ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ, ΚΛΗΡΙΚΟΙ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ

Του Πρωτοπρεσβυτέρου Διονυσίου Τάτση

ΣΤΗ ΧΩΡΑ μας υπάρχουν πολλά εκκλησιαστικά μνημεία, τα οποία χρονολογούνται από τον 16ο αιώνα μέχρι τον 19ο  περισσότερα. Υπάρχουν όμως και παλαιότερα, από τον 13ο ακόμα. Όλα αυτά είναι μονές, ενοριακοί ναοί και εξωκκλήσια κα είναι χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα μνημεία, πού σημαίνει ότι κάθε προσπάθεια συντήρησης τους προϋποθέτει ειδική άδεια από την Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Το γεγονός αυτό δημιουργεί τριβές μεταξύ κληρικών και αρχαιολόγων. Ή συνεννόηση-συνήθως είναι αδύνατη, γιατί οι αρχαιολόγοι μιλούν εντελώς διαφορετική γλώσσα από εκείνη των κληρικών. Είναι ψυχροί άνθρωποι, πού με τη δύναμη των νόμων «προστατεύουν» τα μνημεία, χωρίς όμως να διαθέτουν τα αναγκαία ποσά. Παρεμβαίνουν ως αρμόδιοι, απειλούν ως ισχυροί και εμποδίζουν ασεβώς τις ανακαινιστικές εργασίες των κληρικών.

Οι αρχαιολόγοι δεν κατανοούν ότι τα εκκλησιαστικά μνημείο συντηρούνται, για να λατρεύεται σε αυτά ό Θεός και όχι για να είναι τουριστικά αξιοθέατα. Είναι τόποι λατρείας του Θεού και όχι λατρείας της λαξευμένης πέτρας και των διαφόρων έργων τέχνης, πού υπάρχουν εκεί. Αυτό σημαίνει ότι ή συντήρηση τους δεν πρέπει να γίνεται εμπόδιο στη λατρευτική τους χρήση. Οι άσχετοι με τη λατρεία του Θεού αρχαιολόγοι δεν καταλαβαίνουν τί θα πει λειτουργικότητα, γιατί δεν εκκλησιάζονται ποτέ και δεν αισθάνονται την ανάγκη ένας ναός να έχει φώς, να αερίζεται, να έχει θέρμανση, να είναι καθαρός, να έχει στασίδια κ.λπ. Την ασχετοσύνη τους τη βλέπει κανείς, όταν επισκέπτονται τα μνημεία, για να συντάξουν τις σχετικές μελέτες τους. Ξεχνούν να κάνουν το σταυρό τους, να προσκυνήσουν τις εικόνες, να ανάψουν το κεράκι τους, αλλά και να σβήσουν το τσιγάρο τους! Θεωρούν καθετί παλαιό διατηρητέο και ας είναι εντελώς κακότεχνο και προκλητικά πρόχειρο. Για πολλές φορές θαυμάζουν το τίποτα και εμποδίζουν τη διόρθωση ή συμπλήρωση ενός χώρου. Προτιμούν επίσης τα ερείπια και λιθοσωρια από την ευπρέπεια και τη νοικοκυροσύνη. Εκτελούν νωχελώς τα υπηρεσιακά τους καθήκοντα και ποτέ δεν κουνούν το δακτυλάκι  τους δωρεάν.

Ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει με τούς κληρικούς, στην αρμοδιότητα των οποίων ανήκουν τα εκκλησιαστικά μνημεία. Εκδηλώνουν έμπρακτα την Αγάπη τους προς τα μνημεία. Κοπιάζουν γι' αυτά, τρέχουν και ξανατρέχουν, τρίβουν τα ράσα τους με την προσωπική τους εργασία, αγωνιούν πώς θα πληρώσουν τούς τεχνίτες, τούς εργάτες και πώς θα εξοφλήσουν τα χρέη, πού προκύπτουν από την αγορά και μεταφορά των οικοδομικών υλικών. Και το πιο σημαντικό: Οι κληρικοί θεωρούν τα εκκλησιαστικά μνημεία δικά τους. Είναι τα αφεντικά και δεν επιτρέπουν σε άλλους να κάνουν κουμάντο. Ίσως να μη έχουν ειδικές γνώσεις, έχουν όμως αγάπη και ιερό ζήλο και αυτά είναι πού τούς διατηρούν ακμαίους, προκειμένου να διασώσουν τα μνημεία.

Ένα ακόμα αρνητικό από τη συμπεριφορά των αρχαιολόγων

Διαφωνούν συνεχώς μεταξύ, τους, και θέλει ο ένας να επιβληθεί

στον άλλο, να επικρατήσει ή γνώμη του. Έτσι παρατηρείτε το

φαινόμενο άλλα να λέει ό εντεταλμένος υπάλληλος αλλά να

εγκρίνει ό διευθυντής της Εφορείας και τελικά αλλά να υλοποιούνται.  „ 

Εάν οι κληρικοί ακολουθούσαν πιστά τις υποδείξεις των αρχαιολόγων, πολλά από τα εκκλησιαστικά μνημεία, θα είχαν καταρρεύσει :Η κοπιώδης προσπάθεια τους να τα κρατήσουν όρθια είναι αξιέπαινη παρά τις αντιδράσεις και τις απειλές των αρμοδίων υπηρεσιακών παραγόντων. Συνήθως, όταν γίνεται κάποια  καταγγελία

η Εφορία  Βυζαντινών Αρχαιοτάτων στέλνει ένα έγγραφο, για να σταματήσουν αμέσως οι εργασίες, αφού δεν υπάρχει εγκεκριμένη μελέτη, χωρίς να έχει διαπιστώσει τι ακριβώς γίνεται.

Μετά από αρκετό γονικό διάστημα κάποιος υπάλληλος της επισκέπτεται το μνημείο τυπικές και κλείνει την υπόθεση χωρίς καμία περαιτέρω ενεργεία. Έτσι «προστατεύεται» το μνημείο από την Εφορεία!     

Ευτυχώς οι κληρικοί δεν πτοούνται. Συνεχίζουν το σπουδαίο έργο τους και ενθουσιάζουν τον απλό λαό, ο οποίος σέβεται τα εκκλησιαστικά  

μνημεία και συμβάλλει, με τον όβολο του στη συντήρηση τους.

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ