Οι δίκαιοι και οι αμαρτωλοί. Αληθινές ιστορίες Ζόμπερν Βλαντιμίρ Μιχαήλοβιτς 6

 

Στράντνικ

Η ιστορία του ιερέα

 

Μετά τις χειμερινές διακοπές του Αγίου Νικολάου του Θαυματουργού, επισκέφτηκα τη γριά μητέρα μου στο χωριό μου. Και το πρωί πήγα στην εκκλησία. Εκεί υπήρχε ένα φέρετρο, γύρω από το οποίο είχε συγκεντρωθεί κόσμος. Εκεί βρίσκονταν και οι συγγενείς του εκλιπόντος, αλλά ήταν περισσότεροι οι άγνωστοι. Μου έκανε εντύπωση τό ίδιο το φέρετρο και το πρόσωπο του νεκρού. Το φέρετρο ήταν κάπως ασυνήθιστο: ένα κοντό, ψηλό κουτί. Το σώμα ήταν σκυμμένο, σαν να είχε γεννηθεί, ζήσει και πέθανε ο νεκρός σε αυτό το φέρετρο. Το πρόσωπό του έλαμπε από απόκοσμη αγνότητα, ανέπνεε από νηπιακή πραότητα και στα χείλη του ήταν ένα ευγενικό χαμόγελο. Όλοι στάθηκαν με ιδιαίτερη ευλάβεια. Υπήρχε πολύς κόσμος για λειτουργία, οπότε η εκκλησία ξεχείλιζε.

 

Όταν τελείωσε η νεκρώσιμη ακολουθία και ο γαμπρός μου, ο ιερέας, επέστρεψε  τον ρώτησα:

 

- Πες μου, σε παρακαλώ, ποιος ήταν αυτός ο νεκρός;

 

«Ήταν ένας υπέροχος άνθρωπος», απάντησε ο γαμπρός μου.

 

«Αυτός είναι άνθρωπος του Θεού», είπε η μητέρα. «Τον λέγαμε όλοι τον πάσχοντα».

 

«Ναι, ήταν ταλαιπωρημένος», πρόσθεσε η αδερφή.

 

«Ο Θεός να του δώσει τη Βασιλεία των Ουρανών», σταυρώθηκε η μητέρα του«έχει υποφέρει αρκετά σε αυτόν τον κόσμο, έχει υποφέρει για τις αμαρτίες του».

 

Έγινα ακόμα πιο περίεργος.

 

- Ναι, πες μου, για όνομα του Θεού, πιο αναλυτικά: ποιος είναι; Πώς έζησε και πέθανε;

 

- Είναι πολύς καιρός.

 

- Τίποτα.

 

«Ήταν δύο αδέρφια», άρχισε να λέει ο γαμπρός μου, «Ο Φιόντορ και ο Ιβάν». Ζούσαν στην ενορία μας, όχι πολύ μακριά, στο χωριό Μπαχρομέεβο. Ονομάζονταν μαντίλες προσευχής. Στην αρχή με τη μητέρα τους, ήταν μια θεοσεβούμενη γυναίκα, και ήταν ωραία αγόρια - όλοι ήταν σαν αυτήν. Η μητέρα πέθανε και ο πατέρας παντρεύτηκε κάποια άλλη. Η θετή μητέρα ήταν κακιά, όπως προφανώς θα έπρεπε να είναι μια θετή μητέρα. Η περιοχή μας ήταν corvée. Οι αγρότες ήταν όλοι γαιοκτήμονες, δεν υπήρχαν κρατικοί αγρότες. Και σε μια τέτοια χώρα, ξέρετε, γυναίκες και κορίτσια, θέλοντας και μη, σύντομα κάπως επιδεινώνονται. Και η θετή μητέρα του Φιοντόρ, λένε, ήταν μοχθηρή. Όμως ο Φιόντορ δεν άντεχε γυναίκες τέτοιας συμπεριφοράς. Για αυτόν ήταν χειρότερο από ένα θαμπό μαχαίρι. Μια μέρα ο Φιόντορ βλέπει τη θετή του μητέρα να σέρνει κάτι από την αυλή. Την επέπληξε βιαστικά με τόσο άσεμνα λόγια που ακόμη και εκείνη τρομοκρατήθηκε. Ο Φιοντόρ κατάλαβε αμέσως ότι παρόλο που δεν ήταν δική του, ήταν ακόμα μητέρα. Αλλά δεν μπορείς να πάρεις τα λόγια σου πίσω. Η θετή μητέρα έφυγε και η αμαρτία του Φεντόροφ βρισκόταν σαν πέτρα στην ψυχή του.

 

Σύντομα πέθαναν και η θετή μητέρα και ο πατέρας. Ο Φιόντορ και ο Ιβάν παρέμειναν κύριοι του σπιτιού. Και οι δύο ήταν καλοί αγρότες: δούλευαν σκληρά, πλήρωναν τακτικά τις εισφορές τους και δεν έπιναν πολύ κρασί. Και οι δύο ήταν παντρεμένοι: οι γυναίκες τους ήταν ευγενικές. Μόνο ο Fedor δεν έζησε πολύ με την πρώτη του σύζυγο. Μετά τον τοκετό, αρρώστησε και πέθανε. Ο Fedor παντρεύτηκε μια άλλη γυναίκα, την Avdotya.

 

Ήταν μια ευγενική γυναίκα, αλλά επιπόλαιη και ξεχασιάρα. Δεν είχε κάνει ποτέ τίποτα κακό στη ζωή της, αλλά ήταν απρόσεκτη στα λόγια, που πρόσβαλαν και στεναχώρησαν ιδιαίτερα τον άντρα της. Και ο Fedor αποφάσισε να φύγει για να εργαστεί σε άλλο χωριό ή πόλη. Όταν αποχωρίστηκε, ο Φιόντορ τη διέταξε να συμπεριφέρεται πιο προσεκτικά και σεμνά. Προσέλαβε τον εαυτό του ως εργάτη για τον πρεσβύτερο της εκκλησίας μας, και η Avdotya έγινε εργάτης μας.

 

Επί τέσσερα χρόνια ο Φιόντορ έζησε με τον αρχηγό. Πλήρωνε τακτικά και τάιζε καλά. Δεν υπήρχε λόγος να φύγει. Μια μέρα ο αρχηγός διέταξε τον Φιόντορ να γεμίσει το κελάρι με χιόνι: η δουλειά δεν ήταν δύσκολη, αλλά θλιβερή. Το έκανε αυτό για τέσσερις μέρες και όλη την ώρα στεκόταν με τα πόδια του στο χιόνι, και το χιόνι ήταν ανοιξιάτικο, υγρό. Ο Φέντορ κρυολόγησε.

 

Πρέπει να σε  δει γιατρό, αλλά που μπορεί να βρει γιατρό στο χωριό; Και πότε να θεραπεύσετε; Κάθε μέρα από το πρωί μέχρι το βράδυ είναι δουλειά. Και πόσα χρήματα θα κοστίσει η θεραπεία; Μου έλειψε ο χρόνος μου. Λένε ότι τα πόδια μου πονάνε και πονάνε, μετά άρχισα να χρησιμοποιώ σπιτικές θεραπείες: είτε θα ζητήσει να ζεστάνει το μπάνιο είτε θα το τρίψει με κάτι. Ηρεμούν για ένα λεπτό, και μετά γκρινιάζουν ξανά πιο δυνατά από πριν. Μερικές φορές ούρλιαζε από τον πόνο. Και σταμάτησε να εργάζεται για τον αρχηγό.

 

Προσέλαβε τον εαυτό του σε έναν έμπορο στην πόλη για να είναι πιο κοντά στον γιατρό. Ο γιατρός βοήθησε, αλλά ο Φιόντορ κρύωσε ξανά και τα πόδια του πονούσαν ακόμα περισσότερο. Και έπρεπε να φύγει από τον έμπορο. Η κυρία τον πήρε μέσα, του ανέθεσε να φροντίσει τα άλογα και του έδωσε έναν βοηθό. Φαινόταν να έχει ηρεμήσει, αφού η κυρία δεν είχε καμία επείγουσα ή δύσκολη δουλειά να κάνει. Περισσότερο φροντίζεις παρά δουλεύεις τον εαυτό σου. Αλλά η ασθένεια με έπιασε και τα πόδια μου άρχισαν να πρήζονται.

 

«Ω, μάνα», έλεγε όταν ερχόταν κοντά μας, «τα πράγματα είναι άσχημα, δεν μπορώ να τα πατήσω», δείχνει τα πόδια του και μόλις κουνιέται. Η κυρία τον φρόντιζε και δεν του πήρε καν το νοίκι. Αλλά ο Fedor γινόταν όλο και χειρότερος. Σταμάτησε τελείως να περπατά. Πήγε στο χωριό του, στο Βαχρομέεβο, όπου αγόρασε για τον εαυτό του μια καλύβα. Τον πήραν και τον ξάπλωσαν στο κρεβάτι. Τα πόδια του άρχισαν να κράμπουν τόσο πολύ που δεν μπορούσε ούτε να τα ισιώσει ούτε να τα τεντώσει. Ξάπλωσε εκεί και υπέφερε στη σιωπή.

 

Υπήρχε ένα αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό στον Φιοντόρ: κατά τη διάρκεια της ασθένειάς του δεν γκρίνιαξε ποτέ στον Θεό. Αντίθετα, αποκαλύφθηκε μέσα του μια καταπληκτική αυτοκαταδίκη, η πιο ειλικρινής και ειλικρινής μετάνοια για όλες τις προηγούμενες αμαρτίες του. Όποιος έρθει κοντά του, επαναλαμβάνει ένα πράγμα:

 

- Ω, πατέρες μου, προσευχηθείτε για μένα, έναν αμαρτωλό. Για τις αμαρτίες μου με τιμωρεί ο Κύριος, τον καταραμένο.

 

Ο Φιόντορ επιβαρύνθηκε ιδιαίτερα από ένα αμάρτημα: το γεγονός ότι επέπληξε τη μητριά του με άσχημα λόγια.

 

«Δεν ήμουν δολοφόνος, δεν ήμουν ούτε γλεντζής ούτε μέθυσος», είπε. «Δεν είμαι αμαρτωλός σε αυτά τα θέματα ενώπιον του Κυρίου Θεού». Μια αμαρτία ρουφάει την ψυχή μου σαν φίδι, για την οποία ο Κύριος ο Θεός με τιμωρεί. Έβριζε τη μητέρα του, αν και όχι τη δική του, με άσχημα λόγια. Ω, προσευχήσου για μένα, καταραμένη.

 

Επισκέφτηκαν τον Φιοντόρ από συμπόνια, φέρνοντάς του είτε ένα ρολό ψωμί είτε ένα τσάι με ζάχαρη.

 

«Ω, αγαπητοί μου», έλεγε, «δεν μου φτάνει, τον καταραμένο, για τις αμαρτίες μου». Ω, πείτε στα παιδιά σας ότι πρέπει να φοβούνται τις βρισιές περισσότερο από τη φωτιά, ότι πρέπει να τιμούν τους πατέρες και τις μητέρες τους. Ο Κύριος με τιμωρεί για την ασέβεια προς τη μητέρα μου.

 

Η κυρία του πλήρωσε μια σύνταξη και μετά, όταν το κτήμα πήγαινε στην ανιψιά της, ερχόταν συχνά κοντά του, τον παρηγορούσε και έφερνε τσάι, ζάχαρη και φάρμακα.

 

Ο Φιόντορ  εξομολογούνταν και λάμβανε τα Ιερά Μυστήρια πολλές φορές το χρόνο αυτή ήταν γιορτή γι' αυτόν. Δάκρυα τρυφερότητας κύλησαν από τα μάτια του.

 

«Προσευχήσου για μένα, τον καταραμένο», είπε στον ιερέα, «ώστε ο Κύριος να μου στείλει μία βοήθεια».

 

«Ρίξε τη λύπη σου στον Κύριο, Φιόντορ, προσευχήσου σ’ Αυτόν ένθερμα και μη μουρμουρίζεις εναντίον Του». Τόσο η ζωή όσο και ο θάνατός μας είναι στα χέρια Του. Άλλωστε Αυτός είναι ο Πατέρας μας.

 

- Πατέρα, έχω εξαντληθεί, έχω εξαντλήσει και άλλους. Η Avdotya βασανιζόταν, με κοιτούσε και με φρόντιζε.

 

Δεν ήταν πραγματικά εύκολο για τον Avdotya να φροντίσει τον Fedor. Αλλά η Avdotya άντεξε τα πάντα χωρίς να παραπονιέται.

 

Το καλοκαίρι τη στέλνει στη δουλειά.

 

-Πώς είσαι;

 

- Λοιπόν, θα ξαπλώσω. Δώσε μου λίγο νερό.

 

Η Avdotya θα φύγει. Ο Φιοντόρ ξαπλώνει μόνος, πιάνει ένα ποτό και πέφτει από το κρεβάτι και ξαπλώνει εκεί μέχρι να φτάσει η Αβντότια.

 

- Ω, πάρε με.

 

- Α, εσύ! Πώς έπεσες; - Θα τον πάρει και θα τον ξαπλώσει στο κρεβάτι.

 

Πήγε και η γριά μάνα του να τον επισκεφτεί και του έφερε κάτι.

 

«Είσαι η αγαπημένη μου μητέρα», θα πει ο Φιόντορ. - Προσευχήσου για μένα, αμαρτωλό, στον Κύριο, για να με συγχωρήσει.

 

- Τι να κάνεις, Φιόντορ-αγάπη μου, ο Κύριος θα καθαρίσει την ψυχή σου με αυτό, ο Κύριος δεν θα θυμηθεί τις αμαρτίες σου γι' αυτό, ο Κύριος θα σε ανταμείψει για την υπομονή σου.

 

- Ω, μάνα, τι αμαρτωλός είμαι.

 

Ο Φέντορ θα κλάψει.

 

- Έλα, σου έφερα μια εικόνα: «Θλιμμένη Μητέρα του Θεού», προσευχήσου της πιο επιμελώς.

 

Ο Φέντορ θα κλάψει ακόμα περισσότερο.

 

- Μητέρα του Θεού, είμαι αμαρτωλός μπροστά σου. Εσύ η ίδια ήσουν μάνα, καταλαβαίνεις πόσο σοβαρά πρόσβαλα τη μάνα μου, συγχώρεσέ με.

 

Η μητέρα τον παρηγόρησε όσο καλύτερα μπορούσε, συμβουλεύοντάς τον να προσεύχεται στον Κύριο Θεό και τη Μητέρα του Θεού.

 

- Προσεύχομαι, μητέρα, προσεύχομαι. Προσεύχομαι ακόμη και δυνατά όταν δεν είναι κανείς στην καλύβα. Ο Θεός πρέπει να με ξέχασε. Η Μητέρα του Θεού πρέπει να ήταν θυμωμένη μαζί μου. Ω, ανάθεμά μου.

 

Η μητέρα θα αρχίσει να ετοιμάζεται να πάει σπίτι και θα πει:

-Κάνε υπομονή, Φιόντορ, αγαπητέ μου, θα έρθει η ώρα του θελήματος του Θεού, θα ηρεμήσεις κι εσύ από τις θλίψεις σου.

 

Η Avdotya μερικές φορές, από επιπολαιότητα, δεν άντεχε. Ερχόταν στη μητέρα  και εκείνη τη ρωτούσε:

 

- Avdotya, τι γίνεται με τον Fyodor σου;

 

- Ω, ο Θεός μαζί του! Ακόμα ζωντανός, ήδη κουρασμένος, γιατί σαν σβώλος. Πραγματικά τον βαρέθηκα.

 

- Ε, Avdotyushka, ποιος πρέπει να τον προσέχει αν όχι εσύ; Άλλωστε δεν είσαι ξένος, γιατί είσαι σύζυγος.

 

- Ναι, γυναίκα. Αλλά δεν υπάρχει άλλη υπομονή.

 

- Φτάνει! Και θυμήσου τα νιάτα σου. Ίσως ο Κύριος σας δίνει την ευκαιρία να εξιλεωθείτε για τις αμαρτίες σας.

 

Η Avdotya θα σιωπήσει.

 

- Κρίνετε μόνοι σας: δεν θα είναι ένας ξένος που θα τον ακολουθήσει, ποιος θα πάει στο σπίτι σας; Κάντε υπομονή, ακολουθήστε τον, αλλά με στοργή, με αγάπη.

 

«Δεν μπορείς να τον ακολουθήσεις χωρίς στοργή», θα πει η Avdotya. - Να είσαι πετρώδης, να είσαι θυμωμένος και αξιοθρήνητος και θα γίνεις στοργικός. Άλλωστε το μόνο που έχει να πει είναι: «Είσαι αγαπητέ μου! σε βασάνισα! Ω, συγχώρεσέ με! Και σε έβριζα συχνά! Ω, είμαι  αμαρτωλός!» Και σου φιλάει τα χέρια, αλλά τα δάκρυα έρχονται σαν χαλάζι, χαλάζι. «Και η ίδια η Avdotya θα κλάψει». «Θα φύγω από το σπίτι και θα του αφήσω κάτι να πιει», τρώει λίγο, μόνο ψωμί και πίνει κυρίως νερό, «μερικές φορές θα πιει τα πάντα χωρίς εμένα». Είναι καλοκαιρινή μέρα. Ο λαιμός του είναι στεγνός, μετά βίας αναπνέει, έρχομαι και γκρινιάζει: «Ω, μάνα, ξεδίψασέ μου, έχω εξαντληθεί». Οποιοσδήποτε άλλος θα με επέπληξε, αλλά απλώς παρακαλεί, ζητάει και ευχαριστεί. Θα του δώσω ένα ποτό και θα μου πει: «Σήκω με από το κρεβάτι, θα πεθάνω, βαρέθηκα να σε βασανίζω». - «Τι κάνεις, Φέντορ, ο Χριστός είναι μαζί σου!» - «Ω, ξέχασα να ξέρω, Κύριε!»

 

Τον τελευταίο καιρό άρχισα να προσεύχομαι ακόμη περισσότερο. Ψιθυρίζει μια προσευχή, σταυρώνεται, και έγινε τόσο υπομονετικός, σταμάτησε να στενάζει, τα μάτια του έγιναν τόσο καθαρά και λαμπερά. Έτσι κοιτάνε στην ψυχή σου, το πρόσωπό σου είναι ήσυχο και ήρεμο. Και άρχισε να βλέπει κάθε λογής ασυνήθιστα όνειρα.

 

«Άκου, Avdotyushka», μου λέει κάποτε, «τι υπέροχο όνειρο είδα: βλέπω ότι ο πατέρας μας σε ένα επιτραχήλιο και με ένα σταυρό στα χέρια του ήταν στο χωριό μας: είτε ήταν κάποιο είδος διακοπών είτε όχι. Δεν ξέρω." Μόνο ξαφνικά κοιτάζω το κρεβάτι μου, ακριβώς εδώ στο κεφάλι μου, ο σταυρός βρίσκεται, και λάμπει τόσο, τόσο λάμπει, σαν αστραπή από αυτό. Και ο ιερέας είναι κοντά μου και μου λέει: «Μην ανησυχείς, Φέντορ, αυτός είναι ο σταυρός σου, που σου έστειλε ο Κύριος ο Θεός. δείτε πώς λάμπει». ξύπνησα. Κι έτσι η ψυχή μου αισθάνθηκε ανάλαφρη, ανάλαφρη, σαν μια φωτεινή μέρα, και δάκρυα κυλούσαν σαν ποτάμι από τα μάτια μου, όλο μου το πουκάμισο ήταν βρεγμένο από αυτά.

 

- Ναι, τι αλήθεια; - συνέχισε η Avdotya, - έγινε κάπως φοβερό να μείνει μαζί του: κοιτάζει έντονα, το πρόσωπό του είναι σοβαρό, σαν να σκεφτόταν, και σταυρώνεται κάθε τόσο. Έτσι μερικές φορές ο φόβος μου επιτίθεται. Μια μέρα γύρισα από τη λειτουργία, έλυσα το κασκόλ μου, έβγαλα το γούνινο παλτό μου και μου είπε:

 

- Ω, μάνα, ο Κύριος με ελέη, θέλει να μου στείλει το τέλος.

 

-Τι τότε;

 

Και το πρόσωπό του είναι τόσο χαρούμενο.

 

«Μα ο γέρος ήρθε να με δει».

 

- Ποιος γέρος;

 

- Τόσο γκριζομάλλης και ευγενικός. Τρόμαξα πολύ όταν είδα το πρόσωπό του να λάμπει.

 

- Λοιπόν, θα βρεις κάτι εδώ, ξαπλωμένος.

 

«Τι κάνεις, Avdotyushka, ο Χριστός είναι μαζί σου, ένας Θεός ξέρει, δεν λέω ψέματα».

 

- Λοιπόν, τότε τι;

 

- Λοιπόν, μου λέει: Φέντορ, ετοιμάσου! Την ημέρα του Αγίου Νικολάου, ο Κύριος θα σας πάρει κοντά Του.

 

Είπε και εξαφανίστηκε: Δεν πρόλαβα ούτε να σταυρωθω. «Είπες ήδη στον ιερέα να μου δώσει άφεση αμαρτιών και θεία κοινωνία». Δεν αργεί ο Νικολίν.

 

- Λοιπόν, πριν πόσο καιρό έχετε κοινωνήσει;

 

- Όχι, όχι, Avdotyushka, το έκαναν, σίγουρα το έκαναν. Είμαι τόσο χαρούμενος που ο Κύριος μου στέλνει το τέλος.

 

Στον Φιόντορ δόθηκε άφεση αμαρτιών και θεία κοινωνία.

 

Η μέρα του  Αγίου Νικόλα έφτασε. Η Avdotya άρχισε να ετοιμάζεται για την εκκλησία για όρθρο, και ο Fyodor της είπε: ας πούμε αντίο, Avdotyushka, ίσως δεν με βρεις.

 

-Τι είσαι, ο Θεός μαζί σου. Δεν είναι χειρότερο για σένα.

 

- Σωστά, αλλά θα πούμε αντίο ούτως ή άλλως. Άλλωστε αυτό δεν είναι αμαρτία.

 

Η Avdotya τον πλησίασε. Την σταύρωσε και τη φίλησε βαθιά:

 

- Λοιπόν, συγχώρεσε με, έναν αμαρτωλό, για όλες τις αμαρτίες μου και προσευχήσου για μένα.

 

Η Avdotya στάθηκε στο Matins και τη Λειτουργία, επέστρεψε στο σπίτι και είδε ότι ο Fyodor πλησίαζε στο τέλος. Ήρθε κοντά του, κι εκείνος αναστέναξε - και έδωσε την ψυχή του στον Θεό.

 

Όταν ο γαμπρός τελείωσε την ιστορία του, η μητέρα και η αδερφή έτρεχαν δάκρυα στα πρόσωπά τους. Σταυρώθηκα και είπα μέσα στην ψυχή μου: Θυμήσου, Κύριε, την ψυχή του αποθανόντος δούλου σου Θεόδωρου.