του κόσμου. Στην είσοδο της μονής οι φλαμουριές μοσχοβολούσαν. Μάς ξενάγησε ό μοναχός Μακάριος και μας οδήγησε στη θαυματουργή κληματαριά, ηλικίας 800 ετών, πού ενώ σου δίνει την εντύπωση ότι έχει ξεραθεί, είναι γεμάτη σταφύλια. Ή μονή Χιλανδαρίου έχει σήμερα 27 μοναχούς. Από εκεί πήγαμε στη μονή Έσφιγμένου, πού σήμερα έχει 65 μοναχούς και από εκεί στη βουλγάρικη μονή Ζωγράφου με ηγούμενο τον π. Ευθύμιο. Εκεί διανυκτερεύσαμε και ό ηγούμενος ήταν απογοητευμένος, γιατί όπως μάς είπε «δεν έχει πλέον δύναμη ή Ζωγράφου». Πράγματι σ' αυτό το μεγάλο μοναστήρι, πού άλλοτε έσφυζε από ζωή, σήμερα έχουν μείνει μόνο 9 Βούλγαροι μοναχοί. Για να πάμε από την Έσφιγμένου στη Ζωγράφου κάναμε διαδρομή 3 ωρών με τα πόδια, μέσα στο πυκνό δάσος και παρά την κούραση μας την ευχαριστηθήκαμε. Δεν βρίσκεις την ευκαιρία να περπατάς μέσα σε τέτοιο φυσικό περιβάλλον κάθε μέρα.

Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής, γιατί έχω περπατήσει κάθε γωνία του Αγίου Όρους. Από την κορυφή του Άθωνα μέχρι το τελευταίο Κελί. Έχω γνωρίσει πολλούς μονάχους του Αγίου Όρους, ανεξαρτήτως εθνικότητος, τους οποίους θαυμάζω όλους για την πίστη τους και τις προσπάθειες πού κάνουν τόσο απέναντι στον Θεό, τον όποιο υπηρετούν με αφοσίωση, όσο και απέναντι στους ανθρώπους, τούς οποίους φιλοξενούν με μεγάλη αγάπη. Έχω περπατήσει πολύ στ' αγιασμένα χώματα του Αγίου Όρους και δεν έχω μετανιώσει ποτέ μου, παρά τ' ότι έχω κάποια χρόνια στην πλάτη μου. Πιστεύω ότι με βοηθά ό Θεός και μου δίδει κουράγιο και όρεξη, για να συνεχίσω τις επισκέψεις μου. Τρέφω μεγάλη αγάπη για τούς μοναχούς, ιδιαίτερα για τούς ερημίτες, πού δεν έχουν και πολλά μέσα επιβιώσεως, αλλά κάθε φορά πού πηγαίνω ή επικοινωνώ μαζί τους, ανταποδίδουν περίσσια την αγάπη.

Τον Ιούνιο του 1996 πήγαμε πάλι στην αγαπητή αγιορείτικη έρημο. Έχω δει μοναχό στα Κατουνάκια πάνω στα βράχια, πού είχε φυτεμένα κάτι μαρούλια σε κάτι πεζούλες από χώμα πού είχε κουβαλήσει ό ίδιος και αυτά ήταν ή μοναδική του τροφή. Και να δείτε κάτι μαρούλια πού δεν τα τρώγανε ούτε πεινασμένες κατσίκες. Πολλές φορές περνάνε μήνες ολόκληροι για να τούς επισκεφτούν στα Κελιά τους άλλοι μοναχοί ή λαϊκοί. Απ' αυτούς τούς ασκητές παίρνεις σε λίγο χρόνο όλη την ευλογία και τη σοφία, πού ενδεχομένως αναζητάς σε όλη σου τη ζωή σε βιβλία και σε ειδικούς. Γι' αυτό μ' αρέσει το περιβάλλον και οι άνθρωποι της ερήμου. Έχω γίνει με τούς Γέροντες ασκητές φίλος και αδελφός. Καμιά φορά τούς φτιάχνω στο τσαγκαράδικο μου καμιά παντόφλα και τούς στέλνω και κανένα ψωμάκι ή παξιμάδι ή φρούτο και νοιώθουν υποχρεωμένοι απέναντι μου, σαν να τούς χάρισα τον κόσμο όλο. Σκεφτείτε αυτούς τούς αγίους ανθρώπους να είναι υποχρεωμένοι σε μένα τον ταπεινό και ασήμαντο τσαγκάρη του Πολύγυρου, για μια προσφορά πού δεν κοστίζει απολύτως τίποτα σε μένα. Έχω τύχει σε περιπτώσεις πού πηγαίνω σε κάποιον ερημίτη μισό κιλό ζάχαρη κι ένα σακουλάκι καφέ, από τις έτοιμες συσκευασίες, κι ό Γέροντας κάνει τόση χαρά, σαν να του χαρίζεις χρυσάφι. Και το παράδοξο είναι ότι δεν τα θέλουν για τούς εαυτούς τους, αλλά για να έχουν να προσφέρουν ένα καφέ η ένα λουκούμι στους επισκέπτες τους.

Κατηφορίσαμε για τους Δανιηλαίους. Ό Γέροντας Δανιήλ Σμυρναίος ό Κατουνακιώτης, ό ιδρυτής του ησυχαστηρίου αυτού, γεννήθηκε το 1844 και κοιμήθηκε στα Κατουνάκια το 1929. Σπουδαίος πατέρας, που άφησε τη σφραγίδα του στο Άγιον Όρος. Έζησε σε δύσκολες από πνευματική άποψη εποχές και μαζί με τους άλλους μεγάλους πατέρες της εποχής του, στήριξαν την Ορθοδοξία και τον μοναχισμό, που δεχόταν τότε πολλές επιθέσεις. Στο προαύλιο του ησυχαστηρίου βρίσκεται ή προτομή του. Σήμερα ή αδελφότητα των Δανιηλαίων αριθμεί 10 μονάχους, ευγενικούς, πρόσχαρους και φιλόξενους. Ασχολούνται με την αγιογραφία και είναι δεξιοτέχνες ψάλτες. Προχωρήσαμε προς τους Θωμάδες κι είδαμε τον Γέροντα Κυπριανό στο εργαστήριο του ασημιού.

Ευχαριστώ τον Θεό που με αξίωσε από το 1981, εδώ και 30 χρόνια, έως 15.1.2011, οι επισκέψεις μου στο Άγιον Όρος να είναι 82. Στην αρχή, ομολογώ πώς είχα μία προκατάληψη και μία επιφύλαξη απέναντι στον μοναχικό βίο. Γρήγορα όμως, σχεδόν από την πρώτη επίσκεψη, απέβαλα αυτό το συναίσθημα. Μετά από κάθε επίσκεψη στο Άγιον Όρος επιστρέφω συγκινημένος με γεμάτη την ψυχή, παραδειγματισμένος από την ευσέβεια, την ευλάβεια και την καλοσύνη των μοναχών. Το μοναδικό φυσικό περιβάλλον, με τη μυστηριακή χριστιανική ατμόσφαιρα που εντυπωσιάζει. Κάθε σπιθαμή του Αγίου Όρους έχει την ξεχωριστή του ιστορία και μακάρι να είχα μάθει πέντε γράμματα, για να τη μεταφέρω στους φίλους μου. Γι' αυτό αρκούμαι στις εμπειρίες μου και σ' όσα μπορώ να διηγηθώ, ελάχιστα και ασήμαντα, μπροστά στο μεγαλείο του Αγίου Όρους. Είθε ό Θεός να έχει καλά όλο τον κόσμο κι εμένα, για ν' αξιωθώ να επισκεφθώ και άλλες φορές το Άγιον Όρος.

Πολύγυρος, Ιούλιος 2011 Αναστάσιος Καστρέτσιος.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΡΩΤΑΤΟ ΑΡΙΘΜ.124